mgr Małgorzata Gorgis nauczyciel historii, wicedyrektor Gimnazjum

mgr Małgorzata Gorgis
nauczyciel historii, wicedyrektor Gimnazjum Nr 1 w Sochaczewie
KONSPEKT LEKCJI HISTORII DLA KLASY I GIMNAZJUM
Temat: Związek Polski i Litwy – unia w Krewie
Cele ogólne
- polityka dynastyczna Kazimierza Wielkiego
- Andegawenowie na tronie polskim
- nadanie szlacheckie przywileju stanowego w Koszycach
- okoliczności zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie i Horodle
Cele szczegółowe:
Po zakończonej lekcji uczeń:
- rozumie i prawidłowo stosuje pojęcia: przywilej stanowy, unia personalna,
łan, poradlne
- zna i rozumie konsekwencje śmierci dla Polski ostatniego Piasta
- potrafi wyjaśnić przyczyna zawarcia unii z Węgrami
- porównuje politykę dynastyczną Kazimierza Wielkiego i Ludwika
Węgierskiego
- rozumie konsekwencję nadania szlachcie przywileju stanowego w
Koszycach
- potrafi wyjaśnić przyczyny zawarcia unii polsko – litewskiej w Krewie i
Horodle
- dostrzega korzyści płynące dla Polski i Litwy z tytułu zawarcia unii
- potrafi zinterpretować treść źródła historycznego
- zna daty 1370, 1374, 1385, 1413 i potrafi zaznaczyć je na taśmie
chronologicznej
- sprawnie posługuje się atlasem i mapą
- potrafi wymienić i określić związki między postaciami: Kazimierzem
Wielkim, Ludwikiem Węgierskim, Jadwigą oraz Władysławem Jagiełło
i Witoldem.
Metody pracy
rozmowa nauczająca, burza mózgów, praca ze źródłem historycznym, mapą
i atlasem.
Środki dydaktyczne
podręcznik, teksty źródłowe, mapa, atlasy, źródła ikonograficzne
Czas przeznaczony na realizację tematu: 1 godzina lekcyjna
Tok lekcji
Rekapitulacja wtórna
Wskazany przez nauczyciela uczeń pokazuje na mapie zasięg terytorialny
państwa polskiego w okresie panowania Kazimierza Wielkiego oraz sąsiadów
Polski w XIV wieku. Inny wyjaśnia jakie stosunki łączyły Polskę z sąsiadami:
Zakonem Krzyżackim, Litwą, Węgrami i Czechami za czasów Kazimierza
Wielkiego. Uczniowie potrafią wskazać priorytety i osiągnięcia ostatniego
Piasta w polityce zagranicznej. Następne przypominają znaczenie wyrażenia
„polityka dynastyczna” w kontekście zabiegów Kazimierza Wielkiego wokół
następstwa tronu po swojej śmierci. Podkreślają związki pokrewieństwa łączące
króla Kazimierza z władcą Węgier Ludwikiem Andegaweńskim.
Realizacja nowych treści
W oparciu o podręcznik uczniowie charakteryzują rządy Ludwika w Polsce
i porównują je ze sposobem sprawowania władzy przez tego króla na
Węgrzech. następnie szukają przyczyn nadania szlachcie polskiej przywileju w
Koszycach (efekt starań o sukcesję dla córki). Wyjaśniają znaczenie pojęcia
„Przywilej”. Jeden z uczniów głośno odczytuje tekst przywileju zapamiętują
jakie prawa otrzymała szlachta na mocy tego przywileju. Nauczyciel zwraca
uwagę uczniów na konsekwencję tego przywileju dla władzy w późniejszym
czasie. Następnie nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie krótkiej
wypowiedzi na temat Jadwigi. Uczniowie podkreślają, że koronacja Jadwigi na
króla Polski była konsekwencją nadania szlachcie przez Ludwika przywileju
koszyckiego. W dalszej części uczniowie na podstawie atlasów i mapy próbują
doszukać się związków polski i Litwy i wspólnie uzupełniają tabelę w której
zapisują korzyści płynące z unii dla Polski i Litwy. Na podstawie tekstu
źródłowego analizują z pomocą nauczyciela unii w Krewie i wyjaśniają
znaczenie pojęcia „unia personalna”. nauczyciel komentuje echa zawarcia unii
w Krewie w państwie zakonnym i na Litwie. Zwraca szczególną uwagę na
przejawy niezadowolenia ze strony brata stryjecznego Jagiełły, Witolda, który
zbuntował się i z częścią bojerów litewskich szukał poparcia u Krzyżaków.
Dopiero ustępstwa na rzecz Witolda załagodziły konflikt co zaowocowało
zawarciem nowej unii w 1413 r u Horodle. Uczniowie po głośnym odczytaniu
fragmentu aktu unii horodelskiej, analizują jej postanowienia i porównują je
z postanowieniami unii w Krewie. Nauczyciel prosi, aby wnioski wynikające
z powyższej analizy uczniowie zapisali w domu w postaci tabeli.
Podsumowanie
Nauczyciel prezentuje najważniejsze wnioski, wynikające z treści omawianego
tematu koncentrując się przede wszystkim na związkach Polski z Litwą.
Zapoczątkowane małżeństwem Jadwigi z Jagiełłą okazały się nadzwyczaj
trwałe łącząc z czasem oba państwa w jeden organizm polityczny:
Rzeczpospolitę Obojga Narodów.