Wymagania biologia

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z BIOLOGII DLA KLASY II A
rok szkolny 2015/2016
mgr Marta Warecka – Lenart
(program nauczania „Puls życia” Anny Zdziennickiej)
Ocenę „dopuszczający” otrzymuje uczeń, który w 75% spełnił wymagania na ocenę „dostateczny”;
Na każdą wyższą ocenę uczeń musi także spełnić wymagania przyporządkowane ocenie niższej;
Na ocenę „celujący” uczeń klasy II w zakresie biologii powinien potrafić:
samodzielnie formułować i rozwiązywać problemy, stawiając hipotezy i weryfikując je na drodze eksperymentu laboratoryjnego;
śledzić na bieżąco i znać najnowsze osiągnięcia z dziedziny biologii i nauk matematyczno-przyrodniczych, prezentować własną opinię na ich temat oraz
z własnej inicjatywy dzielić się zdobytą wiedzą;
wykorzystując technologię informacyjną, celowo gromadzić, przetwarzać i prezentować wiadomości;
zdobyć wiadomości i umiejętności z dziedziny biologii i nauk pokrewnych wykraczające poza program nauczania;
odnosić sukcesy w przedmiotowych konkursach szkolnych i pozaszkolnych;
przejawiać aktywną postawę wobec zagrożeń środowiska przyrodniczego i swoim przykładem motywować innych do działania.
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: ORGANIZM CZŁOWIEKA. SKÓRA – POWŁOKA
ORGANIZMU.
Uczeń:
VI.1.1. Opisuje hierarchiczną budowę organizmu człowieka (tkanki, narządy, układy narządów)
VI.1.3. Opisuje budowę, funkcje i współdziałanie poszczególnych układów: ruchu, pokarmowego, oddechowego, krążenia, wydalniczego, nerwowego, dokrewnego i
rozrodczego
VI.11.1. Podaje funkcje skóry, rozpoznaje elementy jej budowy (na schemacie, modelu, rysunku, według opisu itp.) oraz przedstawia jej cechy adaptacyjne do pełnienia
funkcji ochronnej, zmysłowej (receptory bólu, dotyku, ciepła, zimna) i termoregulacyjnej
VI.11.2.Opisuje stan zdrowej skóry oraz rozpoznaje niepokojące zmiany na skórze, które wymagają konsultacji lekarskiej
dostateczny (2+3)
dobry (2+3+4)
bardzo dobry (2+3+4+5)
ORGANIZM CZŁOWIEKA. SKÓRA – POWŁOKA ORGANIZMU.
wymienia dziedziny biologii zajmujące się budową i
funkcjonowaniem człowieka
klasyfikuje człowieka do królestwa zwierząt
wskazuje komórki jako podstawowy element budulcowy
podaje przykłady tkanek
wylicza układy narządów i opisuje ich podstawowe funkcje
wymienia funkcje i warstwy skóry
wymienia wytwory naskórka
wskazuje melaninę jako czynnik decydujący o kolorze skóry
wymienia choroby skóry
opisuje cechy różniące człowieka od innych naczelnych
wyjaśnia, na czym polega homeostaza
wymienia funkcje poszczególnych warstw skóry
wykazuje zależność funkcji skóry od jej budowy
klasyfikuje gruczoły
opisuje funkcje poszczególnych wytworów naskórka
wymienia pasożyty skóry
określa zasady pierwszej pomocy w przypadku oparzenia i
odmrożenia
określa zasady pielęgnacji skóry (zwłaszcza w okresie
dojrzewania)
wykazuje stopniowe komplikowanie się budowy
człowieka
wyjaśnia zależności między układami narządów
analizuje budowę naskórka i skóry właściwej
dowodzi, ze odcień skóry zależy od zawartości
barwnika w skórze
klasyfikuje stopnie oparzeń skóry
proponuje środki do pielęgnacji skóry młodzieńczej
ocenia wpływ promieni słonecznych na skórę
demonstruje zasady udzielania pierwszej pomocy w
przypadku urazów skóry
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: UKŁAD WYDALNICZY.
