„Inne jest ciekawe”

„Inne jest ciekawe”
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Tolerancja.
Nie wiem, co to - tolerancja,
zawsze tylko moja racja,
a ten, kto ma inne zdanie,
zaraz za swoje dostanie.
Trzeba wyśmiać go, ukarać,
niech się zmieni szybko, zaraz!
Niech będzie taki jak ja,
i poglądy moje ma,
i ubiera się podobnie,
głową potakuje zgodnie.
Oj, nie jesteś zbyt marudny?
Świat się stanie... szary, nudny.
Niechże każdy sobie myśli,
mówi, żyje po swojemu,
pod warunkiem, że nie robi
tym krzywdy drugiemu.
„Tolerancja” Małgorzata Wiśniewska – Koszela
Tolerancja .Co to znaczy tolerować?
Tolerować to inaczej być otwartym dla różnic, jakie istnieją między ludźmi. To także umiejętność
szanowania tych odmienności i ich doceniania.
Tolerancja pierwotnie stosowana była w znaczącym stopniu w odniesieniu do grup etnicznych i
religijnych.
Dziś dotyczy nie tylko tych dwóch aspektów, ale także płci, osób z niepełnosprawnością fizyczną,
intelektualną, psychiczną, różnic wynikających z posiadanego statusu materialnego, a także wielu innych.
Tolerancja odnosi się do ludzi - nie zachowań. Oznacza to, że szanujemy ludzi takich jakimi oni są, ale nie
musimy tolerować ich zachowań nieakceptowanych społecznie.
Mowa tu o kłamstwach, kradzieżach, przejawach agresji, obrażaniu i znieważaniu innych, zastraszaniu a
także o łamaniu przepisów, norm i zasad porozumienia społecznego ( w rodzinie, grupie społecznej, w
szkole , przedszkolu …) . W takich przypadkach wskazana jest stanowcza, jasna i konkretna postawa.
Tolerancja dla odrębności, jako , jako wartości indywidualnej człowieka. .
Znaczenie wychowania i edukacji w obszarze – tolerancja
Uczenie tolerancji jest ważne, ponieważ umiejętność akceptowania różnic stwarza więcej możliwości dla
samorealizacji, osiągnięć w edukacji, biznesie i wielu innych aspektach życia.
Czynnikiem wspomagającym rzeczywiste i osobiste odczuwanie sukcesu jest umiejętność rozumienia i
doceniania różnic i nie traktowania tychże różnic jako demotywatora swojej aktywności i współżycia z
innymi. Obcowanie w środowisku na zasadach tolerancji wzbogaca sferę dojrzałości emocjonalnej, daje
nowe pomysły, bazę dla poszerzenia doświadczeń , zarówno w sferze życia osobistego, jak też kreatywności
zawodowej.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Tolerancja warunkuje też adaptację dziecka w przedszkolu, szkole, w których to spotyka się z różnymi
przejawami odmienności - wygląd , cechy psychofizyczne ( np. rasy, dzieci kalekie, z deficytami
umysłowymi, emocjonalnymi różnice materialne, światopogląd , religie ). Dziecko winno czuć się
akceptowane i umieć akceptować innych, takimi jacy są .
Kształtowanie tolerancji to także budzenie samoakceptacji przez dziecko, uznania prawa do bycia innym
od rówieśników, posiadania odmiennego wyglądu, innej płci, prawa do sukcesu ,ale też do porażki, do
podejmowania aktywności nie przypisanej tylko płci odmiennej. To kształtowanie poczucia prawa do
podejmowania aktywności, realizacji zainteresowań i potrzeb niezależnie od własnej odrębności
psychofizycznej, płci. To też kształtowanie poczucia równorzędności obowiązków wobec siebie i innych
ludzi, z którymi żyje dziecko i współpracuje.
Dlatego już od najmłodszych lat życia należy uczyć dzieci tolerancji.
Projektowanie ofert edukacyjno- wychowawczych z zakresu
„Inne jest ciekawe” ,
a uwarunkowania procesu edukacyjnego w przedszkolu .
Przestrzeganie horyzontalnej zasady równości szans kobiet i mężczyzn w Europejskim Funduszu
Społecznym wynika z zapisów Traktatu Amsterdamskiego oraz Rozporządzeń Rady Europejskiej
regulujących wdrażanie EFS we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. To obowiązek
prawny, zapisany w umowach wiążących wszystkie instytucje zaangażowane w realizację PO KL w Polsce i
korzystające ze środków EFS
Kształtowanie tolerancji, akceptacji i szacunku dla odmienności i umiejętności dostrzegania
przez dzieci odmienności jako wartość.
