Fragment - Katechizmy.pl

Transkrypt

Fragment - Katechizmy.pl
klasa III
katechezy 28-40
zeszyt 4
V.
Duch Święty
jednoczy Kościół
VIa.
Święty Wychowawca miłości
18
31. POWSZECHNY KOŒCIÓ£
I. ZA£O¯ENIA KATECHEZY
1. Cele katechezy
Wyjaœnienie formu³y „Koœció³ powszechny”. Uwra¿liwienie na fakt przynale¿noœci do Koœcio³a powszechnego.
2. Treœæ orêdzia zbawczego
Wyjaœnienie kolejnego znamienia Koœcio³a, jakim jest jego powszechnoœæ, nale¿y rozpocz¹æ od uœciœleñ etymologicznych. Na okreœlenie powszechnoœci Koœcio³a u¿ywa siê s³owa „katolicki”. S³owo to jest pochodzenia greckiego i w dos³ownym t³umaczeniu znaczy „ca³y” (= zupe³ny),
„ca³kowity”, „uniwersalny”, „pe³ny”. O powszechnoœci Koœcio³a mo¿na mówiæ w dwóch znaczeniach.
Po pierwsze powszechnoœæ Koœcio³a oznacza, ¿e w nim istnieje pe³nia
Cia³a Chrystusowego zjednoczonego z G³ow¹ (KKK 830). Koœció³ powszechny to taki, który posiada pe³niê œrodków zbawienia wyra¿aj¹c¹ siê
w: ca³kowitym wyznaniu wiary, integralnym ¿yciu sakramentalnym oraz pos³udze œwiêceñ w sukcesji apostolskiej. W takim rozumieniu ka¿dy Koœció³
partykularny (przede wszystkim diecezja), jest Koœcio³em powszechnym –
ma bowiem pe³niê œrodków zbawienia (istnieje mo¿liwoœæ sprawowania
wszystkich sakramentów). Wyraz „partykularny” pochodzi od ³aciñskiego
s³owa pars, czyli „czêœæ”. Nie mo¿na jednak rozumieæ Koœcio³a partykularnego (lokalnego) tylko jako czêœci Koœcio³a powszechnego. Koœció³ powszechny nie jest jedynie sum¹ Koœcio³ów partykularnych, gdy¿ ka¿dy
31. Powszechny Koœció³
19
Koœció³ partykularny jest Koœcio³em powszechnym z racji posiadania pe³ni
œrodków zbawienia (por. KKK 835). Zobrazowaæ to mo¿na na przyk³adzie
morza i kropli wody morskiej. Mimo ró¿nic w objêtoœci, ich istota (sk³ad
chemiczny) pozostaje ta sama. Kropla wody ma dok³adnie takie same w³aœciwoœci, jak woda w morzu. Podobna relacja zachodzi miêdzy Koœcio³em
partykularnym a powszechnym. Katechizm Koœcio³a Katolickiego definiuje Koœció³ partykularny jako „wspólnotê wiernych w jednoœci wiary i sakramentów z ich biskupem wyœwiêconym w sukcesji apostolskiej” (KKK 833).
Dziêki biskupowi ka¿dy Koœció³ lokalny trwa w ³¹cznoœci z powszechnym.
Po drugie, Koœció³ powszechny rozumiany jest jako Lud Bo¿y obejmuj¹cy ca³¹ ludzkoœæ. Konstytucja dogmatyczna o Koœciele zaznacza, ¿e do
nowego Ludu Bo¿ego powo³ani s¹ wszyscy ludzie, gdy¿ wszyscy wierni
rozproszeni po œwiecie maj¹ ze sob¹ ³¹cznoœæ w Duchu Œwiêtym: „Do tej
katolickiej jednoœci Ludu Bo¿ego (...) powo³ani s¹ wszyscy ludzie i w ró¿ny sposób do niej nale¿¹ lub s¹ jej przyporz¹dkowani, zarówno wierni katolicy, jak i inni wierz¹cy w Chrystusa, jak wreszcie wszyscy w ogóle ludzie,
z ³aski Bo¿ej powo³ani do zbawienia” (KK 13). Zgodnie z takim rozumieniem Koœcio³a wyznacza siê krêgi przynale¿noœci do Koœcio³a powszechnego. Wed³ug wspomnianej konstytucji w pierwszym rzêdzie nale¿¹ do niego
wierni katolicy, dalej katechumeni, nastêpnie chrzeœcijanie niekatolicy (m.in.
