Informacja z kontroli jakości handlowej i prawidłowości

Informacja z kontroli jakości handlowej i
prawidłowości oznakowania ryb i przetworów
rybnych
W III kwartale w powyższym zakresie przeprowadzono 16 kontroli obejmując nimi:
4 hurtownie w Katowicach, Bielsku - Białej, Częstochowie i Bytomiu,
1 hipermarket w Sosnowcu,
11 placówek detalicznych w Bytomiu, Katowicach, Mikołowie, Zabrzu, Częstochowie, Kłobucku, Myszkowie, Bielsku Białej oraz w Żywcu.
Ogółem zbadano 232 partie ryb i przetworów rybnych wartości zł 52.748,- z których zakwestionowano 96 partii tj.
41%.
Ocenie poddano towary z niżej podanych grup towarowych tj.:
- przetworów rybnych marynowanych - 49 partii kwestionując 17 partii tj. 35%
- sardynek - 14 partii kwestionując 4 tj. 29%
- tuńczyka bonito - 14 partii kwestionując 2 tj. 14%
- pozostałych konserw - 47 partii kwestionując 6 tj. 13%
- ryb świeżych - 13 partii kwestionując 6 tj. 46%
- ryb mrożonych - 52 partie kwestionując 37 tj. 71%
- ryb wędzonych - 26 partii kwestionując 14 tj. 54%
- innych ( sałatki rybne ) - 17 partii kwestionując 10 tj. 59%
Jakość
Badając jakość znajdujących się w obrocie wyrobów - do badań laboratoryjnych pobrano próby z 36 partii, z których
zakwestionowano 5 tj. 14% ilości skontrolowanych partii.
Ponadto do oceny organoleptycznej pobrano próby z 7 partii ryb świeżych i wędzonych, nie kwestionując żadnej z
nich.
Nieprawidłowości w zakresie jakości stwierdzono jedynie w grupie przetworów marynowanych, z których na zbadane
14 partii zakwestionowano 5 tj.:
• 21 op. jednostkowych a' 400 g rolmopsów w zalewie octowej korzennej z uwagi na zaniżoną zawartość ryby w jednej
próbie 37 ± 2% zamiast 40 proc. według deklaracji na opakowaniu,
• 26 op. jednostkowych a' 650 g wiejskich filetów śledziowych w oleju z cebulką z uwagi na zaniżoną zawartość ryby
w trzech próbach 2x48 ± 2% i 49 ± 2% zamiast 53 proc. według deklaracji na opakowaniu,
• 22 op. jednostkowe a' 800 g filetów śledziowych w oleju wiejskim z uwagi na zaniżoną zawartość ryby we wszystkich
pięciu badanych próbkach 38 ± 2; 2x39 ± 2; 40 ± 2 i 41 ± 2% zamiast 44 proc. według deklaracji na opakowaniu,
• 33 op. jednostkowe a' 220 g koreczków śledziowych w oleju z uwagi na zaniżoną zawartość ryby w dwóch próbkach
50 ± 2% i 52 ± 2% zamiast 55% według deklaracji na opakowaniu,
• 22 op. jednostkowe a' 800 g filetów śledziowych panierowanych i smażonych w zalewie octowej z uwagi na zaniżoną
zawartość ryby w 4 próbach 278 g ± 6g, 267 g ± 6 g, 259 g ±6 g i 265 g ± 6 g, zamiast 300 g według deklaracji na
opakowaniu, oraz zaniżoną masę netto we wszystkich próbkach o 11 g; 30 g; 14 g; 29 g i 23 g (było 789 g; 770 g; 786
g; 771 g i 777 g zamiast 800 g). Wartości te nie przekraczały jednak dwukrotnej wartości błędu T₁ podanego w
ustawie o towarach paczkowanych z dnia 07.05.2009 roku (Dz. U z 2009 r. nr 91, poz. 740).
Kwestionowane przetwory rybne tj. wiejskie filety śledziowe w oleju z cebulką a' 650 g, filety śledziowe w oleju
wiejskim a' 800 g, koreczki śledziowe w oleju a' 220 g oraz filety śledziowe panierowane i smażone w zalewie octowej
a' 800 g decyzją przedsiębiorcy zostały przeznaczone do zniszczenia, natomiast partię rolmopsów w zalewie octowej
korzennej a' 400 g z uwagi na nieznaczne zaniżenie zawartości ryby w jednej próbie dopuszczono do obrotu.
