6.1 Charakterystyka warunków hydrogeologicznych

6.1 Charakterystyka warunków hydrogeologicznych
Obszar województwa dolnośląskiego należy do trzech głównych
regionów hydrogeologicznych, tj.: sudeckiego, wrocławskiego,
wielkopolskiego (mapa 6.1).
Sudecki region hydrogeologiczny (XVI) cechuje się dużą różnorodnością
budowy geologicznej. Najwyższe pasma górskie Karkonoszy, Gór
Izerskich, Gór Sowich i grupy Śnieżnika, zbudowane są z
granitów i gnejsów o blokowym typie wypiętrzeń. W ich
otoczeniu występują utwory wieku paleozoicznego i mezozoicznego o
budowie fałdowo-blokowej. Należą do nich Góry Kaczawskie,
Wałbrzyskie, Bardzkie, Kłodzkie, Sudety Wschodnie oraz Góry
Stołowe, Bystrzyckie i Orlickie. Możliwości gromadzenia wód
występują w tych utworach głównie w warstwach
przypowierzchniowych rumoszów i zwietrzelin skalnych oraz w
strefach uszczelnionych. Ze względu na duże spadki
charakterystyczne dla terenów górskich, wypełnianie
wodą rumoszów, zwietrzelin i szczelin skalnych występuje
tylko okresowo po opadach i roztopach śniegu. Wody tego poziomu nie
tworzą z reguły stałego i trwałego zwierciadła. Występują
jedynie w dolinach rzek i potoków w bezpośrednim kontakcie z
wodami powierzchniowymi. W zachodniej części regionu, w subregionie żytawsko-węglinieckim i
bolesławieckim, najważniejsze znaczenie mają względnie zasobne
poziomy wodonośne, wykształcone w piaskach trzeciorzędowych. Są
to zwykle niewielkie zbiorniki wód podziemnych. Miąższość
warstwy wodonośnej zwykle nie przekracza 10 m (Malinowski i in.,
1993). W całym regionie możliwości zasilania warstw wodonośnych są bardzo
dobre. Regionalny kierunek spływu wód odpowiada przebiegom
głównych dolin rzek. W środkowej części regionu jest to
kierunek z południowego zachodu na północny wschód, w
Kotlinie Kłodzkiej i w zachodniej części regionu kierunek południe
– północ. Doliny głównych rzek w regionie stanowią
również bazę drenażu wód podziemnych. Głównym
rzekami regionu są górskie odcinki rzek: Nysy Kłodzkiej,
Kaczawy, Bobru i Kwisy.
Region Wrocławski (XV) obejmuje obszar pomiędzy uskokiem sudeckim na
południu, a Wzgórzami Trzebnickimi i południową krawędzią
pradoliny barycko-głogowskiej na północy. W obrębie regionu
wyróżnia się dwa subregiony. Subregion przedsudecki (XV1), który dzieli się na zapadlisko przedsudeckie z rowem Nysy Kłodzkiej,
Piławy i Strzegomki, Masyw Ślęży wraz ze Wzgórzami
Strzegomskimi, Niemczańskimi i Strzelińskimi. Na tych terenach, pod
cienką warstwą czwartorzędowych glin lessopodobnych, występują
http://eko.wbu.wroc.pl/eko - WBU Ekofizjografia
Powered by Mambo
Generated: 7 March, 2017, 21:09
skały podłoża krystalicznego, granity lub skały metamorficzne.
Brak jest użytkowych poziomów wodonośnych. Warstwy wodonośne
są tu przykryte kilkunastometrowej grubości glinami pylastymi i
lessowymi. Pierwszy poziom wodonośny występuje zwykle w bardzo
drobnych warstewkach piasków pod glinami lessowymi, na
głębokościach mniejszych niż 5 m. Wysokie kapilarne podnoszenie
wody sprawia, że rzeki: Wierzbiak, Cicha Woda, Czarna Woda, górna
Ślęza, Buszówka, charakteryzują się bardzo niskimi
modułami odpływu podziemnego ok. 1 dm3/skm2.
Woda latem zużywana jest na ewapotranspirację roślinności
uprawianej na bardzo dobrych glebach lessowych (Sawicki, 1982 i
1986). Subregion kluczborski (XV2).
