FULL TEXT - Medycyna Sportowa

Transkrypt

Katedra Żywienia Człowieka, Uniwersytet Rolniczy, Kraków
Department of Food Technology, Agricultural University, Cracow
tio
np
roh
ibit
ed
.
Estera Nowacka(A,B,C,D,E,F,G), Szymon Polaszczyk(B,D),
Aneta Kopeć(A,B,C,D,E,F,G), Teresa Leszczyńska(A,C,D,E,F,G),
Małgorzata Morawska(B), Katarzyna Pysz-Izdebska(B)
CZĘSTOTLIWOŚĆ SPOŻYCIA WYBRANYCH
GRUP PRODUKTÓW SPOŻYWCZYCH PRZEZ
SPORTOWCÓW TRENUJĄCYCH STRZELECTWO
SPORTOWE I KAJAKARSTWO SLALOMOWE
ibu
ASSESSMENT OF SELECTED FOOD PRODUCTS
CONSUMPTION IN SHOOTERS AND SLALOM CANOEISTS
dis
tr
Słowa kluczowe: częstotliwość spożycia, grupy produktów spożywczych, sport,
żywienie, strzelectwo sportowe, kajakarstwo slalomowe
Key words: food intake frequency, groups of food products, sport, nutrition, shooting,
slalom canoeing
ly -
Streszczenie
rso
na
lu
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
se
-
on
Wstęp. Celem pracy było omówienie częstotliwości spożycia wybranych grup produktów spożywczych (najczęściej deficytowych) przez sportowców.
Materiał i metody. Badania ankietowe przeprowadzono w sezonie zimowym w 2007 roku, wśród
28 strzelców sportowych oraz 19 kajakarzy slalomowych. Kwestionariusz dotyczył częstotliwości spożycia następujących grup produktów spożywczych: mleka i napojów mlecznych, serów twarogowych,
serów żółtych i topionych, jaj, mięsa, ryb, warzyw i owoców surowych, gotowanych, pieczywa razowego i kasz, pieczywa jasnego, klusek i makaronów oraz słodyczy. Za pomocą pakietu statystycznego Statistica 6.0 analizowano wpływ dyscypliny sportowej na częstotliwość spożycia wybranych produktów spożywczych.
Wyniki. Stwierdzono zbyt małą częstotliwość spożycia mleka i napojów mlecznych, ryb, warzyw
i owoców oraz pieczywa razowego i kasz przez obie grupy sportowców. Wykazaną wysoką częstotliwość spożycia słodyczy można uznać za uzasadnioną, ponieważ mogą one być dodatkowym źródłem energii podczas intensywnego wysiłku fizycznego sportowców. Stwierdzono statystycznie istotny (p<0,05) wpływ uprawianej dyscypliny sportu na preferencje pokarmowe w odniesieniu do trzech
grup produktów spożywczych, serów twarogowych, pieczywa razowego i kasz oraz pieczywa jasnego, klusek i makaronów. Sery twarogowe oraz pieczywo razowe i kasze były bardziej preferowane
przez kajakarzy, natomiast pieczywo jasne, kluski i makarony przez strzelców.
Wnioski. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na zasadność edukacji żywieniowej ankietowanych sportowców.
Summary
4549
1
0
23
is c
Word count:
Tables:
Figures:
References:
y is
-
for
pe
Background. The aim of the study was assessment of consumption of some groups of food products (usually deficient).
Material and methods. The study was performed during the winter season in 2007, in the group
of 28 shooters and 19 slalom canoeists. In the questionnaire the frequency of intake following groups
of foods product was assessed: milk and milk drinks, cottage cheese, cheeses, eggs, meat, fish, vegetables and fruit – fresh and cooked, whole meal breads and groats, white breads, noodles and dumplings, sweets. The effect of type of trained discipline of sport on food frequency intake was obtained
using with the chi2 test (Statistica 6.0).
Results. Analysis of the questionnaires revealed that milk and milk drinks, fish, vegetables and
fruits, and whole meal breads, groats were consumed rarely by shooters and slalom canoeists. It was
showed that all athletes almost every day ate sweets which, may be an additional source of energy
during the training. The trained sport discipline was found to have a significant impact (p<0.05) on frequency of intake of the three groups of foods i. e. cottage cheese, whole meal breads, groats, breads,
noodles and pasta. Canoeists frequently reported eating cottage cheese, whole meal breads and
grots, whereas shooters white breads pasta and noodles.