Uczeń:
VI.7.1. Podaje przykłady substancji, które są wydalane z organizmu człowieka oraz wymienia narządy biorące udział w wydalaniu
VI.7.2. Opisuje budowę i funkcje głównych struktur układu wydalniczego (nerki, moczowody, pęcherz moczowy, cewka moczowa)
dostateczny (2+3)
dobry (2+3+4)
bardzo dobry (2+3+4+5)
UKŁAD WYDALNICZY
wymienia produkty przemiany materii i drogi ich usuwania
wskazuje położenie nerek, pęcherza moczowego
opisuje elementy nerki na jej przekroju
wymienia właściwości moczu ostatecznego
wymienia przyczyny 2-3 chorób układu moczowego
określa, w jaki sposób można zapobiegać chorobom układu
moczowego
wyjaśnia pojęcia: „wydalanie”, „nefron”, „przemiana materii”
omawia rolę układu moczowego
opisuje przebieg powstawania moczu
wymienia objawy zapalenia pęcherza moczowego
opisuje budowę warstwy korowej nerki
wymienia funkcje pęcherza moczowego
porównuje skład moczu pierwotnego i ostatecznego
wyjaśnia, na czym polega dializa pozaustrojowa
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: UKŁAD RUCHU.
Uczeń:
VI.2.1. Wykazuje spółdziałanie mięśni, ścięgien, kości i stawów w prawidłowym funkcjonowaniu układu ruchu
VI.2.2. Wymienia i rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu, według opisu itd.) elementy szkieletu osiowego, kończyn i obręczy
VI.2.3. Przedstawia funkcje kości i wskazuje cechy budowy fizycznej i chemicznej umożliwiające ich pełnienie
VI.2.4. Przedstawia znaczenie aktywności fizycznej dla prawidłowego funkcjonowania układu ruchu i gęstości masy kostnej oraz określa czynniki wpływające na
prawidłowy rozwój muskulatury ciała
dostateczny (2+3)
dobry (2+3+4)
bardzo dobry (2+3+4+5)
UKŁAD RUCHU
wskazuje na modelu zasadnicze elementy szkieletu
określa funkcje szkieletu
wskazuje mózgo- i trzewioczaszkę na modelu
wymienia narządy chronione przez klatkę piersiową
wymienia tkanki budujące szkielet
rysuje kość długą i nazywa jej części
wskazuje miejsce występowania szpiku kostnego
wymienia rodzaje połączeń kości
odróżnia staw zawiasowy od kulistego
wskazuje położenie stawów kulistych i zawiasowych
wymienia kości kończyn i obręczy
rozpoznaje tkanki mięśniowe
podaje przykłady występowania poszczególnych typów tkanki
mięśniowej
opisuje schemat budowy mięśnia
określa rolę przepony
wskazuje położenie najważniejszych mięśni
wymienia naturalne krzywizny kręgosłupa
opisuje przyczyny powstawania wad postawy
wymienia choroby aparatu ruchu
rozpoznaje wady na ilustracji
wskazuje ślad stopy z płaskostopiem
opisuje urazy kończyn
omawia zasady pierwszej pomocy w przypadku urazów
kończyn
charakteryzuje poszczególne funkcje
klasyfikuje układ ruchu na czynny i bierny
klasyfikuje kości ze względu na kształt
wymienia kości budujące szkielet osiowy
wskazuje odcinki kręgosłupa
charakteryzuje budowę i rolę poszczególnych części kości
długiej
określa rolę osseiny i soli mineralnych
rozpoznaje i porównuje tkankę chrzęstną i kostną
opisuje rolę szpiku kostnego
na konkretnych przykładach nazywa
rodzaje połączeń kości
omawia budowę stawu
wyjaśnia związek budowy klatki piersiowej z jej funkcją
na modelu wskazuje elementy
szkieletu kończyn i obręczy
podaje przykłady prazy statycznej i dynamicznej
klasyfikuje mięśnie ze względu na kształt, rodzaj przyczepu,
zakres wykonywanych ruchów
wskazuje położenie najważniejszych mięśni szkieletowych
rozpoznaje naturalne krzywizny kręgosłupa
wskazuje metody zapobiegania wadom postawy
podaje przyczyny chorób układu ruchu
podaje przyczynę zmian zachodzących w układzie kostnym na
skutek osteoporozy
podaje przykłady kości, które nie pełnią funkcji
szkieletowych
nazywa kości tworzące szkielet
wskazuje rolę poszczególnych tkanek w budowie kości
omawia rolę chrząstek w budowie klatki piersiowej
wykazuje związek między budową odcinków
kręgosłupa a pełnioną przez nie funkcją
wyjaśnia, w jaki sposób kość przyrasta na długość
planuje doświadczenie wykazujące skład chemiczny
kości
wyjaśnia związek budowy stawu z rodzajem ruchu
kończyny w stawie
porównuje miednicę mężczyzny i kobiety
wymienia źródła substancji energetycznych
niezbędnych do przy mięśni
wyjaśnia, na czym polega mechanizm skurczu mięśni
wyjaśnia konieczność rehabilitacji po urazach
planuje i demonstruje udzielanie pierwszej pomocy w
przypadku urazów kończyn
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: UKŁAD POKARMOWY.
