załącznik nr 2 - program studiów dla specjalności Technika
Transkrypt
załącznik nr 2 - program studiów dla specjalności Technika
Załącznik nr 2 do zarządzenia nr 87 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 24 lipca 2012 r. LITERATURA I TREŚCI PROGRAMOWE PODYPLOMOWYCH STUDIÓW KWALIFIKACYJNYCH EDUKACJA INFORMATYCZNA I TECHNICZNA SPECJALNOŚĆ TECHNIKA 1 Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Podyplomowe Studia Kwalifikacyjne „Edukacja Informatyczna i Techniczna” specjalność: Technika Typ studiów: kwalifikacyjne/doskonalące: kwalifikacyjne Forma studiów: niestacjonarne Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA ma rozszerzoną wiedzę z zakresu matematyki, fizyki, chemii i innych obszarów właściwych dla studiowanego kierunku studiów przydatną do formułowania i rozwiązywania złożonych zadań z zakresu studiowanego kierunku studiów ma szczegółową wiedzę w zakresie kierunków studiów powiązanych ze studiowanym kierunkiem studiów ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę ogólną obejmującą kluczowe zagadnienia z zakresu studiowanego kierunku studiów ma podbudowaną teoretycznie wiedzę związaną z wybranymi zagadnieniami z zakresu studiowanego kierunku studiów ma wiedzę o trendach rozwojowych i najistotniejszych nowych osiągnięciach z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i pokrewnych dyscyplin naukowych ma podstawową wiedzę o cyklu życia urządzeń, obiektów i systemów technicznych zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu złożonych zadań inżynierskiuch z zakresu studiowanego kierunku studiów ma wiedzę niezbędną do zrozumienia społecznych, ekonomicznych, prawnych i innych pozatechnicznych uwarunkowań działalności inżynierskiej oraz ich uwzględniania w praktyce ma podstawową wiedzę dotyczącą zarządzania UMIEJĘTNOŚCI 2 potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł w zakresie studiowanego kierunku studiów; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji i krytycznej oceny, a także wyciągać wnioski oraz formułować i wyczerpująco uzasadniać opinie potrafi porozumiewać się przy użyciu różnych technik w środowisku zawodowym oraz w innych środowiskach w zakresie studiowanego kierunku studiów potrafi przygotować i przedstawić prezentację ustną, dotyczącą szczegółowych zagadnień z zakresu studiowanego kierunku studiów potrafi określić kierunki dalszego uczenia się i realizować proces samokształcenia potrafi posługiwać się technikami informacyjno-komunikacyjnymi właściwymi do realizacji określonych zadań potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary i symulacje komputerowe, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań i prostych problemów badawczych metody analityczne, symulacyjne oraz eksperymentalne potrafi – przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań – integrować wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zastosować podejście systemowe uwzględniające także aspekty pozatechniczne ma przygotowanie niezbędne do pracy w środowisku szkolnym oraz zna zasady bezpieczeństwa związane z tą pracą potrafi dokonać wstępnej analizy ekonomicznej podejmowanych działań KOMPETENCJE SPOŁECZNE rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności, w tym jej wpływu na środowisko i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych 3 zadania prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu potrafi myśleć i działać w sposób kreatywny i przedsiębiorczy ma świadomość roli społecznej absolwenta uczelni technicznej, zwłaszcza rozumie potrzebę formułowania i przekazywania społeczeństwu, w szczególności poprzez środki masowego przekazu, informacji i opinii dotyczących osiągnięć techniki i innych aspektów działalności inżynierskiej; podejmuje starania, aby przekazać takie informacje i opinie w sposób powszechnie zrozumiały, z uzasadnieniem różnych punktów widzenia. