Spis treści - Centrum Europejskie UW

Dziewięćdziesiąta szósta publikacja Programu Wydawniczego
Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego
Redaktor Naczelny
Prof. dr hab. Dariusz Milczarek
Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego
Al. Niepodległości 22
02-653 Warszawa
Redakcja:
Prof. dr hab. Dariusz Milczarek
Współpraca redakcyjna: Artur Adamczyk, Olga Barburska, Piotr Gromulski,
Małgorzata Pacek, Dorota Sołtysiak
Projekt okładki: Tomasz Kwiecień
Korekta: Irena Otocka
© Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego 2009
ISBN 83-89547-10-4
Skład: Dorota Kucharczyk
Spis treści
Słowo od Autora ........................................................................................... 5
Wstęp. System prawa międzynarodowego a prawo
krajowe – podobieństwa i różnice ................................................. 7
Rozdział 1. Tworzenie prawa międzynarodowego – źródła prawa .........11
1.1. Prawo umów międzynarodowych...........................................................12
1.1.1. Pojęcie i budowa umowy międzynarodowej...............................13
1.1.2. Zawarcie i wejście w życie umowy międzynarodowej...............14
1.1.3. Zastrzeżenia do umowy ...............................................................18
1.1.4. Zasady stosowania umów międzynarodowych ...........................20
1.1.5. Zasady wykładni umów międzynarodowych ..............................25
1.1.6. Zmiana umów międzynarodowych..............................................28
1.1.7. Nieważność i wygaśnięcie umowy międzynarodowej................28
1.1.7.1. Nieważność traktatu ze względu na wadę zgody
państwa na związanie się z nim .....................................29
1.1.7.2. Nieważność traktatu z przyczyn dotyczących
samego traktatu ..............................................................30
1.1.7.3. Wygaśnięcie i zawieszenie funkcjonowania traktatu......31
1.2. Prawo zwyczajowe.................................................................................35
1.3. Ogólne zasady prawa .............................................................................41
1.4. Akty jednostronne ..................................................................................44
1.5. Akty stanowione przez organizacje międzynarodowe...........................46
1.6. Pomocnicze środki stwierdzania istnienia norm prawa
międzynarodowego ................................................................................48
3
Spis treści
Rozdział 2. Stosowanie prawa międzynarodowego –
podmioty prawa...................................................................... 51
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
2.8.
Istota podmiotowości międzynarodowoprawnej .................................. 51
Pojęcie państwa w prawie międzynarodowym..................................... 51
Organizacje międzynarodowe............................................................... 88
Organizacja Narodów Zjednoczonych.................................................. 93
2.4.1. Cele i zadania ONZ ................................................................... 93
2.4.2. Najważniejsze organy ONZ i ich kompetencje......................... 94
Rada Europy ...................................................................................... 98
Podstawowe informacje o prawie Unii Europejskiej ........................... 99
2.6.1. Zagadnienia ogólne. Unia a Wspólnota Europejska.
Zasady prawa UE i WE. Kompetencje UE i WE ..................... 99
2.6.2. Instytucje Unii Europejskiej/Wspólnoty Europejskiej ..............105
2.6.3. Źródła prawa Wspólnoty Europejskiej.
Wspólnota w stosunkach międzynarodowych...........................107
2.6.4. Odpowiedzialność za naruszenia prawa wspólnotowego..........111
2.6.5. Zadania i kompetencje sądów wspólnotowych .........................112
2.6.6. Kompetencje i zadania Unii Europejskiej w zakresie
Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa ...................112
2.6.7. Obszar Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości ..............114
2.6.8. Traktat Reformujący Unię Europejską ......................................116
Podmiotowość jednostek – prawa człowieka w prawie
międzynarodowym ................................................................................117
Prawa człowieka i najważniejsze instrumenty prawne
w tej dziedzinie .....................................................................................118
Rozdział 3. Prawo międzynarodowe w prawie wewnętrznym państw 131
3.1. Praktyka poszczególnych państw..........................................................133
3.2. Stosowanie prawa międzynarodowego w Polsce .................................134
Rozdział 4. Egzekwowanie prawa międzynarodowego ..........................149
4.1. Rozstrzyganie sporów międzynarodowych ..........................................149
4.2. Odpowiedzialność międzynarodowa ....................................................155
4.3. Odpowiedzialność za działania niezabronione przez prawo
międzynarodowe ...................................................................................159
4.4. Użycie siły w stosunkach międzynarodowych .....................................161