Uczeń:
VI.3.2. Przedstawia źródła i wyjaśnia znaczenie składników pokarmowych (białka, tłuszcze, węglowodany, sole mineralne, woda) dla prawidłowego rozwoju i
funkcjonowania organizmu
I.1. Wymienia najważniejsze pierwiastki budujące ciała organizmów i wykazuje kluczową rolę węgla dla istnienia życia
I.2. Przedstawia znaczenie wody dla funkcjonowania organizmów
I.3. Wyróżnia podstawowe grupy związków chemicznych występujących w żywych organizmach oraz przedstawia ich funkcje
VI.3.3. Przedstawia rolę i skutki niedoboru niektórych witamin (A,C, B6, B12, D, kwasu foliowego), składników mineralnych (Mg, Fe, Ca) i aminokwasów egzogennych w
organizmie
VI.3.1. Podaje funkcje poszczególnych części układu pokarmowego, rozpoznaje te części (na schemacie, rysunku, modelu, według opisu itd.) oraz przedstawia związek ich
budowy z pełnioną funkcją
VI.3.4. Przedstawia miejsce i produkty trawienia oraz miejsce wchłaniania głównych grup związków organicznych
VI.3.5. Przedstawia rolę błonnika w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego oraz uzasadnia konieczność systematycznego spożywania owoców i warzyw
VI.3.6. Wyjaśnia, dlaczego należy stosować dietę zróżnicowaną i dostosowaną do potrzeb organizmu (wiek, stan zdrowia, tryb życia i aktywność fizyczna, pora roku itp.)
oraz podaje korzyści z prawidłowego odżywiania się
VI.3.7. Oblicza indeks masy ciała oraz przedstawia i analizuje konsekwencje zdrowotne niewłaściwego odżywiania (otyłość lub niedowaga oraz ich następstwa)
dostateczny (2+3)
dobry (2+3+4)
bardzo dobry (2+3+4+5)
UKŁAD POKARMOWY
klasyfikuje składniki odżywcze i podaje przykłady pokarmów
bogatych w dany składnik
określa skutki niedoboru 3 witamin
omawia rolę wody w org.
wskazuje na modelu narządy układu pokarmowego
wyjaśnia rolę zębów
nazywa procesy zachodzące w jamie ustnej, żołądku, i jelicie
wskazuje położenia wątroby i trzustki
wymienia pokarmy, których trawienie wymaga obecności żółci
określa, od czego jest uzależniony dobór pokarmów
podaje trzy zasady racjonalnego żywienia
proponuje jadłospis na dzień dla 15-latka
wyjaśnia termin: „odżywianie”
określa rolę poszczególnych składników
klasyfikuje białka i tłuszcze
omawia rolę wody i soli mineralnych
wyjaśnia, w jaki sposób pokarm jest przygotowany do
wykorzystania przez organizm
określa rolę poszczególnych odcinków układu pokarmowego
określa rolę kosmków jelitowych
wskazuje nieprawidłowe nawyki żywieniowe
wyjaśnia konieczność przestrzegania zasad żywienia
na podstawie tabeli odczytuje dzienne racje pokarmowe dla
wybranych grup ludności
charakteryzuje choroby układu pokarmowego
omawia zasady udzielania pierwszej pomocy w przypadku
zakrztuszenia się
określa skutki niedoboru 3 witamin i 3 soli mineralnych
dla organizmu
wyjaśnia, od czego zależy zapotrzebowanie na białko w
ciągu doby
omawia rolę poszczególnych enzymów
wyjaśnia pojęcia: „trawienie”, „mleczko pokarmowe”,
„ruchy perystaltyczne”
wymienia funkcje wątroby i trzustki
dowodzi, że właściwe odżywianie ma znaczący wpływ
na zdrowie
przygotowuje wystąpienie na temat chorób związanych
z zaburzeniami łaknienia i przemiany materii
demonstruje i komentuje udzielanie pierwszej pomocy
w przypadku zakrztuszenia
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: UKŁAD KRĄŻENIA.