Wynika też z CELÓW WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO.
W wychowaniu przedszkolnym, dziecko traktowane jest jako podmiot wychowania.
Celem wychowania w przedszkolu jest wprowadzenie dziecka w kulturę i pomoc rozwijającemu się
dziecku we własnym rozwoju i wychowaniu, w tworzeniu własnej niepowtarzalnej indywidualnścio

Zgodnie z założeniami zawartymi w Podstawie programowej wychowania przedszkolnego :
„Celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka zgodnie z
jego wrodzonym potencjałem i możliwościami rozwojowymi w relacjach ze środowiskiem społeczno –
kulturalnym i przyrodniczym.”




„Celem wychowania przedszkolnego jest
wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności intelektualnych potrzebnych
im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;
budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej orientowały się w tym, co
jest dobre, a co złe;
kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego radzenia sobie w nowych i
trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i porażek;
rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i
dorosłymi;
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego






stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce dzieci o
zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych;
troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa w zabawach i grach
sportowych;
budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym i technicznym oraz rozwijanie
umiejętności prezentowania swoich przemyśleń w sposób zrozumiały dla innych;
wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności wypowiadania się
poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne;
kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i
wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej;
zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich ciekawości, aktywności i
samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są w edukacji szkolnej.”
Jednym z głównych celów działalności pedagogicznej przedszkola jest budowanie w umysłach dzieci
systemu wartości, zwłaszcza w zakresie rozróżniania dobra od zła i preferowania dobra. Idea ta jest
konkretyzowana we wszystkich zakresach wspomagania rozwoju i edukacji przedszkolnej dzieci:
począwszy od kształtowania umiejętności społecznych, aż po wychowanie rodzinne, obywatelskie i
patriotyczne.
Uwzględnienie
w obszarach
działalności pedagogicznej
treści wychowawczych, dotyczących
kształtowania obecnych i przyszłych postaw tolerancji wynika z faktu że w wieku przedszkolnym
dziecko szczególnie jest podatne na wzorce, w wieku dorastania będzie to o wiele trudniejsze, a często
nawet niemożliwe. Wszystkie zadania i cele przedszkola są ze sobą sprzężone i wzajemnie
uwarunkowane. Ich realizacja powinna odbywać się z uwzględnieniem indywidualnego zróżnicowania
możliwości i potrzeb dzieci oraz odmiennych dla każdego
dziecka warunków środowiska wychowawczego. Współcześnie przedszkole powinno spełniać zadania
zgodnie z wymaganiami rozwijającej się cywilizacji, dlatego trzeba je wciąż przekształcać i ulepszać,
by odpowiadało zmieniającej się rzeczywistości.
W wychowaniu przedszkolnym, dziecko traktowane jest jako podmiot wychowania. Celem
wychowania w przedszkolu jest wprowadzenie dziecka w kulturę i pomoc rozwijającemu się dziecku we
własnym rozwoju i wychowaniu, w tworzeniu własnej niepowtarzalnej indywidualności.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Wszystkie zadania i cele przedszkola są ze sobą sprzężone i wzajemnie uwarunkowane. Ich realizacja
powinna odbywać się z uwzględnieniem indywidualnego zróżnicowania możliwości i
potrzeb
dzieci oraz odmiennych dla każdego dziecka warunków środowiska wychowawczego.
Współcześnie przedszkole powinno spełniać zadania zgodnie z wymaganiami rozwijającej się
cywilizacji, dlatego trzeba je wciąż przekształcać i ulepszać, by odpowiadało zmieniającej się
rzeczywistości.
Cele, zakres zajęć z cyklu „Inne jest ciekawe”
w kontekście wdrażania dopuszczonego do użytku / obowiązującego
Programu wychowania przedszkolnego „Nasze przedszkole”.
W projektowanych zajęciach warsztatowych „Inne jest ciekawe” nauczyciele uwzględniają/ realizują treści
programowe programu wychowania „Nasze przedszkole” .
Każda uwzględniona treści programowa skorelowana jest, z kolei z odpowiednim obszarem edukacyjnym w
Podstawie programowej wychowania przedszkolnego.
