Niemieckie i sowieckie zbrodnie wojenne. Rozliczenia i pamięć.

Łukasz Jasiński
(Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku)
dr hab. Rafał Wnuk prof. KUL
(KUL w Lublinie)
Niemieckie i sowieckie zbrodnie wojenne. Rozliczenia i pamięć.
Referat omawia syntetycznie dwa zachodząc równolegle procesy:
- instytucjonalno-prawne próby rozliczenia niemieckich i sowieckich zbrodni wojennych
podejmowanych w okresie Polski Ludowej i III RP.
- zmiany zachodzące w sferze ich upamiętniania i pamięci wyżej wymienionym okresie.
Pierwsza część tekstu poświęcona rozliczeniom formalno-prawnym koncentruje się
na omówieniu roli głównych instytucji państwowych odpowiedzialnych za ich dokonywanie:
poczynając od Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, aż po Instytut
Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
W drugiej części tekstu autorzy omawiają „politykę pamięci” martyrologii
prowadzoną w PRL i III RP. Analiza ta prowadzona jest w oparciu o wybrane, funkcjonujące
w wymiarze symbolicznym, wydarzenia historyczne – obecne w świadomości zbiorowej
„węzły pamięci”, jak Katyń, Auschwitz, zagłada Żydów, niemieckie i sowieckie wysiedlenia
oraz
deportacje,
zbrodnie
popełnione
na
ludności
Warszawy,
martyrologia
wsi
czy tzw. zbrodnia wołyńska. Osobnym zagadnieniem jest wypieranie ze sfery pamięci
zbiorowej walki i ofiary podziemia antyniemieckiego przez nieobecne w niej wcześniej
powojenne podziemie antykomunistyczne.