Analiza tygodnia - eksperci.kj.org.pl

Nr 27/2009 (29.06.2009-05.07.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
ANALIZA TYGODNIA
Plany zagospodarowania przestrzennego w Krakowie
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (dalej zwane MPZP) są w założeniu jednym z
podstawowych narzędzi planowania przestrzennego. Niewiele jednak się mówi o tym jak są one
uchwalane, co obejmują i jakie są ich mocne i słabe strony. Poniżej krótki przegląd tych
zagadnień.
Procedura
MPZP jest aktem prawa miejscowego, który pozwala jednostkom samorządu terytorialnego
ustalać szczegółowe warunki zagospodarowania przestrzennego na podlegającym im terenie.
Ustalenia MPZP muszą zgadzać się z wskazówkami zawartymi w szerszym studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Zakres oraz metody ustanawiania planów i
studium określa ustawa z 23 marca 2003 roku. Z roku na rok procent pokrycia kraju MPZP rośnie,
jednak wciąż liczba ta nie jest porażająca. W 2005 roku aktualne MPZP obejmowały niecałe 20%
powierzchni Polski, obecnie wartość ta oceniana jest na 35%.
Procedura tworzenia MPZP jest dosyć długotrwała, co dodatkowo spowalnia proces pokrywania
kraju MPZP. Za sporządzenie MPZP odpowiedzialny jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Procedura rusza po złożeniu wniosku o uchwalenie MPZP, z którym może wystąpić każdy:
zarówno osoby fizyczne, prawne oraz jednostki nieposiadające osobowości prawnej. Wójt,
burmistrz lub prezydent miasta po przeanalizowaniu wniosków informuje radę gminy o
konieczności (lub jej braku) sporządzenia MPZP. Rada gminy podejmuje następnie uchwałę o
przystąpieniu do sporządzania MPZP, która to decyzja jest podawana do wiadomości publicznej
tak, aby chętni mogli złożyć wnioski do planu. Wójt, burmistrz lub prezydent gminy podejmuje
następnie decyzję odnośnie tego, które z wniosków odrzucić, a które wziąć pod uwagę podczas
tworzenia planu. Kiedy MPZP jest gotowy, ponownie przedkłada się go do opiniowania i wykłada
do wglądu publicznego. Zainteresowane strony mogą składać kolejne wnioski, tym razem już do
projektu planu. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta przyjmuje lub odrzuca wnioski do
sporządzonego projektu planu i po stwierdzeniu zgodności ze studium, MPZP może być
uchwalony, o ile jest zgodny z przepisami prawnymi. MPZP wchodzi w życie 30 dni po jego
uchwaleniu.
Na pierwszy rzut oka widać, iż procedura ta jest żmudna i długa. Samo przyjmowanie lub
odrzucanie złożonych przed oraz po powstaniu projektu planu wniosków może trwać 11 tygodni.
Do tego dochodzi czas poświęcony na m.in. podjęcie decyzji przez radę gminy o przystąpieniu do
uchwalania planu oraz miesiąc, jaki musi minąć nim ustalony plan wejdzie w życie. Ocenia się, iż
na sporządzenie planu potrzeba minimum 6-8 miesięcy.
MPZP w Krakowie
W 2004 r. jedynie 2,8% miasta Krakowa objęte było MPZP, przez kolejne lata odsetek ten się
podwajał, później nastąpiło zwolnienie i według danych z 20 maja 2009 roku MPZP pokrywają
15,4% powierzchni Krakowa. Jest to ogółem 56 planów obowiązujących oraz 1 czekający na
wejście w życie. Kolejne 59 jest na etapie uchwalania. Wystarczy jednak rzut oka na mapę
poniżej (źródło: UMK), żeby na własne oczy przekonać się, ile terenów czeka jeszcze w kolejce.