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) NAUKA O MATERIAŁACH Język polski Wiedza: Rozumie znaczenie materiałoznawstwa w dziedzinie nauk technicznych oraz wie czym zajmuje się nauka o materiałach. Ma podstawową wiedzę z zakresu nauki o materiałach, zasad doboru materiałów inżynierskich oraz podstaw projektowania materiałowego jak również z zakresu mechaniki technicznej oraz wytrzymałości materiałów. Zna zjawiska przemian fazowych, ich klasyfikację oraz wykres Fe-C. Ma wiedzę na temat rodzajów stali i innych stopów żelaza. Zna podstawowe definicje i metody badania twardości materiałów. Ma podstawową wiedzę na temat metod badania struktury krystalicznej i mikrostruktury ceramiki oraz innych materiałów wielofazowych, w tym gęstość, porowatość, nasiąkliwość. Ma wiedzę na temat materiałów specjalnych, funkcjonalnych i niemetalowych, w tym materiałów inteligentnych (ferroiki, biferroiki, multiferroiki), ich właściwości, klasyfikacji i możliwości aplikacyjnych. . Ma wiedzę na temat zjawiska piezoelektrycznego i jego praktycznego wykorzystania. 4 Umiejętności: Potrafi dokonać podziału materiałów na różne grupy pod względem właściwości elektrycznych. . Potrafi stosować w praktyce podstawowe pojęcia z krystalografii. Potrafi opisać defekty struktury i dokonać ich podziału. Potrafi opisać pojęcia dotyczące obróbki cieplnej i cieplnochemicznej stali (hartowanie, odpuszczanie, wyżarzanie, nawęglanie, azotowanie itp.). Potrafi podać podstawowe rodzaje stali i stopów. . Posiada umiejętności doboru materiałów do zastosowań technicznych pod kątem kształtowania ich struktury i właściwości. . Potrafi planować i realizować eksperymenty związane z nauką o materiałach i wyciągać na ich podstawie wnioski. Ma umiejętność korzystania z literatury, komputera, baz danych i baz materiałowych, internetu oraz innych właściwie dobranych źródeł w realizacji celów dydaktycznych i technologicznych dotyczących zagadnień związanych z materiałoznawstwem. Kompetencje społeczne: Ma podstawową wiedzę niezbędną do rozumienia społecznych, ekonomicznych, prawnych i innych pozatechnicznych uwarunkowań działalności inżynierskiej. Ma świadomość wpływu działalności inżynierskiej na środowisko i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) pierwszy Wykład i ćwiczenia (i/lub ćwiczenia laboratoryjne) Wiedza z zakresu fizyki i chemii Wykład – 5h Ćwiczenia – 25h 7 5 Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Wykład – przedstawienie treści w postaci prezentacji (np. w programie MS Office Power Point) i/lub w formie tradycyjnej (tablica, rzutnik folii, itp). . Ćwiczenia – praca słuchacza na pracowni komputerowej z wykorzystaniem technik multimedialnych, inżynierskich i technicznych baz danych, materiałowych baz danych, internetu itp. i/lub na pracowni laboratoryjnej (z wykorzystaniem sprzętu laboratoryjnego); Egzamin ustny lub pisemny w formie testu (co najmniej 20 pytań). Prace kontrolne w postaci referatu lub prezentacji dotyczące zagadnień z zakresu nauki o materiałach. Wykład – egzamin ustny lub pisemny w formie testu. Ćwiczenia – prace kontrolne w postaci referatu lub prezentacji dotyczące zagadnień z zakresu nauki o materiałach i/lub na podstawie ocen ze sprawozdań z wykonanych ćwiczeń laboratoryjnych. Nauka