Biologia

KONKURS Z BIOLOGII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
W ROKU SZKOLNYM 2015/2016
etap wojewódzki
KLUCZ ODPOWIEDZI I PUNKTOWANIA ZADAŃ
Poprawna odpowiedź
Numer
zadania
Zasady przyznawania punktów
Przyznaje się wyłącznie całe punkty!
Punktacja
1
1,3,2,4
0 – 1 pkt.
Za całkowicie poprawne przyporządkowanie
etapów krążenia materii – 1 p
Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
2
c
0 – 1 pkt.
3
o Zaznaczona strefa włośnikowa korzenia.
o Uzasadnienie: W tej strefie powstają włośniki, które
zwiększają powierzchnię chłonną korzenia. Zróżnicowane
komórki tworzą różne tkanki.
0 – 2 pkt. 
4
d
0 - 1 pkt.
Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
5
b
0 – 1 pkt.
Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
6
b
0 – 1 pkt.
Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
7
d
0 – 1 pkt.
Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
PRAWDA
PRAWDA
PRAWDA
FAŁSZ
FAŁSZ
FAŁSZ
0 - 3 pkt.
8
Za każde dwie poprawnie ocenione informacje – 1
pkt.

Za poprawne wskazanie strefy włośnikowej na
rysunku – 1 pkt.
Za uzasadnienie – 1 pkt.
9
Problem badawczy: Jak/czy wysiłek fizyczny wpływa na wartość
tętna i ciśnienia krwi?
Hipoteza: Zarówno tętno, jak i ciśnienie krwi wzrasta pod
wpływem wysiłku fizycznego.
Wynik: Tętno i ciśnienie krwi badanej osoby wzrosło.
Wniosek: Wysiłek fizyczny powoduje przyspieszenie pracy serca
i wzrost ciśnienia krwi.
0 – 4 pkt.
Za każdą poprawnie sformułowaną odpowiedź – 1
pkt.
10
Tętno (puls) – rytmiczne pulsowanie ścian tętnic spowodowane
wyrzucaniem porcji krwi z lewej komory w czasie skurczu serca
0 – 3 pkt. 

Miejsca pomiaru:
Na tętnicy szyjnej, ramiennej, promieniowej, udowej (w
pachwinie), podkolanowej (w dole przy zgiętym kolanie),
piszczelowej (za kostką przyśrodkową), skroniowej, grzbietowej
stopy.

Za poprawną definicję tętna – 1 pkt.
Za 2 poprawnie nazwane miejsca pomiaru tętna – 2
pkt.
Za jedno poprawnie nazwane miejsce pomiaru tętna
– 1 pkt.
Wymienić należy dwie lokalizacje spośród podanych.
11
12
A. Oddychanie beztlenowe (fermentacja alkoholowa)
B. Dwutlenek węgla.
Nadaje ciastu puszystość, ciasto „rośnie”
C. Błędem było zalanie drożdży gorącym mlekiem.
Wysoka temperatura zabiła organizmy drożdży (denaturacja
/ścięcie białka) uniemożliwiając przeprowadzenie
oddychania komórkowego, którego ubocznym produktem
jest dwutlenek węgla.
Na stan zapalny wskazuje podwyższony poziom leukocytów -15
tys. /µl.
W stanach zapalnych liczba leukocytów się zwiększa, co jest
związane z funkcją odpornościową /obronną tych krwinek /
walczą z zarazkami chorobotwórczymi.
0 – 5 pkt. 



Za poprawną odpowiedź A – 1 pkt.
Za dwa elementy odpowiedzi B – 2 pkt.
Za dwa elementy odpowiedzi C – 2 pkt.
Jeżeli lokalizacje są podane zbyt ogólnie – 1 pkt. za
dwa miejsca.
0 – 2 pkt. 

Podanie właściwego wyniku – 1 pkt.
Poprawne, pełne uzasadnienie – 1 pkt.
13
Odpowiedź: Tętnice - cholesterol
0 – 2 pkt. 

