Minomum socjalne

INSTYTUT PRACY I SPRAW SOCJALNYCH
INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES
Warszawa, 10 października 2014 r.
Informacja o wysokości minimum socjalnego
w czerwcu 2014 r.
Prezentujemy wartości minimum socjalnego dla warunków cenowych z czerwca
2014 r.
Ostatnio częściej zwraca się uwagę na zjawisko deflacji. Faktycznie, dynamika cen
towarów konsumpcyjnych w ostatnich latach słabła (na Wykresie 1 linia zielona). O ile w
latach 2011 - 2012 mieliśmy do czynienia z kilkuprocentowymi wahaniami sezonowymi
wskaźnika CPI, to od 2013 r. jego zmiany są bardzo skromne. W ostatnich miesiącach tego
roku (maj, lipiec) mamy do czynienia z ogólnym spadkiem cen. Pozytywnym zwiastunem
pierwszego półrocza 2014 r. było stopniowo spadająca stopa bezrobocia (do 12% w czerwcu),
oraz wzrost przeciętnego wynagrodzenia czy sprzedaży detalicznej na rynku wewnętrznym
(GUS 2014 a). Zjawiska te są istotnym tłem dla obserwowanych tendencji w dynamice
minimum socjalnego.
Wykres 1. Dynamika minimum socjalnego w latach 2011 - 2014.
103
100
XII
2010
III
2011
VI
2011
IX
2011
XII
2011
III
2012
VI
2012
IX
2012
XII
2012
III
2013
VI
2013
IX
2013
XII
2013
III
2014
VI
2014
97
MS gosp. pracownicze 1-osob.
Wskaźnik CPI (Inflacja)
MS gosp. pracownicze 4-osob.
Źródło: Opracowanie własne.
W poprzednim badaniu (marzec), przy gasnącej inflacji, szacunki koszyków minimum
rosły bardzo skromnie (o 1% w gospodarstwach pracowniczych oraz o 0,5%
w gospodarstwach emeryckich) przy gasnącej inflacji. W czerwcu, gdy wskaźnik CPI
wskazuje już na deflację (- 0,1%), obserwujemy stagnację wartości minimum socjalnego
(Tabela 1).
Tabela 1. Dynamika koszyka w IV-VI 2014 (III 2014 r. =100) na tle inflacji.
Wyszczególnienie
Pracownicze
1-osobowe
Żywność
Eksploatacja mieszkania
Wyposażenie mieszkania
Edukacja
Ochrona zdrowia
Odzież i obuwie
Higiena osobista
Kultura i rekreacja
Transport i łączność
Emeryckie
2-osobowe
Dynamika
wzrostu cen
(CPI)
100,0
100,2
101,0
101,5
99,9
100,8
100,9
100,6
99,7
99,9
100,2
101,6
100,6
100,0
100,7
101,0
101,6
101,9
99,8
100,2
101,0
99,9
100,7
101,4
101,5
99,9
99,8
100,2
101,4
99,9
100,7
101,4
101,8
99,9
98,7
99,9
99,9
100,1
100,4
101,9
99,7
100,2
-
-
-
-
-
99,4
100,8
100,2
100,5
100,3
100,3
99,9
- Transport
- Łączność
Ogółem
Typ gospodarstwa domowego
Pracownicze
Emeryckie
4-osobowe
1-osobowe
Źródło: Obliczenia IPiSS oraz własne na podstawie GUS 2013.
Choć wskaźniki CPI dla żywności wykazywały spadki, wartość artykułów
żywnościowych uwzględnionych w koszyku utrzymała stabilną wartość. Szacowane koszty
korzystania z mieszkań, jak i wycena ich wyposażenia były nieco wyższe w minimum
socjalnym. Także nieco wyższą dynamiką od wskaźnika CPI charakteryzują się koszykowe
szacunki wydatków na higienę osobistą oraz kulturę i rekreację. W dziedzinie odzieży i
obuwia dynamika była relatywnie niższa.
Tabela 2. Zmodyfikowane minimum socjalne – czerwiec 2014 r., w zł.
Gospodarstwa
emeryckie
Gospodarstwa pracownicze
Wyszczególnienie
Żywność
Mieszkanie
– eksploatacja
– wyposażenie
Edukacja
Kultura i rekreacja
Odzież i obuwie
Ochrona zdrowia
Higiena osobista
Transport i łączność
Pozostałe wydatki
Razem
- na 1 osobę
1-osobowe
2-osobowe
M+K/2
M+K
266,29
390,45
334,91
55,55
14,72
123,64
49,81
41,12
31,65
80,57
79,86
1 078,12
1 078,12
532,59
566,32
496,39
69,93
29,44
153,64
99,61
77,96
61,46
148,25
116,85
1 786,12
893,06
3-osobowe
3-osobowe
4-osobowe
5-osobowe
1-osobowe
2-osobowe
M+K
M+K
+DM
+DS
M+K
+DM+DS
M+K
+DM+2xDS
M+K/2
M+K
1 021,76
977,85
874,01
103,85
204,68
242,60
192,67
126,13
103,36
401,44
163,53
3 434,03
858,51
1 296,74
1 185,34
1 057,44
127,90
335,86
291,70
239,00
151,02
132,18
413,17
161,80
4 206,80
841,36
746,79
771,27
689,48
81,79
88,23
193,50
146,34
101,25
74,08
389,71
150,67
2 661,83
887,28
807,56
771,27
689,48
81,79
145,90
202,74
145,94
102,84
90,18
401,44
160,07
2 827,94
942,65
Źródło: Obliczenia IPiSS na podstawie danych Departamentu Statystyki Społecznej GUS.
