1 SEKTOR ROPY i GAZU Możliwości współpracy firm polskich w

SEKTOR ROPY i GAZU
Możliwości współpracy firm polskich w egipskim sektorze ropy i gazu
Sektor ropy i gazu w Egipcie jest najszybciej rozwijającą się gałęzią działalności
gospodarczej. Inwestycje w sektorze w latach 2000-2010 wyniosły 34,6 mld dol. USA –
dwukrotnie więcej niż nakłady poniesione we okresie poprzedniego dziesięciolecia –
dając w efekcie 271 odkryć złóż ropy i 156 odkryć złóż gazu ziemnego. FDI w sektorze
ropy i gazu są wartościowo największe względem pozostałych sektorów gospodarki
osiągając ponad 75% całości FDI w Egipcie w 2010 r.1 W rozwoju egipskiego sektora
ropy i gazu uczestniczą firmy państwowe i prywatne Egiptu oraz ponad 50
międzynarodowych koncernów naftowych z 29 państw i 400 firm usługowych. Wg
danych szacunkowych ponad 200 pośredników handlowych dostarcza dla sektora
produkty i usługi. Sektor ropy i gazu Egiptu jest klasyfikowany przez Business Monitor
International na drugiej pozycji w Afryce pod względem wartości działalności
poszukiwawczej i wydobywczej oraz przesyłowej, przetwórczej i dystrybucyjnej.
Pozycję tę Egipt zawdzięcza m.in. poprawnie udokumentowanym zasobom gazu,
właściwej proporcji rezerw gazu do jego wydobycia, transparentnym regulacjom
prawnym, względnie atrakcyjnym warunkom licencyjnym oraz środowisku przyjaznemu
dla podejmowania ryzyka.
Egipski sektor ropy i gazu oferuje możliwości współpracy dla zagranicznych podmiotów
gospodarczych, w tym także dla firm polskich, na każdym etapie działalności sektora.
Poszukiwania ropy i gazu na lądzie i na morzu, budowa i dostawy parku maszynowego
do prac poszukiwawczych i usług z nimi związanych stwarzają możliwości współpracy o
wartości rynkowej 1,5 mld dol. USA rocznie. Przesył, przetwórstwo i dystrybucja ropy i
gazu rozwijają się w szybkim tempie powodując wzrost zapotrzebowania na
importowane wyposażenie i usługi średnio 10% rocznie.
Możliwości współpracy dla polskich firm na rynku Egiptu wynikają z rozwojowych
tendencji sektora ropy i gazu, odnosząc się do większości branż produktowych i usług
związanych z sektorem. Działalność sektora w Egipcie jest stymulowana rządowym
wsparciem dla poszukiwań i produkcji ropy i gazu służących rozwojowi całej gospodarki,
wzrostowi eksportu i pokrycia popytu krajowego oraz wykorzystaniu potencjału
przetwórczego i dystrybucji. Egipskie Ministerstwo Ropy kontroluje sektor ropy i gazu
poprzez podległe firmy: Egyptian General Petroleum Corporation /EGPC - zarządza
całością poszukiwań i produkcji ropy/, Egyptian Natural Gas Holding Company /EGAS zarządza inwestycjami w zakresie poszukiwań i wydobycia gazu/, Egyptian
Petrochemical Holding Company /ECHEM - zarządza rozwijającym się przemysłem
petrochemicznym/, Ganoub El Wadi Petroleum Company /GANOPE - promuje odkrycia
1
w roku finansowym 2009/2010 FDI w gospodarce Egiptu osiągnęły wartość 6,8 mld dol. USA
1
w Górnym Egipcie/. Rząd egipski jest także zaangażowany w wiele projektów w branży
konstrukcyjno-budowlanej, przesyłu i dystrybucji, serwisowania urzadzeń, itp., służących
rozwojowi potencjału sektora. Największy wśród zagranicznych firm, 40% udział w
egipskim sektorze ropy i gazu, mają firmy brytyjskie, których produkty cieszą się
uznanym wysokim poziomem jakości, powodując powoływanie się na standardy
brytyjskie przy zawieraniu kontraktów na import produktów do Egiptu.