Koœcio³y prawos³awne i wyros³e z reformacji – protestanckie), dalej wyznawcy innych religii, spoœród których Konstytucja na pierwszym miejscu
wymienia wyznawców judaizmu, potem wiernych muzu³manów. Swoje
miejsce w dalszej kolejnoœci maj¹ równie¿ „ludzie dobrej woli”: agnostycy, deiœci i „wszyscy, którzy szczerym sercem szukaj¹ nieznanego Boga po
omacku i wœród wyobra¿eñ” (KK 16).
Powszechnoœæ Koœcio³a ugruntowana jest przede wszystkim w inicjatywie Boga, który przez Jezusa Chrystusa pragnie zbawiæ ka¿dego cz³owieka. St¹d te¿ Koœció³ jest misyjny ze swej natury – zostaje pos³any, aby nauczaæ wszystkie narody, chrzcz¹c je w imiê Ojca i Syna, i Ducha Œwiêtego (Mt
28, 19). Ka¿dy uczeñ Chrystusowy, jak podkreœla Konstytucja dogmatyczna o Koœciele, ma obowi¹zek szerzenia wiary.
3. Metody i œrodki dydaktyczne
pogadanka
analiza tekstu w postaci mowy
refleksja
20
V. DUCH ŒWIÊTY JEDNOCZY KOŒCIÓ£
mapa Uk³adu S³onecznego
tekst biblijny
formularz analizy tekstu w postaci mowy
4. Literatura pomocnicza
Sobór Watykañski II, Konstytucja dogmatyczna o Koœciele Lumen gentium.
H. U. von Balthasar, Credo, Kraków 1999.
H. U. von Balthasar, W pe³ni wiary, Kraków 1991.
Z. Marek, Biblia w katechetycznej pos³udze s³owa, Kraków 1998.
II. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY
1. Plan katechezy
A. Wstêp
Wyjaœniamy pojêcie „katolicki”.
B. Rozwiniêcie
Szukamy cech powszechnoœci Koœcio³a.
C. Zakoñczenie
Umacniamy œwiadomoœæ przynale¿noœci do Koœcio³a powszechnego.
2. Katecheza
A. Wstêp
Przypinamy na tablicy mapê Uk³adu S³onecznego. Prowadzimy rozmowê, w której ustalamy, ¿e w taki sposób przedstawiony Uk³ad S³oneczny
ukazuje wszechœwiat w sposób ca³oœciowy. To, co odnosi siê do ca³oœci,
pochodzi od greckiego s³owa kath’holon. Termin ten posiada w jêzyku polskim odpowiednik: „katolicki”. Tak mówimy na przyk³ad o Koœciele, co
oznacza, ¿e jest on powszechny. Stawiamy problem katechezy: Co wyra¿a
wyznanie wiary w Koœció³ powszechny?