Obszar ten charakteryzuje się podłożem nieprzepuszczalnym,
zbudowanym z iłowców górnego triasu (kajpru) oraz z
iłów trzeciorzędowych. Główne piętro wodonośne
wykształcone jest w utworach czwartorzędowych. Miąższość
piaszczystych utworów czwartorzędowych wynosi zwykle od 5 do
15 m, a sporadycznie dochodzi do 40 m. Zwierciadło wody ma charakter
swobodny, występuje na głębokości zwykle mniejszej niż 5 m, a na
działach wodnych nieco głębiej. Bazą drenażu wód
podziemnych jest dolina Odry. Drenaż Widawy zaznacza się bardzo
słabo. Południowa część regionu wrocławskiego położona jest pomiędzy Przedgórzem
Sudetów a południową krawędzią doliny
wrocławsko-berlińskiej. Wody podziemne o użytkowym znaczeniu
występują głównie w utworach trzeciorzędowych o
niewielkiej miąższości i lokalnym rozprzestrzenieniu. Wody te
występują na głębokości ok. 50 m, a stabilizują się blisko
powierzchni terenu. Zasobność użytkowych warstw wodonośnych jest
niewielka, ze względu na izolację glin i intensywny rozchód
wody na ewapotranspirację zaznacza się w okresach letnich. Spływu
wód kieruje się ku północy do doliny Odry, dolnej
Kaczawy, Czarnej Wody i Szprotawy. W zachodniej części regionu, w
zlewniach Bobru i Kwisy, głównym poziomem użytkowym są
czwartorzędowe piaski fluwioglacjalne oraz piaski w utworach
trzeciorzędowych i ich dostępność oraz wydajności są wyższe. Północna część regionu wrocławskiego położona jest w rejonie Wzgórz
Trzebnickich i obejmuje Wzgórza Dalkowskie. Warunki
hydrogeologiczne są tu bardzo zmienne. Tworzą je wzgórza
moreny czołowej stadiału warty, zlodowacenia środkowopolskie z
glacjotektonicznym zaburzeniem podłoża trzeciorzędowego i
charakteryzujące się wielką zmiennością utwory czwartorzędowe.
Działalność górnicza powoduje odwodnienie poziomów
wodonośnych. Maksymalny zasięg zmian ciśnienia hydrostatycznego w
tych warstwach sięga doliny Odry, Bobru i Kaczawy. Na powierzchni
terenu występują osiadania sięgające 2,5 m od stanu pierwotnego. Region wielkopolski (VI) w granicach województwa dolnośląskiego
obejmuje dwa subregiony: trzebnicki i pradoliny barycko-głogowskiej.
http://eko.wbu.wroc.pl/eko - WBU Ekofizjografia
Powered by Mambo
Generated: 7 March, 2017, 21:09
Subregion trzebnicki (VI7)
stanowi obszar o szczególnie skomplikowanych warunkach
hydrogeologicznych. Wody występują w utworach piaszczystych
czwartorzędu i trzeciorzędu zaburzonych glacitektonicznie, na
głębokościach od kilku do ponad 100 m, swobodne i pod znacznym
ciśnieniem, a nawet z możliwymi samowypływami w pobliżu dolin
rzek. Wschodnia część w okolicy Sycowa ma bardziej stabilne
warunki hydrogeologiczne. Zarysowują się kierunki spływu wody
podziemnej ku północy i północnemu zachodowi ku
pradolinie Baryczy. Doliny wielkich rzek w regionach wrocławskim i wielkopolskim (XV i VI) Doliny wielkich rzek, takich jak Odra, Bóbr, Barycz, Nysa Łużycka i
Kłodzka oraz pradoliny powstały w podobnych warunkach. Zostały
głęboko wyerodowane w starszym, głównie trzeciorzędowym
podłożu, a następnie były wielokrotnie zasypane. Miąższość
utworów w dolinach rzek jest zmienna, od kilkunastu do ponad
200 m. Charakteryzują się one zwykle dużą zmiennością utworów
od żwirów do iłów warwowych. Przeważają zwykle
utwory piaszczyste. Zwierciadło wody ma charakter swobodny,
występuje płytko pod powierzchnią terenu, na głębokości około
1-2 m. Zbiornik wody w takich utworach jest narażony na łatwe
zanieczyszczenia, ponieważ prawie nigdy nie posiada dostatecznej
warstwy izolującej. Miąższość utworów wodonośnych w
Pradolinie Wrocławsko-Magdeburskiej jest zwykle w granicach 20-30 m,
a w młodszych pradolinach ok. 50-200 m. Pradoliny i doliny wielkich
rzek, ze względu na swoją głębokość łączą wiele poziomów
wodonośnych, tworząc regionalne osie drenażu, wyznaczające
naturalny poziom drenażu poszczególnych pięter
stratygraficznych. Ze względu na bardzo mały spadek zwierciadła
wody w osi pradoliny, przepływ wody w warstwach wodonośnych jest
niewielki, a ciągły kontakt pomiędzy wodami podziemnymi i
powierzchniowymi reguluje stan wypełnienia koryta rzek i związany z
tym ich przepływ (Fiszer, 2002). http://eko.wbu.wroc.pl/eko - WBU Ekofizjografia
Powered by Mambo
Generated: 7 March, 2017, 21:09