Władze egipskie wymagają, aby międzynarodowe koncenry naftowe, podejmujące
działalność wydobywczą i uczestnicząc w przetargach na produkty i usługi dla sektora o
wartości ponad 5000,- dol. USA korzystały z krótkiej listy dostawców uzgodnionej z
EGPC. Konieczność uzgodnienia z EGPC wynika z pokrycia produkowaną ropą kosztów
jej poszukiwań i wydobycia. Firmy zagraniczne oferujące produkty i usługi dla sektora i
zainteresowane działalnością gospodarczą w Egipcie winny przedstawić referencje
rządowym firmom EGPC i/lub EGAS bezpośrednio lub za pośrednictwem agenta w celu
zakwalifikowania do udziału w przetargach. Zalecane jest także, aby firmy eksportujące
na rynek egipski przedstawiły EGPC/EGAS szczegółową informację na swój temat i
aktualizowały referencje. Zasadniczo nie ma formalnego wymogu w egipskim sektorze
ropy i gazu nakazującego, aby firmy zagraniczne korzystały z miejscowego pośrednika w
celu uczestniczenia w przetargach. Jednakże zaleca się ustanowienie aktywnego i
posiadającego dobre koneksje agenta w celu rejestracji produktów, zapewnienia usług
serwisowych, składania aplikacji, udzielania pomocy w gromadzeniu przydatnych
informacji i zabezpieczaniu interesów firmy zagranicznej.
Udzielanie koncesji na prace poszukiwawczo - eksploatacyjne ropy i gazu podlega
kompetencjom EGPC/EGAS – firmy uzyskują koncesje w wyniku rozstrzygnięć
przetargowych na bazie porozumień o podziale produkcji /PSA – Production Sharing
Agreement/. Porozumienie oznacza, że zagraniczna firma odzyskuje ponoszone koszty na
poszukiwania z dochodów uzyskiwanych z produkcji surowca /cost recovery/, a
pozostała część produkcji jest dzielona między EGPC i firmę zagraniczną stosownie do
zapisów umowy. Stosowany jest szczególny system wspólnych przedsięwzięć w sektorze
– joint venture operating system – polegający na formowaniu joint-venture przez EGPC
z firmą zagraniczną po rozpoczęciu komercyjnej eksploracji surowca.
Egipt stanowi znaczący rynek dla eksporterów produktów i usług dla sektora ropy i gazu
z uwagi na bieżący i perspektywiczny wysoki poziom nakładów kapitałowych na jego
rozwój. Perspektywy odkryć kolejnych znacznych rezerw gazu oraz wzrostu
gospodarczego w Egipcie gwarantują długookresowy rozwój segmentu rynku
współpracującego z sektorem ropy i gazu. Podlega on ustawicznemu rozwojowi –
odkrywaniu nowych rezerw surowcowych, rozbudowy infrastruktury, urządzeń dla
eksportu, itp. umożliwiających produkcję surowców dla zwiększenia dochodów z
eksportu oraz rozbudowę krajowego potencjału rafineryjnego i petrochemicznego.
Główne możliwości współpracy oferowane przez sektor ropy i gazu w Egipcie wynikają
z zapotrzebowania na budowę i wyposażenie platform poszukiwawczo – wydobywczych
lądowych i morskich oraz infrastruktury przesyłowej dla wydobywanych surowców.