Conclusions. These results showed that dietary education should be an important part of athlete coaching.
op
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
-
Zaangażowanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piśmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
Th
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Estera Nowacka
Katedra Żywienia Człowieka, Wydział Technologii Żywności Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
30-149 Kraków, ul. Balicka 122, tel.: 0-603-671-416, e-mail: [email protected]
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
-
Medycyna Sportowa
© MEDSPORTPRESS, 2010; 2-3(6); Vol. 26, 144-150
ARTYKUŁ ORYGINALY / ORIGINAL ARTICLE
144
14.12.2009 r.
22.04.2010 r.
-
Podstawowe wymogi żywieniowe w warunkach intensywnego wysiłku fizycznego uwzględniają zwiększoną podaż energii, składników regulujących oraz
płynów. Zapotrzebowanie energetyczne sportowców
zależy przede wszystkim od intensywności i czasu
trwania aktywności fizycznej związanej z uprawianą
dyscypliną sportu oraz cyklu treningowego [1]. Prawidłowe żywienie jest zasadniczym czynnikiem optymalnego rozwoju psychofizycznego zawodników [2,3].
Sportowcy są w stosunku do innych grup społecznych,
znacznie bardziej narażeni na niedobory składników
odżywczych, ze względu na zwiększone zapotrzebowanie [4]. Niedobory białek, węglowodanów, witamin
i składników mineralnych w racjach pokarmowych mogą być przyczyną nadmiernych uszkodzeń struktur
mięśniowych w następstwie wysiłku fizycznego, jak
również niekorzystnych zmian w metabolizmie [4]. Realizacja podstawowych zaleceń racjonalnego żywienia
sportowców powinna sprzyjać optymalnemu rozwojowi
oraz wykorzystaniu efektu treningu [1,4].
W dostępnej literaturze niewiele jest opracowań
analizujących preferencje żywieniowe wśród sportowców, którzy z powodu dodatkowych obciążeń treningowych wymagają indywidualnego podejścia żywieniowego [5,6,7,8].
Jednym z prostszych i łatwiejszych dla sportowców kryteriów oceny poprawności żywienia jest ocena częstotliwości spożycia wybranych grup produktów spożywczych.
Celem pracy było omówienie częstotliwości spożycia przez sportowców wybranych grup produktów
spożywczych, będących głównym źródłem energii,
składników budulcowych oraz regulujących, a jednocześnie często deficytowych w racjach pokarmowych
różnych grup ludności.
Basic dietary requirements under conditions of
intensive physical exertion involve increased supply
of energy, regulatory components and fluids. Energetic demand in athletes depends, first of all, on the
intensity and duration of physical activity connected
with the practised sport discipline and the training
cycle [1]. Appropriate nutrition is the basic factor of
optimal psychophysical development of the competitors [2,3]. Athletes, compared to other social groups
are of significantly greater risk of nutrient deficit due
to the increased demand for nutrients [4]. Deficits of
proteins, carbohydrates, vitamins and mineral components in food rations may be the reason of excessive defects of muscle structures due to physical
effort, and adverse metabolic changes [4]. Realization of basic demands of rational nutrition in athletes
should favour optimal development and utilization of
training effects [1,4].
There are few papers in the available literature
reporting analysis of dietary preferences among athletes who, due to additional training load, require an
individual dietary approach [5,6,7,8].
One of the simpler and more easy for athletes
criteria of diet correctness evaluation is assessment
of the frequency of consumption of selected groups
of food products.
The aim of the paper was to discuss the frequency of consumption of selected groups of food products being the main source of energy, nutrients and
regulatory components and, at the same time, deficit
of these components is observed in food rations of
different human populations.
lu
se
on
ly -
dis
tr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
Background
Materiał i metody
Material and methods
An anonymous survey was conducted in winter
2007 among 28 shooters aged 14-18 years and 19
slalom canoeists aged 17-33 years, training at sports
clubs in Lesser Poland (Małopolska).
The survey used the questionnaire developed at
the Department of Food Technology of the Agricultural University in Cracow, on the frequency of consumption of the following groups of food products: milk
and milk based beverages, cottage cheese, hard
cheese, cream cheese, eggs, meat, fish, vegetables,
wholemeal bread, white bread, noodles and dumplings and sweets.
For statistic analysis of the results, the chi square
test was applied with significance level at p<0.05 (Statistica 6.0) to determine whether the relation between
the practised sport discipline and frequency of consumption of each evaluated group of food products.
Wyniki
Results
Badania ankietowe objęły 28 strzelców sportowych w wieku od 14 do 18 lat oraz 19 kajakarzy slalomowych w wieku od 17 do 33 lat. Starz treningowy
zawodników, należących do małopolskich klubów sportowych, wynosił powyżej 3 lat.
