Prognoza KUKE

Warszawa, dnia 12.07.2016 r.
Prognoza KUKE
Upadłości firm w Polsce
Z danych pochodzących z Monitora Sądowego i Gospodarczego wynika, że sądy gospodarcze w
czerwcu 2016 r. ogłosiły upadłość 49 przedsiębiorstw. Było to o -3,9% mniej niż w maju 2016 r.
oraz o -18,3% mniej niż w czerwcu 2015 r., w którym upadło 60 podmiotów. W czerwcu 2016 r.
najwyższe natężenie upadłości wystąpiło w województwie zachodniopomorskim (1,33%),
natomiast najniższe w województwie podlaskim (0,32%). Średnie natężenie upadłości spółek
prawa handlowego w Polsce uległo obniżeniu do poziomu 0,87% z 0,88% przed miesiącem, przed
rokiem w czerwcu wynosiło ono 1,14%.
W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy (lipiec 2015 r. – czerwiec 2016 r.) na skutek
niewypłacalności, działalność gospodarczą zakończyło 654 przedsiębiorstw. Suma upadłości po
czerwcu 2016 r. okazała się o -1,7% mniejsza od zanotowanej na koniec maja (upadło 665 firm).
Przed rokiem, w czerwcu 2015 r. roczna krocząca suma upadłości wynosiła 796. Wynik z tego
miesiąca jest lepszy od zeszłorocznego o -17,8%. W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy
najmniejszą liczbę upadłości w pojedynczym miesiącu ogłoszono we wrześniu 2015 r. (45 firm).
Największą liczbę upadłości w pojedynczym miesiącu ogłoszono w lipcu 2015 r. (68 firm).
Prognoza na rok 2016
Rok 2016 przyniósł wprowadzenie w życie prawa restrukturyzacyjnego oraz znowelizowanych
przepisów prawa upadłościowego, w wyniku których wprowadzenie sanacji przedsiębiorstwa ma
pierwszeństwo. Spowodowało to zachwianie dotychczasowych statystyk, co przekłada się na
zmniejszenie ilości upadłości. Jeśli dodać do tego podmioty podlegające restrukturyzacji ilościowo - może okazać się, iż suma podmiotów zbankrutowanych i restrukturyzowanych może
okazać się większa niż samych tylko podmiotów, które ogłosiły upadłość w zeszłym roku pod
przepisami poprzedniego prawa upadłościowego. Aktualnie więc pozostaje wciąż sprawą otwartą
na jakim poziomie ustabilizuje się liczba podmiotów zbankrutowanych oraz tych, które zostaną
poddane sanacji. W przypadku zachowania trendów z początku obecnego roku liczba samych
upadłości może ulec wyraźnemu obniżeniu do poziomu poniżej 600 podmiotów.
Na początku czerwca Główny Urząd Statystyczny ogłosił dane o rachunkach narodowych za
pierwszy kwartał 2016 roku. W ujęciu niewyrównanych sezonowo dynamik rocznych produkt
krajowy brutto okazał się o 3,0% wyższy niż w analogicznym okresie roku poprzedniego, podczas
gdy wzrost w kwartale czwartym ubiegłego roku wynosił 4,3% (dane po korekcie). Dane okazały
się zgodne z wcześniejszymi danymi przyspieszonymi. Jednocześnie okazując się gorsze od
wcześniejszych prognoz wskazały na chwilowe osłabienie koniunktury w naszej gospodarce.
W przypadku spożycia ogółem zanotowane zostało spowolnienie tempa wzrostu z 4,5% w
ostatnim kwartale zeszłego roku do 3,4%. Warto zauważyć, że w spożyciu indywidualnym tempo
wzrostu przyspieszyło z 3,0% w IV kw. 2015r. do 3,2% obecnie (i wobec 3,1% w pierwszym
kwartale 2015r.). Przyzwoity wzrost w ujęciu realnym jest efektem złożenia umiarkowanych
wzrostów płac w ujęciu nominalnym i wciąż mającej miejsce deflacji, ale również rosnącego
zatrudnienia istotnie zwiększającego fundusz płac. Dynamika spożycia publicznego w pierwszym
kwartale 2016r. wyniosła 4,4%, w porównaniu do 8,7% w IV kwartale 2016r. i 1,8% w
analogicznym okresie roku poprzedniego.