14
A – odpowiedź d
B - Związek między sposobem odżywiania się a występowaniem
zawału serca: Spożywanie dużej ilości tłuszczów zwierzęcych
prowadzi do wzrostu stężenia cholesterolu we krwi. Powoduje
to odkładanie złogów (blaszek miażdżycowych), a tym samym
zwężanie naczyń krwionośnych. Niedrożność naczyń
krwionośnych, np. naczyń wieńcowych serca prowadzi
do niedotlenienia mięśnia sercowego, a w końcowym etapie
do zawału serca.
0 -3 pkt.
15
Odpowiedź - a
0 – 1 pkt.
Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
16
Odpowiedź - d
0 - 1 pkt.
Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
17
Odpowiedź - c
0 - 1 pkt.
Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
18
Związek funkcjonalny między dwunastnicą i trzustką:
Trzustka jest gruczołem wytwarzającym sok trzustkowy
zawierający enzymy trawienne, które wpływają do dwunastnicy,
gdzie następuje trawienie enzymatyczne pokarmu.
Trypsyna trawi białka (polipeptydy).
Lipaza rozkłada tłuszcze do glicerolu i wyższych kwasów
tłuszczowych.
Amylaza trzustkowa trawi cukry.
Zmiany w diecie: Pan Antoni musi wykluczyć z diety tłuste
pokarmy i zastąpić je lekkostrawnymi produktami spożywczymi,
np. chude mięso, owoce, warzywa.
Uzasadnienie: Po usunięciu pęcherzyka żółciowego bardzo
0 - 3 pkt.
 Za poprawne pełne uzasadnienie – 1 pkt.
 Za podanie trzech nazw enzymów – 1 pkt.
 Za poprawne określenie trzech skutków
działania enzymów – 1 pkt.
0 - 3 pkt.
 Za poprawne podanie zmian w diecie – 1 pkt.
 Za poprawne pełne uzasadnienie – 2 pkt.
19


Za poprawne nazwanie naczyń – 1 pkt.
Za podanie poprawnej nazwy substancji – 1 pkt.
Za poprawną odpowiedź w punkcie A – 1 pkt.
Za poprawne pełne uzasadnienie – 1 pkt.
20
utrudnione jest trawienie tłuszczów. Żółć gromadzona w
pęcherzyku potrzebna jest do emulgacji tłuszczu w dwunastnicy.
Proces ten poprzedza zasadnicze trawienie enzymatyczne
tłuszczów przez lipazę trzustkową.
Odpowiedź - d
0-1 pkt.

Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
21
Odpowiedź - b
0-1 pkt.

Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
22
Gruczoł
Hormon
1 - Przysadka mózgowa – hormon wzrostu, prolaktyna
2 - Tarczyca – tyroksyna
3 - Nadnercza – adrenalina
4 - Trzustka – insulina, glukagon
5 - Jajnik – progesteron, estrogen
6 - Jądra - testosteron
Odpowiedź – c
0-3 pkt.

Za każde dwa poprawne zestawienia (poziomy
w tabeli) – 1 pkt.
0-1 pkt.

Za poprawny wybór odpowiedzi – 1 pkt.
24
A –Regularne podawanie insuliny, które w połączeniu z
odpowiednią dietą zapewniają utrzymanie stabilnego poziomu
glukozy we krwi.
B – Stosując niskocukrową dietę i ruch.
C – Systematyczne sprawdzanie poziomu glukozy we krwi.
Dostęp słodkiego produktu żywnościowego w każdej chwili
0-3 pkt.


Za poprawną odpowiedź A, B, C - po 1 pkt.
Zaliczenie warunkowe drugiej wersji punktu C
25
Bodziec - odgłos chrobotania
Receptor – ucho (komórki receptorowe, ślimak)
Reakcja – Asia zerwała się z łóżka na równe nogi
Efektor – mięśnie szkieletowe/nóg/ruchowe
Odpowiedź – a
DNA: nici dwie, cukier deoksyryboza, zasady komplementarne
A - T, C-G, rola - nośnik informacji genetycznej
RNA: nić jedna, cukier ryboza, zasady komplementarne: A-U,
C-G, rola – uczestniczy w syntezie białek
0-2 pkt.