28 shooters aged 14-18 and 19 slalom canoeists
aged 17-33 participated in the survey. The training
record of the competitors, belonging to sports clubs
of Lesser Poland, was above 3 years.
is c
op
y is
for
pe
rso
na
Badania ankietowe, anonimowe, przeprowadzono zimą 2007 roku, wśród 28 strzelców sportowych
w wieku od 14 do 18 lat oraz 19 kajakarzy slalomowych w wieku od 17 do 33 lat, trenujących w klubach
sportowych na terenie Małopolski.
W badaniach tych wykorzystano kwestionariusz
opracowany w Katedrze Żywienia Człowieka Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, dotyczący częstotliwości
spożycia następujących grup produktów spożywczych:
mleka i napojów mlecznych, serów twarogowych, serów
żółtych i topionych, jaj, mięsa, ryb, warzyw i owoców surowych, gotowanych, pieczywa razowego i kasz, pieczywa jasnego, klusek i makaronów oraz słodyczy.
Do oceny statystycznej wyników zwykorzystano
test chi2, przy poziomie istotności p<0,05 (Statistica 6.0), za pomocą którego stwierdzono czy istnieje
istotna zależność pomiędzy uprawianą dyscypliną
sportu a częstotliwością spożycia ocenianych grup
produktów spożywczych.
Th
-
Wstęp
-
Nowacka E. i wsp., Częstotliwość spożycia produktów spożywczych przez strzelców i kajakarzy
145
se
on
ly -
dis
tr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
Analysis of the frequency of consumption of selected groups of ford products showed that a relatively higher percentage of canoeists (36.8%, 21.1%
and 21.1%) compared to the shooters (0.0%, 3.6%
and 17.9%) reported everyday consumption of wholemeal bread and groatss, 5-6 and 3-4 times weekly,
respectively. 39.3% of shooters and 10.5% canoeists
consumed wholemeal bread and groats once ort
twice a week. At the same time, an identical percentage of athletes involved in the same sports did not
include these products in their diet.
39.3% and 32.1% of shooters respectively reported consumption of white bread, dumplings and noodles every day and 5-6 times weekly. Among the canoeists, the highest percentage reported consumption
of these products 3-4 and 1-2 times a week (42.1%
and 31.6% respectively).
Among the shooters, there was an equal percentage (25%) reporting consumption of fresh fruit every
day, 5-6, 3-4 and 1-2 times a week. Half of the canoeists reported consumption of fresh fruit 3-4 times
weekly. In the remaining cases, the percentage of
this product consumption was lower compared to that
of the shooters (Tab. 1).
A higher percentage of canoeists (5.3% and
15.8%) compared to the shooters (3.6% and 7.1%)
reported consumption of cooked fruit and vegetables
5-6 times a week. Almost half of the general population of canoeists and about 1/5 of the shooters reported eating cooked fruit and vegetables 3-4 times
weekly. Over 1/3 of the shooters and the same fraction
of the canoeists reported consumption of this products once or twice a week. About 1/3 of the shooters
never ate this products.
The analysis of the frequency of milk and milk
based beverages consumption revealed that only
17.9% of the shooters and 26.3% of the canoeists
reported everyday consumption of these products.
About 36% of both groups reported consumption of
these products once or twice weekly.
Only the canoeists reported everyday consumption of cottage cheese; the shooters consumed this
product 5-6 times a week. The percentage of the
above mentioned subpopulations was 21.1% and
7.1% respectively. 28.6% of the shooters and 31.6%
of the canoeists reported cottage cheese consumption 3 to 4 times weekly, while 14.3% and 36.8% of
these groups respectively, reported they never included this product in their diet.
A similar percentage of the shooters and canoeists reported eating rennet and cream cheese 5-6,
3-4 and 1-2 times weekly. At the same time, 10.7% of
the shooters and 31.6% of the canoeists reported
everyday consumption of these products. A similar
percentage (~11%) of both studied populations never
included these products hard or cream cheese in
their diets.
Both athlete populations – 50.0% of the shooters
and 73.7% of the canoeists most often reported fish
consumption – once or twice a week. Only 3.6% of
the shooters and 5.3% of the canoeists reported
consumption of fish 3-4 times weekly. It is alarming
that a high percentage of respondents, namely 42.9%
and 21.1% did not report fish consumption at all.
Consumption of meat was reported by 14.3% of
the shooters and 5.3% of the canoeists. The highest
percentage of these groups, 46.4% and 36.8% re-
lu
rso
na
pe
for
y is
op
is c
Th
-
Analizując częstotliwość spożycia wybranych grup
produktów spożywczych stwierdzono, że stosunkowo wyższy odsetek kajakarzy (36,8%, 21,1% oraz
21,1%) niż strzelców (0,0%, 3,6% oraz 17,9%) zadeklarował spożycie pieczywa razowego i kasz codziennie, 5-6 oraz 3-4 razy tygodniowo. 39,3% strzelców
i 10,5% kajakarzy spożywało pieczywo razowe oraz
kasze 1-2 razy w tygodniu. Jednocześnie taki sam
odsetek sportowców z obu ocenianych grup w ogóle
nie uwzględniał tych produktów w swoim jadłospisie.