Nr 27/2009 (29.06.2009-05.07.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
* zaczną obowiązywać po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym
Województwa Małopolskiego/źródło: www.krakow.pl (6.07.2009)
Kraków na tle Polski
W momencie, kiedy Kraków miał wdrożone plany obejmujące ok. 13% powierzchni, inne miasta
mogły pochwalić się już znacznie dalej idącymi osiągnięciami: Wrocław z 32%, Lublin z 44% czy
Gdańsk z 57%. Przypomnijmy raz jeszcze, że obecnie Kraków jest pokryty planami w ponad 15%.
Co ciekawe, według krakowskiego Raportu o Stanie Miasta 2007, pod koniec 2007 roku trwały
prace (na różnym etapie) nad 83 planami, które docelowo spowodowałyby wzrost pokrytej
powierzchni miasta do ponad 54%. Widać zatem dużą dysproporcję pomiędzy liczbą MPZP, nad
którymi rozpoczęto prace, a liczbą tych, które doczekały pozytywnego końca...
Procent pokrycia powierzchni miast MPZP
(2007r.)
Gdańsk
60%
Lublin
50%
Wrocław
40%
30%
20%
10%
0%
Kraków
Nr 27/2009 (29.06.2009-05.07.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Problemy z MPZP
W kwietniu 2007 roku ukazał się raport NIK z kontroli przeprowadzonych w II połowie roku 2006
roku w 64 gminach we wszystkich województwach Polski. MPZP zostały w nim przeanalizowane w
świetle faktu, iż są one podstawowym narzędziem ukierunkowania i rozwoju inwestycji w
miastach, gdyż znacznie ułatwiają proces uzyskiwania pozwoleń na budowę nowych obiektów. Na
terenach objętych MPZP nie trzeba przeprowadzać żmudnej procedury pozyskiwania pozwolenia
na budowę na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (popularnie
zwanych WZ-tkami). Według raportu, w badanych gminach jedynie 28,5% pozwoleń na budowę
zostało wydanych na podstawie obowiązującego MPZP, większość (60%) na podstawie WZ, a
pozostałe 11,5% obejmowało inwestycje publiczne, które pozwolenie na budowę uzyskują
niezależnie od WZ oraz MPZP. Można z tego wyciągnąć wniosek, iż przeważająca większość
terenów, na których realizowano nowe inwestycje, nie była objęta MPZP.
Na terenach, które nie są objęte MPZP decydującą rolę w kształtowaniu przestrzeni odgrywają
tzw. WZ-tki. Zgodnie z założeniami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, WZtki miały odgrywać rolę pomocniczą, jednak w rzeczywistości to na ich podstawie najczęściej
realizowane są inwestycje. Wadą WZ-tek jest to, iż obejmują one mniejszy niż MPZP obszar
(przy jej wydawaniu wystarczy odnieść się do zabudowanej działki w najbliższym sąsiedztwie),
co może potęgować chaos architektoniczno-estetyczny. WZ-tkę wydaje wójt, burmistrz,
prezydent miasta lub wojewoda, a procedura powinna trwać do 2 miesięcy, jednak często
przeciąga się do kilku miesięcy, przez co nie zawsze wydanie WZ jest oszczędnością czasu wobec
procesu przygotowania MPZP. Przewagą MPZP nad WZ-tkami jest także to, iż MPZP jest
uchwalana jednorazowo dla większego terenu, a WZ-tki obejmują jedynie poszczególne
inwestycje.
Wydaje się, iż w dobie rozwoju i przestrzennego rozlewania miast, a z drugiej strony
zagęszczania się zabudowy miast i miasteczek, MPZP powinny być tym sprawniej uchwalane, aby
ułatwiać nową zabudowę oraz dbać o estetykę i jakość otaczającej nas przestrzeni. Dodatkowo,
zbyt często MPZP obejmują jedynie niewielkie skrawki obszaru gmin, zamiast brać pod uwagę
szerszy kontekst przestrzenny. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego jest dokumentem o dużym stopniu ogólności, a wyrywkowe uchwalanie MPZP
tylko zaciera ogólny obraz przestrzeni.