Uczeń:
VI.5.3. Przedstawia rolę głównych składników krwi (krwinki czerwone i białe, płytki krwi, osocze) oraz wymienia grupy krwi układu AB0 oraz Rh
VI.5.1. Opisuje budowę i funkcje narządów układu krwionośnego i układu limfatycznego
VI.5.4. Przedstawia znaczenie aktywności fizycznej i prawidłowej diety dla właściwego funkcjonowania układu krążenia
VI.5.5. Przedstawia społeczne znaczenie krwiodawstwa
VI.6.1. Opisuje funkcje elementów układu odpornościowego (narządy: śledziona, grasica, węzły chłonne; komórki: makrofagi, limfocyty T, limfocyty B; cząsteczki:
przeciwciała)
VI.6.2. Rozróżnia odporność swoistą i nieswoistą, naturalną i sztuczną, bierną i czynną
VI.6.3. Porównuje działanie surowicy i szczepionki, podaje przykłady szczepień obowiązkowych i nieobowiązkowych oraz ocenia ich znaczenie
VI.6.4. Opisuje konflikt serologiczny Rh
VI.6.5. Wyjaśnia, na czym polega transplantacja narządów i podaje przykłady narządów, które można przeszczepiać
VI.6.6. Przedstawia znaczenie przeszczepów, w tym rodzinnych, oraz zgody na transplantację narządów po śmierci
dostateczny (2+3)
dobry (2+3+4)
bardzo dobry (2+3+4+5)
UKŁAD KRĄŻENIA
wymienia trzy zadania krwi
rozpoznaje i omawia funkcje elementów morfotycznych
określa grupy krwi
wskazuje dawców i biorców określonych grup krwi
wymienia przynajmniej trzy bariery obronne organizmu
wymienia narządy, w których przemieszcza się krew
omawia na ilustracji mały i duży obieg krwi
porównuje żyłę i tętnicę
opisuje funkcje zastawek żylnych
wskazuje położenie serca
na schemacie wskazuje części serca
nazywa elementy tworzące układ limfatyczny
wskazuje układ limfatyczny na tablicy
wymienia czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na
choroby krążenia
podaje min. 3 choroby układu krążenia
wskazuje sposoby zapobiegania chorobom układu krążenia
określa zasady udzielania pomocy przy krwotokach
wymienia elementy układu odpornościowego
wylicza bariery obronne organizmu
wyróżnia odporność nabytą i wrodzoną
wie, że AIDS jest chorobą wywoływaną przez wirus HIV
wymienia zadania krwi
określa skład osocza
wyjaśnia związek kształtu erytrocytów z pełnioną przez nie
funkcją
określa sposoby uzyskania przez organizm odporności nabytej
porównuje krwiobieg mały i duży
charakteryzuje zadania obu krwiobiegów
określa rolę płynu osierdziowego
opisuje pracę serca
porównuje budowę i funkcje układu krążenia i układu
limfatycznego
nazywa największe węzły chłonne i określa rolę układu
limfatycznego
wyjaśnia, jak aktywność fizyczna usprawnia pracę układu
krążenia
rozróżnia i klasyfikuje krwotoki
omawia rolę elementów układu odpornościowego
charakteryzuje rodzaje odporności
wyjaśnia sposób działania HIV
definiuje szczepionkę i surowicę jako czynniki odpowiadające za
odporność nabytą
objaśnia schemat transportu gazów
odczytuje wynik badania morfologicznego krwi
wyjaśnia istotę procesu krzepnięcia krwi
omawia zasady transfuzji krwi
wykazuje związek funkcji układu oddechowego i
układu krążenia
wyjaśnia istotę krążenia wrotnego
porównuje EKG człowieka zdrowego i chorego
objaśnia zapis ciśnienia krwi
określa źródła i skład limfy
wskazuje główne przewody limfatyczne
związek nieprawidłowego odżywiania się z chorobami
układu krążenia
wyjaśnia mechanizm działania odporności nabytej
opisuje rodzaje leukocytów
odróżnia działanie szczepionki od surowicy
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: UKŁAD ODDECHOWY.