Pieczywo jasne, kluski oraz makarony codziennie
i 5-6 razy tygodniowo spożywało odpowiednio 39,3%
i 32,1% strzelców. Wśród kajakarzy największą liczbę stanowili ci, którzy spożywali te produkty 3-4 i 1-2
razy w tygodniu (42,1% oraz 31,6%).
Równy procentowo udział, wynoszący po 25%,
stanowili strzelcy spożywający warzywa i owoce surowe codziennie, 5-6, 3-4 oraz 1-2 razy w tygodniu.
Natomiast połowę kajakarzy stanowili ci, którzy zadeklarowali spożycie tych produktów 3-4 razy tygodniowo. W pozostałych przypadkach ich udział procentowy częstotliwości spożycia był niższy w stosunku
do udziału strzelców (Tab. 1).
Większy odsetek kajakarzy (5,3% oraz 15,8%)
w porównaniu ze strzelcami (3,6% oraz 7,1%) zadeklarował, że spożywa codziennie oraz 5-6 razy w tygodniu warzywa i owoce gotowane. Prawie połowa
ogólnej populacji badanych kajakarzy i ok. 1/5 strzelców uwzględniała w jadłospisach warzywa i owoce
gotowane 3-4 razy tygodniowo. Spożywanie tych produktów 1-2 razy w tygodniu zadeklarowała ponad 1/3
strzelców, jak również kajakarzy. Równocześnie ok.
1
/3 strzelców nie spożywała ich wcale.
Analizując częstotliwość spożycia mleka i napojów
mlecznych stwierdzono, że jedynie 17,9% strzelców
oraz 26,3% kajakarzy codziennie uwzględnia w racjach pokarmowych tę grupę produktów spożywczych.
Jeden lub dwa razy w tygodniu spożywało te produkty
około 36% sportowców z każdej ocenianej grupy.
Jedynie kajakarze deklarowali codzienne spożywanie serów twarogowych; 5-6 razy w tygodniu tylko
strzelcy. Odsetek wymienianych podpopulacji wynosił odpowiednio 21,1% i 7,1%. Trzy lub cztery razy
w tygodniu spożywanie serów twarogowych wykazało 28,6% strzelców i 31,6% kajakarzy, jednocześnie
14,3% oraz 36,8% w ogóle nie uwzględniło tego produktu w swoim jadłospisie.
Zbliżony odsetek strzelców i kajakarzy deklarował
spożywanie serów podpuszczkowych i topionych 56, 3-4 oraz 1-2 razy w tygodniu. Jednocześnie 10,7%
strzelców i 31,6% kajakarzy codziennie spożywało te
produkty. Ani razu w swych jadłospisach nie uwzględniali serów żółtych i topionych sportowcy obu grup,
stanowiący podobny odsetek (~11%).
Obie grupy sportowców najczęściej konsumowały ryby 1-2 razy w tygodniu, a ich udział procentowy
wynosił 50,0% (strzelcy) oraz 73,7% (kajakarze). Tylko 3,6% strzelców oraz 5,3% kajakarzy spożywało te
produkty 3-4 razy w tygodniu. Niepokojący jest fakt,
że znacząca grupa respondentów, wynosząca odpowiednio 42,9% i 21,1%, nie spożywała ryb wcale.
Mięso codziennie konsumowało 14,3% strzelców
i 5,3% kajakarzy. Największy odsetek, zarówno strzelców, jak i kajakarzy, wynoszący odpowiednio 46,4%
i 36,8%, zadeklarował spożywanie tych produktów
3-4 razy w tygodniu. Podobnie jak w przypadku częstotliwości spożycia serów żółtych i topionych, ani ra-
-
Nowacka E. et al., Selected food products consumption in shooters and slalom canoeists
146
-
spectively, reported consumption of these food products 3-4 times a week. Likewise in case of hard and
cream cheese consumption, 11% of both athlete po-
tio
np
roh
ibit
ed
.
zu mięsa nie spożyło ok. 11% sportowców obu ocenianych grup.
Tab. 1. Częstotliwość spożycia produktów zbożowych, warzyw i owoców, mleka i jego przetworów, ryb, mięsa, jaj oraz
słodyczy
Tab. 1. Consumption of wholemeal products, fruit and vegetables, milk and dairy products, fish, meat, eggs and
sweets
y is
op
is c
Th
-
-
for
pe
rso
na
lu
se
-
on
ly -
dis
tr
ibu
-
147
dis
tr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
pulations reported not eating these products at all.