Interaktywna mapa Krakowa z zaznaczonymi obszarami objętymi planami: link
Raport NIK: tutaj
opracowanie: Katarzyna Skąpska
WYDARZENIA TYGODNIA
Małopolska, zaraz za województwem opolskim, znajduje się w czołówce
województw najsprawniej kontraktujących i wypłacających środki
unijne w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Małopolska
podpisała do końca maja 442 umowy z beneficjentami na łączną kwotę 1
417 771 000zł , co stanowi 14,8 % alokacji na lata 2007-2013; uznała zaś
za wydatki kwalifikowalne i wypłaciła 209 918 000,00 (2,4% alokacji).
Głównie dzięki Opolszczyźnie i Małopolsce poziom środków
zakontraktowanych w ramach RPO zrównał się z programami krajowymi i
wyniósł 8,3 %. Dobrze, że Małopolska wyróżnia się tempem wdrażania
środków unijnych – być może, jeśli wysoki poziom wykorzystania się
utrzyma, województwo otrzyma gratyfikację w postaci dodatkowych
środków dla MRPO.
Coraz lepiej
wydajemy środki
unijne
Nr 27/2009 (29.06.2009-05.07.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
Z dniem 1 lipca wprowadzono zmiany w strukturze Małopolskiego Urzędu
Wojewódzkiego. W jeden Wydział Certyfikacji i Funduszy Europejskich
połączono Wydziały Zarządzania Funduszami Europejskimi oraz Instytucji
Pośredniczącej w Certyfikacji. Na stanowisko dyrektora wydziału
ogłoszony zostanie konkurs. Natomiast dotychczasowy Wydział Geodezji
przeistoczył się w Wojewódzką Inspekcję Geodezyjną i Kartograficzną.
Zmiany w urzędzie
wojewódzkim
Ciało o takiej właśnie nazwie inaugurowało swoją działalność. Zadaniem
Rady jest eksperckie wsparcie Zarządu Województwa w zakresie
podejmowania decyzji o strategicznym znaczeniu dla województwa.
Pierwszym ważnym zadaniem jakie zostało postawione przed Radą jest
wsparcie badawczo-analityczne procesu aktualizacji Strategii Rozwoju
Województwa, który właśnie się rozpoczyna a zakończy się
prawdopodobnie na wiosnę 2010 r. Trzonem Rady są przedstawiciele
czterech małopolskich Obserwatoriów: Polityki Rozwoju, Polityki
Społecznej, Gospodarki, oraz Rynku Pracy i Edukacji.
Małopolska Rada
Obserwatoriów
Rozwoju
Regionalnego i
Ewaluacji
Krakowski deweloper GD&K przegrał sprawę sądową w obu instancjach
dotyczącą odszkodowania za poniesione straty w wyniku protestu
stowarzyszenia KLON (którego członkami byli mieszkańcy okolicznych
terenów) przeciwko budowie domów w okolicach Lasku Wolskiego. Biuro
developerskie żądało 80 tys. zł, na tyle wyceniając straty związane z
wycofaniem się z inwestycji. Według sądu, KLON nie nadużył prawa
oprotestowując budowę i sprawę wygrał.
Mieszkańcy vs.
Developerzy 1:0
Tymczasem na ostatniej Radzie Miasta Krakowa toczyła się burzliwa
dyskusja nt. dalszych losów Zakrzówka. Atrakcyjny przyrodniczo teren
jest własnością firmy Gerium i ma być zabudowany budynkami
mieszkalnymi. Pomysł uchwały o stworzenie tam parku przyrody może
kosztować miasto ogromne odszkodowanie dla developera (prawnik
firmy szacuje je na 400 mln zł). Z kolei presja ze strony stowarzyszenia
mieszkańców „Zielony Zakrzówek” jest ogromna – do tej pory zebrali 12
tys. podpisów przeciw budowie. Jest to kolejny przypadek, w którym na
drodze developerom staje lokalna społeczność. Po raz kolejny też warto
postawić pytanie, czy nie jest to wynikiem konfliktu interesów
związanego z brakiem planu zagospodarowania przestrzennego?
