Palmowy zwyczaj

Palmowy zwyczaj
Zwyczaje związane z obchodem Wielkiejnocy rozpoczynają się od Niedzieli
Palmowej, dawniej zwanej w Polsce Wierzbną lub Kwietną. Etnografie twierdzą,
że zwyczaj przystrajania rózg wierzbowych lub leszczynowych, gałązkami
bukszpanu, cisu, kolorowymi wstążkami jest starosłowiański i łączy się z
pradawnym świętem wiosny obchodzonym blisko Świąt Wielkiejnocy.
„Otóż Wierzbna, otóż Kwietna
Zawitała nam Niedziela
Do Świątyni gronem wszystkiem
Idą młodzi, idą starzy
Różdżkę wierzby z młodym listkiem
Niosą święci do ołtarzy … „(Wł. Syrokomla: Dni pokuty i zmartwychwstania)
Polska palma składa się z gałązek wierzbowych i leszczynowych, a według
starosłowiańskiej tradycji, która długo utrzymywała się, wierzbowe gałązki
służyć miały za narzędzie magicznych zabiegów mających zapewnić zdrowie,
płodność i bogactwo.
W różnych regionach była ustalona tradycja jaki zestaw gałązek ziół ma być
użyty, nie powinny zawierać gałązek topoli, według starych polskich legend
żadne drzewo nie chciało użyczyć Judaszowi swoich gałęzi na jego zbrodniczy
zamiar, jedynie topola ofiarowała swoje konary i od tej pory drży przed Panem
Bogiem. Polacy zawsze przypisywali palmie właściwości lecznicze i
czarodziejskie. I dlatego po powrocie z kościoła święconymi palmami chłostano
się dla zdrowia (na podst. H.Szymanderskiej, Polskie tradycje świąteczne,
Świat Książki 2003, s. 189-196)
„Z niepamiętnych czasów świata
Taki zwyczaj trwa radośnie
I syn ojca i brat brata
Poświęconą różdżką chłośnie.
Skąd to poszło? – nikt nie zbada
Nikt po księgach nie odszuka
Od pradziada do pradziada
Poszedł zwyczaj na prawnuka …”
(Wł. Syrokomla, Dni pokuty i zmartwychwstania)
Drugim zwyczajem związanym z Palmą Niedzielną jest połykanie pączków gałązki
wierzbowej, co miało zapobiec chorobom gardła, płuc i innym bólom.
Dębowy Chrystus – to jeszcze jeden palmowy staropolski zwyczaj panujący aż do
XX wieku „Ubierano jednego z gospodarzy na wzór Chrystusa Pana, wsadzano go
na osła i wśród wesołych okrzyków i śpiewów, prowadzono do drzwi kościoła,
gdzie słano mu pod nogi gałązki wierzby kwitnącej”.
W dawnej Polsce w Niedzielę Palmową – klasztory i plebańskie szkółki
wystawiały widowiska pasyjne,pełne wzruszeń i nauk.
Najsłynniejsze są palmy Kurpiowskie, strzeliste, kwiatowe: pień ściętego
drzewka (jodły, świerka), któremu pozostawiono zielony czub oplata się na
całej długości widłakiem, rozchodnikiem, bukszpanem, zdobi się bibułkami,
kwiatami, długimi wstęgami. Kurpie wierzą, że dzięki smukłym palmom ich
dzieci będą również wysokie.
Dziś obchody Niedzieli Palmowej są proste, kupujemy najczęściej palemki,
idziemy do kościoła po ich święcenie, a sami robimy je z wierzbowych gałązek
ozdobionych baziami i bukszpanem, są jeszcze wsie, gdzie palmy wielkanocne
przygotowuje się własnoręcznie, kilkumetrowe, organizuje się konkursy, tak
jak nasza biblioteka. Już po raz czwarty odbył się konkurs na Rodzinną Palmę
Wielkanocną, ogółem wpłynęło 38 prac.
Komisja miała niełatwe zadanie, gdyż wszystkie były starannie wykonane, a
przede wszystkim tyle radości nam i czytelnikom wniosły, gdyż za oknem zima,
nic nie robiąca z faktu, że już mamy prawie wiosnę.
W bibliotece poczytać więcej o Świętach Wielkanocy można sięgając po książki:
R.Hryń – Kuśmierek: Zwyczaje obrzędy, rok Polski
H.Szymanderska : Kuchnia postna, przepisy domowe
H.Szymandersk: Polskie tradycje świąteczne
H.Szymanderska :Wielkanoc
Oceniono oryginalność, przyrodnicze elementy, kolorystykę, wielkość …
wszystkie palmy nam się podobały i dlatego postanowiliśmy rozdzielić nagrody
na różne kategorie
I miejsce
Rodzina Salawów
Katarzyna Hercuń
II miejsce
Wojciech Dąbrowicki
Rodzina Adamów
III miejsce
Dominik Feliński z rodzicami
Piotr Bigus
Nagroda za najbardziej ekologiczną Palmę Wielkanocną
I miejsce
Tomasz Fabiś
II miejsce
Julia i Antosia Wasilewskiej
III miejsce
Marta Dąbrowska
Nagroda za awangardę w wykonaniu Palmy Wielkanocnej
I miejsce
Rodzina Olszewskich
II miejsce
Jacek i Agatka Szaniawscy
III miejsce
Sara Tomaszewska
Nagroda dla najmłodszego wykonawcy Palmy Wielkanocnej
I miejsce
Hania Rutkowska
II miejsce
Nikola, Marcin, Igor Wilk
III miejsce
Nikola Szczepańska
Nagroda dla prac zbiorowych
I miejsce
Świetlica środowiskowa „Mrowisko”
II miejsce
grupa przedszkolna „Stokrotki”
III miejsce
grupa przedszkolna „Słoneczka”
{morfeo 74}