Egg consumption was reported once or twice
a day by about 42% of both groups of athletes. 39.3%
of the shooters and 21.1% of the canoeists never
included eggs in their diet. The lowest percentage of
athletes reported egg consumption every day and 56 times a week.
The highest consumption of sweets – 3-4 times
a week – was reported by 53.6% of the shooters and
31.6% of the canoeists. 14.3% of the shooters and
10.5% of the canoeists reported everyday consumption of sweets while 3.6% and 5.3% of the shooter
and canoeist populations respectively reported no
consumption of these products.
The statistic analysis showed a significant (p<0.05)
effect of the practised sport discipline on the frequency of consumption of three groups of food products,
namely: cottage cheese, wholemeal bread and groats,
and white bread, dumplings and noodles. The canoeists preferred cottage cheese and wholemeal bread
while the shooters reported higher preference for
white bread, dumplings and noodles (Tab. 1).
Discussion
Dyskusja
se
on
ly -
The presented study results indicate that nutritional habits pertaining to the consumption of selected
categories of food products should be corrected. The
result analysis revealed very low consumption of
wholemeal bread and groats. Similar preferences for
these products were noted by Frączek [9] in female
basketball and volleyball players, by Gacek [4] in
youth athletes from the School of Sport Champions in
Cracow and by Żbikowski et al. [10] in the group of
light athletes.
The most readily and most frequently consumed
products (every day or several times a week), reported by the studied respondents, included: white bread,
noodles, dumplings and sweets. Nutrition behaviours, involving high consumption of confectionery products, were also found in the youth members of the
Subcarpathian light athletic team [11], the pupils from
the School of Sport Champions in Cracow [4], highly
qualified Spanish footballers [12] and the second
league basketball players [13]. Excessive consumption of sweets is generally not recommended by
dieticians, however in athletes, it may supply the body
with more fuel, necessary under conditions of increased physical exertion [10,14].
Based on the obtained results it was found that
the surveyed athletes too rarely consumed fresh and
cooked fruit and vegetables. Similar conclusions were
drawn based on the study conducted among the female first league competitors belonging to Polish sports
clubs, involved in competitive volleyball and basketball
[9], Polish youth athletes on a holiday sports camp [15],
students of the University School of Physical Education in Supraśl [16], the youth athletes from the
School of Sport Champions in Cracow [4], top Spanish footballers [12] and Greek elite swimmers and
canoe polo competitors [17]. Higher consumption of
fruit, as compared to that of the studied cohort, was
noted in triathlonists [18] and female second league
basketball players [13].
Too low consumption of milk and milk based beverages was found in the studied athletic population.
Szyguła et al. [18] in his study performed among
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
Z przedstawionych badań wynika, że sposób żywienia sportowców w zakresie spożycia wybranych
grup produktów spożywczych wymaga korekty.
Na podstawie uzyskanych w niniejszej pracy wyników stwierdzono m.in. niskie spożycie pieczywa razowego i kasz. Podobne preferencje spożycia tych
produktów odnotowała Frączek [9] w grupie koszykarek i siatkarek, Gacek [4] w grupie uczniów uprawiających sport w Szkole Mistrzostwa Sportowego (SMS)
w Krakowie oraz Żbikowski i wsp. [10] w grupie lekkoatletów.
Do najchętniej i najczęściej spożywanych (codziennie lub kilka razy w tygodniu) produktów przez badanych respondentów należały: pieczywo jasne, makarony, kluski oraz słodycze. Zachowania żywieniowe,
polegające na dużej częstotliwości spożywania wyrobów cukierniczych, stwierdzono również wśród młodzieży stanowiącej kadrę województwa podkarpackiego w lekkiej atletyce [11], sportowców SMS w Krakowie [4], w grupie wysoko kwalifikowanych hiszpańskich piłkarzy nożnych [12] oraz wśród koszykarek
drugoligowego zespołu [13]. Spożywanie słodyczy
w nadmiarze na ogół jest niezgodne z zaleceniami
dietetyków, jednakże ich konsumpcja w przypadku
sportowców może zapewnić dostarczenie organizmowi większej ilości energii, niezbędnej w warunkach
zwiększonego wysiłku fizycznego [10,14].
Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono,
że ankietowani sportowcy zbyt rzadko spożywają warzywa i owoce świeże oraz gotowane. Podobne wnioski sformułowano na podstawie badań przeprowadzonych wśród zawodniczek pierwszoligowych polskich
klubów sportowych, trenujących wyczynowo siatkówkę
i koszykówkę [9], młodzieży przebywającej na wakacyjnym obozie sportowym [15], studentów uczelni
sportowej w Supraślu [16], sportowców SMS w Krakowie [4], czołowych hiszpańskich piłkarzy nożnych [12]
oraz elity greckich pływaków i zawodników kanu-polo
[17]. Częstsze spożycie owoców, w porównaniu do
stwierdzonego wśród badanych zawodników, odnotowano w grupie triathlonistów [18] oraz wśród koszykarek drugoligowego zespołu [13].
