Poproszę o aktualizację!

LINUX USER
KDE Update
KDE Update
Poproszę o aktualizację!
K Desktop Environment (KDE) jest
KDE, należy jednak unikać utrzymywania kilku kopii KDE w jednym
systemie. Jeżeli już koniecznie chcesz tak
zrobić – zajrzyj wcześniej do dokumentu
[8]. Powinieneś się również upewnić, czy
jest wystarczająco dużo wolnego miejsca
na dysku – brak miejsca może powodować dziwaczne błędy.
najpopularniejszym graficznym środowiskiem użytkownika dla Linuksa. Jego objętość sprawia jednak,
że aktualizacje powinny być
arannie
st
zaplanowane. Artykuł pokazuje, jak
Najpierw wyłącz KDE
aktualizować KDE, unikając problemów wynikających z zależności
międzyakiet
ami.
p
TIM SCHÜRMANN
R
ozwój KDE to nieustający proces,
nowe wersje oferują nie tylko poprawę bezpieczeństwa, ale również
wiele nowych możliwości. Odczuwając potrzebę zmian powinniśmy być jednak świadomi przeszkód, które trzeba ominąć
w trakcie aktualizacji – wiele z nich jest ściśle związana z wersją używanej dystrybucji,
ważna jest także kolejność instalacji pakietów z aktualizacjami KDE.
Producenci różnych dystrybucji Linuksa
mają skłonność do wprowadzania własnych
nazw pakietów, ścieżek, położenia programów i plików pomocniczych
w pakietach, a zatem jest niemal
niemożliwe dostarczenie uniwersalnego opisu aktualizacji.
W dalszej części artykułu skoncentrujemy się więc na jednej
dystrybucji – SuSE. Zawarte tu
informacje można jednak odpowiednio zastosować w każdej
dystrybucji Linuksa.
użytkownika. Pomimo zapewnień developerów KDE, iż większość indywidualnych
ustawień KDE przetrwa aktualizację, nie
mamy żadnej gwarancji, że tak będzie. Jeżeli posiadasz w KDE jakieś ważne dane, to
najlepszym posunięciem jest zrobienie pełnej kopii zapasowej systemu – nie jest to
trudne, ponieważ większość dystrybucji posiada narzędzia do wykonywania kopii zapasowych. Jeżeli coś pójdzie nie tak, zawsze
będzie można odtworzyć dane z kopii zapasowej systemu. Nie ma zazwyczaj konieczności odinstalowania dotychczasowej wersji
Należy unikać uruchamiania aktualizacji KDE z poziomu samego
KDE. Mimo wielu opinii utrzymujących, że jest to możliwe, to przecież tak jakby wymieniać krzesło, na
którym ktoś właśnie siedzi. Lepiej użyj
innego menedżera okien – większość dystrybucji instaluje standardowo kilka środowisk graficznych, pozwalając na wybór
podczas logowania. Zawsze możesz też wylogować się z KDE i wykonując kombinację
klawiszy [Ctrl-Alt-F1] przejść do konsoli
znakowej, po czym pracować w trybie znakowym. Do wykonania opisanych dalej
kroków musisz zalogować się jako użytkownik root. Jedynie to konto daje uprawnienia
wymagane przy aktualizacji i czynnościach
instalacyjnych KDE.
Aktualizacja automatyczna
Pierwszą czynnością przed każdą aktualizacją jest wykonanie
kopii zapasowej. Będzie ona zawierać przede wszystkim ustawienia KDE przechowywane
w ukrytych katalogach.kde i.kde2
wewnątrz katalogu domowego
Niektóre dystrybucje dostarczają narzędzi
do zautomatyzowania aktualizacji. Jeżeli twoja dystrybucja
oferuje takie narzędzia, lepiej
użyj ich zanim spróbujesz ręcznej aktualizacji. Takim automatycznym narzędziem jest w SuSE YaST. Po jego uruchomieniu
wybierz menu Change source of
installation, w polu Software
kliknij na przycisk Add i ftp.
Wpisz nazwę serwera – np.
ftp.suse.com, po czym jako źródło instalacji wpisz pub/
suse/i386/supplementary/KDE/
update_for_8.2/yast-source (oczywiście o ile twoja wersja SuSE
Linux to 8.2). Następnie przenieś nowo zdefiniowane źródło
Rysunek 1. Sekcja „Software” w programie YaST zawiera narzędzia niezbędne do
pakietów instalacyjnych na sam
aktualizacji KDE.