2
254,16
390,45
334,91
55,55
0,00
108,44
39,23
80,52
25,46
98,72
79,76
1 076,73
1 076,73
508,31
566,32
496,39
69,93
0,00
148,57
78,45
156,74
49,09
165,18
117,09
1 789,76
894,88
Uwaga: Symbole użyte w tablicy oznaczają odpowiednio: M – mężczyzna w wieku 25–60 lat, K – kobieta
w wieku 25–60 lat, M+K/2 – wydatki na poziomie średniej arytmetycznej dla gospodarstwa mężczyzny
i kobiety, DM – dziecko młodsze w wieku 4–6 lat, DS – dziecko starsze w wieku 13–15 lat. W przypadku
gospodarstw emeryckich symbole M i K oznaczają odpowiednio mężczyznę i kobietę w wieku powyżej 60 lat.
W czerwcu minimum socjalne dla osoby samotnej w wieku produkcyjnym sięgało
1.078 zł. Najniższe kwoty minimum w przeliczeniu na jedną osobę dotyczyły rodziny z trójką
dzieci (841 zł).
Tabela 3. Struktura zmodyfikowanego minimum socjalnego (czerwiec 2014 r., w %).
Gospodarstwa
emeryckie
Gospodarstwa pracownicze
Wyszczególnienie
Żywność
Mieszkanie
– eksploatacja
– wyposażenie
Edukacja
Kultura i rekreacja
Odzież i obuwie
Ochrona zdrowia
Higiena osobista
Transport i łączność
Pozostałe wydatki
Razem
1-osobowe
2-osobowe
M+K/2
M+K
24,7
36,2
31,1
5,2
1,4
11,5
4,6
3,8
2,9
7,5
7,4
100,0
29,8
31,7
27,8
3,9
1,6
8,6
5,6
4,4
3,4
8,3
6,5
100,0
3-osobowe
3-osobowe
4-osobowe
M+K
M+K
M+K+
M+K+
+DM
+DS
DM+DS
DM+2xDS
28,1
29,0
25,9
3,1
3,3
7,3
5,5
3,8
2,8
14,6
5,7
100,0
28,6
27,3
24,4
2,9
5,2
7,2
5,2
3,6
3,2
14,2
5,7
100,0
29,8
28,5
25,5
3,0
6,0
7,1
5,6
3,7
3,0
11,7
4,8
100,0
5-osobowe
30,8
28,2
25,1
3,0
8,0
6,9
5,7
3,6
3,1
9,8
3,8
100,0
1-osobowe
2-osobowe
M+K/2
M+K
23,6
36,3
31,1
5,2
0,0
10,1
3,6
7,5
2,4
9,2
7,4
100,0
28,4
31,6
27,7
3,9
0,0
8,3
4,4
8,8
2,7
9,2
6,5
100,0
Źródło: Obliczenia IPiSS na podstawie danych Departamentu Statystyki Społecznej GUS.
Opracował: dr Piotr Kurowski
Literatura:
Deniszczuk L., Kurowski P., Styrc M. (2007), Progi minimalnej konsumpcji gospodarstw
domowych wyznaczane metodą potrzeb podstawowych. Rodzaje, oszacowania i zastosowania
polityce społecznej, IPiSS, Warszawa.
Deniszczuk, L. (1977), Wzorzec konsumpcji społecznie niezbędnej, Studia i Materiały IPiSS,
Zeszyt Nr 10, Warszawa.
Deniszczuk L., Sajkiewicz B. (1997), Kategoria minimum socjalnego, w: Golinowska (1997).
Golinowska S. (1997), Polska bieda II. Kryteria – Ocena – Przeciwdziałanie, IPiSS,
Warszawa.
GUS (2014 a): Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej kraju w I półroczu 2014 r.,
GUS, Warszawa.
GUS (2014 b): Biuletyn Statystyczny, Nr 7 (lipiec), GUS, Warszawa.
Kurowski P. (2002), Koszyki minimum socjalnego i minimum egzystencji – dotychczasowe
podejście w: Kategorie i instrumenty interwencji państwa w sytuacji ubóstwa. (Czym jest
minimum socjalne?), Konferencja 10.12.2002, Biuro Studiów i Ekspertyz Sejmu RP,
Warszawa.
3