Maria Kantor - 30-LECIE WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ

30-LECIE WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ
Medal Merentibus
dla Uniwersytetu Ruhry w Bochum
P
A.Wojnar
orozumienie o współpracy naukowej między Uniwersytetem – około 1300 dni, a w 1985 – 640 dni, wykorzystanych przez
Jagiellońskim i Uniwersytetem Ruhry w Bochum (Ruhr-Uni- pracowników UJ, którzy prowadzili własne badania, używając
versität Bochum – RUB) zostało podpisane 20 listopada 1979 roku niedostępnych w warunkach polskich urządzeń laboratoryjnych
w Collegium Maius. Uniwersytet Ruhry był pierwszą uczelnią oraz bogatych zbiorów bibliotecznych nowoczesnej uczelni,
w Republice Federalnej Niemiec, z którą UJ podpisał umowę jaką jest Uniwersytet w Bochum. Ponadto RUB pomógł uzyskać
ogólnouczelnianą. Ważstypendia czy inne formy
ność porozumienia została
subwencji ze środków
następnie przedłużona
instytucji federalnych,
30 sierpnia 1982 roku
jak DAAD i Fundacja
na czas nieograniczony.
Alexandra von HumboldKolejnym jego uzupełnieta, lub krajowych, jak
niem był protokół podpiFundacja Heinricha Hersany 12 lipca 1983 roku,
tza, z reguły na wielomieustalający główne kiesięczne pobyty naukowe
runki współpracy i udodla pracowników UJ.
stępniający pracownikom
W 1984 roku wymiaUJ urządzenia Centrum
na międzyuczelniana obObliczeniowego RUB do
jęła lektorów i studentów.
badań własnych. CzłoPowstał projekt współwiekiem, który podpisał
pracy między SPNJO
wszystkie wymienione
i Działem Badań Językodokumenty w imieniu
znawczych RUB, obejRUB i który przyczynił
mujący przeprowadzenie
się do ich powstania, był
egzaminu z praktycznej
Uroczystość odbyła się w auli Collegium Novum
rektor prof. Knut Ipsen.
nauki języka niemieckieJego osobowość wywarła decydujący wpływ na rozwój i kształ- go na UJ (od 1990 r.). Współpraca kulturalna między Fundacją
towanie się współpracy między obydwiema uczelniami.
Bratniak a Akademisches Förderungswerk Bochum-StudentenPierwsze kontakty między poszczególnymi jednostkami werk rozwijała się od 1997 roku. Wymiana studencka rozpoczęła
Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Ruhry w Bochum się w 1995 roku, gdy 10 studentów UJ uczestniczyło w kursach
zostały nawiązane już w 1966 roku. Propozycja współpracy wy- wakacyjnych na Uniwersytecie w Bochum, a kilku studentów UJ
szła od prof. Bertholda Beitza, ówczesnego przewodniczącego otrzymało 10-miesięczne stypendia w Bochum. Obecnie wymiana
Rady Kuratorów Fundacji Alfred Krupp von Bohlen-und-Hal- studencka realizowana jest w ramach Programu Erasmus.
bach, który w 1965 roku przedstawił projekt współpracy prof.
Poza współpracą naukową należy wspomnieć o pomocy
Paulowi Mikatowi, niemieckiemu ministrowi kultury. Jednak materialnej, którą Uniwersytet Jagielloński otrzymał z Bochum
sytuacja polityczna wczesnych lat 70. XX wieku nie pozwoliła w okresie szczególnie trudnych lat 1982–1983. UJ otrzymał
na sformalizowanie utrzymujących się kontaktów akademickich z RUB trzykrotnie transporty darów (artykuły żywnościowe
w dziedzinach chemii, fizyki i prawa międzynarodowego. Dopiero i lekarstwa), materiałów naukowych i darów książkowych.
podpisane porozumienie otworzyło szerokie możliwości współ- Pomoc ta była inicjatywą rektora Ipsena, wyróżnionego tytułem
pracy naukowej i wymiany osobowej między UJ i RUB. Wspólne doktora honoris causa naszego Uniwersytetu w 1986 roku. Jego
przedsięwzięcia objęły nauki społeczne, prawne, humanistyczne przychylność, wykraczająca daleko poza ramy oficjalnej współi filologiczne, nauki o Ziemi, fizykę, astronomię, informatykę, pracy, a także jego stosunek do szeroko pojętych spraw polskochemię oraz współpracę między bibliotekami uniwersyteckimi. -niemieckich znacząco kształtowały współpracę i przyjacielskie
Na przestrzeni 30 lat międzyuczelniana wymiana osobowa, tzw. relacje między Uniwersytetem Ruhry w Bochum i Uniwersytetem
wymiana bezpośrednia, objęła tysiące osobodni, które pracownicy Jagiellońskim.