W związku z powyższym skierowano stosowne pisma do producentów w/w. wyrobów, właściwych terenowo
Wojewódzkich Inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych oraz Urzędu Miar.
1
Oznakowanie
Badając prawidłowość oznakowania znajdujących się w obrocie ryb i przetworów rybnych, kontrolą objęto 213 partii, z
których zakwestionowano 65 partii tj. 31%.
Nieprawidłowości w oznakowaniu polegały na:
całkowitym braku oznaczeń handlowych na 16 partiach ryb t.j.:
- 9,66 kg filetów mrożonych z soli
- 1,88 kg filetów mrożonych z maruny
- 4,95 kg filetów mrożonych z mintaja
- 6,45 kg filetów mrożonych z pangi
- 8,24 kg płatów śledziowych zielonych mrożonych
- 4,43 kg tusz mrożonych z nototenii
- 4,44 kg tusz mrożonych z makreli
- 2 kg tusz mrożonych z grenadiera
- 2,19 kg tusz mrożonych z miruny
- 3,48 kg tusz mrożonych z dorsza
- 0,40 kg filetów mrożonych z dorsza
- 2,40 kg dorsza czarnego mrożonego b/s
- 2,10 kg karguleny mrożonej
- 1,30 kg mintaja mrożonego
- 2,40 kg morszczuka mrożonego
- 0,40 kg łososia mrożonego
nieuwidocznieniu w miejscu sprzedaży metody produkcji, obszaru połowu, a w przypadku ryb w glazurze - zawartości
glazury lub ryby na:
- 48 kg filetów z pangi b/s w glazurze
- 40 kg filetów z limandy b/s w glazurze
- 10,50 kg tusz z nototenii bez ogona w glazurze
- 7 kg płatów śledziowych w glazurze
- 4 kg steków z halibuta w glazurze
- 3 kg filetów z soli w glazurze
- 14 kg filetów z morszczuka b/s w glazurze
- 1,50 kg filetów z mintaja kostka w glazurze
- 2,50 kg filetów z pangi b/s w glazurze
- 5,10 kg filetów z tilapii b/s w glazurze
- 1,50 kg filetów z czarniaka mrożonego
- 2,80 kg filetów z pangi b/s w glazurze
- 1,50 kg morszczuka tusze mrożonego
- 1,80 kg steków z halibuta w glazurze
- 1,80 kg filetów z pangi b/s w glazurze
- 0,90 kg filetów z tilapii mrożonej
- 4 kg filetów z mintaja kostka mrożonych
- 0,80 kg filetów z karmazyna z/s w glazurze
- 0,50 kg steków z halibuta w glazurze
- 11 kg pstrąga świeżego patroszonego
- 1,1 kg fileta z pstrąga świeżego
- 0,17 kg pstrąga patroszonego świeżego
- 1,50 kg dorsza wędzonego n/c
- 2 kg szprota wędzonego n/c
- 1,50 kg łososia wędzonego n/z
- 4 kg steków z łososia wędzonych n/z
- 1,60 kg trewala wędzonego n/g
- 2,10 kg piklinga wędzonego n/g
2
- 1,20 kg szprotów wędzonych n/g
Z wyjaśnień właścicieli sklepów wynika, że w/w ryby otrzymali w opakowaniach zbiorczych, prawidłowo
oznakowanych lecz po rozpakowaniu towaru wyrzucili opakowania.