Szczególnie ciekawie prezentowały się dane dotyczące akumulacji – czyli złożenia inwestycji i
zmiany stanu zapasów. Wynik łączny akumulacji w I kwartale wyniósł 8,1% - zdecydowanie wyżej
niż 4,5% w kwartale czwartym i 3,4% w analogicznym okresie roku ubiegłego. W przypadku
inwestycji w I kwartale roku 2016r. zanotowano spadek sięgający 1,8%, podczas gdy w
poprzednim kwartale odnotowano wzrost na poziomie 4,4%, a w I kwartale 2015r. wzrost o 11,8%.
W świetle danych o szybko rozwijających się inwestycjach dużych firm, a także kolejnych
inwestycji w mieszkalnictwie wydaje się, że głównym „winowajcą” obniżenia tempa wzrostu całości
inwestycji jest ograniczenie w inwestycjach infrastrukturalnych.
W pierwszym kwartale wzrost gospodarczy okazał się gorszy zarówno od zanotowanego w
kwartale poprzednim, jak i od analogicznego kwartału roku ubiegłego. Nie powinno nikogo
zaskakiwać, że był on równocześnie gorszy od wcześniej prognozowanego (przed opublikowaniem
szybkiego
szacunku).
W następnych kwartałach powinniśmy mieć już do czynienia ze sporym ożywieniem, związanym
m.in. z uruchomieniem środków z nowej unijnej perspektywy (co pobudzi inwestycje
infrastrukturalne) oraz rządowym programem 500+, który znacznie wpłynie na możliwości
nabywcze konsumentów.
Kwestia Brexitu najprawdopodobniej nie dotknie naszej gospodarki w sposób znaczący. Po
pierwszej panicznej reakcji rynki finansowe uspokoiły się. Aczkolwiek wciąż może grozić Wielkiej
Brytanii odpływ kapitału oraz dalsze wstrząsy na rynkach np.: nieruchomości, które uległy
przecenie. Na wynegocjowanie warunków wyjścia z Unii Wielka Brytania będzie miała dwa lata.
Tak naprawdę kwestia wyjścia z Unii Wielkiej Brytanii jest wciąż otwarta. Możliwe jest, że ostatnie
referendum spowoduje zimny prysznic dla wszystkich zainteresowanych stron, co spowoduje, iż w
wyniku negocjacji sama Unia ulegnie transformacji, a co za tym idzie Wielka Brytania pozostanie
we wspólnocie (np. zostanie powtórzone referendum po zmianie warunków członkostwa).
Możliwym jest również scenariusz, iż status Wielkiej Brytanii będzie zbliżony do tego jaki ma
obecnie w Unii Norwegia. W Unii Europejskiej istnieje wciąż niestety potencjał do kolejnych
turbulencji gospodarczych. Na horyzoncie widnieje ewentualny kryzys związany ze złą kondycją
włoskiego sektora bankowego, który może uruchomić lawinę w strefie euro.
Kondycja polskiej gospodarki mimo słabszego pierwszego kwartału 2016 r., który jest
odreagowaniem nadspodziewanie dobrego IV kwartału 2015 r. jest wciąż dobra i znajduje się na
stabilnej ścieżce wzrostu. Należy również pamiętać, że realizacja postępującego ożywienia zależy
od sytuacji międzynarodowej, m.in.: ewentualnego zakończenia konfliktu za naszą wschodnią
granicą, poprawą sytuacji gospodarczej w strefie euro, a także pozytywnym unormowaniem
sytuacji ekonomicznej w Chinach. Chciałoby się powiedzieć: wokół naszej „zielonej krainy” kłębią
się „czarne łabędzie”.
Upadłości spółek prawa handlowego
W czerwcu ogłoszono upadłość 36 przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą
formie spółek prawa handlowego. Jest to o -7,7% mniej niż w zeszłym miesiącu, gdy upadło ich
39. W stosunku do czerwca ub. r. (41
( bankructw)) wynik bieżącego miesiąca jest o -12,2% lepszy.