UJ zrealizowali na pobytach naukowych w Bochum. PrzykładoW 30. rocznicę podpisania współpracy społeczność akademicwo, w 1982 roku było 630 dni wymiany, w 1983 – 700 dni, w 1984 ka UJ pragnęła podkreślić zasługi partnerskiego Uniwersytetu
ALMA MATER nr 122–123
11
A.Wojnar
A.Wojnar
Ruhry w Bochum, przyznając mu, uchwałą Senatu UJ z 25 lis- jakim może wyróżnić instytucje i organizacje. Ponadto, z okazji
topada 2009 roku na wniosek dziekan Wydziału Filologicznego 30-lecia współpracy władze Uniwersytetu Jagiellońskiego uhonoprof. Marceli Świątkowskiej, medal Merentibus. Spośród wielu rowały siedmiu profesorów RUB medalem Plus Ratio Quam Vis,
zasług, jakie Uniwersytet Ruhry w Bochum położył dla Uniwer- wyrażając w ten sposób uznanie i podziękowanie za ich wkład
sytetu Jagiellońskiego,
we współpracę między
uchwała Senatu wymienia
naszymi uniwersytetanastępujące:
mi. Są to profesorowie:
– przekazanie bogatego
Gerhard Binder (filologia
księgozbioru dla biblioklasyczna), Ralf-Jürgen
teki Instytutu Filologii
Dettmar (astronomia),
Angielskiej,
Hans-Jürgen Diller (fi– zorganizowanie nielologia angielska), prof.
zliczonych wielomieWalter Glöckle (fizyka),
sięcznych pobytów styKlaus Goeke (fizyka), Ropendialnych w Bochum
man Seer (prawo) i Albert
dla pracowników UJ, co
Würflinger (fizyka).
przyczyniło się do ukońWręczenie medalu
czenia przez nich prac
Merentibus oraz medali
doktorskich i habilitaPlus Ratio Quam Vis odcyjnych,
było się podczas uroczy– wymianę dydaktyczstego posiedzenia Senatu
ną w zakresie literaturoUniwersytetu JagiellońMedal Merentibus rektorowi Uniwersytetu Ruhry w Bochum prof. Elmarowi Weilerowi
znawstwa i językoznawskiego 14 grudnia 2009
wręczył rektor UJ prof. Karol Musioł
stwa języka angielskiego
roku w auli Collegium
i amerykańskiego oraz stały udział profesorów anglistyki i amery- Novum. Uroczystość rozpoczęła pieśń Gaude Mater Polonia
kanistyki z Bochum w konferencjach naukowych organizowanych w wykonaniu Chóru Akademickiego UJ. Następnie rektor UJ
przez Instytut Filologii Angielskiej, co zaowocowało publikacją prof. Karol Musioł przywitał zebranych, w szczególności rektora
kilkunastu tomów monograficznych,
Uniwersytetu Ruhry w Bochum prof. Elmara Weilera, uhono– współpracę w dziedzinie dydaktyki nauczania języków obcych rowanych profesorów RUB, konsula RFN dr. Heinza Petersa,
realizowaną przez Instytut Filologii Germańskiej,
rektorów poprzednich kadencji, dziekanów oraz przedstawicieli
– wymianę lektorów i studentów w ramach projektu współpra- rad wydziałów: Prawa i Administracji, Filologicznego, Fizyki,
cy między Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych UJ Astronomii i Informatyki Stosowanej. Poinformował także o jedi Działem Badań Językonomyślnej uchwale UJ
przyznającej Uniwersyznawczych Uniwersytetu
tetowi Ruhry medal MeRuhry, który obejmował
rentibus. Historię współtakże przeprowadzanie
pracy między naszymi
egzaminu z praktycznej
uczelniami przedstawiła
nauki języka niemieckiego
prodziekan Wydziału Fina UJ,
lologicznego prof. Zofia
– zorganizowanie polskoBerdychowska. W swej
-niemieckich seminariów
laudacji podkreśliła nie
w dziedzinie prawa miętylko kontakty naukodzynarodowego publiczwe, ale także partnerskie
nego,
i przyjacielskie. Wspo– zorganizowanie kilku
minając zasługi uhonotransportów darów, lerowanych profesorów,
karstw, odczynników chepowiedziała: Stanowią
micznych, elementów wyoni grono profesorów,
posażenia aparaturowego,
którzy dzięki osobistemu
sprzętu audiowizualnego,
zaangażowaniu tworzyli,
materiałów biurowych
Prof. Elmar Weiler
i książek oraz przekazanie
wspierali i nadal wspie100 tysięcy marek niemieckich dla Biblioteki Jagiellońskiej i sa- rają struktury współpracy w tak różnych dyscyplinach, jak
mochodu osobowego dla Uniwersytetu Jagiellońskiego w okresie astronomia, filologie obce czy prawo, nawiązują i pielęgnują
wyjątkowo trudnych lat 1982–1983.