Uczeń:
VI.4.1. Podaje funkcje części układu oddechowego, rozpoznaje je rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu, według opisu itd.) oraz przedstawia związek ich budowy z
pełnioną funkcją
VI.4.2. Opisuje przebieg wymiany gazowej w tkankach i płucach oraz przedstawia rolę krwi w transporcie gazów oddechowych
VII.2. Przedstawia negatywny wpływ na zdrowie człowieka niektórych substancji psychoaktywnych (tytoń, alkohol), narkotyków, środków dopingujących oraz nadużywania
kofeiny i niektórych leków (zwłaszcza oddziałujących na psychikę)
VI.4.3. Przedstawia czynniki wpływające na prawidłowy stan i funkcjonowanie układu oddechowego (aktywność fizyczna poprawiająca wydolność oddechową, niepalenie
papierosów czynnie i biernie)
dostateczny (2+3)
dobry (2+3+4)
bardzo dobry (2+3+4+5)
UKŁAD ODDECHOWY
nazywa i wskazuje położenie poszczególnych elementów
układu oddechowego
wyjaśnia, dlaczego powietrze należy wdychać przez jamę
nosową
nazywa fazy oddychania płucnego
rozpoznaje fazę wdechu i wydechu
opisuje zmiany położenia klatki piersiowej w czasie wdechu i
wydechu
określa, co jest istotą oddychania
wymienia produkty oddychania
wymienia najczęstsze choroby układu oddechowego
wskazuje sposoby zapobiegania chorobom dróg oddechowych
wymienia objawy grypy
wymienia kilka czynników odgrywających istotną rolę w
zapobieganiu chorobom układu odd
wymienia najbardziej szkodliwe substancje, jakie znajdują się
w dymie tytoniowym
wymienia choroby związane z długotrwałym paleniem tytoniu
omawia rolę poszczególnych narządów budujących układ
oddechowy
objaśnia na schemacie mechanizm wymiany gazowej w płucach
określa rolę przepony w oddychaniu
porównuje skład powietrza wdychanego i wydychanego
zapisuje słownie równanie reakcji oddychania
wymienia najczęstsze choroby układu oddechowego i ich
objawy
wyjaśnia wpływ odporności organizmu na rozwijanie się chorób
dróg oddechowych
uzasadnia konieczność całkowitego wyleczenia anginy czy grypy
wyjaśnia, na czym polega palenie bierne
analizuje wykres zachorowalności na zapalenie oskrzeli ludzi
nie- i palących
wymienia choroby układu oddechowego związane z
zanieczyszczeniami powietrza
omawia rolę krtani
opisuje mechanizm wymiany gazowej w płucach i
oddychania komórkowego
wie, od czego zależy pojemność płuc
wymienia przyczyny pylicy i gruźlicy płuc
wyjaśnia, dlaczego gruźlicę zaliczamy do chorób
społecznych
wymienia skutki, jakie wywołują w organizmie
najbardziej szkodliwe substancje, jakie znajdują się w
dymie tytoniowym
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: REGULACJA NERWOWO – HORMONALNA.
Uczeń:
VI.10.1. Wymienia gruczoły dokrewne, wskazuje ich lokalizację i przedstawia podstawową rolę w regulacji procesów życiowych
VI.10.2. Przedstawia biologiczną rolę: hormonu wzrostu, tyroksyny, insuliny, adrenaliny, testosteronu, estrogenów
VI.10.3. Przedstawia antagonistyczne działanie insuliny i glukagonu
VI.10.4. Wyjaśnia, dlaczego nie należy bez konsultacji z lekarzem przyjmować środków lub leków hormonalnych (np. tabletek antykoncepcyjnych, sterydów)
VI.8.1. Opisuje budowę i funkcje ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.