86
.linux-magazine.pl
www
Kopia zapasowa
Luty 2004
KDE Update
LINUX USER
używany przez wszystkie programy KDE.
Wszystkie pozostałe pakiety są opcjonalne –
w ramce „Komponenty KDE” zjaduje się
szczegółowy przegląd składników KDE. Pakiety ze słowem devel w nazwie
są również opcjonalne i zawierają pliki potrzebne tylko programistom do kompilacji prograAktualizacja
mów KDE. Generalna zasada co
ręczna
do kolejności instalacji pakietów
Jeżeli instalacja automatyczna
zawierających
komponenty
nie powiedzie się lub używana
KDE jest następująca:
dystrybucja Linuksa nie posiada udogodnienia w postaci
qt,
automatycznego zarządzania
arts,
pakietami, konieczna będzie
kdelibs,
ręczna aktualizacja pakietów.
kdebase.
Pod adresem [3] znajdziesz liPozostałe pakiety można instastę pakietów wymaganych
lować w dowolnej kolejności –
przez poszczególne dystrybuwyjątkiem jest pakiet kaddons,
cje, jest ona posortowana wektóry powinien być instalowadług wersji KDE. Jeżeli nie
ny na końcu. Od tych ogólnych
uda się tam jednak odnaleźć
zasad wyłamują się dystrybupotrzebnych informacji, pocje wymagające do aktualizacji
Rysunek 2. Możesz użyć przycisku „Enable or Disable” w menu „Change source of
szukaj ich na stronach interKDE także innych komponeninstallation”, aby określić czy YaST ma używać połączenia z Internetem do ściągania
netowych producenta twojej
tów, zazwyczaj bibliotek – paaktualizacji.
dystrybucji Linuksa. Na przykietów, których nazwy zaczynakład SuSE udostępnia wyczerpujące i aktuDo wykonania aktualizacji ręcznej poją się od lib. Na stronie internetowej [3] są
alne archiwum pod adresem [2].
trzebne będą wszystkie pakiety zaczynające
one wymienione razem z pakietami KDE.
się od qt, arts, kdelibs i kdebase. Nazwy pozostaPo zgromadzeniu wszystkich potrzebnych
Nie należy jednak ulegać pokusie wyboru
łych pakietów zależą od rodzaju używanej
plików można przystąpić do ich instalacji.
pakietów zaprojektowanych wyłącznie dla indystrybucji. Producenci dystrybucji Linuksa
Procedura instalacji zależy od ich formatu –
nej dystrybucji (czyli np. pakietów RPM z Rezwykle dodają do pakietu numer wersji
pakiety RPM dla Red Hat, Mandrake i SudHat Linux w SuSE czy Debianie). Nawet jei platformę sprzętową (np. kdebase-3.1.4SE oraz DEB dla Debian GNU/Linux.
żeli sama instalacja zakończy się powodze0.9x.1.i386.rpm). Pakiet kdebase zawiera podniem, to z pewnością dojdzie do uszkodzenia
stawowe programy, jak menadżer okien i pliKDE. Producenci dystrybucji Linuksa często
Pakiety RPM
ków. Aplikacje te używają bibliotek z pakieporzucają wsparcie dla starszych wersji dystryJeżeli masz do dyspozycji alternatywne wotów kdelibs i qt.
bucji i nie dostarczają do nich pakietów z akbec KDE środowisko graficzne, takie jak na
Biblioteka Qt jest produktem Troll Tech,
tualizacjami. W takim przypadku należy się
przykład GNOME, możesz użyć np. managektóry dostarcza funkcji do obsługi interfejsu
poważnie zastanowić nad przejściem na nowra pakietów GnoRPM lub wykonać wszystkie
użytkownika. Pakiet arts to serwer dźwięku
szą dystrybucje – jest to na ogół dużo prostsze
operacje z wiersza poleceń. Jak już wcześniej
początek list katalogów. Teraz możesz już
uruchomić aktualizację wybierając opcję
Install and Remove Software (patrz Rysunek
3). Po zakończeniu aktualizacji nie zapomnij przywrócić wcześniejszej
kolejności na liście.
i szybsze niż żmudna aktualizacja. Jeśli jednak zamierzasz pozostać przy starszej dystrybucji, to jako ostateczne wyjście pozostaje
kompilacja KDE z kodu źródłowego...