dobre koleżeńskie, a często nawet przyjacielskie kontakty osobiPowyższe zasługi nie wyczerpują inicjatyw i działań, jakich ste. Niejednokrotnie ich owocem są ważne inspiracje i wspólne
podjęcie Uniwersytet Jagielloński ma do zawdzięczenia dobrej osiągnięcia naukowe. Ale pozwalają one również przezwyciężyć
partnerskiej współpracy z Uniwersytetem w Bochum i za które balast trudnej historii stosunków między Polakami a Niemcami
UJ przyznał medal Merentibus – swoje najwyższe wyróżnienie, i budować współpracę na nowych partnerskich zasadach. Na
12
ALMA MATER nr 122–123
A.Wojnar
takich zasadach i taką współpracę, jaką zapoczątkowało pod- ska, dyrektor Instytutu Filologii Angielskiej. Słowa powitania
pisane 30 lat temu porozumienie i jaką chcemy nadal wspólnie do uczestników skierowali prof. Marcela Świątkowska, dziekan
Wydziału Filologicznego UJ, oraz prof. Elmar Weiler. Następnie
umacniać i rozwijać.
Po odczytaniu łacińskiego tekstu dyplomu przez prof. Marcelę przedstawicielki działów współpracy z obydwu uniwersytetów,
Świątkowską, dziekan Wydziału Filologicznego, rektor Karol Mu- Maria Kantor i Monika Sprung, zrobiły multimedialną prezentację
sioł wręczył rektorowi Elmarowi Weilerowi dyplom w tubie i pa- swoich uniwersytetów i ich 30-letniej współpracy naukowej.
Kolejnym punktem sesji były wystąpienia profesorów z Bomiątkowy medal, a dziekan Świątkowska przypięła mu epitogium.
W swym wystąpieniu prof. Weiler podziękował społeczności aka- chum uhonorowanych medalami Plus Ratio Quam Vis i ich partdemickiej UJ za to zaszczytne wyróżnienie przyznane najmłod- nerów z UJ. Pierwszymi mówcami byli prof. Roman Seer i dr hab.
szemu uniwersytetowi w Niemczech. Przedstawił obraz Europy 30 Adam Nita z katedr prawa finansowego wydziałów prawa swoich
uniwersytetów. Ich wieloletlat temu: podział na Wschód
nia współpraca koncentruje
i Zachód, Układ Warszawski
się na polsko-niemieckich
i NATO, podział samych
seminariach prawa podatkoNiemiec. Na tym tle podpiwego, zainicjowanych przez
sanie umowy o współpracy
prof. Heinricha Wilhelma
naukowej między UJ i RUB
Kruze i prof. Apoloniusza
było przyjacielskim światKosteckiego, a w przyszłości
łem w politycznie trudnych
przewiduje utworzenie waczasach. RUB był świadom
kacyjnej szkoły i wspólnego
swojej odpowiedzialnośprogramu magisterskiego.
ci historycznej za rozwój
Współpracę w dziedzinie
dobrych stosunków polskofilologii angielskiej przedsta-niemieckich. Obecnie widzi
wili prof. Hans-Jürgen Diller
się jako członka globalnej
i dr hab. Elżbieta Chrzanowwspólnoty uniwersytetów,
ska-Kluczewska. Profesor
przekraczającej granice państwowe, etniczne, kulturowe Z okazji 30-lecia współpracy władze Uniwersytetu Jagiellońskiego uhonoro- Diller, wybitny mediewista,
wały siedmiu profesorów RUB medalem Plus Ratio Quam Vis
literaturoznawca i językoczy religijne oraz budującej
przez wiedzę, naukę i badania lepszą przyszłość dla wszystkich znawca, przyczynił się w ogromnych stopniu do organizacji
ludzi. Rozwój internacjonalizacji, jak również popieranie badań pobytów kadry naukowej IFA w Bochum. Współpracę z UJ prof.
prowadzonych przez młodą kadrę akademicką w ramach pro- Diller rozpoczął w 1978 roku, a więc na rok przed podpisaniem
gramów międzynarodowych należą do najważniejszych zadań oficjalnej umowy między naszymi uniwersytetami. Jednym
RUB. Swoje przemówienie rektor Weiler zakończył odwołaniem z owoców współpracy prof. Dillera z krakowskimi anglistami
się do koncepcji universitas, rozumianej jako współdziałanie były wydane tomy monograficzne o dramacie i teatrze. Współnaukowców, nauczycieli i studentów bez uprzedzeń, barier czy pracę w dziedzinie filologii klasycznej przedstawili prof. Gergranic między dyscyplinami. W tym duchu jesteśmy związani hard Binder i prof. Kazimierz Korus. Profesor Binder rozpoczął
z naszymi partnerami. Razem się rozwijamy i razem rozwijamy współpracę z IFK w 1982 roku. Powstał wtedy projekt dotyczący
europejską przestrzeń edukacyjną. Gorąco pragnę kontynuować badań nad historią literatury greckiej i rzymskiej, teorii literatury
ten kierunek, w jakim będzie się rozwijać partnerstwo między oraz językoznawstwa. Profesor Binder wspierał kandydatów UJ
do stypendiów DAAD i opiekował się nimi podczas ich pobytów
naszymi Uniwersytetami.
Rektor Elmer Weiler poinformował także o przyznaniu stypen- w Bochum. Regularnie uczestniczył w wymianie bezpośredniej,
dium dla jednego doktoranta UJ na roczny pobyt na Uniwersytecie podczas której polscy i niemieccy uczeni omawiali projekt Miejw Bochum w roku akademickim 2010/2011. Następnie rektor UJ sca i formy komunikacji w starożytności, zakończony publikacją
wręczył medale Plus Ratio Quam Vis profesorom Uniwersytetu monograficzną.
Kolejne prezentacje dotyczyły Wydziału Fizyki, Astronomii
Ruhry w Bochum, którzy bezpośrednio angażowali i angażują
się w działania na rzecz bliskich kontaktów pomiędzy naszymi i Informatyki Stosowanej. Jako pierwsi zabrali głos prof. Ralf-Jüruczelniami: prof. Gerhardowi Binderowi, prof. Ralfowi-Jürgenowi gen Dettmar i dr hab. Katarzyna Otmianowska-Mazur, kierownik
Dettmarowi, prof. Hansowi-Jürgenowi Dillerowi, prof. Romanowi Obserwatorium Astronomicznego UJ. Ich wspólna multimedialSeerowi oraz prof. Albertowi Würflingerowi. Medale dla prof. Wal- na, bardzo interesująca prezentacja ukazała 15 lat współpracy
tera Glöckle i Klausa Goeke, których inne obowiązki zatrzymały z naukowcami Zakładu Radioastronomii i Fizyki Kosmicznej
w Bochum, odebrał rektor Uniwersytetu w Bochum. W imieniu Obserwatorium UJ nad projektem dotyczącym badań struktury,
uhonorowanych profesorów RUB głos zabrał prof. Dettmar. Koń- dynamiki i ewolucji galaktyk, galaktyk o niskiej jasności począc uroczystość, rektor UJ złożył życzenia dalszych wielu lat wierzchniowej, wielofazowego środowiska międzygwiazdowego
owocnej współpracy pomiędzy naszymi uczelniami, a każdemu w galaktykach i w galaktycznych halo. Profesor Albert Würflinger
i prof. Stanisław Urban (Instytut Fizyki) współpracują od ponad
z odznaczonych życzył zdrowia i wszelkiej pomyślności.
Drugą częścią obchodów 30-lecia współpracy między Uniwer- 20 lat. Ich współpraca zaowocowała między innymi pionierskimi
sytetem Jagiellońskim a Uniwersytetem Ruhry w Bochum była se- wynikami w dziedzinie ciekłych kryształów i faz szklistych. Za
sja zatytułowana 30 lat współpracy między Bochum i Krakowem. zgodą władz RUB prof. Würflinger przekazał Instytutowi Fizyki
Moderatorem sesji była dr hab. Elżbieta Chrzanowska-Kluczew- UJ unikalną aparaturę własnej konstrukcji do badań przejść fazo-
ALMA MATER nr 122–123
13