tutaj - Chór Mieszczan Gdańskich

Sponsorzy koncertu:
Patron medialny:
VIVAT
T
A
V
I
V
GDAŃSK
K
S
Ń
A
GD
KONCERT CHÓRU MIESZCZAN GDAŃSKICH
Muzyka dawnych kompozytorów gdańskich
Monika Kaźmierczak - dyrygent
Maciej Babnis - organy
a
c
w
r
rw
e
z
c
.
17
17
a 17.00
projekt i skład: www.grupa3m.pl
godzin
niedziela,
słowo wstępne: Michał Zawadzki
kościół św Barabary, Gdańsk, ul. Długie Ogrody 19
Wstęp wolny.
O projekcie:
--
--
Główną przesłanką tego projektu jest zaprezentowanie szerszej publiczności
dorobku kompozytorów, których twórczość związana jest z miastem Gdańsk. Ich
utwory, mimo iż posiadają wiele walorów artystycznych, pozostają ciągle mało znane, jako że są niemal wyłącznie obecne w niepublikowanych rękopisach, co utrudnia
ich upowszechnianie. Z tego względu organizatorzy koncertu zdecydowali się na
wykonanie także tych utworów, które nie były prezentowane od momentu ich powstania. Istotnym novum tego przedsięwzięcia jest wykorzystanie współczesnych
technik komputerowych od stworzenia zapisu nutowego, który bazuje na oryginalnych wersjach tych kompozycji.
Vater unser im Himmelreich,
der Du uns alle heissest gleich,
Brüder sein und Dich rufen an,
und willst das Betten von uns
habn’n,
gibt, dass nicht bet’ allein der
Mund, hilft, dass es geh von
Herzens Grund!
Nicią przewodnią zbioru tych utworów jest ich przynależność do kompozycji religijnych. Większość z nich to chorały ewangelickie, czyli pieśni Kościoła Ewangelickiego napisane na czterogłosowy zespół wokalny, któremu niejednokrotnie towarzyszą organy. W twórczości kompozytorów związanych z Gdańskiem nie brakuje
również samodzielnych opracowań tychże pieśni napisanych na organy, dlatego
po wykonaniu wokalnego opracowania prezentowane będzie również opracowanie
organowe. Partie organowe wykona Maciej Babnis – gdański organista związany
z gdańską Akademią Muzyczną. Gościnnie wystąpią również studenci Akademii
Muzycznej w Gdańsku.
Ojcze nasz, co jesteś w niebie,
chcesz, abyśmy wszyscy siebie
jako bracia miłowali
i jak dziatki Cię wzywali.
Niech serc i ust wołanie
znajdzie Twe upodobanie.
-Ein feste Burg ist unser Gott,
ein gute Wehr und Waffen.
Er hilft uns frei aus aller Not,
die uns jetzt hat betroffen.
Der alt, böse Feind mit Ernst
er’s jetzt meint;
gross Macht und viel List sein
grausam Rüstung ist,
auf Erd ist nicht seins gleichen.
Dulcis Jesu, pie Deus,ad te
clamo, licet reus,
praebe mihi te benignum,
ne repellas me indignum
de tuis sanctis pedibus.
Coram cruce procumbentem,
hosque pedes complectentem.
[…] Jesu pie,
non me spernas, sed de cruce
sancta cernas
compassionis gratia.
Słodki Jezu, miłosierny Boże,
wołam do Ciebie,
mimo że zgrzeszyłem:
bądź dla mnie łaskawy,
nie odrzucaj mnie niegodnego
od Twych świętych stóp,
{mnie}, który padam przed
krzyżem
i obejmuję Twoje stopy. [...]
Słodki Jezu, nie odrzucaj mnie,
lecz dostrzeż ze świętego
krzyża.
Niniejszy koncert jest kolejnym wydarzeniem muzycznym zorganizowanym
przez Stowarzyszenie Chór Mieszczan Gdańskich, które stało się możliwe dzięki dotacji, jaką Stowarzyszenie otrzymało od Miasta Gdańsk.
