docrozjazdy (6)
download 
Reklamacja Transkrypt
rozjazdy (6)
MAKIETA Rozjazdy na makiecie (6) Ostatnią część cyklu poświęcę ponownie geometrii rozjazdów ipołączeń rozjazdowych. Dotyczyć będzie ona rozjazdów zwanych łukowymi. Podam też kilka podstawowych informacji dotyczących rozjazdów stosowanych na kolejach wąskotorowych. Fot. 1. Rozjazd łukowy jednostronny woryginale. w łuk łuko ozjazdów Zacznijmy od r ozjazdó o w yycc hh. Ich definicja jest następująca: rozjazdami łukowymi nazywamy takie rozjazdy, wktórych oba tory, zasadniczy izwrotny, są odpowiednio wygięte. Gdy oba tory są wygięte wtym samym kierunku, rozjazd nazywa się rozjazdem jednostronnym (fot. 1), gdy zaś oba tory są wygięte wprzeciwnych kierunkach, wówczas rozjazd będzie rozjazdem łukowym dwustronnym (fot. 2). Rozjazdy łukowe wykonuje się zrozjazdów zwyczajnych (podstawowych) przez wygięcie toru zasadniczego rozjazdu podstawowego do odpowiedniego promienia. Promień toru zwrotnego wrozjeździe łukowym jest ściśle uzależniony od promienia toru zwrotnego rozjazdu podstawowego. Tyle mówi definicja. Modelowe rozjazdy łukowe produkowane są przez wielu producentów branży modelarskiej. Wymienić należy choćby wyroby Tilliga (nr kat. 85361, 85362, 85311, 85312, 85331, 85332, 85371, 85372, 85380, 85382) lub Roco (nr kat 42464, 42465, 42470, 42471, 42476, 42477). Wszystkie one mają jednak zasadniczą wadę: producenci ustalili „sztywno” promienie łuków tych rozjazdów iniejako wykonali ich łukowanie za nas (rys. 1). Pasują więc one jedynie do łuków ościśle określonych promieniach, zgodnych zpromieniami narzuconymi przez wytwórców modelowych rozjazdów. Dodać jeszcze należy, że wwiększości tych rozjazdów występują promienie toru zwrotnego zupełnie nie satysfakcjonujące modelarza-realistę, wynoszące maksymalnie 500 mm. Firma Tillig wyprodukowała ostatnio rozjazd do samodzielnego montażu isamodzielnego łukowania (rys. 2). Nosi on numer katalogowy 85450 isymbol W3, jednak zuwagi na promień iskos nada- je się głównie do wyginania go na rozjazd łukowy dwustronny ido takiego zastosowania mogę go śmiało polecić. Jak jednak wykonać dobry rozjazd łukowy jednostronny na makiecie? Należy – wzorem oryginału – wygiąć rozjazd podstawowy, czyli zwyczajny, do odpowiedniego promienia. Nim jednak rozpoczniemy wyginanie rozjazdu musimy wiedzieć, że do tej operacji nadają się jedynie rozjazdy, wktórych łuk toru zwrotnego występuje na całej długości rozjazdu (patrz rys. 1 wŚK 1/2004), apromień toru zwrotnego rozjazdu podstawowego jest na tyle duży, że możliwe jest jego zmniejszanie podczas łukowania go na rozjazd jednostronny. Zacznijmy od obliczenia promienia łuku wtorze zwrotnym rozjazdu. Jak podano to wdefinicji, promień ten (nazwijmy go R 2 ) zależny jest od promienia toru zwrotnego wrozjeździe podstawowym, czyli prostym (określmy go jako R ) iod promienia, do jakiego łukoR 1 ). Nie wdawać będziemy tor zasadniczy (R jąc się wrozważania teoretyczne isposób wyprowadzenia wzoru podam, że: Już ztych podstawowych rozważań widać, że projektowanie rozjazdów łukowych jest nie lada sztuką wymagającą dobrej znajomości geometrii. Dla potrzeb modelarskich wystarczy jednak narysować oś toru zasadniczego (według zasady podanej przy wyznaczaniu łuków od stycznej – ŚK 1/2003), czyli łuk ozadanym promieniu R1, obliczyć promień łuku toru zwrotnego (zgodnie zprzedstawionymi powyżej wzorami) inarysować (wg tej samej zasady) drugi łuk oobliczonym promieniu R 2, styczny do pierwszego łuku. Teraz pozostaje już tylko wygiąć modelowy rozjazd do promienia R1 iułożyć go na zaprojektowanej osi toru zasadniczego. Tor zwrotny rozjazdu powinien znaleźć się na wyznaczonej osi - dla rozjazdów dwustronnych toru zwrotnego (rys 3). Oczywiście, aby wygięcie rozjazdu zwyczajnego było możliwe, należy najpierw przygotować modelowy rozjazd do łukowania. Wtym celu proponuję porozcinanie plastikowych łączników pomię- dla rozjazdów jednostronnych. dzy podrozjazdnicami – tak, jak czynią to producenci wtorach typu „flex”, przeznaczonych We wzorach tych wielkość oznaczona zzałożenia do wyginania (rys. 4). Po takiej jako t jest długością stycznych łuku, októrych operacji rozjazd można będzie wygiąć iułożyć była mowa wczęści 1 (ŚK 1/2004). na zaprojektowanej osi. Oczywiście przypomi- Rys. 1. Rozjazdy łukowe wwielkości H0 produkcji Tilliga iRoco. 