Za dwa poprawnie wpisane elementy – 1 pkt.
0-1 pkt.
0-4 pkt.



Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
Za podanie wszystkich cech DNA – 2 pkt.
Za podanie wszystkich cech RNA – 2 pkt.
23
26
27
28
Matka
Zdrowa
Nosicielka
0%
25%
0-4 pkt.

Za poprawnie wypełniony każdy element tabeli – 1
pkt.
0-2 pkt.


Za poprawnie ułożony łańcuch pokarmowy – 1 pkt.
Za poprawne określenie poziomu troficznego – 1
pkt.
Ojciec
Zdrowy
(chłopiec)
0%
Chory
29
50%
(Dz. lub
chł.)
A. Przykładowy łańcuch pokarmowy:
Roślina (np. drzewo) – owad lub jego larwa – szpak – jastrząb
B. Poziom troficzny zajmowany przez szpaka –konsument II
rzędu
30
Odpowiedź - c
0-1 pkt.

Za wybór poprawnej odpowiedzi – 1 pkt.
31
1. Jemiołuszka
2. Sroka
3. Sójka
0-3 pkt.

Za każdą poprawną nazwę ptaka – 1 pkt.
32
FAŁSZ
PRAWDA
FAŁSZ
FAŁSZ
PRAWDA
PRAWDA
0-3 pkt.

Za każde dwie poprawne ocenione informacje – 1
pkt.
33
1. Widłak goździsty – paprotniki
2. Torfowiec błotny – mszaki
3. Chrobotek reniferowy – grzyby porostowe/porosty
0-3 pkt.

Za każde zestawienie gatunku z grupą
systematyczną – 1 pkt.
34
35
36
Poziom 1: Muchomor sromotnikowy - śmiertelnie trujący;
lekko wypukły kapelusz, często żółtozielony z ciemniejszymi
smugami, blaszki białe i gęste; sakiewkowata pochwa, trzon
rozszerzony.
Poziom 2: Pieczarka polna - białawy i suchy kapelusz
u starszych bardziej spłaszczony w drobne łatki; jasnoróżowe
blaszki ciemniejące z wiekiem do barwy czekoladowej; biały,
prosty, krótki trzon bez pochwy.
Rady dla zbieraczy:
1. Nie należy zbierać bardzo młodych, łudząco podobnych do
siebie owocników.
2. Zbieramy tylko te grzyby, które w 100% znamy.
3. Inne wynikające z porównania.
I. wstężyk gajowy – mięczaki
II. paź królowej – owady
III. stonka ziemniaczana - owady
Nazwy gatunków:
1) Traszka górska
2) Płoć
3) Daniel
4) Borowik szlachetny
5) Zawilec gajowy
6) Czarka szkarłatna
7) Fiołek leśny
8) Złocień właściwy (margerytka)
9) Chaber bławatek
0-4 pkt.


Za każdą poprawnie wypełnioną kolumnę - 1 pkt.
W pytaniach tego typu istniała możliwość
przestawienia wagi poszczególnych odpowiedzi w
obrębie zadania.
0-3 pkt.

Za każde poprawne zestawienie gatunku i grupy
systematycznej – 1pkt.
0-6 pkt.






Za wszystkie poprawne nazwy gatunków – 6 pkt.
Za 8 poprawnych nazw gatunków - 5 pkt.
Za 7 poprawnych nazw gatunków – 4 pkt.
Za 6 poprawnych nazw gatunków – 3 pkt.
Za 5 poprawnych nazw gatunków - 2 pkt.
Za 4-3 poprawnych nazw gatunków – 1 pkt.
75% = 63 pkt. Suma= 84
50%= 42 pkt.
Wymagane progi procentowe:
Laureat – 63 i więcej pkt.
Finalista – 42 - 62 pkt.