Atywność społeczna
Korelacja treści programowych z programu „Nasze przedszkole” w zajęciach z zakresu „Inne jest ciekawe” z
obszarami edukacyjnymi z podstawy programowej wychowania przedszkolnego
Treści programowe








Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci:
porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne
funkcjonowanie w zabawie i sytuacjach zadaniowych
Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków
higienicznych i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do
utrzymywania ładu i porządku
Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne
kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej
do racjonalnego radzenia sobie w nowych i trudnych
sytuacjach, w tym także do łagodnego znoszenia stresów i
porażek
rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są
niezbędne w poprawnych relacjach z dziećmi i dorosłymi
Przyporządkowanie treści do obszarów
z podstawy programowej:
1obszar podstawy programowej
2 obszar podstawy programowej
15 obszar podstawy programowej
3 obszar podstawy programowej
4 obszar podstawy programowej
Przykładowe treści programowe :
1. Dostrzeganie swojej niepowtarzalności, a także niepowtarzalności innych , szanowanie jej. str.14
2. Rozpoznawanie i określanie swoich stanów emocjonalnych w czasie zabaw i innych działań –
str.15 :
wyrażanie i nazywanie różnych emocji podczas zabaw;
określanie sytuacji, wywołujących określone emocje ;
radzenie sobie z emocjami poprzez udział zabawach , rozmowach, słuchaniu wybranych utworów z
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego













literatury
stosowanie technik i metod pozwalających przezwyciężyć negatywne emocje powstałe w
wyniku przeżytych porażek i sytuacji stresowych
3. Uczestniczenie w działaniach pozwalających na poznanie swoich możliwości – str. 15.:
 Współdecydowanie o ubiorze, wyborze zabawek , zabaw;
 uczestniczenie w sytuacjach stwarzających możliwość wyboru, przewidywania skutków zachowań ,
zwróc3enie uwagi na konsekwencje wynikające z danego wyboru ;
 szukanie kompromisu w spornych sprawach
4. Poznawanie wartości moralnych – str. 16 :
dążenie do zrozumienia i przezywania wartości moralnych ,takich jak: dobro, szacunek, uczciwość,
odpowiedzialność, odwaga , sprawiedliwość, szczęście , dobro;
wskazywanie przeciwieństwa dla poznanych wartości ,np. zło, nieuczciwość, kłamstwo, zwrócenie
uwagi na ich nieakceptowanie społeczne.
5. Współtworzenie przyjaznej atmosfery w grupie – str.17:
przestrzeganie wspólnie ustalonych umów i zasad regulujących współżycie w grupie;
czynne uczestniczenie w ustalaniu reguł i zasad współżycia w grupie
6. Rozwijanie relacji pomiędzy dziećmi, opartych na wzajemnym szacunku i akceptacji – str. 17-18 :
dostrzeganie potrzeb innych , szanowanie ich;
pomaganie młodszym, nieśmiałym, niepełnosprawnym , akceptowanie ich inności;
unikanie wzajemnego wyszydzania i szykanowania;
ocenianie własnego zachowania , działania względem innych , a także zachowania innych względem
nas
7. Poznawanie świata – str.22:
nazywanie ludzi różnych ras;
poznawanie zwyczajów ludzi różnych ras;
zwracanie uwagi na zabawy dzieci z różnych regionów świata;
szanowanie odrębności narodowych , etnicznych, językowych ludzi innych ras (zwracanie uwagi na
równość praw wszystkich ludzi)
Oczekiwane efekty aktywności społecznej dziecka- str. 23 :
 uzasadnia swoje postępowanie ;
 nazywa swoje emocje;
 umiejętnie pokonuje trudności , radzi sobie z porażką i stresem;
 określa wartości na zasadzie przeciwieństw , np. dobro- zło; …
 zna zasady ustalone w przedszkolu, stara się ich przestrzegać;
 określa odrębność innych względem siebie;
 jest zdolne do kompromisów;
 akceptuje potrzeby dzieci o zróżnicowanych potrzebach fizycznych i intelektualnych ;
 chętnie podejmuje działania zbiorowe, czuje się odpowiedzialny za uzyskany wynik ;
 pełni swoją rolę jako dziecko w życiu społecznym;
 dąży do organizowania i przekształcania rzeczywistości społeczno- kulturowej według własnych
pomysłów.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Zadania nauczyciela w kontekście obserwacji i diagnozy poziomu rozwoju i komp etencji
intelektualnych , emocjonalno – społecznych.
Projektowanie i realizacja ofert edukacyjnych winna opierać się na dostosowywaniu aktywności do
aktualnego poziomu percepcji, poziomu wiedzy i umiejętności wychowanków. Priorytetem jest „nauka
przez zabawę”, realizacja ofert w sposób bliski dziecku, w oparciu o literaturę, muzykę, sztukę,
aktywność ruchową , werbalna i pozawerbalną, stosowanie materiałów graficznych, multimedialnych.