Warownym grodem jest nasz
Bóg, orężem nam i zbroją.
Wybawia nas od wszelkich
trwóg, co nas tu niepokoją.
Stary, chytry wróg czyha,
by nas zmógł;
swych mocy rój prowadzi
na nas w bój,
na ziemi któż mu sprosta?
2
VIVAT
IVAT
V
GDAŃSK
GDAŃSK
VIVAT
IVAT
V
GDAŃSK
GDAŃSK
7
Program koncertu
O kompozytorach:
Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621)
Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621)
• Fantazja w manierze echa in d
• Iubilate Deo
• Miserere - kanon
• Fantazja a 3 in g
• Laudamus Dominum
Franciscus de Rivulo (?-1564)
Jan Pieterszoon Sweelinck
Paul Siefert (1586-1666)
Franciscus de Rivulo
Petrus de Drusina (Piotr Drusiński – ok. 1560-ok. 1611)
• Praeambulum 2 in d
• Meine Seele erhebet den Herrn
• Lobet den Herren denn er ist freundlich
• Herr straf mich nicht in deinem Zorn
• Preludium chorałowe Vater unser im Himmelreich
Anonim z rękopisu z kościoła św. Jana (w Gdańsku (pocz. XVII w.)
Johann Balthasar Christian Freißlich (1687-1764)
Christian Friedrich Samuel Mohrheim (1719-1780)
Anonim z rękopisu z kościoła św. Jana (w Gdańsku (pocz. XVII w.)
• Vater unser im Himmelreich
• Preludium chorałowe Ein feste Burg ist unser Gott
Christian Friedrich Samuel Mohrheim
Anonim z rękopisu z kościoła św. Jana (w Gdańsku (pocz. XVII w.)
• Ein feste Burg ist unser Gott
Christian Friedrich Samuel Mohrheim
• Preludium chorałowe Nun freut euch lieben Christen
• Nun freut euch lieben Christen
Anonim z rękopisu z kościoła św. Jana (w Gdańsku (pocz. XVII w.)
Jan Pieterszoon Sweelinck
• Fantazja w manierze echa in a
• Dulcis Jesu, pie Deus
Andrzej Hakenberger (1574-1627)
Wybitny niderlandzki kompozytor i organista przełomu renesansu i baroku. Z Gdańskiem
związany pośrednio – jego uczniem był Paul Siefert. Mistrz polifonii. W tym roku obchodzone jest
450-lecie jego urodzin.
Franciscus de Rivulo (?-1564)
Nie znamy daty i miejsca urodzenia tego kompozytora, prawdopodobnie był on pochodzenia
niderlandzkiego. W 1560 roku objął stanowisko kantora przy kościele Najświętszej Marii Panny
w Gdańsku, rok później objął opiekę nad carillonem, który został wówczas zamontowany na Ratuszu Głównego Miasta. Franciscus de Rivulo był twórcą reprezentującym kunsztowny styl renesansowej polifonii niderlandzkiej. Do dziś zachowało się 27 jego utworów (aż 18 z nich przetrwało
w gdańskich rękopisach). Osiem motetów kompozytora zostało wydanych w pięciotomowej antologii Thesaurus musicus (wyd. w Norymberdze w 1564).
Paul Siefert (1586 – 1666)
Urodzony w Gdańsku; w latach 1607-1610 studiował u Sweelincka w Amsterdamie dzięki stypendium gdańskiej Rady Miejskiej. Po wielu perypetiach (m.in. był organistą w Królewcu i Warszawie) został organistą kościoła Mariackiego. Jego podanie o posadę kapelmistrza Kapeli Rady
Miejskiej zostało odrzucone. Postać barwna i konfliktowa
Petrus de Drusina (Piotr Drusiński – ok. 1560-ok. 1611)
Pochodził z Pomorza. Organista kościoła św. Barbary w Gdańsku, a później Kościoła
Mariackiego w Elblągu. Kilka jego utworów zachowało się w Tabulaturze Oliwskiej. Po jego śmierci
w nekrologu zapisano, że był to musicus excellens (muzyk doskonały).