Już za 5 miesięcy oceniony zostanie stan krakowskiej infrastruktury
transportowej, jakie są możliwości jej przekształceń i jak powinna wyglądać w 2015 i 2030 r. Wszystko to dzięki kolejnemu dokumentowi strategicznemu, na opracowanie którego Magistrat ogłosił przetarg. Jego
szacunkowa wartość to 295 081,97 zł netto. Warto będzie z uwagą przyjrzeć się temu dokumentowi, szczególnie, że Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia oszczędnie wspomina na temat powiązań z „Zintegrowanym planem rozwoju transportu publicznego dla Krakowa na lata
2007–2013” (uchwalonym przez Radę Miasta Krakowa w grudniu 2008 r.).
Program rozwoju
infrastruktury
transportowej Krakowa na lata 2010
- 2030
Na minionej sesji RMK pierwsze czytanie przeszły założenia do
„Krakowskiego Programu Wspierania Przedsiębiorczości i Rozwoju
Gospodarczego Miasta Krakowa”. Projekt uchwały, z którym można
Rada Miasta
Krakowa chce
wesprzeć
Nr 27/2009 (29.06.2009-05.07.2009)
Barometr Rozwoju Małopolski
analizy i wydarzenia tygodnia
zapoznać się tutaj, budzi jednak sporo wątpliwości.
przedsiębiorców
Nieufność budzą chęć powołania nowych jednostek UMK (o zbliżonych
zadaniach i niejasnym podziale kompetencji), a zatem powiększenia
liczby urzędników, oraz pomysł związania miasta mocą uchwały we
współpracy z jednym tylko partnerem zewnętrznym. Nieufność budzi
postulat „wdrożenia Centrum Kongresowo-Koncertowego”, które
wszak... jest od jakiegoś czasu budowane. Fatalne wrażenie robi
niestaranne przygotowanie dokumentu, który w założeniu ma stać się
uchwałą Rady Miasta: błędny tytuł uchwały, na którą wnioskodawca się
powołuje, używanie tajemniczego terminu „partnerstwo publiczno
prawne”, stosowanie na przemian różnych nazw, dzięki czemu trudno
orzec o czym mowa np.: Centrum Obsługi Inwestora, Centrum Wsparcia
Przedsiębiorcy,
Centrum
Obsługi
Przedsiębiorczości,
Centrum
Wspierania Przedsiębiorczości i Inwestycji, Centrum Wspierania
Inwestora, Biuro Przedsiębiorczości i Rozwoju Gospodarczego Miasta.
Nieufność budzi wreszcie postulat, aby szczegóły programu dopracowali
przedstawiciele Urzędu Miasta, Rady Miasta oraz eksperci – szkoda, że
zabrakło miejsca dla samych przedsiębiorców.
Niewątpliwie trzeba się zgodzić z jednym z końcowych zdań
przywołanego projektu uchwały: „przedsiębiorczość najlepiej się ma,
jak władza niewiele przeszkadza”. Trudno uznać Kraków za miasto
przyjazne inwestorom, uchwała w takim kształcie raczej tej sytuacji nie
poprawi.
Zakończyły się dwa konkursy architektoniczne, będące pierwszym
zauważalnym przejawem poszerzenia kompetencji miejskiego architekta
w Krakowie. Zatwierdzono projekt rewitalizacji Placu Nowego na
Kazimierzu oraz wybrano projekt pomnika Jana Matejki, który stanie w
rejonie Bramy Floriańskiej i Barbakanu.
Kraków:
przestrzeń miasta
się wzbogaci
Wyniki konkursów: Plac Nowy, pomnik Jana Matejki
opracował zespół:
Michał Dulak, Łukasz Leszczyński, Jan Strycharz, Maciej Gomółka, Wojciech Przybylski
analiza tygodnia: Katarzyna Skąpska
koordynacja:
Bożena Pietras-Goc
Copyright by Fundacja Centrum Analiz Regionalnych
ul. Mikołajska 14/2, 31-027 Kraków
www.car.org.pl ● [email protected]