Oferty winny dać dzieciom satysfakcję z samorealizacji i współdziałania, być atrakcyjne i mobilizujące
dzieci do aktywności.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
PRZYKŁADY, OBSZARY, ETAPY
PROJEKTOWANIA PROCESU WYCHOWAWCZO –DYDAKTYCZNEGO W ODNIESIENIU
DO ZAŁOŻEŃ PODSTAWY PROGRAMOWEJ
ORAZ PROGRAMU WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO
„Nasze przedszkole”
Kierunek działań nauczyciela –
KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI , DOTYCZĄCEJ BRAKU WPŁYWU PŁCI NA
UNIWERSALNOŚĆ POTENCJAŁU KAŻDEGO CZŁOWIEKA, NA OSIĄGANIE
SUKCESU/PORAŻKI/, SATYSFAKCJI ORAZ TOLERANCJI DLA CZŁOWIEKA,
NIEZAEZNIE OD DOSTRZEZONYCH ZRÓZNICOWAŃ.
Projektowanie ofert edukacyjnych w tym zakresie umożliwiają dzieciom o d k r y w a n i e w
oparciu o zróżnicowane metody, formy pracy :
•
•
POTENCJAŁU, OGRANICZEŃ
POTRZEB
Swoich, jak też koleżanek i kolegów. Na tej podstawie kształtuje się poczucie samoakceptacji, uznania
praw innych dzieci do bycia „innym” posiadania ograniczeń, wynikających ze zróżnicowań
fizycznych, emocjonalnych, zainteresowań
Np. poprzez realizację sytuację sytuacji pod wspólnym hasłem przewodnim :
•
Jaki jestem?”;
•
„Jestem taki sam, ale jednak inny”;
•
„ Jaki jesteś?” ; „Czy jesteś taki sam, jak ja?”, „Jacy jesteśmy?”
•
;„Co lubię/ lubisz/lubicie?”, „Co mnie/ nas nas cieszy,smuci ,denerwuje?”;
•
„Wszyscy mamy marzenia”; Moje./twoje/wasze/ marzenia”, Nasze potrzeby,
•
Co potrafię, jakie mam jeszcze ograniczenia? „Co umieją moje/twoje/ wasze ręce /oczy, nogi/”,
•
„Zdrowe współzawodnictwo”.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Sytuacje edukacyjne winny odnosić się do analizy fizycznej sfery ciała człowieka, wpływu na różnice i
podobieństwa wynikające z rasy, stanu zdrowia, strefy klimatycznej życia człowieka, identyfikowania
emocji, ich przyczyn tkwiących w samym dziecku /jego potrzebach i możliwościach ich zaspokojenia/.
Odkrywanie winno opierać się w ramach różnorodnych form aktywności zabawowej, z abawach typu
integracyjnego, działaniach plastycznych, wokalnych, w formie ukierunkowanej aktywności ruchowej i
werbalnej, zabawach tematycznych, w ramach zabaw z zakresu metod twórczych /np. burza mózgów,
analogi personalnej, testy zdania niedokończonego/, elementach pedagogiki zabawy, arterapii, grach
planszowych, różnotematycznych guizach, przeglądach, konkursach, analiza materiałów
multimedialnych itp.
Kierunek działań nauczyciela –
KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI , DOTYCZĄCEJ ZNACZENIA I WPŁYWU
WSPÓLDZIAŁANIA PŁCI NA POZIOM PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ ZASPAKAJANIE
POTRZEB ORAZ TWORZENIE PRZYJAZNEGO KLIMATU CODZIENNYCH INTERAKCJI
SPOŁECZNYCH .
Projektowanie ofert edukacyjnych umożliwiających dzieciom o d k r y w a n i e w oparciu o
zróżnicowane metody, formy pracy :
•
OGRANICZEŃ /BRAKU MOŻLIWOŚCI WŁASNYCH I KOLEGÓW
•
PRAWA DO NIEWIEDZY, BRAKU MOŻLIWOŚCI
•
WPŁYWU WSPÓLPRACY Z KOLEZANKAMI I KOLEGAMI NA OSIĄGNIĘCIE
SUKCESU, ZADOWOLENIA I SAMOAKCEPTACJI.