Th
-
Jaja najczęściej spożywane były przez obie grupy
badanych 1-2 razy w tygodniu, przy podobnym ich
udziale, wynoszącym ok. 42%. Nigdy nie włączało jaj
do swojego jadłospisu 39,3% strzelców i 21,1% kajakarzy. Najniższy natomiast odsetek stanowili sportowcy deklarujący spożycie tych produktów codziennie i 5-6 razy w tygodniu.
Spośród ocenianych sportowców największy procentowo udział (53,6% strzelców i 31,6% kajakarzy)
stanowili ci, którzy spożywali słodycze 3-4 razy w tygodniu. Produkty te spożywało każdego dnia 14,3%
strzelców i 10,5% kajakarzy, natomiast ogólnie odpowiednio 3,6% oraz 5,3%.
Przeprowadzona analiza statystyczna wykazała
istotny (p<0,05) wpływ uprawianej dyscypliny sportu
na częstotliwość spożycia trzech grup produktów
spożywczych, a mianowicie: serów twarogowych, pieczywa razowego i kasz oraz pieczywa jasnego, klusek
i makaronów. Sery twarogowe oraz pieczywo razowe
i kasze były bardziej preferowane przez kajakarzy,
natomiast pieczywo jasne, kluski i makarony przez
strzelców (Tab. 1).
-
148
-
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
se
on
ly -
dis
tr
ibu
tio
np
roh
ibit
ed
.
triathlonists and Radzimirska-Graczyket et al. [19], in
her study on sports junior high pupils, noted a higher
consumption of this group of food products. Rennet
and cream cheese was more readily chosen that
cottage cheese, which is not recommended by dieticians. A similar trend was observed by MędrelaKuder [20] among the forth form pupils of the School
of Sport Champions and the first year students of the
University School of Physical Education in Cracow,
and by Gacek [4] in the pupils of the Cracow School
of Sport Champions. The study of nutritional habits,
carried out among the female basketball and
volleyball players, first league competitors of Polish
sports clubs, found a higher supply of these products
in food rations [9]. Higher consumption of milk and
dairy products than among the studied subpopulation
was also noted in the youth athletes on a holiday
sports camp [15].
The presented results of low fish consumption
confirm the earlier study results, obtained in the
pupils of the Cracow School of Sport Champions [4]
and Spanish footballers [12]. Gacek and Fiedor [15]
also found that fish consumption among the youth
aged 16-18 years, being at the summer camp, was
equally low as in this study subjects. Similar preferences, pertaining to fish consumption was noted by
Frączek [9] in female basketball and volleyball players and Żbikowski et al. [10] among light athletes.
The observed, satisfactory consumption of meat
in this study sample is confirmed by the results obtained by other authors [4,11,12,17]. A similar frequency of meat consumption was noted by MędrelaKuder [20] and Gacek [21] in the pupils of the Cracow
School of Sport Champions and the students of the
University School of Physical Education.
Likewise in this study, about half of the athletes
involved in both studied sports reported rare consumption of eggs. Similar nutritional preferences were
found in top Spanish footballers [12].
In conclusion, the obtained results indicate dietary errors which may result from lack of knowledge
of rational nutrition. Insufficient knowledge of this issue
was also noted by other authors among youth competitive athletes [21,22,23]. Rational nutrition is of
particular importance as it may contribute to higher
effectiveness of training and better athletic performance [16]. Modification of the nutritional habits in
athletes requires cooperation between athletes
themselves, sports clubs, schools and families [11].
Wnioski
Conclusions
1. Na podstawie analizy uzyskanych wyników stwierdzono zbyt małą częstotliwość spożywania przez
sportowców mleka i napojów mlecznych, ryb, warzyw i owoców oraz pieczywa razowego i kasz.
1. Based on the analysis of the obtained results, too
low consumption of milk and milk based, fish, fruit
and vegetables, wholemeal bread and groats was
noted among the studied population of athletes.