31. Powszechny Koœció³
21
B. Rozwiniêcie
Uczniowie pracuj¹ z partnerem i analizuj¹ tekst Dz 17, 22-34 w postaci
mowy. W tym celu wype³niaj¹ schemat:
Mê¿owie ateñscy – przemówi³ Pawe³ stan¹wszy w œrodku Areopagu –
widzê, ¿e jesteœcie pod ka¿dym wzglêdem bardzo religijni. Przechodz¹c bowiem i ogl¹daj¹c wasze œwiêtoœci jedn¹ po drugiej, znalaz³em o³tarz z napisem: „Nieznanemu Bogu”. Ja wam g³oszê to, co czcicie, nie znaj¹c. Bóg, który
stworzy³ œwiat i wszystko na nim, On, który jest Panem nieba i ziemi, nie
mieszka w œwi¹tyniach zbudowanych rêk¹ ludzk¹ i nie odbiera pos³ugi z r¹k
ludzkich, jak gdyby czegoœ potrzebowa³, bo sam daje wszystkim ¿ycie i oddech,
i wszystko. On z jednego [cz³owieka] wyprowadzi³ ca³y rodzaj ludzki, aby
zamieszkiwa³ ca³¹ powierzchniê ziemi. Okreœli³ w³aœciwe czasy i granice ich
zamieszkania, aby szukali Boga, czy nie znajd¹ Go niejako po omacku. Bo
w rzeczywistoœci jest On niedaleko od ka¿dego z nas. Bo w nim ¿yjemy, poruszamy siê i jesteœmy, jak te¿ powiedzieli niektórzy z waszych poetów: „Jesteœmy bowiem z jego rodu”. Bêd¹c wiêc z rodu Bo¿ego, nie powinniœmy s¹dziæ, ¿e Bóstwo jest podobne do srebra albo z³ota, albo do kamienia, wytworu r¹k i myœli cz³owieka. Nie zwa¿aj¹c na czasy nieœwiadomoœci, wzywa Bóg
teraz wszêdzie i wszystkich ludzi do nawrócenia, dlatego ¿e wyznaczy³ dzieñ,
w którym sprawiedliwie bêdzie s¹dziæ œwiat przez Cz³owieka, którego na to
przeznaczy³, po uwierzytelnieniu Go wobec wszystkich przez wskrzeszenie Go
z martwych. Gdy us³yszeli o zmartwychwstaniu, jedni siê wyœmiewali, a inni
powiedzieli: „Pos³uchamy ciê o tym innym razem”. Tak Pawe³ ich opuœci³.
Niektórzy jednak przy³¹czyli siê do niego i uwierzyli. Wœród nich by³ Dionizy
Areopagita i kobieta imieniem Damaris, a z nimi inni.
Analiza tekstu w postaci mowy
1. MÓWCA a) kto nim jest?
...........................................................................................................
b) czego siê o nim dowiadujemy z tekstu (gdzie jest, co robi)?
...........................................................................................................
2. ADRESACI a) kim s¹?
...........................................................................................................
22
V. DUCH ŒWIÊTY JEDNOCZY KOŒCIÓ£
b)
w jaki sposób zwraca siê do nich mówca? (zacytuj zdanie)
.......................................................................................................................................................
3. OKOLICZNOŒCI WYG£OSZENIA MOWY a) jaka jest przyczyna wyg³oszenia mowy (dlaczego j¹ wyg³osi³)?
................................................................................................................
4. RELACJE: ADRESACI – MÓWCA
a) jakim tonem do nich przemawia, czy coœ ich ³¹czy (np. jêzyk, kultura)?
................................................................................................................
b)
jak zareagowali na s³owa mówcy?
................................................................................................................
c)
które s³owa spowodowa³y, ¿e niektórzy z nich odeszli?
...............................................................................................................
5. CEL MÓWCY a) co mówca chce osi¹gn¹æ?
................................................................................................................