np. poprzez realizację ofert edukacyjnych pod hasłem wiodącym :
 „Czego nie potrafię/ nie potrafisz/ nie potraficie?’ ; „Czego nie umiem, a co chciałbym umieć?”,
„Jakiej pomocy potrzebuję/ potrzebujesz/ potrzebujecie?”, „Co możemy zrobić wspólni e?”,
„Razem możemy lepiej/ więcej/ ciekawiej”.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Sposoby realizacji: formy zespołowe - np. realizacje projektów grupowych „Pomysł na deszczową
nudę” , „Urządzamy naszą klasę”, „Przygotowujemy plan naszej wycieczki”, „Konkurs budowniczych”,
zabawy tematyczne z podziałem na role- „w dom” /z aranżacją sytuacji włączających do udziału
„członków rodzin” – mamy, taty, dzieci, wydarzeń angażujących wszystkich „domowników”/, sytuacje
z obszaru edukacji ruchowej z elementem współzawodnictwa zespołowego /olimpiady, zawody
sportowe, wyścig drużyn”, dyżury okresowe na terenie grupy.
Realizacji tych propozycji winno towarzyszyć wskazani wpływu współdziałania na efekt finalny
wspólnie podejmowanych działań, ze zwróceniem uwagi na szczególnie mocne strony oraz wpływ u
zaangażowania indywidualnego dzieci , wchodzących w skład zespołów. Ważnym jest podkreślania
zaangażowania ,jako czynnika determinującego rezultaty współdziałania dziewczynek i chłopców.
Kierunek działań nauczyciela –
KSZTAŁTOWANIE KOMPETENCJI KULTUROWYCH- ŚWIADOMOŚCI UNIWESALNEGO
CHRAKTERU LUDZKICH EMOCJI ORAZ PRAWA DO ODCZUWANIA, PRZEJAWIANIA
WŁASNYCH EMOCJI , UZNAWANIA PRAWA INNYCH LUDZI DO EMOCJONALNOŚCI.
Projektowanie i realizacja ofert edukacyjnych umożliwiających dzieciom o d k r y w an i e
emocjonalności każdego człowieka:
•
IDENTYFIKACJI EMOCJI /SWOICH I INNYCH
•
IDENTYFIKACJA ŹRDEŁ EMOCJI
•
POCZUCIA ,IŻ NIE MA EMOCJI „DOBRYCH LUB ZŁYCH”
•
POCZUCIA PRAWA DO WYRAŻANIA SWOICH EMOCJI W SPOSÓB AKCEPTOWANY
SPOŁECZNIE ;
•
PRAWA INNYCH DO WYRAŻANIA WŁASNYCH EMOCJI W KORELACJI Z
KSZTAŁTOWANIEM ZRĘBÓW ASERTYWNOŚCI.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Przykłady sposobów realizacji : przyczynowo – skutkowa analiza postaw bohaterów scenek
sytuacyjnych, literatury dziecięcej i historyjek obrazkowych, filmów, zabawy tematyczne z podz iałem
na role, zabawy z użyciem „kostek/ kart / mimicznych/”, „zabawy w minki z lustrem”, scenki dramowe
i pantomimiczne, teatrzyki, ukierunkowana okresowa .lub wynikająca z bieżących potrzeb grupy/
analiza postaw w odniesieniu do przyjętych zasad społecznego współżycia w grupie, rozmowy na temat
znaczenia kompromisów zabawowych na emocje swoje i kolegów, projektowanie rozwiązywania
problemów w ramach sytuacji w grupie orasz postaci fikcyjnych /bohaterów literatury, filmu ,
historyjki itp./ , aranżacja „kącika przemyśleń”, „domku zapomnienia”. /odpoczynku/
Szczególnie istotnym jest wskazanie w ramach planowanej pracy prawa wszystkich dzieci do odmowy –
czyli budowania zrębów asertywności oraz umiejętności rozwiązywania konfliktów, problemów w
sposób uwzględniający szacunek, tolerancje dla innego człowieka.
Kierunek działań nauczyciela –
KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI UNIWERSALNYCH, NIEZALEŻNYCH OD PŁCI, PRAW I
OBOWIĄZKÓW W ODNIESIENIU DO WSPÓLŻYCIA W DRUPIE I SZERSZYM ŚRODOWISKU
SPOLECZNYM DZIECKA.