VI.8.2. Porównuje rolę współczulnego i przywspółczulnego układu nerwowego
VI.8.3. Opisuje łuk odruchowy, wymienia rodzaje odruchów oraz przedstawia rolę odruchów warunkowych w uczeniu się
VI.8.4. Wymienia czynniki wywołujące stres oraz podaje przykłady pozytywnego i negatywnego działania stresu
VI.8.5. Przedstawia sposoby radzenia sobie ze stresem
VI.9.1. Przedstawia budowę oka i ucha oraz wyjaśnia sposób ich działania
VI.9.3. Przedstawia przyczyny powstawania oraz sposób korygowania wad wzroku (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm)
VI.9.5. Przedstawia podstawowe zasady higieny narządów wzroku i słuchu
VI.9.2. Przedstawia rolę zmysłu równowagi, zmysłu smaku i zmysłu węchu i wskazuje lokalizację odpowiednich narządów i receptorów
VI.9.4. Przedstawia wpływ hałasu na zdrowie człowieka
VI.9.5. Przedstawia podstawowe zasady higieny narządów wzroku i słuchu
dostateczny (2+3)
dobry (2+3+4)
bardzo dobry (2+3+4+5)
REGULACJA NERWOWO – HORMONALNA
klasyfikuje i wskazuje położenie najważniejszych gruczołów
wyjaśnia, dlaczego adrenalina nazywana jest hormonem walki
wymienia trzy gruczoły dokrewne i ich hormony
wyjaśnia terminy: „gruczoły” i „hormony”
wyjaśnia przyczyny karłowatości i gigantyzmu
podaje przyczyny i charakteryzuje cukrzycę
wymienia funkcje układu nerwowego
na schemacie wskazuje układ ośrodkowy i obwodowy
wskazuje półkule mózgowe, rdzeń przedłużony, rdzeń
kręgowy i móżdżek
wymienia funkcje poszczególnych elementów mózgu
wyjaśnia rolę nerwów obwodowych
wymienia po trzy czynności układu przy- i współczulnego
rysuje prosty łuk odruchowy
podaje przykłady odruchów bez- i warunkowych
wymienia kilka objawów nerwicy lękowej
wyjaśnia pojęcie: ”nerwica”
wskazuje, do kogo może się zwrócić ze swoimi problemami
na schemacie wskazuje zasadnicze elementy budowy oka
wymienia choroby oczu i krótko charakteryzuje wady wzroku
wskazuje na schemacie części ucha
wyjaśnia, w jaki sposób hałas wpływa na układ nerwowy
uzasadnia, dlaczego nie należy słuchać głośnej muzyki
wyjaśnia, dlaczego skóra jest narządem czucia
nazywa podstawowe cztery rodzaje smaków
na schemacie wskazuje komórki węchowe
wskazuje różnice między regulacją nerwową i hormonalną
przyporządkowuje nazwy gruczołów do odpowiednich
hormonów
wyjaśnia pojęcia: „nadczynność” , „niedoczynność”
interpretuje skutki nadmiaru i niedoboru hormonów
rysuje komórkę nerwową
opisuje budowę komórki nerwowej
wymienia najważniejsze ośrodki korowe
określa funkcje rdzenia kręgowego i rdzenia przedłużonego
klasyfikuje nerwy
porównuje działanie układu przy- i współczulnego
wyjaśnia pojęcia: „receptor”, „efektor”, „łuk odruchowy”
objaśnia schemat prostego łuku odruchowego
wyjaśnia, jak pomóc choremu w czasie padaczki
wymienia czynniki sprzyjające rozwojowi zdrowej psychiki
omawia funkcje poszczególnych elementów budujących oko
wyjaśnia pojęcia: „akomodacja”, „adaptacja”
wyjaśnia, jak można skorygować poszczególne wady wzroku
omawia budowę poszczególnych części ucha
porównuje narządy czucia powierzchniowego i głębokiego
tłumaczy rolę regulacji nerwowo – hormonalnej w
utrzymaniu homeostazy
wyjaśnia związek niewłaściwego funkcjonowania
układu hormonalnego ze stanem zdrowia organizmu
uzasadnia związek niedoboru insuliny z cukrzycą
rysuje schemat przewodzenia impulsów
określa rolę płynu rdzeniowo – mózgowego
porównuje działanie półkul mózgowych
omawia rolę nerwów czaszkowych i rdzeniowych
porównuje odruchy bez- i warunkowe
wyjaśnia, na czym polegało doświadczenie Pawłowa
wymienia objawy chorób układu nerwowego
określa wartość snu
objaśnia rolę pręcików i czopków
na schemacie przedstawia mechanizm widzenia
wyjaśnia, dlaczego smak i powonienie to zmysły
chemiczne
wyjaśnia proces odbioru dźwięków
wskazuje położenie narządu równowagi
uzasadnia, że skóra jest narządem zmysłu dotyku
analizuje znaczenie wolnych zakończeń nerwowych w
skórze
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: ROZMNAŻANIE I ROZWÓJ CZŁOWIEKA.