54 Świat kolei 6/2004 Fot. 2. Rozjazd łukowy dwustronny woryginale. MAKIETA nam ostosowaniu odpowiedniego typu rozjazdu, który musi posiadać możliwie duży promień imały skos. Doświadczenia autora dowodzą, że wwielkości H0 udaje się to wykonać przy użyciu rozjazdów 10 o Roco-Line. Jeżeli chcemy wykonać połączenie torów na łuku dwoma rozjazdami łukowymi, to zagadnienie staje się jeszcze trudniejsze. Kto chciałby „pobawić” się wprojektowanie takich układów połączeń, tego odsyłam do książki W. Rzepki Rozjazdy łukowe wplanie iprofilu. Uprzedzam, że jest to trudna literatura ichociaż odnosi się do prawdziwych torów Rys. 2. Rozjazd do samodzielnego montażu iłukowania (prod. Tillig). irozjazdów, to podane tam zasady kształtowania układów geometrycznych dotyczą także modeli. Wszak geometria jest taka sama, czy to wskali 1:1, czy też wwielkości H0 lub N. Dodam, że układanie rozjazdów łukowych zprzechyłką powoduje, że muszą się one znaleźć na płaszczyźnie, która stanowi boczną ścianę stożka (rys. 5). W związku ztym, że część modelarzy tworzy makiety kolei wąskotorowej, zmyślą onich kilka ostatnich zdań tego artykułu poo wym wym. Rozjazdy oro wąskko tor święcam rozjazdom wąs te na prawdziwej kolei mają znacznie mniejsze Rys. 3. Układanie rozjazdu łukowego (jednostronnego) na Rys. 4. Przygotowywanie rozjazdu zwyczajnego promienie iz reguły także większe skosy niż zaprojektowanych osiach torów. do łukowania – wycinanie łączników pomiędzy rozjazdy normalnotorowe (rys. 6). Podobnie podrozjazdnicami. jest wmodelach. Wprzypadku budowy makiety wwielkości H0e iH0m polecam rozjaz- nic, ainne umiejętnie zamaskował podsypką). dy 18 o produkowane przez Tilliga (nr kat. Modelarzom, którzy chcieliby odtworzyć 85631, 85632, 85637, 85638), awH0e wminiaturze sploty torów normalnych iwąrozjazdy 15o Roco (nr kat. 34411, 34409). skich, polecam stosowanie skrzyżowań irozWszystkie one mają metalowe krzyżownice, jazdów firmy Tillig. co jest szczególnie ważne dla uzyskania płynności jazdy małych lokomotyw oniewielkiej W ten sposób kończę cykl poświęcony liczbie osi (rys. 7). Odradzam stosowania roz- rozjazdom na makiecie kolejowej, będącej rejazdów od N-ki jako elementów wwielkości alistycznym odwzorowaniem prawdziwej koH0e. Od razu będzie widoczna różnica wwy- lei. Czytelników-modelarzy pragnących pomiarach podrozjazdnic iwich rozstawie. Na dzielić się swoimi doświadczeniami związanytaką adaptację mogą sobie pozwolić jedynie mi zbudową takiej makiety zachęcam do bardzo doświadczeni modelarze (taki sposób przedstawienia swoich dokonań na łamach Rys. 5. Połączenie torów równoległych dwoma roz- zastosował na swej makiecie np. A. Sadłow-o Świata Kolei, awszystkich chcących zgłębić jazdami łukowymi zprzechyłką – idea ułożenia roz- ski, uzyskując wten sposób rozjazdy 10 ten temat proszę olisty lub kontakt e-mailowy. wH0e, ale wyciął przy tym część podrozjazdLeszek Lewiński jazdów na płaszczyźnie bocznej stożka. [email protected]. Rys. 6. Plan rozjazdów wąskotorowych dla szerokości toru 750 mm. Rys. 7. Rozjazdy wąskotorowe H0m. iH0e produkcji firm Tillig iRoco. Świat kolei 6/2004 55
![Đablona dokumentu - Weby na [fbiw.uniza.sk]](http://s2.doczz.pl/store/data/002079596_1-f8feb10aed5e2c129f0a29f5f8c76ad5-70x70.png "Đablona dokumentu - Weby na [fbiw.uniza.sk]")