Projektowanie ofert edukacyjnych umożliwiających dzieciom o d k r y w a n i e
w oparciu o
zróżnicowane metody, formy pracy :
•
PRAW I OBOWIĄZKOW SWOICH , INNYCH DZIECI ORAZ DOROSŁYCH;
•
POCZUCIA SPRAWSTWA SWOJEGO I INNYCH W SYTUACJACH
NIEPRZESTRZEGANIA PRAW I OBOWIĄZKÓW
•
KONSEKWENCJI WYNIKAJĄCYCH Z NIEPRZESTRZEGANIA PRAW INNYCH
np. poprzez realizację ofert edukacyjnych pod hasłem wiodącym :Wspólne opracowywanie
tzw.”kodeksów przedszkolaka” , „Kodeksu dobrego kolegi / koleżanki” – określających prawa i
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
obowiązki
w ramach współżycia w grupie, konsekwencji ich nieprzestrzegania, sposobów
zadośćuczynienia wobec kolegów , aranżacja „tablicy
uśmiechów” – graficznej formy analizy
zachowań w odniesieniu do przyjętego zespołu norm i zasad, aranżacja tzw. „kącików przemyśleń”,
analiza postaw bohaterów wierszy, opowiadań , scenek sytuacyjnych, dramowych, pantomima, „burza
pomysłów” – w odniesieniu do postaw bohaterów respektujących lub nieprzestrzegających praw innego
człowieka, cykl zajęć pod „wspólnym hasłem „Co może mały człowiek”, ćwiczenia słownikowe w
tworzeniu „słów – jeżyków”, „ ciepłych słów”, tworzenie tzw. „mapy zdarzeń” – sytuacji konfliktowych
, wynikających z nierespektowania przyjętych praw i obowiązków, kształtowanie więzi z rodziną
opartych na postrzeganiu potrzeb członków rodzin, możliwości osobistego wpływu na zaspakajanie
potrzeb swoich i innych, analiza postaw dzieci w odniesieniu do bieżących sytuacji problemowych,
dziecięcych konfliktów,
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
UWARUNKOWANIA REALIZACJI ZASADY RÓWNOŚCI PŁCI
W POLITYCE OŚWIATOWEJ
Jednym z obszarów wychowawczo- edukacyjnych:
równość, szacunek, akceptacja i tolerancja
jest postulat równości płci
"Problematyka stereotypów płciowych i konsekwencji ich obecności w życiu społecznym jest niezwyk le
ważna dla edukacji.(...)
Z tego względu uwrażliwienie nauczycieli na powielanie zachowań stereotypowych wobec płci
wychowanków, budowanie u nich świadomości mechanizmów dyskryminacji, a w konsekwencji unikanie w pracy z dziećmi reprodukcji stereotypów związanych z płcią, kształtowanie pozytywnych
doświadczeń dzieci w toku wychowania, rozwój indywidualnych zdolności niezależnie od płci, jest
niezwykle cenne. Realizacja takich celów ma pozytywny wymiar zarówno społeczny, jak też
indywidualny; zabezpiecza sprawiedliwe i demokratyczne stosunki społeczne oraz umożliwia pełną
samorealizację jednostki.”*
Portal psychologiczny . http://psychologia.net.pl/serwis.php?level=1303
1. Zasada równości płci w Unii Europejskiej
Równość szans kobiet i mężczyzn jest podstawową wartością Wspólnoty i ma swoje umocowania
prawne w zapisach, min. Traktatu Amstemdarskiego i Rozporządzeniach Rady Europejskiej . Zasada ta
znajduje zastosowanie w priorytetach i celach strategicznych Wspólnoty.
Rada Unii Europejskiej została zobligowana do zwalczania każdego przejawu dyskryminacji ze
względu na płeć; zasad równości płci uznano za podstawowe prawo wspólnotowe UE.
Postulat równych szans znajduje się
wysoko na liście urzędowych priorytetów wszystkich
państwa Unii Europejskiej ze wskazaniem także na projekty , związane z edukacją na różnych
szczeblach edukacji.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Konieczność wdrażania i stosowania zasady równości szans wynika
z prawa wspólnotowego i krajowego Polski :
Art. 2 i 3 Traktatu Amsterdamskiego definiuje zasadę równości kobiet i mężczyzn jako jedną z zasad
horyzontalnych polityk Unii Europejskiej.
Zobowiązanie państw członkowskich do eliminowania wszelkich nierówności pomiędzy kobietami a
mężczyznami
wyraża się także w programach realizowanych z udziałem funduszy strukturalnych (rozporządzenie
Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS i FS, rozporządzenie
Rady (WE) nr 1081/2006 dotyczące Europejskiego Funduszu Społecznego)
Rozporządzenie Rady 1083/2006
 Fundusze Strukturalne
Art. 16 Równość między mężczyznami i kobietami i niedyskryminacja :
„Państwa członkowskie i Komisja zapewniają wsparcie zasady równości mężczyzn i kobiet oraz
uwzględniania problematyki płci na poszczególnych etapach wdrażania funduszy.”