Upadłości indywidualnych działalności gospodarczych
W czerwcu udział firm prowadzonych w postaci indywidualnej działalności
działalno
gospodarczej
w ramach wszystkich upadłości wynosił 27%.
%. Średni poziom udziału tych firm w ramach
wszystkich upadłości w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy wynosił około 30%. W ostatnim
miesiącu 13 osób zakończyło prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej ze względu
na niewypłacalność. Było to o 8,3% więcej niż w maju (12 upadłości) oraz o -31,6% mniej w
stosunku do czerwca 2015 r. (19
9 bankructw).
Natężenia upadłości w wybranych branżach
Stosunek upadłości spółek prawa handlowego w odniesieniu do liczby średnich i dużych firm
obecnych na rynku kształtował się w czerwcu 2016 r. na poziomie 0,87%.
W ciągu miesiąca natężenie upadłości w budownictwie uległo delikatnemu spadkowi z poziomu
1,79% i wynosi obecnie 1,77%. W analogicznym okresie 2015 r. wynosiło ono 2,20%. Obecnie
notowane poziomy natężenia upadłości w budownictwie są najniższe od stycznia 2011 r. (1,59%).
Zgodnie z danymi GUS w okresie styczeń – maj oddano do użytkowania o 16,3% więcej mieszkań
niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Jednocześnie rozpoczęto budowę o 4,3% więcej
mieszkań niż w okresie styczeń – maj 2015 r. oraz wydano pozwoleń na budowę o 10,3% więcej
mieszkań niż rok temu. Zgodnie z danymi GUS odnoszącymi się do wyników z branży budowlanej
po pierwszym kwartale odsetek przedsiębiorstw, które wykazały zysk netto wyniósł 53,4%. W
analogicznym okresie roku poprzedniego było to 55,1%. Z drugiej strony czwarty kwartał 2015 r,
zakończył się wynikiem rzędu 84,7% przedsiębiorstw budowlanych wykazujących zysk, co okazało
się wynikiem lepszym od tego z czwartego kwartału 2014 r. (80,3%). Jednocześnie wyniki
sprzedaży działalności budowlano-montażowej za okres styczeń-maj okazały się o -12,5% gorsze
od tych z analogicznego okresu roku poprzedniego. Początek bieżącego roku nie wygląda więc
zbyt zachęcająco jednakże najprawdopodobniej zawdzięczamy ten stan rzeczy zjawisku
statystycznemu polegającemu na tym, iż mieliśmy nadspodziewanie dobre wyniki za IV kwartał
2015 r. a pierwszy kwartał jest odreagowaniem transakcji „dopchniętych” w zeszłym roku. Z
danych GUS wynika, iż negatywne dane z sektora budowlanego z początku bieżącego roku
umiejscowione są w sektorze infrastrukturalnym, w którym odnotowano po pierwszym kwartale
33,5% podmiotów wykazujących zysk dla porównania po pierwszym kwartale 2015 r. było to
39,6%. Lepiej mają się spraw sektorze robót budowlanych specjalistycznych, który zakończył
pierwszy kwartał z wynikiem 63,1% podmiotów wykazujących zysk, dla porównania rok wcześnie
było to 60,4%. W sektorze budowy budynków po pierwszym kwartale było, co prawda gorzej niż
rok wcześniej (66,5% względem 68,3%) ale nie aż tak jak w sektorze infrastrukturalnym. Nabiera
tempa realizacja programu Budowy Dróg Krajowych, który daje pracę licznym firmom budowlanym
zaangażowanym jako podwykonawcy generalnych wykonawców, co powinno poprawić wyniki
branży budowlanej w następnych kwartałach. Nastąpiło wstrzymanie przyjmowanie wniosków na
rok 2017 w ramach rządowego programu „Mieszkanie dla młodych”. Spowodowane jest to
wyczerpaniem środków na ten rok. Wciąż natomiast są środki na wsparcie w roku 2018.
