Związki karbonylowe – aldehydy i ketony RCOHCOH

Związki karbonylowe – aldehydy i ketony RCOHCOH

Zwi zki karbonylowe – aldehydy i ketony
R C
O
C
H
O
H
aldehydy
grupa aldehydowa
H-COR
aldehydy – al
R – CO – R
ketony - on
Nazewnictwo aldehydów
Nazwy aldehydów: R-CHO , tworzy si dodaj c do nazwy zwi zku macierzystego
(R-H) przyrostek -al, -dial, -trial, itd. metan-al, etan-al
Albo: od nazwy kwasu Kwas mrówkowy – aldehyd mrówkowy
Kwas octowy – aldehyd octowy
Przykłady:
HCHO - metanal , aldehyd mrówkowy, formaldehyd
- etanal , aldehyd octowy
Nazewnictwo ketonów
Ketony proste
CH 3 –CO – CH3 keton dimetylowy; propanon aceton
CH 3 –CH2-CO- CH2 – CH3 keton dietylowy; pentan-3-on
Ketony mieszane
CH 3 –CO – CH2 - CH3 keton etylometylowy ; butanon
CH 3 –CO -CH2 - CH2 – CH3 keton metylopropylowy ; pentan-2-on
Otrzymywanie – utlenienie alkoholi I i II- rz dowych
Reakcje
redukcja do odpowiednich alkoholi I-rz dowych lub II-rz dowych
reakcje przył czenia nukleofilowego
reakcje przył czenia pochodnych amoniaku (amin)
reakcje polimeryzacji i kondensacji
polimeryzacja aldehydów
n R
CHO
CH
O
R
3R
CHO
H
H
C
R
O
R
O
R
C
O
CH
CH
O
R
CH
R
O
C
H
R
Polikondensacja ketonów
CH3
CH3
C
CH3
O + H3C
C
O
CH3 + C
CH3
CH3
O
C
CH3
CH3
C
H
C
O
C
H
C
CH3
+ 2 H2O
Wyst powanie i znaczenie
Aldehydy alifatyczne – sporadycznie wyst puj w organizmach ro linnych
Aldehydy nienasycone – terpenowe
– składniki olejków eterycznych
Metanal – aldehyd mrówkowy
40% roztwór wodny – formalina
powoduje koagulacj białka – garbarstwo, preparaty biologiczne
Aldehydy aromatyczne
Aldehyd benzoesowy – przemysł barwników
Aldehyd cynamonowy – przemysł spo ywczy, perfumeryjny
Ketony
Aceton – rozpuszczalnik
Acetofenon i benzofenon – przemysł perfumeryjny
aromatyzowanie tytoniu