nieokreśleniu funkcji technologicznej wykazanych w składzie substancji dodatkowych na:
- 9 op. jednostkowych a' 650 g filetów śledziowych marynowanych w oleju „Matias korzenny"
- 5 op. jednostkowych a' 500 g moskalików - szprotów marynowanych w zalewie octowej
- 240 op. jednostkowych konserwy „sałatka pikantna z makreli" a' 130g
- 14 op. jednostkowych sardynek w sosie pomidorowym a' 240 g
umieszczeniu niewłaściwego określenia poprzedzającego datę ważności tj. „należy spożyć przed" zamiast „należy
spożyć do" lub„najlepiej spożyć przed" na:
- 16 op. jednostkowych sairy w oleju a' 250g
- 3 op. jednostkowych podwędzanych filetów śledziowych w oleju a' 200 g
- 8 op. jednostkowych szprotek smażonych w sosie pomidorowym a' 240 g
- 132 op. jednostkowych tuńczyka rozdrobnionego w sosie własnym a' 185 g
niewskazaniu, w którym miejscu opakowania znajduje się data ważności lub błędnym wskazaniu miejsca na:
- 14 op. jednostkowych ww. sardynek w sosie pomidorowym a' 240 g
- 5 op. jednostkowych sardynek w sosie roślinnym a' 240 g
- 37 op. jednostkowych w tuńczyka kawałkach w sosie własnym a' 185 g
- 3 op. jednostkowych ww. podwędzanych filetów śledziowych w oleju a' 200 g
- 8 op. jednostkowych ww. szprotek smażonych w sosie pomidorowym a' 240 g
uwidocznieniu terminu przydatności do spożycia w sposób nieczytelny na 0,60 kg trewala wędzonego n/g
podaniu w oznakowaniu zaniżonej zawartości ryby w stosunku do użytej zalewy na:
- 72 op. jednostkowych sardynek w oleju roślinnym „Laguna" a' 125 g
- 5 op. jednostkowych ww. sardynek w sosie roślinnym a' 240 g
- 4 op. jednostkowych sardynek w oleju roślinnym „Meg" a' 125 g
podaniu wagi sardynek po sterylizacji w proc. zamiast w gramach na:
-14 op. jednostkowych ww. sardynek w sosie pomidorowym a' 240 g
- 5 op. jednostkowych ww. sardynek w sosie roślinnym a' 240 g
zastosowaniu niewłaściwego opisu handlowego dla tuńczyka rozdrobnionego na 132 op. jednostkowych ww. tuńczyka
rozdrobnionego w sosie własnym a' 185 g,
niepodaniu imienia i nazwiska lub formy prawnej przedsiębiorcy oraz kategorii wyszczególnionego w składzie oleju na
16 op. jednostkowych ww. sairy w oleju a' 250g,
nieumieszczeniu nazwy środka spożywczego, zawartości netto i daty ważności w jednym polu widzenia na:
- 2 partiach (42 i 100 op. jedn.) filetów śledziowych w oleju a' 170 g
- 18 op. jednostkowych krajanki śledziowej w pikantnym sosie chili a' 330 g
nieumieszczeniu warunków przechowywania w sąsiedztwie daty ważności i podaniu daty ważności w sposób
niezrozumiały tj. „06-08.09" na ww. 18 op. jednostkowych krajanki śledziowej w pikantnym sosie chili a' 330 g
nieuwidocznieniu ilościowej zawartości składnika występującego w nazwie środka spożywczego na 8 op.
jednostkowych rolmopsów - płatów śledziowych marynowanych „AHOY" a' 400 g
braku określenia „zawiera substancję słodzącą" przy wykazaniu jej w składzie na 9 op. jednostkowych płatów
śledziowych a' la Bismarck marynowanych w zalewie „AHOY" a' 400 g,
3
uwidocznieniu informacji dotyczącej składników w sposób nieczytelny (nadrukowanie na napisach ciemnobrązowego
fragmentu kotwicy) na 4 op. jednostkowych śledzi opiekanych w zalewie octowej a' 800 g
braku w nazwie handlowej jak również w wykazie składników rodzaju procesu technologicznego zastosowanego w
trakcie produkcji na 3 op. jednostkowych filetów śledziowych po góralsku a' 500 g
Towary bez oznaczeń handlowych i z nieczytelną datą ważności zostały wycofane ze sprzedaży z przeznaczeniem na
potrzeby własne, natomiast pozostałe towary dopuszczono do obrotu z dotychczasowymi oznaczeniami.
W związku z powyższym skierowano stosowne wystąpienia do producentów oraz właściwych terenowo Wojewódzkich
Inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
W zakresie aktualności terminów przydatności do spożycia i dat minimalnej trwałości zbadano 196 partii towarów
kwestionując 9 partii:
- 3 partie sałatek rybnych tj. 2,50 kg krajanki śledziowej w sosie tatarskim, 0,55 kg surimi z ananasem i warzywami
oraz sałatki delikatesowej po upływie terminu przydatności do spożycia odpowiednio o 5 dni, 5 dni i 21 dni
- 6 partii sałatek rybnych tj. 2,50 kg koreczków z warzywami w oleju, 1,60 kg przysmaku gajowego, 0,50 kg filetów
śledziowych marynowanych w sosie ekwadorskim, 1,80 kg filetów śledziowych z rodzynkami, 1,50 kg płatów
śledziowych a' la Bismarck i 0,80 kg sałatki farmerskiej z warzywami po upływie terminu przydatności do spożycia
odpowiednio o 4 dni, 1 miesiąc i 23 dni, 8 dni, 14 dni, 17 dni i 21 dni.