Th
-
Mleko i napoje mleczne większość badanych sportowców spożywała zbyt rzadko. Szyguła i in. [18]
w badaniach przeprowadzonych z udziałem triathlonistów oraz Radzimirska-Graczyk i in. [19] wśród
uczniów gimnazjum sportowego zaobserwowali wyższą częstotliwość spożycia omawianej grupy produktów spożywczych. Sery podpuszczkowe i topione
wybierano częściej niż twarogowe, co z punktu racjonalnego żywienia nie jest zalecane. Podobną tendencję zaobserwowała Mędrela-Kuder [20] wśród uczniów
czwartych klas SMS i wśród studentów pierwszego roku Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie
oraz Gacek [4] w grupie sportowców SMS w Krakowie. Z kolei w badaniach zachowań żywieniowych koszykarek oraz siatkarek, zawodniczek pierwszoligowych polskich klubów sportowych, stwierdzono wyższą podaż w racjach pokarmowych omawianej grupy
produktów [9]. Częstsze spożycie mleka i jego przetworów, w porównaniu do stwierdzonego wśród badanej w niniejszej pracy podpopulacji, odnotowano
także wśród młodzieży przebywającej na letnim obozie sportowym [15].
Ukazane w niniejszej pracy wyniki niskiej częstotliwości spożycia ryb są potwierdzeniem przeprowadzonych wcześniej badań w grupie uczniów Szkoły
Mistrzostwa Sportowego w Krakowie [4] oraz wśród
hiszpańskich piłkarzy nożnych [12]. Gacek i Fiedor
[15] stwierdzili również, że spożycie ryb wśród młodzieży w wieku 16-18 lat, przebywającej na letnim
zgrupowaniu sportowym, było równie niskie co wśród
ankietowanych w niniejszej pracy. Podobne preferencje dotyczące częstotliwości spożycia ryb odnotowała Frączek [9] w grupie koszykarek i siatkarek oraz
Żbikowski i in. [10] wśród lekkoatletów.
Stwierdzoną, zadowalającą częstotliwość spożywania mięsa przez ocenianych w niniejszej pracy sportowców, potwierdzają badania niektórych autorów
[4,11,12,17]. Podobną częstotliwość spożycia mięsa
odnotowały Mędrela-Kuder [20] oraz Gacek [21], prowadząc badania, odpowiednio, w grupie uczniów Szkoły Mistrzostwa Sportowego oraz wśród studentów
Akademii Wychowania Fizycznego.
Zgodnie z wynikami niniejszych badań, około połowa sportowców obu dyscyplin deklarowała rzadkie
spożycie jaj. Podobne preferencje pokarmowe odnotowano w badaniach z udziałem czołowych hiszpańskich piłkarzy nożnych [12].
Podsumowując, należy stwierdzić, że uzyskane
wyniki wskazują na nieprawidłową realizację zaleceń
racjonalnego żywienia, która może wynikać m.in.
z niepełnej ich znajomości. Również niedostateczną
wiedzę w tym zakresie, wśród młodzieży trenującej
wyczynowo różne dyscypliny sportu, wykazały badania innych autorów [21,22,23]. Racjonalny sposób żywienia sportowców ma szczególne znaczenie, ponieważ może przyczyniać się do podnoszenia efektywności treningów i uzyskiwania lepszych rezultatów sportowych [16]. Modyfikacja nawyków żywieniowych sportowców wymaga współdziałania ich samych oraz środowiska klubowego, szkoły i rodziny [11].
-
149
tio
np
roh
ibit
ed
.
2. A statistically significant effect (p<0.05) of sport
discipline on consumption of the three groups of
food products, cottage cheese, wholemeal bread
and grouts, and white bread, dumplings and
noodles was noted. Cottage cheese, wholemeal
bread and grouts were preferred by canoeists
while white bread, dumplings and noodles were
preferred by shooters.
3. The results indicate that nutritional education in
athletes is justified.
Piśmiennictwo / References
is c
op
y is
for
pe
rso
na
lu
se
on
ly -
dis
tr
ibu
1. Celejowa I. Żywienie w treningu i walce sportowej. Biblioteka Trenera. Warszawa 2001.
2. Celejowa I. Kluczowe problemy w żywieniu sportowców. Żyw Człow Metab 2003; 30 (1/2): 302-308.
3. Jeukendrup AE. Skuteczność różnych źródeł węglowodanów w dostarczaniu energii podczas wysiłku fizycznego.
Medicina Sportiva 2001; 5 (4): 247-257.
4. Gacek M. Wiedza i zachowania żywieniowe młodzieży uprawiającej sport w Szkole Mistrzostwa Sportowego
w Krakowie. Roczn PZH 2007; 58, 4: 649-656.
5. Radzimirska-Graczyk M, Chalcarz W. Ocena preferencji żywności typu fast food wśród uczniów gimnazjum sportowego. Żyw Człow Metab 2009; 36 (2): 306-309.
6. Radzimirska-Graczyk M, Chalcarz W. Development of children and school youth and sports activity. New Med
(Wars) 2006; 9 (2): 35-38.