Rysunek 3. Ikona „recycle” oznacza pakiety, które mają być zaktualizowane.
Rysunek 4. KDE Control Center wskazuje wersję KDE po aktualizacji.
.linux-magazine.pl
www
Luty 2004
87
LINUX USER
KDE Update
wspominaliśmy, zanim będziesz mógł uaktualnić KDE, w przypadku niektórych dystrybucji będziesz musiał zainstalować jeszcze
kilka pakietów systemowych. Po zgromadzeniu wszystkich pakietów w jednym katalogu,
przejdź do niego i wykonaj polecenie:
rpm -Uvh lib*.rpm
Kolejny krok jest już taki sam dla wszystkich dystrybucji opartych na RPM:
rpm
rpm
rpm
rpm
-Uvh
-Uvh
-Uvh
-Uvh
qt3-*.rpm
arts-*.rpm
kdelibs3-*.rpm
kdebase3-*.rpm
Teraz możesz zainstalować dodatkowe pakiety poleceniem:
rpm -Uvh <nazwapakietu>.rpm
Gdzie <nazwapakietu> to nazwa pliku z pakietem, który chcesz zainstalować. W przypadku SuSE po instalacji pakietów wykonaj
jeszcze polecenie SuSEconfig.
Błędy
Komponenty
Lista obowiązkowych pakietów KDE.
Debian GNU/Linux
arts
Serwer dźwięku
kde-i18n
Pliki językowe dla użytkowników wykorzy
stujących regionalneawnienia
ust
KDE
kdebase
Główny podst
awowyakiet
p z aplikacjami
– jądro KDE
kdelibs
Podst
awowe biblioteki używane przez
aplikacje KDE
kdeaddons
Różne drobne dodatki i narzędzia
dla programów KDE
kdeadmin
Narzędzia do administracji systemu
kdeartwork
Dodatkowe ikony pulpitu, dźwięki i obrazy
kdebindings
Interfejsy dla różnych języków programo
wania jak Java czy Python
kdeedu
Aplikacje edukacyjne
kdevelop
KDevelop – zintegrowane środowisko do
rozwoju i programowania
kdegames
Pakiet gier
kdegraphics
Programy graficzne
kdemultimedia Składniki multimedialne jaktwarzacz
od
CD lub mikser
kdenetwork
Programy do sieci jak Kmail
kdepim
Programy do zarządzania osobistymi
informacjami (PIM)
kdesdk
Pakiet programistyczny do rozwoju
aplikacji KDE
kdetoys
Kilka programów rozrywkowych
kdeutils
Dodatkowe narzędzia jak kalkulator
i edytory tekstowe
quanta
Edytor HTML
Luty 2004
Do aktualizacji pakietów w Debianie używa
się polecenia apt-get. Jednak automatyczna
procedura aktualizacji oferowana przez ten
program może niestety płatać figle – opisywano to na różnych listach dyskusyjnych.
W szczególności istnieje realne niebezpieczeństwo utraty istniejącej instalacji KDE,
jeżeli wcześniej instalowany był system
Knoppix. Dlatego też dla Debiana i systemów na nim bazujących poleca się najpierw
wykonanie pełnej archiwizacji danych. Kiedy już jesteś gotów do rozpoczęcie aktualizacji, do pliku sources.list (znajdziesz go
w katalogu /etc/apt) dodaj następujący wpis:
deb http://download.kde.org/U
stable/3.1.4/Debian stable main
Oczywiście trzeba zamienić numer wersji (tutaj 3.1.4) na taki, który odpowiada twojej wersji. Następnie, żeby zaktualizować wewnętrzną bazę pakietów, wpisz w linii poleceń:
apt-get update
W celu zainstalowania głównych komponentów KDE wykonaj polecenie:
apt-get install arts kdelibs kdebase
Pozostałe pakiety instaluj poleceniem:
apt-get <packagename>
W każdym przypadku potrzebne będzie
oczywiście połączenie z Internetem. Jeżeli
ściągnąłeś wcześniej wszystkie potrzebne pa-
Kompilacja kodu źródłowego KDE
Opcjonalne pakiety KDE
88
Jeżeli pojawią się informacje o błędach,
wskazujące na potrzebę zainstalowania dodatkowych pakietów, najpierw trzeba rozwiązać kwestie zależności między pakietami. Pakiety podstawowe, nie dołączone do KDE,
zwykle są instalowane przy użyciu narzędzi
przeznaczonych dla konkretnej dystrybucji
(np. YaST 2 w SuSE czy RPM w RedHat Linux). Jeżeli potrzebne będą wersje pakietów
podstawowych nowsze, niż te dostarczone razem z dystrybucją Linuksa, to warto najpierw zajrzeć na internetową stronę producenta i przeszukać dział z aktualizacjami.