W/w. partie sałatek zostały przez właścicieli sklepów wycofane ze sprzedaży z przeznaczeniem na potrzeby własne.
O powyższym fakcie powiadomiono organy sanitarne, a osoby odpowiedzialne ukarano grzywnami w drodze
mandatów karnych.
Badając warunki i sposoby przechowywania ryb i przetworów rybnych do wymagań producentów oraz ogólnych
wymagań higieny, zawartych w rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia
2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych ( Dz. U. L. 139 z 30.04.2004, s.1 , Polskie Wyd. Specj. Rozdz. 13,t. 34,
s. 319) (kontrolą objęto 213 partii stwierdzając nieprawidłowości w 2 sklepach tj. w Bielsku - Białej, gdzie:
nie przestrzegano właściwej segregacji asortymentowej towarów przechowując w jednym urządzeniu chłodniczym
mięso,przetwory mięsne i mleczarskie wraz z rybami wędzonymi(0,25 kg brzuszków z łososia i 2,50 kg makreli). W
toku kontroli dokonano właściwej segregacji.
W Żywcu gdzie:
- 3 partie ryb świeżych - 0,36 kg pstrąga patroszonego, 0,50 kg karpia patroszonego i 0,88 kg leszcza patroszonego
oferowano w ladzie chłodniczej w temperaturze +50C zamiast do +30C,
- 2 partie ryb mrożonych - 20,68 kg dorsza czarniaka i 3,40 kg makreli przechowywano w szafie chłodniczej w
temperaturze +80C, w stanie całkowitego rozmrożenia,
- 4 partie ryb wędzonych tj.- 5 kg dorsza, 3 kg piklinga, 3 kg łososia brzuszki i 2,50 kg szprotów,
- 6 partii przetworów marynowanych luzem tj. - 2 kg filetów śledziowych w oleju po wiejsku, 3 kg śledzi solonych, 3 kg
śledzi po góralsku, 2 kg filetów śledziowych w oleju, 2 kg moskalików delikatesowych i 4 kg filetów śledziowych
solonych „Matias" przechowywano poza urządzeniami chłodniczymi w temperaturze otoczenia ok. +200C.
Ryby świeże i mrożone właścicielka sklepu wycofała ze sprzedaży z przeznaczeniem do zniszczenia, natomiast ryby
wędzone i przetwory marynowane przełożyła do urządzeń chłodniczych.
Ponadto w obu przypadkach zawiadomiono służby sanitarne, a osoby odpowiedzialne ukarano grzywnami w drodze
mandatów karnych.
Zgodność zawartości netto z rzeczywistą produktów badanych laboratoryjnie sprawdzono w stosunku do 170 próbekop. jednostkowych stwierdzając niezgodność w 5 próbkach filetów śledziowych panierowanych i smażonych w zalewie
octowej a' 800 g
Badając przestrzeganie postanowień art. 59 ust. 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i
żywienia (Dz. U z 2006 r. nr 171, poz.1225 ze zm. ) nieprawidłowości stwierdzono w jednym sklepie rybnym w
Bytomiu, w którym dla zatrudnionej na stanowisku kierownika sklepu osoby okazano zaświadczenie do celów
sanitarno-epidemiologicznych z ważnością do czerwca 2007 roku.
Za powyższe właściciela sklepu ukarano grzywną w drodze mandatu karnego.
4
Kontrola prawidłowości oznaczania przetworów rybnych cenami przeprowadzona w 12 sklepach wykazała, iż :
- w sklepie rybnym w Mikołowie - przy 12 partiach oferowanych do sprzedaży ryb i przetworów rybnych nie
uwidoczniono w ogóle cen, natomiast pozostałe towary oznaczone były wywieszkami cenowymi zawierającymi jedynie
nazwę towaru i cenę detaliczną, nie podano natomiast cen jednostkowych i jednostek miar, do których odnoszą się
uwidocznione ceny,
- w sklepie w Zabrzu - 9 partii przetworów rybnych oznaczonych było wywieszkami zawierającymi jedynie cenę
detaliczną, nie podano natomiast nazw towarów, cen jednostkowych i jednostek miar, do których odnoszą się
uwidocznione ceny.