7. Radzimirska-Graczyk M, Chalcarz W. Zalecenia żywieniowe dla dzieci i młodzieży szkolnej uprawiającej sport.
Medycyna Sportowa 2005; 21 (3): 183-187.
8. American Academy of Pediatrics, Committee on Sports Medicine and Fitness. Intensive training and sports specialization in young athletes. Pediatrics 2000; 106 (1): 154-157.
9. Frączek B. Wybrane zachowania żywieniowe grupy kobiet wyczynowo trenujących siatkówkę i koszykówkę. Żyw
Człow Metab 2007; 34 (1/2): 710-714.
10. Żbikowski R, Lebiedzińska A, Czaja J, Szefer P. Współczesne trendy w sposobie żywienia lekkoatletów. Żyw
Człow Metab 2007; 34 (1/2): 706-709.
11. Fiedor M. Analiza i ocena sposobu odżywiania się młodzieży stanowiącej kadrę województwa podkarpackiego
w lekkiej atletyce. Ann Univ Mariae Curie Sklodowska [Med] 2005; 60 (suppl. 16), 97: 449-452.
12. Iglesias-Gutiérreaz E, Garcia-Rovés PM, Garcia A, Patterson AM. Food preferences do not influence adolescent
high-level athletes' dietary intake. Appetite 2008 May; 50 (2-3): 536-543.
13. Chalcarz W, Merkiel S, Szajer G. Preferencje pokarmowe koszykarek w okresie startowym. Żyw Człow Metab
2005, 32 (1/2): 786-789.
14. Benardot D. Nutrition for serious athletes. An advanced guide to foods, fluids, and supplements for training and
performance. Human Kinetice. Champaign. USA 2000.
15. Gacek M, Fiedor M. Ilościowa i jakościowa ocena zbiorowego żywienia młodzieży w wieku 16-18 lat na wakacyjnym obozie sportowym. Roczn PZH 2005; 56 (3): 253-258.
16. Stefańska E, Ostrowska L, Czapska D, Karczewski J. Jakościowa i ilościowa ocena żywienia studentów uczelni
sportowej. Bromat Chem Toksykol 2007; 40 (2): 131-135.
17. Farajian P, Kavouras SA, Yannakoulia M, Sidossis LS. Dietary intake and nutritional practices of elite Greek aquatic
athletes. Int J Sport Nutr Exerc Metab 2004 Oct; 14 (5): 574-585.
18. Szyguła Z, Kazimierczak K, Golec E, Schlegel-Zawadzka M. Dietary habits among Young triathlonistsas a result
of proecological style of life – prelimnary study. Med Sport 2009; 13 (3): 185-188.
19. Radzimirska-Graczyk M, Chalcarz W. Ocena preferencji pokarmowych mleka i jego przetworów wśród uczniów
gimnazjum sportowego. Med Środ 2009; 12 (1): 85-89.
20. Mędrela-Kuder E. Charakterystyka sposobu odżywiania się młodzieży uprawiającej sport. Żyw Człow Metab 2003;
30 (1/2): 532-537.
21. Gacek M. Punktowa ocena sposobu żywienia się młodzieży studiującej w Akademii Wychowania Fizycznego
w Krakowie. Żyw Człow Metab 2003; 30 (1/2): 324-327.
22. Szczepańska B, Siwińska D, Majle B, Raczyńska B, Raczyński G. Poziom wiedzy o żywieniu wśród młodzieży
uprawiającej sport. Medycyna Sportowa 1997; 67: 2-6.
23. Chalcarz W, Radzimirska-Graczyk M. Stosunek do wiedzy żywieniowej dzieci i młodzieży uprawiających szermierkę. [W:] Fizjologiczne uwarunkowania postępowania dietetycznego. Warszawa 2004; 466-471.
Th
-
2. Wykazano statystycznie istotny wpływ (p<0,05)
dyscypliny sportowej na częstotliwość trzech grup
produktów spożywczych, serów twarogowych, pieczywa razowego i kasz oraz pieczywa jasnego, klusek i makaronów. Sery twarogowe oraz pieczywo
razowe i kasze były bardziej preferowane przez kajakarzy, natomiast pieczywo jasne, kluski i makarony przez strzelców.
3. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na zasadność edukacji żywieniowej ankietowanych sportowców.
-
150

FULL TEXT - Medycyna Sportowa

Transkrypt

Podobne dokumenty

Sprzedaż i zużycie środków ochrony roślin

PoĹźyczaj zamiast kupowaÄ⁄!

This copy is for personal use only

Zmniejszenie zużycia gazu ziemnego PKN ORLEN

E-PASAZ .EU Sp. z oo Biuro/Office: ul. Walecznych 68/9, 03

This copy is for personal use only

FULL TEXT - Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

This copy is for personal use only