6. TREŒÆ MOWY a) co mówi o Bogu?
§
§
§
§
§
§
§
§
§
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
Uczniowie odczytuj¹ swoje prace. W podsumowaniu podkreœlamy, ¿e
Bóg, którego Pawe³ przedstawia s³uchaczom, zwraca siê ze zbawcz¹ propozycj¹ do ka¿dego cz³owieka, bez wzglêdu na jego przekonania: wzywa On
wszystkich ludzi i wszêdzie. Chce On zgromadziæ w swym Koœciele wszystkich ludzi. Zwracamy uwagê, ¿e pojêcie „katolicki” oznacza powszechnoœæ
Koœcio³a, który wyra¿a siê w pe³ni ka¿dego Koœcio³a lokalnego ze wzglêdu
na jego wiêŸ wiary i mi³oœci ze wszystkimi innymi Koœcio³ami. „Powszechnoœæ” rozumiana jest w dwóch znaczeniach:
31. Powszechny Koœció³
23
Koœció³ powszechny (pe³ny, ca³kowity, uniwersalny)
posiada „pe³niê œrodków zbawienia” nale¿¹ do niego wszyscy ludzie
ca³kowite wyznanie wiary
pe³n¹ liczba sakramentów
zwierzchnictwo
C. Zakoñczenie
Zwracamy uwagê uczniów na mapê Uk³adu S³onecznego i wyjaœniamy,
¿e tak jak w Uk³adzie S³onecznym wiele planet kr¹¿y wokó³ S³oñca, tak te¿
Koœció³ powszechny obejmuje ludzi wszystkich wyznañ i religii, gdy¿ Jezus Chrystus z³o¿y³ ofiarê ze swego ¿ycia dla zbawienia wszystkich.
Koœció³ powszechny to ca³y „uk³ad s³oneczny”, w jego centrum stoi
Chrystus (S³oñce), a do Niego przyporz¹dkowani s¹ ró¿ni wyznawcy:
§ katolicy (Koœció³ rzymskokatolicki i katolickie Koœcio³y wschodnie)
§ katechumeni (przygotowuj¹cy siê do chrztu)
§ chrzeœcijanie niekatolicy (m.in. Koœcio³y prawos³awne oraz wyros³e
z reformacji – protestanci)
§ inne religie: przede wszystkim wyznawcy judaizmu oraz muzu³manie
§ „ludzie dobrej woli”: ci, którzy Boga nie znaj¹, ale szczerym sercem
Go poszukuj¹.
Prosimy, by uczniowie wyobrazili sobie, w którym miejscu Koœcio³a powszechnego powinni umieœciæ siebie. Zwracamy uwagê, ¿e przynale¿noœæ do
Koœcio³a powszechnego zobowi¹zuje do aktywnoœci, w wyniku której powstaj¹ dobra zarówno materialne, jak i duchowe. Zapraszamy uczniów do refleksji nad ich mo¿liwoœciami pomna¿ania dobra Koœcio³a powszechnego.
24
V. DUCH ŒWIÊTY JEDNOCZY KOŒCIÓ£
3. Zeszyt ucznia
Temat: POWSZECHNY KOŒCIÓ£
Zapis stanowi schemat powszechnoœci Koœcio³a.
4. Praca domowa
Wyjaœnij, jaki zwi¹zek istnieje pomiêdzy powszechnoœci¹ Koœcio³a a nakazem misyjnym Jezusa: IdŸcie i nauczajcie wszystkie narody, chrzcz¹c je
w imiê Ojca i Syna, i Ducha Œwiêtego (Mt 28, 19).
84
Spis treœci
V. DUCH ŒWIÊTY JEDNOCZY KOŒCIÓ£.................................. 1
28. Koœció³ Ojca, Syna i Ducha Œwiêtego .................................. 3
29. Jeden Koœció³ ........................................................................ 9
30. Œwiêty Koœció³ .................................................................... 14
31. Powszechny Koœció³ ........................................................... 18
32. Apostolski Koœció³ .............................................................. 25
33. Wyznania chrzeœcijañskie ................................................... 31
34. Koœció³ dialogu ................................................................... 38
34A. Duch Œwiêty jednoczy Koœció³ ........................................ 43
VI. ŒWIÊTY WYCHOWAWCA MI£OŒCI ................................. 49
35. ród³o mi³oœci ..................................................................... 51
36. Jaka mi³oœæ? ........................................................................ 56
37. Czyny mi³oœci ..................................................................... 61
38. ¯ycie z najbli¿szymi ........................................................... 66
39. ¯ycie w spo³eczeñstwie ...................................................... 72
40. Praca .................................................................................... 78