Przed rokiem natężenie upadłości w handlu hurtowym wynosiło 0,99% a obecnie 0,72% (przed
miesiącem było to 0,70%). Roczna dynamika sprzedaży w hurcie polepszyła się z 1,9% w
styczniu do 6,7% w lutym, jednakże po marcu było to już tylko 1,3%. Następnie odnotowano
wzrost przedmiotowej dynamiki po kwietniu do poziomu 4,7%, która po maju uległa delikatnej
korekcie do poziomu 4,6%. W zeszłym roku poziom rocznej dynamiki sprzedaży hurtowej ulegał
silnym wahaniom, przeplatając doskonałe miesiące z wysoką sprzedażą z takimi gdzie sprzedaż
była raczej niska. W tym roku prawdopodobnie również będziemy mieli do czynienia z podobną
sytuacją, co będzie efektem falowań zamówień na dostawy towarów konsumpcyjnych, jak również
zaopatrzeniowych i tych o charakterze inwestycyjnym. Sporo z owej zmienności to efekt
nierównomiernych dostaw eksportowych.
W handlu detalicznym mamy do czynienia ze spadkiem poziomu natężenia upadłości w ciągu
miesiąca z 0,64% do 0,62%. Rok temu po kwietniu poziom natężenia upadłości w przedmiotowej
grupie wynosił 0,73%. Jak widać poziom upadłości ulega nieznacznym wahaniom. Przedmiotowa
grupa podmiotów zyskuje dzięki stabilnemu wzrostowi zatrudnienia oraz płac w warunkach deflacji.
Wprowadzenie programu „Rodzina 500+” stanowi czynnik stymulujący popyt w przedmiotowej
grupie podmiotów.
W branży spożywczej i tytoniowej poziom natężenia upadłości po czerwcu uległ obniżeniu do
poziomu 0,75% z 0,67%. W zeszłym roku czerwiec zamknął się poziomem 0,90%. W
przedmiotowej branży widać delikatny lecz wyraźny trend spadkowy w poziomie upadłości. Od
czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej polski przemysł spożywczy oprócz dużego rynku
wewnętrznego (ok. 38 mln ludzi) uzyskał zdecydowane większe możliwości ekspansji niż
dotychczas. Paradoksalnie kryzysy związane z administracyjnym zakazem dostępu wybranych
polskich produktów do Rosji stanowiły silny impuls dla polskich producentów żywności do szukania
nowych rynków zbytu i dywersyfikacji portfeli zamówień, co pozwoli w przyszłości uniknąć
nadmiernego ryzyka nagłego załamania się popytu na oferowane dobra.
Natężenie upadłości w transporcie w marcu obniżyło się do poziomu 0,48%. W maju 2016 r.
natężenie upadłości branży wynosiło 0,53%. Rok temu natężenie upadłości w przedmiotowej
branży wynosiło 0,96%. Branża transportowa zmaga się z problemem dużej konkurencji pomiędzy
podmiotami, co powoduje, iż maleją marże za realizowane usługi. Przedmiotowa sytuacja jest
Transport
3,00%
2,00%
1,00%
02.2010
04.2010
06.2010
08.2010
10.2010
12.2010
02.2011
04.2011
06.2011
08.2011
10.2011
12.2011
02.2012
04.2012
06.2012
08.2012
10.2012
12.2012
02.2013
04.2013
06.2013
08.2013
10.2013
12.2013
02.2014
04.2014
06.2014
08.2014
10.2014
12.2014
02.2015
04.2015
06.2015
08.2015
10.2015
12.2015
02.2016
04.2016
06.2016
0,00%
trudna w szczególności dla małych podmiotów. Istotną ulgą dla finansów firm przewozowych w
ciągu ostatniego półtora roku jest załamanie się cen paliw do środków transportu. Ryzykiem dla
branży jest możliwość ponownego odbicia cen paliw spowodowane wzrostem cen ropy naftowej
jak i osłabieniem się polskiego złotego. Dodatkowymi zagrożeniami jest wprowadzenie płacy
minimalnej (francuskiej) dla kierowców wożących towary do Francji. Jednocześnie doszedł
obowiązek utrzymywania swego przedstawicielstwa na terenie Francji. Nie należy wykluczyć, iż w
przyszłości tego typu obostrzenia mogą być wprowadzone np. w Niemczech. Zgodnie z danymi
Krajowego Rejestru Długów niespłacone terminowo zadłużenie wśród podmiotów zajmujących się
transportem wzrosło w ciągu roku o 26%.