Właścicieli tych placówek ukarano grzywnami w drodze mandatów karnych.
W wyniku kontroli skierowano:
• 18 wystąpień do WIJHARS,
• 5 wystąpień do organów nadzoru sanitarnego,
• 1 wystąpienie do Urzędu Miar,
oraz nałożono10 mandatów karnych na łączną kwotę zł 1.800.
Podsumowanie
Analizując wyniki przeprowadzonych kontroli należy stwierdzić, że ogólny wskaźnik wadliwości ryb i przetworów
rybnych znacznie wzrósł.
W toku bieżących kontroli zakwestionowano ogółem 41% badanych partii, podczas gdy w III kwartale 2008 roku tylko
23% Wzrost ten nastąpił prawie we wszystkich grupach towarowych i tak:
- w grupie marynat - z 15% do 35%
- w grupie tuńczyk bonito - w 2008 roku nie kwestionowano żadnej partii, a obecnie 14%
- w grupie ryb świeżych - w 2008 roku nie kwestionowano żadnej partii, a obecnie 46%
- w grupie ryb mrożonych - z 41% do 71%
- w grupie ryb wędzonych z 36% do 54%
- w grupie inne - w 2008 roku nie kwestionowano żadnej partii, a obecnie 59%
Biorąc natomiast pod uwagę jakość ryb i ich przetworów w stosunku do roku ubiegłego należy stwierdzić, że uległa
ona poprawie.
Powyższe potwierdza wskaźnik wadliwości wynoszący obecnie 14%., a w 2008 roku - 57%.
Należy jednak zauważyć, że w ubiegłym roku z zakwestionowanych partii aż 63% stanowiły ryby mrożone w glazurze,
których w toku bieżących kontroli tutejszy Inspektorat nie pobierał do badań laboratoryjnych.
Znacznie wzrósł wskaźnik wadliwości w zakresie znakowania ryb i ich przetworów - obecnie zakwestionowano 31%
ocenianych partii podczas gdy w 2008 roku tylko 14%.
Na jego wysokość miał wpływ przede wszystkim całkowity brak oznaczeń na 16 partiach ryb mrożonych, oraz
nieuwidocznienie w miejscu sprzedaży informacji dot. metody produkcji, obszaru połowu, a w przypadku ryb w
glazurze dodatkowo zawartości glazury lub ryby - na 29 partiach ryb w glazurze, świeżych i wędzonych
sprzedawanych luzem (na ogólną ilość 65 zakwestionowanych partii ryb i ich przetworów).
Z wyjaśnień właścicieli sklepów wynikało , że ryby te otrzymali w opakowaniach zbiorczych prawidłowo oznakowanych
lecz po rozpakowaniu towaru, przez nieuwagę wyrzucili opakowania, lub też posiadali je ale nie uwidocznili
wymaganych informacji, tłumacząc się nieznajomością obowiązujących przepisów.
W zakresie przestrzegania przez producentów i dystrybutorów przepisów unijnych nastąpiła istotna poprawa, o czym
świadczy fakt, że w toku bieżących kontroli nie stwierdzono w oznaczeniach ryb i przetworów rybnych w op.
jednostkowych braku informacji dot. metody produkcji, obszaru połowu, a w przypadku ryb w glazurze zawartości
glazury lub ryby.
Inne nieprawidłowości stwierdzono w mniejszym zakresie tj. w blisko 13% kontrolowanych sklepów nie przestrzegano
przepisów dot. cen, oferowano towary po upływie ich dat ważności oraz nieprawidłowo przechowywano ryby i ich
przetwory.
Biorąc pod uwagę rozmiar stwierdzonych nieprawidłowości głównie w zakresie nieprzestrzegania przepisów dot.
oznaczeń oferowanych do sprzedaży ryb i ich przetworów w tym luzem tut. Inspektorat uważa za zasadne
5
kontynuowanie kontroli w w/wym. zakresie ze szczególnym zwróceniem uwagi na małe sklepy rybne.
6