Wydział Zamiejscowy SWPS we Wrocławiu

Wydział Zamiejscowy SWPS we Wrocławiu
Kierunek studiów: psychologia
Rok akademicki 2014 /2015
Semestr: zimowy
Psychologia penitencjarna
Forma: fakultet
Liczba godzin: 30 (24 w sali i 6 w e-learningu)
ECTS: 3
Tryb studiów: stacjonarne
Prowadzący
Kontakt dla studentów
mjr mgr Lidia Kołt
[email protected]
Opis kursu:
Aktualnie w zakładach karnych przebywa około 80 tysięcy osób. Zostali oni osądzeni i ponoszą karę za zło, które
uczynili. Rolą psychologów i wychowawców jest pozostawić osąd za murami i pomóc człowiekowi żyć w izolacji
mając równocześnie na uwadze dobro społeczeństwa, bo przecież większość skazanych prędzej czy później
opuści więzienie. To bardzo trudne zadanie, na które składają się często wzajemnie wykluczające się
perspektywy. Kim jest psycholog w mundurze? Profesjonalnym doradcą, powiernikiem, terapeutą,
funkcjonariuszem realizującym przepisy prawa. Ma interweniować w kryzysie, towarzyszyć w nieszczęściu,
pomóc rozwiązać konflikt, dobrać współosadzonego do celi, napisać opinię i orzeczenie, ocenić jaki charakter
miało samouszkodzenie lub czy skazany może odbywać karę celi izolacyjnej oraz wiele, wiele innych. Celem
kursu jest zapoznanie studentów psychologii ze specyfiką pracy psychologa w jednostkach penitencjarnych.
Cele zajęć:
- zdobycie wiedzy na temat psychologicznych aspektów izolacji więziennej
- zapoznanie się z pracą psychologa w jednostkach penitencjarnych (dział penitencjarny, areszt śledczy, oddział
terapeutyczny, oddział psychiatryczny, ośrodek diagnostyczny).
Forma i warunki zaliczenia: Od studenta oczekiwana jest obecność i aktywność na zajęciach oraz
wywiązywanie się z zadań określonych do przygotowania między zajęciami.
Tematy poszczególnych zajęć:
1.
Kara pozbawienia wolności
a) Podstawowe akty prawne – Kodeks karny wykonawczy
b) Cele wykonywania kary pozbawienia wolności
c) Rodzaje i typy zakładów karnych oraz indywidualizacja kary pozbawienia wolności, systemy
wykonywania kar
d) Człowiek w warunkach izolacji więziennej – aspekty psychologiczne
Literatura
1. Kodeks karny wykonawczy art. 67 – 149
2. Przepisy penitencjarne
3. Ciosek M., Psychologia sądowa i penitencjarna, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis; Warszawa 2003
2.
Sprawca z zaburzeniami psychicznymi
a) Problem poczytalności – uwarunkowania psychologiczne i prawne
b) Oddział psychiatrii sądowej – zadania psychologa
c) Oddział
terapeutyczny dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub
upośledzonych umysłowo
d) Charakterystyka populacji skazanych pod kątem diagnozy psychologicznej
e) Program terapeutyczny oddziału i jego realizacja
f) Czy można ocenić prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa? – Ustawa z dnia 22.01.2014 r.
o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi – opinia psychologiczna
Literatura
1. Kodeks karny – art. 31
2. Cierpiałkowska L , Psychopatologia, Scholar 2008
3. Jakubik A, Zaburzenia osobowości, Warszawa; Wydawnictwo Lekarskie 2003
4. Ustawa z dnia 22.01.2014 roku o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi
3.
Terapia uzależnień w warunkach izolacji więziennej – możliwości i ograniczenia
a) Psychoterapia osób uzależnionych od alkoholu w zakładach karnych – programy oddziałów: Atlantis,
transteoretyczny model zmiany, integracyjna psychoterapia uzależnień – zadania psychologa
b) Oddział dla skazanych uzależnionych od środków odurzających i substancji psychotropowych –
program oddziału
c) Studium przypadku skazanego uzależnionego i plan terapii
d) Możliwości i ograniczenia grup terapeutycznych w warunkach izolacji więziennej
e) Procedura zobowiązania do leczenia – art. 117 KKw
Literatura
1.. Woronowicz T. Bogdan; Uzależnienia, geneza,terapia, powrót do zdrowia; Warszawa, Media
Rodzina 2009 Część I, Rozdział 22, 23
2.. Prochaska James O., Norcross J., Diclemente C C.;Zmiana na dobre, Warszawa: Instytut Amity 2008
4.
Sprawca przestępstw seksualnych
a) Zaburzenia preferencji seksualnych
b) Program terapeutyczny dla skazanych z zaburzeniami preferencji seksualnych
c) Studium przypadku sprawcy zgwałceń- diagnoza i terapia
d) Procedura zobowiązania do leczenia – art. 117 KKw
Literatura
1. Rabe- Jabłońska J., Zaburzenia seksualne i zaburzenia identyfikacji płciowej, w: Bilikiewicz A., Pużyński S.,
Robakowski J., Wiórka(red.), Psychiatria, Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner. Wrocław 2002.
5.
Diagnoza psychologiczna podstawą decyzji i oddziaływań – wybrane obszary
a) Zadania psychologa w ośrodku diagnostycznym- sporządzanie orzeczenia psychologicznopenitencjarnego
b) Opinia psychologiczna po samouszkodzeniu- instrumentalne czy emocjonalne ?
c) Opinia psychologiczna przed wymierzeniem kary dyscyplinarnej- umieszczenia w celi izolacyjnej – ocena
zdolności
d) Karta skazanego zagrożonego samobójstwem – ocena ryzyka i zalecenia
Literatura
1. Suchańska A,Wycisk J, Samouszkodzenia. Istota, uwarunkowania,terapia; Wydawnictwo Naukowe Bogucki
2006
6.
Wybrane obszary pracy psychologicznej
a) Specyfika pracy z osobami skazanymi na kary długoterminowe i dożywotnie pozbawienie wolności
b) Praca psychologiczna z tymczasowo aresztowanymi
c) Specyfika pracy z młodocianymi
d) Interwencja kryzysowa
Literatura
1. Greenstone JL., Interwencja kryzysowa, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2006
7.
Psycholog w mundurze
a) Etyka zawodowa psychologa
b) Tajemnica zawodowa
c) Podległość służbowa
d) Wypalenie zawodowe
Literatura
1. Kodeks etyczno – zawodowy psychologa
2. Ustawa o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów – art.14
3. Kodeks karny – art. 266