DRZEWNY (24) - Słownik polszczyzny XVI wieku

Słownik polszczyzny XVI wieku - wersja elektroniczna
hasło: DRZEWNY (stan na dzień: 18-10-2015)
www.spxvi.edu.pl
strona 1/1
DRZEWNY (24) ai
e jasne.
sg m N drzewny (9). ◊ G drzewn(e)go (2). ◊ I drzewnym (2). ◊ f N drzewnå (5). ◊ pl N subst
drzewn(e) (4). ◊ G drzewnych (1). ◊ L drzewnych (1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.
Przymiotnik od „drzewo”; arboreus Mącz, Cn; arborarius, arborius, arbustivus Cn (24) :
[Synogarlica] żywi ſie ziarnem albo owoczem drzewnym FalZioł IV 26b, IV 15a; Mille sunt usus
arborum, Tyſiącne [!] ſą pożytki owoców drzewnych. Mącz 221c; Opacus, Ciemny dla cieniu
drzewnego. Mącz 264b; Eunuchus. Spadones etiam, Nie vrodzáyne gáłęźi drzewne. Mącz 403d,
14b, 101b, 21 1b, 455c; SienLek 8v.
W charakterystycznych połączeniach: gałąź drzewna, korzenie, liście drzewne, owoc drzewny (4).
Wyrażenie: »drzewny robaczek« (1): pokłoniłá ſię temu [Chrystusowi ukrzyżowanemu]: ktory ná
drzewie wiśiał znapiſem/ iáko drzewny robacżek [Ego autem sum vermis, et non homo Vulg Ps 21/7]/
odpuſzcżáiąc grzech mordercom ſwoim. SkarŻyw 398.
Zestawienia: »biel drzewna« (1): Pulpa in arboribus, Biel drzewna/ która yeſt miedzy zwierſchnią
skórą á miedzy drżeniem Mącz 331a.
bot. »bluszcz drzewny« = Hederea Helix L. (Rost) (4): Edera arborea. Drugi Bluſzcż Drzewny.
FalZioł I 48b; kiedy kozieł będzie kharmion Bluſzcżem drzewnym/ tedy krew takiego kozła bywa
łamiącza Kamień FalZioł I 48d, + 3c, I 48 żp.
»boginie drzewne« = driady, nieśmiertelne nimfy leśne zamieszkujące drzewa (1): Driades duſze
álbo boginie drzewne. KlonŻal Bv marg.
»drzewny czerw, mol« (1 : 1): Cossus, Próchno/ Robáctwo które w drzewiech miedzy korą á
miedzy drzewem roście/ Drżewny czerẃ. Mącz 66d; Teredo, Prochnowy robak/ álbo drzewny mół
[!] który drzewo grizie á ták prochnieye. Mącz 449d.
[»drzewna jeżyna« = Morus nigra L. (Rost): Morwá ábo drzewna ieżyna Merus [!], Maulber/ [...]
MOrwy źrzáłe ſłodkie ſą SienHerb 104a.]
»klej drzewny« (2): Burstin, gummi sive lachryma succusue ex arboris pinei generis profluens
Calepinus, gumi, Kley drzewny álbo żywicá yeſt dwoyáka yedná drzewna druga ziemna Mącz 101b;
Hadrobalum, Nieyáki rodzay/ Gumi álba [!] kliyu drzewnego. Mącz 152a.
»skora drzewna« (1): Cortex rugosus dicitur, Skóra drzewna skropowáta. Mącz 360a.
zool. »drzewny wąż« = prawdopodobnie: Coluber Aesculapii Sturm. (Rost) [szyk 1 : 1] (2): Colluber.
Drzewny wąż. Mymer1 27v; BartBydg 30b.
zool. »żabka drzewna« = Hyla arborea L. (Rost) (1): Rubeta. Zábká drzewna Murm 100.
Cf DRZEWIANY, DRZEWOWY, NIEDRZEWNY
KN