 Rozporządzenie Rady i Parlamentu Europejskiego 1081/2006
Europejski Fundusz Społeczny:
Art. 6 Równość płci i równość szans
„Państwa członkowskie zapewniają włączenie do programów operacyjnych opisu sposobu, w jaki
równość płci i równość szans są wspierane w ramach przygotowywania, realizacji, monitorowania i
oceny programów operacyjnych. Państwa członkowskie wspierają zrównoważony udział kobiet i
mężczyzn w zarządzaniu programami operacyjnymi i w ich realizacji na poziomie lokalnym,
regionalnym i krajowym…”
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
 Komunikat Komisji Europejskiej,
21/02/1996
„Świadome, systematyczne włączanie problematyki płci do głównego nurtu każdej polityki na
wszystkich jej etapach, tj. podczas planowania, realizacji i ewaluacji.”
Cele strategiczne równości płci :
1. Równa niezależność ekonomiczna kobiet i mężczyzn
2.
Godzenie życia zawodowego i prywatnego
3.
Równy udział w podejmowaniu decyzji
4.
Eliminacja przemocy ze względu na płeć
5.
Eliminacja stereotypów płci
Rola edukacji na szczeblu wychowania przedszkolnego we wdrażaniu
Postulatow równości, akceptacji
w aspekcie europejskiej polityki równości płci.
Polityka równości płci, która realizowana jest w Unii Europejskiej, należy do jednej z
najnowocześniejszych i najbardziej zaawansowanych na świecie. Obowiązujący w Unii stan prawny i
podejmowane przez nią działania mają jeden nadrzędny cel: faktyczna równość kobiet i mężczyzn.
Unię Europejską interesuje już nie tylko równość w sensie prawnym, bo taka zostaał
astosunkowo dawno osiągnięta w systemach prawnych państw członkowskich, ale przede
wszystkim równość obu płci: i na rynku pracy, w dostępie do edukacji, dóbr i usług, czy
wreszcie udział kobiet i mężczyzn w procesie podejmowania decyzj
i.Dlatego inicjowane są nowe działania, już nie tylko w sferze rynku pracy i zatrudnienia,
tradycyjnym obszarze zainteresowania, ale także w kolejnych dziedzinach życia społecznego.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Z a d a n i e m n a u c z y ci e l i
jest stworzenie wszelkich przesłanek dla wdrażania już na szczeblu edukacji przedszkolnej definicji
zasady równości mężczyzn i kobiet w sposób adekwatny do diagnozy kompetencji
rozwojowych dzieci, analizy potrzeb i możliwości środowiska społeczno- kulturowego- z
wykorzystaniem przesłanek polskiego prawa oświatowego.
DEFINICJA ZASADY RÓWNOŚCI SZANS KOBIET I MĘŻCZYZN
będąca przesłanką projektowania procesu wychowaczo- edukacyjnego
Równość szans w kontekście równości płci
należy rozumieć jako stan, w którym
kobietom i mężczyznom przypisuje się taką samą wartość społeczną, równe prawa i równe
obowiązki, a przedstawiciele obu płci mają równy dostęp do wszelkich zasobów, z których
korzystają w życiu (środków finansowych, zatrudnienia, szans rozwoju zawodowego i osobistego).
Stan docelowy oznacza:
tym samym możliwość wyboru przez każdego człowieka drogi życiowej
bez żadnych ograniczeń, przejawiających się w stereotypowym postrzeganiu płci, przypisywaniu im
określonych ról społecznych oraz funkcjonujących i powiązanych z tą perspektywą uprzedzeń (m.in.
wśród pracodawców)
Wincenty Okoń:
„ Osobowość człowieka określa jako stosunek do świata i udział w jego przekształcaniu. Wychodząc z tej
definicji, ustalił następujące cechy osobowości dobrego pedagoga: znajomość oraz przestrzeganie norm
etycznych i społeczno-moralnych, a także posiadanie i głoszenie ideałów prawdy, dobra i piękna.”
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Cele, obszary do współpracy przedszkola
ze środowiskiem rodzinnym w kształtowaniu postaw tolerancji,
akceptacji i szacunku.
Konieczna jest skorelowanie działań – podnoszenie świadomości rodziców na temat wpływu edukacji
przedszkolnej na rozwój społeczno-intelektualny dzieci z podkreślaniem roli obojga rodziców jako
równoprawnych sojuszników nauczyciela, dziecka w jego rozwoju.