W SuSE do tego celu służy narzędzie zwane
YOU (YaST Online Update). Jeżeli nie znajdziesz potrzebnych pakietów ani na stronie
dystrybutora ani na stronach z zasobami
KDE[3], możesz spróbować wyszukiwarki,
takiej jak rpmseek.net lub rpmfind.net. Po zaopatrzeniu się we wszystkie potrzebne pakiety, zainstaluj aplikacje KDE, wykonując takie
same polecenia instalacyjne rpm -Uvh <nazwapakietu>.rpm jak poprzednio.
W celu uniknięcia sprawdzania zależności
i konfliktów, do polecenia tego trzeba niekiedy dodać opcję -force --nodeps. Trzeba jednak
mieć świadomość, że te parametry spowodują
instalacje plików w systemie, bez względu na
szkody jakie mogą wyrządzić.
Budowa systemu KDE z kodu źródłowego
jest skomplikowana i czasochłonna (sama
kompilacja może zabrać nawet ponad 30
godzin!). Jeżeli masz jednak na tyle odwagi,
aby się zmierzyć z tym wyzwaniem, powinieneś najpierw przeczyt
ać dokument How-To [5],
gdzie opisane są szczegółowo czynności potrzebne do uruchomienia kompilacji. Przede
wszystkim trzeba się upewnić, czyały
zostprzygotowane wszystkieakiety
p
potrzebne do kompilacji, ich listę znajdziesz w [6].arto
W zwrócić
uwagę na to, że w niektórych dystrybucjach
potrzeba jeszcze wieluakietów
p
dodatkowych,
np. SuSE Linux musi mieć zainst
alowaneakiety
p
zlib i zlib-devel, które nie sąalowane
inst andardost
rzeba
wo. T też upewnić się, że wszystkieakiety
p
ze
źródłami należą do tej samej wersji KDE. Po
ściągnięciuakietów
p
rozp
akowuj je poleceniem:
tar jxvf <nazwapakietu>.tar.bz2
Użyj polecenia cd <nazwapakietu> aby
wejść doalogu
kat ze źródłami i wykonaj polecenie:
.linux-magazine.pl
www
./configure
przygotuje onoakiet
p do kompilacji, sprawdzając jednocześnie, czy wszystkie potrzebne
akiety
p
są dostępne dla kompilatora.
andardowo
t
S KDE
aluje
inst się po kompilacji w /usr/local/kde/, aby
użyć innegoalogu
kat uruchom polecenie configure z opcją --prefix. Niektóre pakiety oferują dodatkowe opcje konfiguracyjne, które
można zobaczyć wpisując./configure --help.
Zakładając, że czynności przygotowawcze
zakończyły się bez błędów, możesz rozpocząć kompilację poleceniem:
make
po czym
make install
Niekiedy użyteczną pomocą może być program Konstruct, który automatyzuje wykonywanie czynności związanych z kompilacją [4].
KDE Update
LINUX USER
Rysunek 5. Narzędzie YOU służy do prostej i szybkiej aktualizacji SuSE Linux, ale
Rysunek 6. Kiedy wszystkie inne sposoby zawiodą, pozostaje ściągnięcie pakietów
nie potrafi obsługiwać indywidualnych uaktualnień KDE.
binarnych „.tgz.” z serwerów FTP projektu KDE.
kiety na dysk lub nagrałeś je na CD-ROM,
zamień adres internetowy w pliku sources.list
na ścieżkę bezwzględną, wskazującą na katalog zawierający przygotowane pakiety. Pamiętaj jedynie o użyciu przedrostka file:. Jeżeli aktualizacja się nie powiedzie i KDE nie
chce działać, najpierw spróbuj usunąć KDE
całkowicie używając polecenia:
apt-get --purge removeU
kdelibs4 libarts1
Jeżeli to nie pomoże, spróbuj wymusić usunięcie pakietów programem dpkg:
dpkg -i <packagename>.deb
Ponownie upewnij się co do opisywanej wcześniej kolejności odinstalowania pakietów. W innym przypadku narazisz się na ryzyko problemów z zależnościami między pakietami.