Uczeń:
VI.12.1. Przedstawia budowę i funkcje narządów płciowych (męskich i żeńskich) oraz rolę gamet w procesie zapłodnienia
VI.12.2. Opisuje etapy cyklu miesiączkowego kobiety
VI.12.3. Przedstawia przebieg ciąży i wyjaśnia wpływ różnych czynników na prawidłowy rozwój zarodka i płodu
VI.12.4. Przedstawia cechy i przebieg fizycznego, psychicznego i społecznego dojrzewania człowieka
VI.12.5. Przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorób przenoszonych drogą płciową
dostateczny 2+3
dobry 2+3+4
bardzo dobry 2+3+4+5
ROZMNAŻANIE I ROZWÓJ CZŁOWIEKA.
charakteryzuje bezpłciowy i płciowy typ rozmnażania
wskazuje na schemacie narządy płciowe żeńskie
wymienia zasadnicze funkcje jajników, jajowodów i macicy
wskazuje na schemacie męskie narządy płciowe
rysuje komórki rozrodcze
nazywa błony płodowe
wymienia objawy ciąży
wymienia kilka zasad higienicznego trybu życia
wymienia przynajmniej dwa sposoby zapobiegania ciąży
wymienia przyczyny uszkodzeń płodu
wymienia najważniejsze etapy rozwojowe człowieka
określa zmiany zachodzące w okresie dojrzewania
określa zasady higienicznego trybu życia w okresie
dojrzewania
wymienia osoby, które mogą pomóc w rozwiązywaniu
problemów związanych z dojrzewaniem
wymienia choroby szerzące się drogą płciową
wymienia drogi, którymi wirus HIV może wniknąć do
organizmu
wymienia sposoby zapobiegania zarażeniom chorób
przenoszonych drogą płciową
omawia drogę komórki jajowej w czasie cyklu miesiączkowego
omawia rolę poszczególnych narządów
objaśnia funkcje poszczególnych narządów
omawia budowę komórki jajowej i plemnika, wskazując różnice
między nimi
omawia rolę omoczni, kosmówki i łożyska
wyjaśnia pojęcia: „zaplemnienie”, „zapłodnienie”
wymienia naturalne i sztuczne metody zapobiegania ciąży
charakteryzuje zmiany w organizmie chłopca i dziewczyny
zachodzące w okresie dojrzewania
określa zasady postępowania w stosunku do osób zakażonych
wirusem HIV i chorych na AIDS
wymienia skutki nie leczonych chorób wenerycznych
objaśnia hormonalną regulację cyklu miesiączkowego
objaśnia schemat dojrzewania komórki jajowej
objaśnia schemat dojrzewania plemników
charakteryzuje etapy rozwojowe zarodka i płodu
określa, jakie narządy powstają z poszczególnych
warstw komórek
wyjaśnia mechanizm powstawania bliźniąt jedno- i
dwujajowych
charakteryzuje fazy porodu
wymienia i opisuje poszczególne fazy rozwojowe w
życiu człowieka
określa, na czym polega dojrzałość fizyczna, psychiczna
i społeczna
wyjaśnia istotę działania wirusa HIV
charakteryzuje objawy kiły i rzeżączki
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ DLA III ETAPU EDUKACYJNEGO: ZDROWIE A CYWILIZACJA.