Natężenie upadłości w branży związanej z kulturą rozrywką i rekreacją uległo obniżeniu do
poziomu 0,45% z 0,89% po maju. Przed rokiem natężenie upadłości w przedmiotowej branży
wynosiło 3,07%. Obserwowanie przedmiotowej branży jest o tyle ważne, iż jej kondycja jest
dobrym zobrazowaniem ogólnej koniunktury w gospodarce ze względu na to, iż dziedziny, których
dotyczy stanowią pierwszą ofiarę oszczędności wymuszonych pogorszeniem się ogólnej sytuacji
finansowej. Z drugiej strony gdy koniunktura poprawia się klienci przedmiotowej branży
odreagowują wcześniejsze zaciskanie pasa.
Natężenie upadłości w grupie producentów mebli znajduje się na wyjątkowo niskim poziomie. Po
czerwcu osiągnęło poziom 0,15% (podobnie jak przed miesiącem). Na początku zeszłego roku
poziom upadłości oscylował w tej branży wokół 1,50%. Branża meblarska jest polską chlubą
eksportową. Poluzowanie polityki monetarnej przez Europejski Bank Centralny jest czynnikiem,
który w horyzoncie dwóch trzech kwartałów powinien wzmocnić popyt ze strony krajów unii
walutowej.
Przed rokiem, w czerwcu 2015 r. największe natężenie upadłości notowano w budownictwie
(2,20%), działalności finansowej i ubezpieczeniowej (2,94%), branży rozrywkowo-rekreacyjną
(3,07%), pozostałych niesklasyfikowanych działach (2,72%) oraz wytwarzaniu i przetwarzaniu
koksu i rafinacji ropy naftowej (4,80%).
W zestawieniu z czerwcem 2015 r. istotny spadek natężenia upadłości widoczny był m.in.
w wytwarzaniu i przetwarzaniu koksu i rafinacji ropy naftowej (0,00% wobec 4,80%), działalności
związanej z kulturą, rozrywką i rekreacją (0,45% wobec 3,07%), pozostałej produkcji wyrobów
(0,34% wobec 1,40%), działalność finansowa i ubezpieczeniowa (1,54% wobec 2,94%) oraz
produkcja mebli (0,15% wobec 1,41%).
W ciągu roku największy wzrost natężenia upadłości wystąpił w pozostałych niesklasyfikowanych
działach (3,61% wobec 2,72%), produkcji wyrobów z papieru (0,93% wobec 0,48%) oraz produkcji
pozostałego sprzętu transportowego (3,06% wobec 1,24%).
Natężenia upadłości w poszczególnych województwach
W czerwcu 2016 r. najwyższy stosunek upadłości przedsiębiorstw w odniesieniu do liczby średnich
i dużych firm w danym województwie wystąpił w województwie zachodniopomorskim i wynosił
1,33%.
%. Następne w kolejności województwa charakteryzujące się wysokim natężeniem upadłości
to: województwo mazowieckie (1,25%), województwo warmińsko - mazurskie (1,18%)
(1,
i
województwo
dolnośląskie
(1,16%).
Najmniejsze
e
natężenia
upadłości
odnotowan
odnotowano
województwach: łódzkim (0,43%)
%), pomorskim (0,43%) i podlaskim (0,32%).
Pogorszenie sytuacji w ciągu 12 miesięcy zanotowano w czterech województwach. Największy
wzrost natężenia upadłości
łości zanotowano w województwie opolskim (z 0,41% na 0,64%).
Pogorszenie sytuacji odnotowano jeszcze w województwie lubuskim (z 0,71%
0,71
na 0,86%),
warmińsko-mazurskim (z 1,15%
% do 1,18%) oraz śląskim (z 0,83% do 0,99%)
%). Sytuacja poprawiła
się w dwunastu województwach, z czego najbardziej
n
w podkarpackim (z 1,25
25% na 0,64%).