Anonimowe opracowania chorałów ewangelickich, wykonane podczas dzisiejszego koncertu,
pochodzą z kościoła św. Jana z pierwszej połowy XVII wieku. Ich rekonstrukcja była przedmiotem pracy
magisterskiej Anny Kasprzyckiej na kierunku Teorii Muzyki Akademii Muzycznej w Gdańsku.
Johann Balthasar Christian Freißlich (1687-1764)
Ceniony przez współczesnych kompozytor i kapelmistrz kościoła Najświętszej Marii Panny
w latach 1731-1764. Autor dwóch Pasji i wielu utworów okolicznościowych.
Christian Friedrich Samuel Mohrheim (1719-1780)
Pochodził z Turyngii, był uczniem Jana Sebastiana Bacha w lipskiej szkole św. Tomasza. Był
zastępcą swojego teścia, na Freißlich stanowisku kapelmistrza kościoła NMP w Gdańsku, a potem
jego następcą od 1764 roku.
Andreas Hakenberger (1574- 1627)
Andreas Hakenberger urodził się na Pomorzu, kształcił się w Gdańsku u Johanna Wanninga.
W 1602 roku dołączył do kapeli Zygmunta III Wazy, gdzie pełnił funkcję lutnisty, śpiewaka, a także
prawdopodobnie kompozytora. W 1608 roku otrzymał posadę kapelmistrza miejskiego w Gdańsku, co było równoznaczne z objęciem stanowiska kapelmistrza kapeli luterańskiego wówczas
Kościoła Najświętszej Marii Panny.
W większości swoich utworów Hakenberger stosował technikę polichóralną (cori spezzati),
polegającą na przeciwstawieniu sobie dwóch lub trzech zespołów chóralnych, rozmieszczonych
często w różnych częściach kościoła.
4
VIVAT
IVAT
V
GDAŃSK
GDAŃSK
VIVAT
IVAT
V
GDAŃSK
GDAŃSK
5
O wykonawcach:
Teksty utworów
i tłumaczenia:
Iubilate Deo omnis terra.
Psaltete gloriam nominis eius,
psaltete nominis eius;
date gloriam laudi eius.
Wykrzykujcie na cześć Pana,
wszystkie ziemie*.
Śpiewajcie chwałę imienia Jego,
śpiewajcie (chwałę) imienia Jego;
oddajcie cześć chwale Jego.
-Miserere mei, Domine,
et exaudi orationem meam.
Zmiłuj się nade mną, Boże,
i wysłuchaj moją modlitwę!*
-Laudamus Dominum,
quem laudant Angeli,
quem Cherubim et Seraphim:
‘Sanctus’, ‘Sanctus’ proclamant.
Chwalimy Pana,
którego chwalą Aniołowie,
którego (chwalą) Cherubiny
i Serafiny:
„Święty”, „Święty” – wołają.
-Lo-bet den Herren, Lobet
den Herren, denn Er ist sehr
freundlich;
kostlich unsern Gott zu loben,
es ist sehrunsern Gott zu loben,
6
VIVAT
IVAT
V
GDAŃSK
GDAŃSK
Sein Lob ist schon und lieblich
anzuhoren.
Lobet den Herren,
Lobet den Herren.
Chwalcie Pana, chwalcie Pana,
bo jest bardzo dobry,
wspaniałą rzeczą jest wychwalać
Boga, wychwalać naszego Boga,
jak pięknie i słodko rozbrzmiewa
wychwalanie Jego.
Chwalcie Pana, chwalcie Pana.
-Herr straf mich nicht in deiner
Zorn, das bitt ich dich von
Herzen.
Sonst bin ich ganz und gar
verlor’n mit dir ist nicht zu
scherzen.
Und zuchtge mich nicht in
dein’m Grimm,
Maciej Babnis ukończył studia w Instytucie Muzykologii Kościelnej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz organy w Akademii Muzycznej w Gdańsku. Jako organista występował
w wielu miastach Polski (m.in. Gdańsku, Koszalinie, Leżajsku, Poznaniu i in.) i Niemiec (m.in.