Uczeń:
VII.1. Przedstawia znaczenie pojęć „zdrowie” i „choroba” (zdrowie jako stan równowagi środowiska wewnętrznego organizmu, zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne;
choroba jako zaburzenie tego stanu)
VII.2. Przedstawia negatywny wpływ na zdrowie człowieka niektórych substancji psychoaktywnych (tytoń, alkohol), narkotyków, środków dopingujących oraz nadużywania
kofeiny i niektórych leków (zwłaszcza oddziałujących na psychikę)
VII..9. Analizuje związek między prawidłowym wysypianiem się a funkcjonowaniem organizmu, w szczególności wpływ na procesy uczenia się i zapamiętywania oraz
odporność organizmu
VII.3. Wymienia najważniejsze choroby człowieka wywoływane przez wirusy, bakterie, protisty i pasożyty zwierzęce oraz przedstawia zasady profilaktyki tych chorób; w
szczególności przedstawia drogi zakażenia się wirusami HIV, HVB i HVC oraz HPV, zasady profilaktyki chorób wywoływanych przez te wirusy oraz przewiduje
indywidualne i społeczne skutki zakażenia
VII.4. Przedstawia czynniki sprzyjające rozwojowi choroby nowotworowej (np. niewłaściwa dieta, tryb życia, substancje psychoaktywne, promieniowanie UV) oraz podaje
przykłady takich chorób
VII.5. Przedstawia podstawowe zasady profilaktyki chorób nowotworowych
VII.6. Uzasadnia konieczność okresowego wykonywania podstawowych badań kontrolnych (np. badania stomatologiczne, podstawowe badania krwi i moczu, pomiar pulsu i
ciśnienia krwi)
VII.8. Przedstawia podstawowe zasady higieny
VII.7. Analizuje informacje dołączane do leków oraz wyjaśnia, dlaczego nie należy bez wyraźnej potrzeby przyjmować leków ogólnodostępnych oraz dlaczego antybiotyki i
inne leki należy stosować zgodnie z zaleceniem lekarza (dawka, godziny przyjmowania leku i długość kuracji)
dostateczny 2+3
dobry 2+3+4
bardzo dobry 2+3+4+5
ZDROWIE A CYWILIZACJA
omawia wpływ trybu życia na stan zdrowia
rozpoznaje symbol Czerwonego Krzyża jako organizacji
zajmującej się ochroną zdrowia
opisuje zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne
wymienia kilka czynników chorobotwórczych
wyjaśnia, dlaczego nie należy zażywać narkotyków
określa, na czym polega higieniczny tryb życia
wskazuje działania człowieka przyczyniające się do degradacji
wód, gleb i powietrza
wymienia skutki degradacji środowiska
określa działania lokalne przyczyniające się do poprawy stanu
środowiska
określa rolę nauki w ochronie zdrowia
charakteryzuje czynniki wpływające na zdrowie
podaje definicję zdrowia
rozróżnia zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne
wyjaśnia pojęcia: „choroba cywilizacyjna”, „choroba społeczna”
wskazuje, gdzie może szukać pomocy osoba uzależniona
wymienia potrzeby dotyczące ochrony środowiska
wskazuje działania, które przyczyniają się do zmniejszenia
zanieczyszczeń środowiska
wykazuje wpływ środowiska na zdrowie
wymienia światowe organizacje zajmujące się ochroną
zdrowia
wymienia przyczyny chorób nowotworowych oraz
chorób alergicznych
wymienia przyczyny choroby reumatycznej
uzasadnia słuszność istnienia międzynarodowych
organizacji zajmujących się problematyką ochrony
środowiska, ochrony zdrowia itp.
SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH Z BIOLOGII
Ocenianie wspomagające:
odpowiedzi ustne
kartkówki
prace domowe
prace nadobowiązkowe dla uczniów chętnych
udział w konkursach i olimpiadach
zaangażowanie na lekcji (aktywność)
prowadzenie zeszytu ćwiczeń
praca na lekcji
Ocenianie sumujące:
sprawdzian
test
Marta Warecka - Lenart