Służyć temu mogą inicjatywy oparte na angażowaniu zarówno matek, jak też ojców w życie
społeczności przedszkolnej – to wynikające z codziennych potrzeb przedszkola, jak też wydarzenia
przygotowane dla integracji, przeżywania wydarzeń istotnych w z punktu widzenia samego dziecka.
Przykładowe sposoby realizacji postulatu :
•
spotkania /zebrania z rodzicami /, konsultacje indywidualne, warsztaty „umiejętności”,
spotkania integracyjne z udziałem dzieci i członków rodzin także z udziałem specjalistów/
dotyczących rozwoju dziecka i determinantów poziomu rozwoju, zaspakajania potrzeb
rozwojowych dziecka od wpływu rodziców, wszystkich jej członków.
•
zajęcia otwarte dla rodziców pozwalające w bezpośredni sposób dostrzec potrzeby swojego
dziecka;
•
realizacja form uświadamiających rolę rodziców w kształtowaniu przyszłych postaw swoich
dzieci w aspekcie postulatu równości , tolerancji i szacunku;
•
pedagogizacja pośrednia – np. artykuły, popularyzacja pozycji fachowych, współpraca ze
specjalistami itp.
•
formy warsztatowe z udziałem rodziców i dzieci np. realizacja form pod wspólnym hasłem
„Prawa i obowiązki dziecka”, „Rola rodziny w odniesieniu do praw dziecka”.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Źródła, literatura temat:u





















Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Konwencja Praw Dziecka
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego
Dopuszczony do użytku program wychowania przedszkolnego ‘nasze
przedszkole”
Wincenty Okoń „Osobowość nauczyciela – Rozprawy J. Wł. Dawida, Z.
Mysłakowskiego, St. Szumana, M. Kreutza, St. Baleya, ze wstępem W. Okonia” Warszawa 1959
Słownik języka polskiego
Tolerancja
jako wartość i problem edukacyjny / red. Andrzej
Tchorzewski. Bydgoszcz : Wydawnictwo "Vers", 2000
Kamińska Krystyna : Zjawisko wielokulturowości w wychowaniu
przedszkolnym [w]: Wychowanie w Przedszkolu. - 2002, nr 5, s. 259-266
Kozłowski Jarosław : Wolność i tolerancja - konsekwencje
pedagogiczne [w] Wychowanie na co Dzień. - 2000, nr 6, s. 24-26
Krasiejko Izabela : Tolerancja wobec niepełnosprawnych [w]:Edukacja i
Dialog. - 2000, nr 8, s. 31-34
Muszyńska Jolanta : Inni, a jednak tacy sami [w]: Edukacja i Dialog. 2003, nr 5, s. 62-65
Nikitorowicz Jerzy : Tolerancja jako wartość w pracy nauczyciela w
społeczeństwie wielokulturowym [w]: Chowanna. - 2000, t. 2, s. 62-74
Pyrzyk Ireneusz : Tolerancja dziecka w poglądach pedagogicznych
Janusza Korczaka // Wychowanie na co Dzień. - 1995, nr 3, s. 10-12
Świerczyński Mariusz : Czy jesteśmy ludźmi tolerancyjnymi [w]:
Tydzień Trybunalski. - 2004, nr 3, s. 12
Urbańska Jolanta, Wagner Iwona : Tolerancja w szkołach publicznych i
niepublicznych // Edukacja i Dialog. - 2000, nr 8, s. 3-8
Kuxniar Roman : O prawach człowieka : idee, instytucje, praktyka. Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN,
Komunikat Komisji dla Rady, Parlamentu Europejskiego, Komitetu
Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów ku Wspólnotowej Strategii Ramowej na rzecz
Równości Płci (2001-2005) dostępny na stronie Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Statusu
Kobiet i Mężczyzn: www.rownystatus.gov.pl
Jósewicz M, „Przedszkolaki i seksualność” [w:] „Wychowanie w
przedszkolu” nr 9, 2007.
Artykuły:http://www.musterin.pl/oferta,,13,,rownosc_plci_w_przedszkolu
__artykul_wstepny.html
Mazurkiewicz, G., Kształcenie chłopców i dziewcząt – naturalny
porządek, nierówno, czy dyskryminacja?, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Kraków 2005, s.14
Napora, E., Skrzydła i korzenie [w:] Niebieska Linia, nr 2/ 2005
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego