ILUSTRACJE Z KRAKOWSKIEGO „PRZEKROJU”
Transkrypt
ILUSTRACJE Z KRAKOWSKIEGO „PRZEKROJU”
C Ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie zym był sarmatyzm? Skąd się wziął? Jak wpłynął na sztukę i kulturę Rzeczypospolitej? I co z niego pozostało? To tylko niektóre z pytań stawianych przez kuratorów wystawy Sarmatyzm. Sen o potędze, którą można oglądać od 26 lutego do 30 maja br. w Kamienicy Szołayskich przy ul. Szczepańskiej 11. Na wystawie zaprezentowanych zostanie 170 dzieł sztuki pochodzących z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, a także z Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Kielcach, Muzeum Okręgowego w Tarnowie, Biblioteki Jagiellońskiej, Fundacji Książąt Czartoryskich oraz z rezydencji arcybiskupa poznańskiego. Z pewnością największą ciekawość wzbudzą portrety sarmackie tworzone przez Polaków od XVI do XIX wieku, przedstawiające członków znanych polskich rodów: Sapiehów, RzewusUbiór kontuszowy, Lwów, K. Kropiowski & K. Matlas, 1860–1870, kich, Tarnowskich, Czarniecszyty ręcznie i maszynowo z aksa- kich, Sanguszków. Do naj- piękniejszych należy portret Lwa Sapiehy autorstwa Henryka Rodakowskiego, jednego z najważniejszych polskich malarzy. Splendoru wystawie dodadzą kunsztowne przedmioty, takie jak broń, biżuteria, ubiory, starodruki, grafiki, wykwintne tkaniny oraz niezwykłe hafty, wykonane – jak głosi tradycja – przez Turków wziętych do niewoli po Portret szlachcica „Bez ucha”, XVIII w. bitwie pod Wiedniem. Ekspozycji będą towarzyszyć filmy fabularne i dokumentalne związane z sarmatyzmem. Atrakcją będzie możliwość sfotografowania się przez widzów w kontuszu, czyli tradycyjnym ubiorze Sarmaty. Wystawa jest przygotowywana przez Muzeum Narodowe w Krakowie w ramach Festiwalu re_wizje/sarmatyzm, organizowanego przez Narodowy Stary Teatr w Krakowie. mitu, jedwabiu wzorzystego ILUSTRACJE Z KRAKOWSKIEGO „PRZEKROJU” O d 29 stycznia do 11 kwietnia 2010 roku w Zwierzynieckim Salonie Artystycznym przy ul. Królowej Jadwigi 41 można oglądać wystawę Funio z „Przekroju”. Collage i rysunek Stefana Berdaka z lat 1968–2009. Zaprezentowano na niej kolaże i rysunki Stefana Berdaka, w szczególności przygotowane dla krakowskiego tygodnika „Przekrój”, założonego w 1945 roku przez Mariana Eilego. Funio to jeden z „Przekrojowych” pseudonimów Stefana Berdaka, krakowskiego malarza i grafika, który z pasją uprawia też kolaż, emalierstwo, a także zajmuje się grafiką użytkową (plakat, opakowania). Pochodzi ze Lwowa, ale po 1945 roku trafił do Krakowa. Po uzyskaniu dyplomu Aka- 72 ALMA MATER nr 122–123 Stefan Berdak szuka koncepcji okładki do „Przekroju” w kostce Rubika demii Sztuk Pięknych (w pracowni prof. Ludwika Gardowskiego) rozpoczął pracę artystyczną, współtworząc oprawę graficzną dla wielu pism, w tym dla „Zdarzeń” (1958–1960), „Magazynu Kulturalnego” (1975– –1983), „Czarno na białym” (1957) czy „Zebry” (1958–1959). W 1971 roku Stefan Berdak trafił do „Przekroju” na przeszło 30 lat. Blisko współpracował z Ludwikiem Jerzym Kernem, współtworząc graficznie ostatnią stronę tygodnika. Opracowywał graficznie inne stałe działy tygodnika, projektował okładki. Na wystawie znajdzie się 50 reprodukcji kolaży i okładek „Przekroju” oraz 41 rysunków z okresu 1968–2009. Nie zabraknie fotografii Stefana Ber- Ze zbiorów xx. Sanguszków w Gumniskach, Muzeum Okręgowe w Tarnowie SARMACKIE PORTRETY Stefan Berdak collage daka – i tych sentymentalnych z okresu lwowskiego, i tych już z czasów krakowskiej nauki i studiów, z małżonką Janiną, z przyjaciółmi, z okresu pracy w „Przekroju”. Zaprezentowane zostaną także archiwalne numery krakowskiego tygodnika. Nie zabraknie fragmentu wyposażenia pracowni pana Stefana... Wystawą kolaży i rysunków Berdaka Zwierzyniecki Salon Artystyczny rozpoczyna w 2010 roku nowy artystyczny cykl wystawowy zatytułowany W kręgu pani Haliny. Jest on de- dykowany współzałożycielce ZSA i inicjatorce Zwierzynieckiego Koła Przyjaciół Sztuk Wszelkich, artystce i aktywistce zwierzynieckiej Halinie Cieślińskiej-Brzeskiej, która będzie patronowała wystawom artystycznym, nowym projektom wystaw młodych artystów – malarzy, grafików, rzeźbiarzy czy designerów. Drugim cyklem wystawowym stanie się cykl historyczny nazwany Z dziejów Zwierzyńca – poświęcony historii Zwierzyńca, ludzi i rodzin, którzy tę historię tworzyli, Stefan Berdak collage oraz tradycji zwierzynieckich, wchłoniętych przez kulturę Krakowa i wpisanych mocno w nurt tradycji i kultury narodowej. Wystawie towarzyszyć będą projekcje filmu o twórczości Stefana Berdaka, zrealizowanego przez krakowski oddział TVP 3. 10 kwietnia 2010 roku o godzinie 12 odbędzie się debata dotycząca tygodnika „Przekrój”, zatytułowana Co dał „Przekrój” krakowskiej i polskiej kulturze współczesnej? Maciej Twaróg KULTURA ARTYSTYCZNA CZECH I MORAW T a wystawa pisana jest przyjaźnią, ale wynika również z mojego przekonania o deficycie naszej wiedzy o najbliższych sąsiadach oraz o deficycie obecności sztuki i kultury czeskiej w Polsce – mówił dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury prof. Jacek Purchla 1 lutego 2010 roku w sali Pod Kruki podczas konferencji prasowej inaugurującej otwarcie ekspozycji Dom miłośnika sztuki. Kultura artystyczna Czech i Moraw 1870–1930. – Wystawa prezentująca ponad 300 dzieł architektury, malarstwa, rzeźby, grafiki i rzemiosła artystycznego twórców związanych z mecenatem znanych koneserów sztuki na terenie Czech i Moraw przełomu XIX i XX wieku przedstawia po raz pierwszy polskiej publiczności tak szeroki obraz kultury Czech i Moraw w kontekście sztuki (nie tylko) europejskiej; od symbolizmu, przez secesję, ekspresjonizm i kubizm do funkcjonalizmu, czyli od syntezy sztuk na przełomie XIX i XX wieku, do modernizmu drugiej i trzeciej dekady zeszłego wieku. Ekspozycję, która swój tytuł zapożyczyła od nazwy konkursu architektonicznego ogłoszonego przez wydawcę Alexandra Kocha w 1900 roku na łamach niemieckiego magazynu poświęconego sztuce wystroju wnętrz – przygotowało Międzynarodowe Centrum Kultury we współpracy z Muzeum Sztuki w Ołomuńcu. Zachwycają na niej obrazy i rysunki Alfonsa Muchy, Gustava Klimta, Františka Kupki, Josefa Váchala, Emila Filli; secesyjne szkło i rzeźba; kubistyczne meble Pavla Janáka; słynne „thonety” – gięte krzesła, fotele, kanapy; modele i rysunki architektoniczne Dušana Jurkoviča, Josefa Hoffmanna, Lubomíra Šlapety. Atrakcją ekspozycji jest także pokaz dwóch czeskich filmów telewizyjnych na temat domów ALMA MATER nr 122–123 73 R. Pagacz-Moczarska pory dziedzinami rzemiosła artystycznego – informują kuratorki ekspozycji Anežka Šimková i dr Monika Rydiger. – Celem tego przedsięwzięcia jest przybliżenie zwiedzającym w Polsce szerokiego zakresu kultury artystycznej najbliższego sąsiada, z którym łączą go wspólne etapy historii. Gustav Klimt, Palas Athéne, światłodruk barwny, papier, 1918 r., (Oryginał: olej, płótno, 1909) A prof. Jacek Purchla we wstępie do towarzyszącego wystawie bogato ilustrowanego albumu w wersji polsko-angielskiej akcentuje: Podjęta przez Międzynarodowe Centrum Kultury współpraca Ze zbiorów Muzeum Sztuki w Ołomuńcu Ze zbiorów Muzeum Sztuki w Ołomuńcu miłośników sztuki oraz możliwość przeglądania książek na ekranie dotykowym. – W skali ogólnoeuropejskiej to jeden z największych projektów wystawowych, jakie przygotowała Republika Czeska z myślą o zagranicznym odbiorcy – akcentował ambasador Republiki Czeskiej w RP Jan Sechter podczas konferencji, w której uczestniczyli także minister kultury Republiki Czeskiej Vaclav Riedlbauch, podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego dr Monika Smoleń oraz dyrektor Muzeum Sztuki w Ołomuńcu Pavel Zatloukal. Warto podkreślić, że wyeksponowane w galerii Międzynarodowego Centrum Kultury obiekty, które można będzie oglądać do 25 kwietnia br., stanowią kolekcję przedmiotów pochodzącą głównie ze zbiorów Muzeum Sztuki w Ołomuńcu, uzupełnioną o dzieła wypożyczone z kilku kolekcji prywatnych oraz instytucji muzealnych – z Muzeum Artystyczno-Przemysłowego w Pradze, Śląskiego Muzeum Krajowego w Opawie oraz Muzeum w Velkim Meziříčí. – Wystawa pokazuje przede wszystkim początki sztuki nowoczesnej, nastawione na odradzanie się kultury Alfons Mucha, Blask dnia, litografia i jak najszersze łączenie sztuki barwna, karton, 1899 r. z lekceważonymi do tamtej Ze zbiorów Muzeum Sztuki w Ołomuńcu Jedna z sal wystawowych MCK prezentująca slynne „thonety“ Adolf Kašpar, Ilustracja do wiersza Adama Mickiewicza – Pani Twardowska, Ucieczka diabła, tusz, papier, 1898 – 1899 z naszymi przyjaciółmi z Muzeum Sztuki w Ołomuńcu i jej owoc w postaci wystawy mają na celu otworzyć przed polską publicznością nową perspektywę na wkład naszych najbliższych sąsiadów w kulturę artystyczną XX wieku, a także pobudzić do szerszej refleksji nad kulturowym wymiarem Europy Środkowej. RPM Ciekawym dopełnieniem wystawy są tak zwane „Czeskie czwartki” – spotkania ze sztuką południowych sąsiadów. Kolejne takie spotkanie odbędzie się 25 marca br., a następne jeszcze 15 kwietnia. Wstęp wolny. 74 ALMA MATER nr 122–123