docFunkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego
download 
Reklamacja Transkrypt
Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego
1. Pojęcie budżetu jednostki samorządu terytorialnego 2. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego 3. Rodzaje budżetów samorządowych Pojęcie budżetu jednostki samorządu terytorialnego • Fundusz zdecentralizowany, który służy zaspokajaniu potrzeb społeczności lokalnych, • plan finansowy, w ramach którego gromadzone są środki pieniężne społeczności lokalnej i realizowane jej zadania, • akt prawny uchwalony przez najwyższy organ przedstawicielski samorządu terytorialnego. Pojęcie budżetu jednostki samorządu terytorialnego • budżet jednostek samorządu terytorialnego określa kwoty dochodów i wydatków oraz przeznaczenie środków, • budżet powinien być głównym instrumentem polityki – dobór zadań budżetowych powinien wynikać z przyjętej koncepcji (strategii) rozwoju, • jest najlepszym weryfikatorem zamierzeń rozwojowych, • budżet jest upoważnieniem udzielonym przez organ stanowiący organowi wykonawczemu do zaciągania zobowiązań i dokonywania wydatków, • budżet samorządowy nie obejmuje wszystkich środków, jakimi dysponuje jednostka na realizację jej zadań, ani wszystkich wydatków ponoszonych dla wykonania tych zadań. Pojęcie budżetu jednostki samorządu terytorialnego Europejska Karta Samorządu Lokalnego – podstawowe zasady • prawo społeczności lokalnych do posiadania własnych zasobów finansowych i swobodnego dysponowania nimi w trakcie wykonywania swych uprawnień, • część zasobów finansowych z podatków i opłat lokalnych, • wysokość zasobów finansowych dostosowana do uprawnień przyznanych przez konstytucję lub prawo, • zróżnicowane i elastyczne systemy finansowe (dostosowanie do rzeczywistych zmian i wykonywanych uprawnień) • ochrona społeczności lokalnych słabszych finansowo, • gwarancja dostępu do krajowego rynku kapitałowego. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Funkcje budżetu: • alokacyjna, • redystrybucyjna, • stabilizacyjna. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Funkcja alokacyjna: • instrument alokacji zasobów w związku z realizacją przez państwo i JST zadań publicznych i społecznych. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Funkcja redystrybucyjna: • podział dochodu narodowego zgodnie z tym, co społeczeństwo uważa za sprawiedliwe. • regulowanie dochodów podstawowych kategorii podmiotów występujących w gospodarce rynkowej. • budżet gromadzi dochody od podmiotów posiadających zdolność wytworzenia i przeznacza je na rzecz tych podmiotów, które nie osiągają dochodów lub osiągają je na poziomie nie wystarczającym do zaspokojenia podstawowych potrzeb. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Funkcja stabilizacyjna: • wykorzystanie budżetu jako narzędzia łagodzącego wahania cyklu koniunkturalnego i zapewniającego zrównoważony wzrost gospodarczy Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasady budżetowe: •zasada zupełności, • zasada jedności formalnej • zasada jedności materialnej, • szczegółowości, • specjalizacji, • rocznego okresu, • uprzedniości, • jawności, • realności, • operatywności Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasady budżetowe cd.: • zasada przejrzystości • zasada gospodarności Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasada zupełności budżetu: • budżet powinien obejmować wszystkie dochody i wydatki gminy. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasada jedności formalnej: • postulat budowania zbiorczego planu finansowego całego sektora finansów publicznych, • jedność formalna oznacza, że dochody tworzące fundusz budżetowy mają przeznaczenie ogólne – nie są z góry związane z określonymi celami finansowymi budżetu. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasada jedności materialnej: • zakazuje się wiązania określonych dochodów gromadzonych w budżecie samorządowym z konkretnymi zadaniami publicznymi. • nieprzestrzeganie tej zasady – ryzyko nieefektywnego wykorzystania środków publicznych, pojawienie się deficytu finansowego jednych zadań, przy jednoczesnym nadmiarze środków kierowanych na inne. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasada szczegółowości: • sporządzanie i uchwalanie budżetu w szczegółowym ujęciu dochodów i wydatków. • prawny wyraz zasady szczegółowości – klasyfikacja budżetowa. • klasyfikacja budżetowa sprowadza się do podziału na: • Działy – podstawowe dziedziny działalności (oświata i wychowanie, nauka), • Rozdziały – określone grupy jednostek organizacyjnych oraz grupy jednostek organizacyjnych zadań budżetowych (wyodrębnienie w dziale oświata i wychowanie szkół podstawowych) • Paragrafów – określone źródła dochodów oraz określone rodzaje wydatków budżetowych (podatek VAT, wynagrodzenia) Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasada specjalizacji budżetu: • wykonawcy budżetu prawnie zobowiązani są do ścisłej realizacji ustalonych w budżecie celów. Zasada rocznego okresu budżetowego: • budżet jest uchwalany na rok kalendarzowy a kwoty zaplanowanych wydatków budżetowych wygasają wraz z końcem roku budżetowego. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasada uprzedniości: • budżet gminy powinien zostać uchwalony do końca roku budżetowego poprzedzającego rok budżetowy. • zasada nie ma charakteru bezwzględnie obowiązującej. • ustawodawca dopuszcza nie uchwalenie budżetu do 31 grudnia – budżet powinien być uchwalony nie później niż do 31 marca roku budżetowego. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasada jawności: • gospodarka finansowa gminy jest jawna. • obowiązek informowania społeczności lokalnej o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki gospodarczej i społecznej oraz źródłach gromadzenia zasobów pieniężnych i sposobie ich wykorzystania spoczywa na wójcie. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasada realności: • zachowanie szczególnej staranności i precyzji na etapie planowania budżetowego w trakcie przygotowywania projektu budżetu. • wskazuje na realne planowanie dochodów i wydatków budżetowych, Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasada operatywności: • oznacza opracowanie budżetu lub planu finansowego w układzie podmiotowym, • wymaga, aby wskazać konkretne podmioty odpowiedzialne za proces gromadzenia dochodów budżetowych i dokonywanie wydatków publicznych. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasada przejrzystości: • wymaga prowadzenia gospodarki środkami publicznymi w sposób jak najbardziej transparentny – pozwalający na rozpoznanie procesów zachodzących w budżecie lub planie finansowym jednostki. Funkcje i zasady budżetu jednostki samorządu terytorialnego Zasada gospodarności: • wymaga zarządzania środkami publicznymi w sposób racjonalny i celowy. • uwzględnia również oszczędne dokonywanie wszelkich wydatków publicznych. Rodzaje budżetów samorządowych • budżet modelowy, • budżet w układzie rzeczowym, • budżet w układzie kasowym, • budżet zadaniowy. Rodzaje budżetów samorządowych Budżet modelowy: • prognozowane dochody są porównywane z wydatkami określanymi jako wartościowe ujęcie wszystkich zidentyfikowanych potrzeb w obrębie danej jednostki samorządu. • potrzeby zbiorowości lokalnej przekraczają możliwości ich pokrycia, • zgromadzone informacje pozwalają na weryfikację potrzeb pod względem zasadności, opłacalności i planowanego stopnia zaspokojenia potrzeb społecznych, • na podstawie realnych możliwości finansowych określa się priorytety i kolejność ich realizacji, • często w układzie wieloletnim, co umożliwia śledzenie zadań budżetowych w kolejnych latach. Rodzaje budżetów samorządowych Budżet w układzie rzeczowym: • odzwierciedla stosunek planowanych zadań w układzie rzeczowym do realizowanych w danym roku budżetowym, • określanie i planowanie kwoty na realizację zadania w danej jednostce i monitorowanie ile zadań już zrealizowano i przy jakich nakładach finansowych. Rodzaje budżetów samorządowych Budżet w układzie kasowym: • każdy budżet jest sporządzany jako plan dochodów i wydatków w układzie kasowym, • planowane i wykonane wydatki to te, które fizycznie wpływają lub wypływają z rachunku budżetowego, • może się zdarzyć, że zadanie zostało zrealizowane w układzie rzeczowym a w układzie kasowym nie (roczny okres obowiązywania budżetu). Ma to odzwierciedlenie w sprawozdaniach z wykonania budżetu. Rodzaje budżetów samorządowych Budżet zadaniowy: • plan finansowy danej jednostki samorządu terytorialnego przygotowany jako zbiór zadań budżetowych przeznaczonych do wykonania w określonym czasie. • zadanie budżetowe – funkcjonalne i organizacyjnie powiązane z sobą działania tworzące zintegrowaną całość. Rodzaje budżetów samorządowych: Z punktu widzenia cech finansowych budżetu, relacji w jakiej pozostają między sobą dochody i wydatki oraz przychody i rozchody budżetowe wyróżniamy: • budżet nadwyżkowy, • budżet zrównoważony, • budżet deficytowy. Rodzaje budżetów samorządowych Budżet nadwyżkowy: • suma dochodów budżetowych jest wyższa od sumy wydatków budżetowych Budżet zrównoważony: • suma dochodów budżetowych jest równa sumie wydatków budżetowych Budżet deficytowy: • suma dochodów budżetowych jest niższa od sumy wydatków budżetowych.