Berlin, Greifswald).
Jest autorem szeregu artykułów głównie z zakresu historii polskiego budownictwa organowego oraz obszernej książki o kulturze organowej Galicji. Opracował wydanie utworów organowych F. Ch. Mohrheima oraz Sonaty organowej A. Karczyńskiego. Jest adiunktem w Instytucie
Muzyki Akademii Pedagogicznej w Słupsku oraz wykłada w Akademii Muzycznej w Gdańsku.
Chór Mieszczan Gdańskich to chór śpiewaków-amatorów, wykonujących na co dzień najrozmaitsze zawody pasjonatów dobrej muzyki. Istnieje już 12 lat dzięki grantom projektowym
Urzędu Miasta i uprzejmości Nadbałtyckiego Centrum Kultury. Na stałe wpisał się w gdański
krajobraz kulturalny – co roku bierze udział w majowym Święcie Miasta, grając własną rolę, czyli
gdańskich mieszczan, oraz w Gdańskiej Wigilii, śpiewając kolędy z innymi gdańszczanami. Co
najmniej dwa razy w roku organizowane są większe projekty, takie jak wykonanie arcytrudnego Dixit Dominus Jerzego Fryderyka Haendla z orkiestrą i solistami (2009), prapremiera Mszy
Szwedzkiej barokowego kompozytora Johana Helmicha Romana (2002, 2003), Missa de Angelis
Jana Jancy (2008), Josepha Haydna Missa Brevis Sancte Joannis de Deo oraz Marca Antoine’a
Charpentiera Le Reniment de St Pierre (2005) i wielu innych utworów. Chór ma też w repertuarze
utwory rozrywkowe, np. wykonanie piosenek Beatlesów podczas projektu NCK w 2008 r.
W 2010 roku chór wziął udział w Festiwalu Teatrów Plenerowych i Ulicznych FETA w spektaklu Mura, gdzie grał rolę pielgrzymów, śpiewając średniowieczne i renesansowe pieśni.
W roku 2011 Chór przygotował program muzyki z czasów Jana Heweliusza, który był wykonywany podczas uroczystych urodzin Jana Heweliusza, Jarmarku Dominikańskiego, gdańskiego Areopagu oraz konferencji poświęconej Janowi Heweliuszowi w gdańskim oddziale Polskiej
Akademii Nauk.
Próby odbywają się dwa razy w tygodniu, w poniedziałki i czwartki, o godz. 19.00 w Ratuszu
Starego Miasta dzięki gościnności Nadbałtyckiego Centrum Kultury. Nowych chórzystów serdecznie zapraszamy!
Chór od sześciu lat prowadzi Monika Kaźmierczak, gdańska carillonistka i absolwentka dyrygentury chóralnej w Akademii Muzycznej w Gdańsku.
weil ich so voll Betrubnis bin,
und leide gr-sse Schmerzen.
-------------------------------------------------------
Panie, nie karz mnie w swoim
gniewie, proszę Cię o to
z całego serca,
bo wtedy będę całkiem zgubiony,
nie masz wyrozumiałości dla
tych, którzy Cię rozsierdzają.
Nie chłoszcz mnie w Twojej złości,
bo wypełnia mnie smutek
i wielkie cierpienie.
SOPRANY: Jelnicka Monika, Jóźwik Regina, Kobylińska Irena, Maseli Barbara, Stark Alicja
Monika Kaźmierczak - dyrygentka
ALTY: Bokiniec Monika, Chrzanowska Elżbieta, Iwańska – Cieślak Małgorzata,
Perwenis Teresa, Wróblewska Elżbieta
TENORY: Bławat Piotr, Możdżer Józef, Wojnar Kania Grażyna
BASY: 1. Matysek Ryszard, Iwanow Krystian, Lauer Wojciech
Chór II: SOPRAN: Szumnarska Agata, ALT: Pruś Karolina, TENOR: Iwanow Krystian,
BAS: Trepkowski Mateusz
VIVAT
IVAT
V
GDAŃSK
GDAŃSK
3