Archiwa Tar
Jeżeli w twojej dystrybucji nie ma konwencjonalnych pakietów RPM czy DEB, należy stosować tylko format skompresowanego archiwum tzw. tarball (pliki z rozszerzeniem.tar.gz.
Nie będziesz miał jednak w tym wypadku
możliwości sprawdzenia zależności między
pakietami i wersjami. Musisz mieć zatem
pewność, że odpowiednie wersje bibliotek
i programów znajdują się już w systemie. Do
pomyślnego zakończenia aktualizacji będą
też potrzebne ręczne manipulacje ustawieniami systemowymi (patrz ramka „Zmienne środowiskowe”).
Sprawdź czy wybrałeś pakiety binarne –
w nazwie pakietów powinien znajdować się
ciąg bin. Pliki źródłowe są dostępne w tym samym formacie, ale rozpoznawalne przez
obecność ciągu src (patrz ramka „Kompilacja
źródeł”). Kiedy wszystko jest gotowe przejdź
do katalogu, w którym zgromadziłeś pakiety
(najlepiej gdyby był to główny katalog systemu plików „/”) i rozpakuj pakiety jeden po
xvfz <nazwapakietu>
Gdzie <nazwapakietu> to nazwa pliku do
rozpakowania. Rozpakowane pakiety znajdą
się w katalogu /opt/kde3.
Więcej pomocy
Jeżeli w trakcie aktualizacji KDE napotkasz na problemy, pomocy można szukać
w Internecie. Jednym ze źródeł jest strona
domowa KDE, która w dziale documentation
daje wiele podpowiedzi dotyczących instalacji. Jest też dostępne forum dyskusyjne
i lista mailowa.[7]
■
INFO
[1] Projekt KDE: http://www.kde.org
[2] Aktualizacje KDE dla SuSE Linux:
http://www.suse.de/uk/private/download/
linuks/index.html
Zmienne środowiskowe
KDE potrzebuje kilku zmiennych środowiskowych po to, aby lokalizować swoje
składniki. Mimo, żealując
inst akiety
p
zwykle
możemy te zmienne zignorować, sensowne wydaje się ich prawidłoweawienie.
ust
Najważniejsze jest zdefiniowaniealogu
kat zawierającyego binaria KDE (zazwyczaj
/opt/kde3/bin) do istniejącej zmiennej
ATH.
akżePT
KDEDIR musi wskazywać naalog
kat alacyjny
inst
KDE (w naszym przykładzie to /opt/kde3).
W rzadkich przyp
adkach, gdy KDE nie może znaleźć swoich bibliotek, należy do
zmiennej LD_LIBRAR
ATH
Y_Pdodaćalog
kat bibliotek
KDE lib (w naszym przykładzie jest to
drugim poleceniem:
/opt/kde3/lib).
o gdzie
T i jak są zdefiniowane te
zmienne, zależy odawień
ust dystrybucji.
Sam menedżer okien KDE jest uruchamiany skryptem startkde. W przyp
adku gdy
nie udaje się go uruchomić, możesz
otworzyć plik.xinitrc walogu
kat domowym
i przepisać do niego zawartość pliku
startkde. Zmian może również wymagać
plik.xsession. Pamięt
aj, że niektóre dystrybucje, np. Red Hat Linux używają dla odmiany pliku.Xclients.
[3] Najnowsza wersja KDE:
ftp://ftp.kde.org/pub/kde/stable
[4] Program Konstruct: http://developer.kde.org/
build/konstruct/index.html
[5] Informacje na temat kompilacji KDE:
http://developer.kde.org/build/
compile_kde3_1.html
[6] ymagania
W
wstępne do kompilacji KDE:
http://www.kde.org/info/requirements/3.1.php
[7] Forum KDE: http://kde-forum.org/
[8] Dwie wersje KDE na jednej maszynie: http://
developer.kde.org/build/build2ver.html
.linux-magazine.pl
www
Luty 2004
89