Większość prac badawczo – wydobywczych realizowana jest w Egipcie przez 5
głównych, dużych firm – Eni, Apache, BG, BP i Shell. Mniejsze firmy zaangażowane w
realizację projektów rozwojowych w sektorze to Dana Gas, Dana Petroleum, Petronas,
Melrose, Circle Oil, Kuwait Energy Company, Aegan Energy. Obsługa i serwisowanie
urządzeń wydobywania surowców również stwarza możliwości współpracy. W
2
większości urządzenia te mają ponad 30 lat i niską efektywność. Boom cenowy
surowców energetycznych spowodował, że brytyjski BP i inne firmy zagraniczne
wprowadziły program naprawczy sprzętu. Spowodowało to napływ nowych inwestycji
oraz wzrost poziomu wydobycia surowców. Nowe odkrycia rezerw surowcowych kreują
kolejne obszary możliwości dla współpracy firm. Usługi serwisowania i zarządzania
urządzeniami są także konieczne dla rozwijającego się systemu transmisji i dystrybucji
gazu. Liczba odbiorców gazu w Egipcie ma wzrosnąć z 3,3 mln w 2009 roku do 5,5 mln
w 2015 roku. Perspektywy te wskazują na możliwości angażowania się polskich firm w
realizację usług związanych z funkcjonowaniem sektora. Reguły zrównoważonego
rozwoju oraz wymóg szkoleń i podnoszenia kwalifikacji jest przedmiotem stałego
zainteresowania egipskiego Ministerstwa Ropy. Stwarza to duże zapotrzebowanie dla
zagranicznych firm oferujących usługi szkoleniowe, także w zakresie CSR, ochrony i
profilaktyki zdrowotnej oraz poszanowania środowiska naturalnego.
Również działalność przesyłowa, rafineryjna i dystrybucyjna surowców energetycznych
oferuje duże możliwości współpracy. Egipska branża rafineryjna o zdolności
produkcyjnej 975 tys. baryłek dziennie, ma ponad 22% udział w całkowitej zdolności
wytwórczej afrykańskich zakładów rafineryjnych, będąc największą w Afryce. Branża
rafineryjna jest zdominowana przez firmy państwowe. Planowane są projekty rozwoju
sektora z udziałem: Arabii Saudyjskiej, Kuwejtu /rafineria o wydajności 500 tys. baryłek
dziennie w rejonie Kanału Suezkiego/; Chin /budowa największej w Egipcie rafinerii
wartości 2 mld dol. USA o wydajności 15 mln ton rocznie i docelowej zdolności
produkcyjnej 30 mln ton rocznie/; IFC Banku Światowego /rozbudowa Egyptian
Refining Company - wartość 120 mln dol. USA/; powierniczych funduszy
inwestycyjnych /realizacja projektu o wartości 3,7 mld dol. USA - budowa rafinerii dla
produkcji paliw wysokiej jakości dla rynku egipskiego/; budowa zakładu rafineryjnego o
wydajności 130 tys. baryłek dziennie w porcie El Soukhna na wybrzeżu Morza
Czerwonego.
Projekty wskazują możliwości współpracy firm zagranicznych, w tym polskich, przy
budowie nowych zakładów rafineryjnych, rozbudowie ich wydajności i modernizacji, w
formie dostarczania nowych technologii i różnorodnego wyposażenia oraz podnoszenia
kwalifikacji i szkolenia personelu egipskich firm sektora. Również wskazywany plan
zwiększenia liczby odbiorców gazu stwarza możliwości angażowania firm zagranicznych
do realizacji projektów – są one zarządzane przez rządową firmę dystrybucji gazu
Egyptian Natural Gas Company GASCO. Projekty w zakresie rozwoju potencjału
egipskich terminali dla eksportu LNG kreują płaszczyznę do angażowania firm
zagranicznych. Rozwój branży przesyłu gazu oferuje również możliwości współpracy planowana jest rozbudowa Arab Gas Pipeline /AGP/ do Turcji oraz budowa odgałęzienia
do Iraku, na Cypr i do Europy Wschodniej. Aktualnie AGP doprowadza gaz egipski do
Jordanii, Izraela i Syrii. Przewidywane projekty rozbudowy gazociągu stworzą
dodatkowy rynek dla produktów i usług firm zagranicznych, w tym polskich.
Przydatne
linki:
http://www.egpc.com.eg/
;
http://www.egas.com.eg/
;
http://www.echem-eg.com/ ; http://www.ganope.com/ ; http://www.gasco.com.eg/ ;
http://www.petroleum.gov.eg/en/
Opracowanie: WPHI w Kairze
3