o materiałach i materiałoznawstwo – cele i zadania. Materiały techniczne: naturalne i inżynierskie (metalowe i niemetalowe, polimerowe, ceramiczne i kompozytowe) – porównanie struktury, właściwości, zastosowań. Zasady i kryteria doboru materiałów inżynierskich. Dielektryki, piezoelektryki i ferroelektryki oraz ich zastosowanie. Poziomy kształtowania właściwości materiałów. Zagadnienia krystalografii. Budowa ciał stałych: typy wiązań, struktura krystaliczna metali. Defekty struktury krystalicznej. Własności mechaniczne. Wpływ struktury i defektów struktury na własności. Właściwości elektryczne i magnetyczne ciał stałych. Własności trybologiczne i korozyjne materiałów. Metale i stopy metali. Układ żelazo– węgiel. Żeliwa i stale. Stopy metali kolorowych – brązy, mosiądze, lekkie stopy. Metale szlachetne. Materiały spiekane i ceramiczne – szkło, ceramika tradycyjna, nowe materiały ceramiczne. Materiały kompozytowe, polimerowe. Materiały inteligentne (ferroiki, multiferroiki) oraz ich zastosowanie. Metody badań materiałów. 6 Literatura podstawowa: 1. L. A. Dobrzański, „Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo”, WNT, Gliwice-Warszawa, 2002 (oraz wydanie wcześniejsze, od 1998 r.) 2. M. Blicharski: „Wstęp do inżynierii materiałowej”. WNT Warszawa, 2003. 3. K. Przybyłowicz, J. Przybyłowicz, Materiałoznawstwo w pytaniach i odpowiedziach, WNT, Warszawa, 2004, 2000 Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Literatura uzupełniająca: 1. W.D. Callister Jr, Materials science and engineering, John Wiley & Sons, New York, 1990. 2. L.A. Dobrzański, Materiały inżynierskie i projektowanie materiałowe, WNT, GliwiceWarszawa, 2006. 3. S. Rudnik, Metaloznawstwo. PWN. W-wa. 1998. 4. M. Blicharski, Inżynieria materiałowa – stal, WNT, Warszawa, 2004. 5. Z. Bojarski, M. Gigla, K. Stróż, M. Surowiec, Krystalografia, PWN, W-wa 96 6. M. van Meerssche, J. Feneau-Dupont, Krystalografia i chemia strukturalna, PWN, 1984 7. Z. Bojarski, H. Habla, M. Surowiec, Materiały do nauki krystalografii, Skrypty Uniwersytetu Śląskiego, 1993 8. W. Domke, Vademecum materiałoznawstwa, WNT Warszawa, 1989. 9. O.H. Wyatt, D. Hughes, Wprowadzenie do inżynierii materiałowej. WNT Warszawa, 1978. 10. Z. Surowiak i in.: Elektroceramika, WUŚ, Katowice 2004. 11. S. Okoniewski, Technologia metali cz.2. WSziP 1978 12. Z. Wendorff, Metaloznawstwo, WNT, 1971 TECHNIKI WYTWARZANIA Język polski Wiedza: Słuchacz ma podstawową wiedzę w zakresie inżynierii wytwarzania, projektowania procesów technologicznych oraz roli doboru materiałów inżynierskich. Ma podstawową wiedzę z zakresu mechaniki technicznej oraz wytrzymałości materiałów. . Słuchacz zna znaczenie materiałów inżynierskich w budowie i eksploatacji maszyn oraz mechatronice i elektronice, zna zasady wykorzystania programów 7 komputerowych wspomagających tą wiedzę. Umiejętności: Słuchacz posiada umiejętności doboru materiałów do zastosowań technicznych pod kątem kształtowania ich struktury i właściwości. . Potrafi także dobrać metody technologii wytwarzania w celu kształtowania produktów, ich struktury i właściwości. Ma umiejętność korzystania z komputera, literatury, technicznych i materiałowych baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł do pozyskania informacji w realizacji projektów technologicznych, konstruktorskich oraz celów dydaktycznych. Kompetencje społeczne: Ma świadomość ważności pozatechnicznych aspektów i skutków działalności inżynierskiej oraz procesów technologicznych, także pod kątem jego wpływu na środowisko i zdrowie człowieka oraz związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany pierwszy Forma realizacji zajęć Ćwiczenia Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Wiedza z zakresu materiałoznawstwa Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Ćwiczenia – 10h 3 Ćwiczenia– praca słuchacza na pracowni komputerowej z wykorzystaniem technik multimedialnych, technicznych i inżynierskich baz danych, internetu itp. Prace kontrolne w postaci referatu lub prezentacji multimedialnej dotyczące zagadnień z zakresu technik wytwarzania i procesów technologicznych materiałów inżynierskich. Prace kontrolne w postaci referatu lub prezentacji multimedialnej. Bieżąca (ustna) kontrola wiedzy przeprowadzona na zajęciach. Zaliczenie 8 Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Kierunki rozwoju technologii wytwarzania; Proces technologiczny i podstawy jego doboru; Podział technologii wytwarzania i etapy procesu technologicznego. Wyrób i jego elementy. Wymagania technologiczne w konstrukcji; Obróbka plastyczna podział procesów i podstawowe wyroby; Obróbka cieplna podstawowe operacje i ich zastosowanie; Obróbka plastyczna i jej podział; Sposoby kształtowania plastycznego; Proces walcowania i walcarki; Kucie, podstawowe operacje kucia swobodnego, kucie matrycowe, wady i zalety; . Procesy odlewania podział i zastosowanie, Modele odlewnicze; technologia formy i rdzenia; topienie i urządzenia do topienia; zalewanie form i obróbka wykończeniowa odlewu; przykładowe metody wykonywania odlewów; materiały odlewnicze i zakresy temperaturowe; wady odlewów; zastosowanie technologii i przykłady Obróbka skrawaniem podział i zastosowanie, Właściwości metali podatnych na obróbkę plastyczną. tokarki i toczenie, frezarki i frezowanie, wiertarki i wiercenie, szlifierki i szlifowanie, przeciągacze i przeciąganie, metody obróbki gładkościowej, materiały narzędziowe. Metody łączenia materiałów konstrukcyjnych - spawanie Konstrukcje i oznaczenia spoin; spawanie gazowe, teoria i zastosowanie; spawanie łukowe, teoria i zastosowanie; rodzaje, dobór i zastosowanie elektrod; parametry procesu; nowoczesne metody spawalnicze; urządzenia i osprzęt techniczny. Metody łączenia materiałów konstrukcyjnych - zgrzewanie, lutowanie, klejenie Podstawy i teoria technologii; konstrukcje i oznaczenia złączy; zgrzewanie elektryczne oporowe (doczołowe, punktowe, liniowe), zastosowanie i przykłady; lutowanie – podstawy teoretyczne, metody, rodzaje lutu i ich zastosowanie; lutospawanie; klejenie - przebieg procesu, nowoczesne kleje i środki pochodne. Nowoczesne technologie cięcia w przemyśle Podstawy i teoria technologii cięcia; cięcie klasyczne na gilotynach i nożycach krążkowych, parametry procesu, materiały na narzędzia tnące; cięcie gazowe, plazmowe i laserowe podstawy i zastosowanie procesu; nowoczesne maszyny i urządzenia do cięcia. Zabezpieczenia antykorozyjne i powłoki lakiernicze Zabezpieczenia lakiernicze, lakiery i metody ich nanoszenia, lakiernicze ciągi przemysłowe; powłoki galwaniczne (chromowanie, niklowanie, cynkowanie…), metody nanoszenia, ich zastosowanie, własności; smary i media zabezpieczające, Produkcja surówki i stali Wielki piec, materiały wsadowe, produkty wielkiego pieca; surowce stalownicze, metody produkcji stali, odlewanie stali do wlewnic, ciągłe odlewanie stali. Metalurgia proszków Metody wytwarzania, własności proszków metali, prasowanie i spiekanie proszków metali, wady i zalety metalurgii proszków, wyroby spiekane – podział 9 Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej i zastosowanie, Wybrane procesy technologiczne materiałów ceramicznych, kompozytowych, polimerowych oraz elementów części maszyn i urządzeń. Literatura podstawowa: 1. L. A. Dobrzański.: „Materiały inżynierskie i projektowanie materiałowe. Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo”. WNT, Warszawa 2006 2. S. Okoniewski, „Technologia maszyn”, WSiP, Warszawa 1999 3. M. Feld „Projektowanie procesów technologicznych typowych części maszyn”, WNT, Warszawa 2003 Literatura uzupełniająca: 1. J. Barcik, M. Kupka, A. Wala, Technologia metali, T.2 System i techniki wytwarzania, WUŚ, Katowice 2000 2. W. D. Callister Jr, Materials science and engineering, John Wiley & Sons, New York, 1990. 3. M. Blicharski, Inżynieria materiałowa – stal, WNT, Warszawa, 2004. 4. S. Okoniewski, Technologia metali cz.1,3,4. WSziP 1978 5. F. Staub , J. Adamczyk i inni. „Metaloznawstwo”. Wyd. Śląsk, Katowice, 1979. 6. W. Domke, Vademecum materiałoznawstwa, WNT Warszawa, 1989. 7. O.H. Wyatt, D. Hughes, Wprowadzenie do inżynierii materiałowej. WNT Warszawa, 1978. 8. M. Blicharski, Wstęp do inżynierii materiałowej. WNT Warszawa, 1998. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) MECHANIKA TECHNICZNA Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Język polski Wiedza: Przywołuje elementarną wiedzę z zakresu mechaniki i wytrzymałości materiałów, rozpoznaje i analizuje elementy układów mechanicznych. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Umiejętności: Adoptuje znane techniki do rozwiązywania problemów technicznych, rozwiązuje proste zadania inżynierskie. Kompetencje społeczne: Wykonuje prace indywidualne i zespołowe, uzasadnia uzyskane wyniki. 10 Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany pierwszy Wykład wprowadzający do zrozumienia najważniejszych zagadnień mechaniki podzielony jest na statykę i wytrzymałość materiałów oraz inne wiadomości. Forma realizacji zajęć Ćwiczenia - Prowadzący wspólnie ze słuchaczami analizuje i wykonuje zadania tablicowe w oparciu o wiedzę przekazaną na wykładach. Projekt - Słuchacz projektowe. Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) samodzielnie wykonuje zadanie Realizacja efektów kształcenia przedmiotu „Nauka o Materiałach” oraz wiedza z zakresu matematyki i fizyki Wykład – 5h Ćwiczenia – 10h 4 W ramach przedmiotu stosowane będą następujące metody dydaktyczne: Stosowane metody dydaktyczne 1. Wykład informacyjno - problemowy, 2. Ćwiczenia przedmiotowe, 3. Projekt, 4. Laboratoryjna, eksperymentu. Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy W ramach przedmiotu zostaną zrealizowane dwa kolokwia: statyka, wytrzymałość materiałów. Kolokwium składa się z dwóch części: teoretycznej, związanych ze sprawdzanym zakresem materiału i części praktycznej w ramach której słuchacz wykonuje zadania rachunkowe. W trakcie realizacji przedmiotu słuchacz zrealizuje projekt z zakresu mechaniki i wytrzymałości materiałów. Egzamin. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnych wyników z kolokwiów przeprowadzonych na zajęciach oraz oddanie pozytywnie ocenionego projektu. Egzamin Wprowadzenie. Zasady mechaniki; więzy i reakcje; 11 kształcenia*) aksjomaty statyki; płaski układ sił. Analityczne warunki równowagi płaskiego zbieżnego układu sił; twierdzenie o trzech siłach; moment siły względem punktu; para sił; moment pary sił. Tarcie ślizgowe. Płaski dowolny układ sił; warunki równowagi płaskiego dowolnego układu sił. Przestrzenny zbieżny i dowolny układ sił. Redukcja przestrzennego układu sił; warunki równowagi przestrzennego dowolnego układu sił. Kratownice płaskie. Środki ciężkości. Wprowadzenie do wytrzymałości materiałów. Przedmiot i zadania wytrzymałości materiałów. Siły wewnętrzne Naprężenia, przemieszczenia i odkształcenia. Prawo Hooke'a dla najprostszych stanów obciążenia. 1. Misiak Jan: Mechanika techniczna. Statyka i wytrzymałość materiałów. WNT, Warszawa 2006. 2. Siuta Władysław, Rososiński Stanisław, Kozak Bogusław: Zbiór zadań z mechaniki technicznej. WSiP, Warszawa 2007. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 3. Bąk Roman, Stawinoga Alojzy: Mechanika dla niemechaników. WNT, Warszawa 2009. 4. Niezgodziński Tadeusz: Mechanika Naukowe PWN, Warszawa 2010. ogólna. 5. Niezgodziński Michał E., Niezgodziński Tadeusz: Wytrzymałość Materiałów. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Język przedmiotu/modułu kształcenia*) MASZYNOZNAWSTWO Język polski Wiedza: Klasyfikuje urządzenia z zakresu maszynoznawstwa ogólnego. Analizuje budowę prostych maszyn i układów mechanicznych. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Umiejętności: Identyfikuje istniejące rozwiązania techniczne: urządzenia, obiekty, procesy. Rozwiązuje proste zadania inżynierskie. Wyodrębnia informacje z literatury oraz innych źródeł. Kompetencje społeczne: Wykonuje prace indywidualne i zespołowe, uzasadnia wybór w zakresie stosowanych maszyn . 12 Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany pierwszy Wykład - Klasyfikacja maszyn i silników. Maszyny przepływowe. Energia cieczy. Wymiana ciepła, turbiny parowe, pompy, wentylatory, sprężarki i dmuchawy. Forma realizacji zajęć Ćwiczenia - Prowadzący wspólnie ze słuchaczami analizuje i wykonuje zadania tablicowe w oparciu o wiedzę przekazaną na wykładach. Projekt - Słuchacz projektowe. Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) samodzielnie wykonuje zadanie Realizacja efektów kształcenia przedmiotu „Nauka o Materiałach” i „Mechanika i wytrzymałość materiałów” oraz wiedza z zakresu matematyki i fizyki Wykład – 5h Ćwiczenia – 10h 4 W ramach przedmiotu stosowane będą następujące metody dydaktyczne: Stosowane metody dydaktyczne 1. Wykład informacyjno problemowy, 2. Ćwiczenia przedmiotowe, 3. Burza mózgów, 4. Projekt. Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy W ramach przedmiotu zostanie zrealizowane kolokwium z zakresu maszynoznawstwa ogólnego, podziału i budowy maszyn, teoretyczne związanych ze sprawdzanym zakresem materiału i części praktycznej w ramach której słuchacz wykonuje zadania rachunkowe. W trakcie realizacji przedmiotu słuchacz zrealizuje projekt z zakresu maszynoznawstwa ogólnego. Egzamin. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnych wyników z kolokwium przeprowadzonego na zajęciach oraz oddanie pozytywnie ocenionego projektu. Egzamin Pojęcia maszyny i systemu maszynowego. Podstawowe rodzaje elementów i zespołów maszyn: połączenia, 13 łożyskowania, wały i osie, sprzęgła i hamulce. Maszyny energetyczne i ich podział. Maszyny i urządzenia wyporowe: pompy, sprężarki i silniki spalinowe. Maszyny i urządzenia przepływowe: pompy, sprężarki, wentylatory, turbiny wodne i gazowe. Układy napędowe: mechaniczne, hydrauliczne, pneumatyczne. 1. Biały Witold: Maszynoznawstwo dla niemechaników. Wydawnictwo Pracowni Komputerowej Jacka Skalmierskiego, Gliwice 2010. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 2. Bartkiewicz J.: Maszynoznawstwo. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1994. 3. Tomasiak E.: Napędy i sterowania hydrauliczne i pneumatyczne. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2001. 4. Orlik Z.: Maszynoznawstwo. WSiP, Warszawa 1989. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Język przedmiotu/modułu kształcenia*) ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA Język polski Wiedza: Przywołuje elementarną wiedzę z zakresu elektrotechniki i elektroniki. Rozpoznaje i analizuje elementy oraz podstawowe układy elektroniki analogowej, cyfrowej oraz teorii obwodów. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Umiejętności: Potrafi wykorzystać znane metody do rozwiązywania zagadnień z zakresu teorii obwodów. Realizuje proste zadania o charakterze inżynierskim. Kompetencje społeczne: Wykonuje prace indywidualne oraz zespołowe, uzasadnia uzyskane wyniki. Rozumie znaczenie przedmiotu dla podniesienia jakości życia społeczeństwa. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć pierwszy Wykład - wprowadzający do zrozumienia najważniejszych zagadnień elektrotechniki i elektroniki systematyzuje wiedzę z zakresu teorii obwodów liniowych oraz podstaw 14 elektroniki analogowej i cyfrowej. Ćwiczenia - Prowadzący wspólnie ze słuchaczami analizuje i wykonuje zadania tablicowe oraz realizuje analizę układów elektronicznych na symulatorach lub rzeczywistych układach w oparciu o wiedzę przekazaną na wykładach. Projekt - Słuchacz samodzielnie lub w niewielkiej grupie wykonuje zadanie projektowe. Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Podstawowe wiadomości z fizyki i matematyki: jednostki i przeliczanie jednostek układu SI, rozwiązywanie równań liniowych, funkcje liniowe i nieliniowe, wielomiany, funkcje trygonometryczne, działania na wektorach, podstawy teorii obwodów – właściwości elementów R, L, C w dziedzinie czasu i częstotliwości, właściwości prądów stałych i zmiennych, analiza i prezentacja danych na wykresach. Wykład – 5h Ćwiczenia – 20h 5 W ramach przedmiotu stosowane będą następujące metody dydaktyczne: 1. wykład, Stosowane metody dydaktyczne 2. prezentacja, pokaz 3. ćwiczenia rachunkowe, 4. projekt – opracowanie lub pomiar prostego układu elektronicznego. Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy W ramach przedmiotu zostanie zrealizowane kolokwium zaliczeniowe, w skład którego wchodzą zagadnienia teorii obwodów jak i sprawdzenie praktycznych umiejętności w projektowaniu i analizie wybranych układów elektroniki analogowej i cyfrowej. W trakcie realizacji przedmiotu słuchacz zrealizuje projekt z zakresu pomiaru lub budowy wybranego obwodu elektrycznego. Egzamin. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnego wyniku z kolokwium oraz projektu pomiaru lub budowy układu elektrycznego. 15 Egzamin Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Podstawowe definicje: obwód elektryczny, prąd i napięcie elektryczne, pole elektryczne i magnetyczne. Prąd stały i zmienny. Elementy bierne i aktywne, prawa Ohm'a i Kirchhoff'a, moc w obwodach elektrycznych. Obwody rezonansowe. Sygnały elektryczne w dziedzinie czasu i częstotliwości. Podstawowe układy analogowe i cyfrowe: diody i tranzystory bipolarne i ich zastosowania. Tranzystory polowe typu JFET, MOS i CMOS. Wzmacniacze operacyjne i układy z zastosowaniem wzmacniaczy operacyjnych. Przetworniki analogowocyfrowe i cyfrowo-analogowe. Układy logiczne, bramki, przerzutniki, liczniki, multipleksery i demultipleksery. Układy sekwencyjne i kombinacyjne. 1. S. Bolkowski, Teoria obwodów elektrycznych, WNT, Warszawa, 2012 2. P. Horowitz, W. Hill, Sztuka elektroniki, cz. 1 i 2, WKŁ, Warszawa, 2009 3. J. Kalisz, Podstawy elektroniki cyfrowej, WKŁ, Warszawa, 2008 Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 4. S. Osowski, K. Siwek., M. Śmiałek.: Teoria obwodów. Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa, 2006 5. P. Hempowicz, R. Kiełsznia, A. Piłatowicz, J. Szymczyk, T. Toborowski, A. Wąsowski, A.Zielińska, W. Żurawski Elektrotechnika i elektronika dla nieelektryków, WNT, Warszawa, 2009 Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) METROLOGIA I URZĄDZENIA POMIAROWE Język polski Wiedza: Przywołuje elementarną wiedzę z zakresu metrologii i urządzeń pomiarowych. Zna podstawy prawidłowego procesu pomiarowego i wykorzystania urządzeń pomiarowych. Analizuje uzyskane wyniki i wyciąga z nich wnioski. 16 Umiejętności: Potrafi wybrać urządzenia i metody pomiarowe do uzyskania zdefiniowanych celów metrologicznych. Realizuje proste zadania o charakterze inżynierskim. Kompetencje społeczne: Wykonuje prace indywidualne oraz zespołowe, uzasadnia uzyskane wyniki. Rozumie znaczenie przedmiotu dla podniesienia jakości życia społeczeństwa. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć pierwszy Ćwiczenia - Prowadzący wspólnie ze słuchaczami analizuje i wykonuje rachunkowe zadania tablicowe oraz przykładowe pomiary wielkości elektrycznych lub nieelektrycznych a następnie opracowuje uzyskane wyniki. Projekt - Słuchacz samodzielnie lub w niewielkiej grupie wykonuje zadanie projektowe. Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Podstawowe wiadomości z fizyki i matematyki: jednostki i przeliczanie jednostek układu SI, rozwiązywanie równań liniowych, funkcje liniowe i nieliniowe, wielomiany, funkcje trygonometryczne, działania na wektorach, analiza i prezentacja danych na wykresach. Analiza sygnałów ciągłych i dyskretnych. Ćwiczenia – 15h 3 W ramach przedmiotu stosowane będą następujące metody dydaktyczne: Stosowane metody dydaktyczne 1. prezentacja, pokaz 2. ćwiczenia przedmiotowe, 3. projekt – opracowanie toru pomiarowego. Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy W ramach przedmiotu zostanie zrealizowane kolokwium zaliczeniowe, w skład którego wchodzą zagadnienia teorii metrologii jak i sprawdzenie praktycznych umiejętności w konfigurowaniu toru pomiarowego do zdefiniowanego zadania metrologicznego. W trakcie realizacji przedmiotu słuchacz wykona ćwiczenia pomiarowe oraz opracuje wyniki i wyciągnie z nich wnioski. Dodatkowo zrealizowany zostanie projekt wybranego toru 17 pomiarowego. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnego wyniku z kolokwium oraz projektu układu toru pomiarowego. Zaliczenie Pomiar – wielkości i ich miary, skale, jednostki, wzorce, mezurand, dobór metody pomiarowej. Analiza błędów oraz dokumentacja wyników pomiarów. Statyczne i dynamiczne właściwości toru pomiarowego. Klasyfikacja i przegląd czujników podstawowych wielkości elektrycznych i nieelektrycznych. Wybrane systemy pomiarowe. Dokładność, błąd pomiaru, niepewność pomiaru. Metody numeryczne w analizie błędów i prezentacji wyników pomiarów. 1. J. Barzykowski, A. Domańska, M. Kujawińska i inni Współczena metrologia zagadnienia wybrane, WNT, Warszawa, 2009 2. A. Chwaleba, M. Poniński , A.Siedlecki Metrologia elektryczna, WNT, Warszawa, 2009 Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 3. S. Adamczak , W. Makieła Podstawy metrologii i inżynierii jakości dla mechaników, ćwiczenia praktyczne, WNT, Warszawa, 2010 4. Zbigniew Kotulski, Wojciech Szczepiński Rachunek błędów dla inżynierów, WNT, Warszawa, 2009 5. J. Bednarczyk Podstawy metrologii technicznej wyd. AGH, Kraków, 2000. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) AUTOMATYKA I ROBOTYKA Język polski Wiedza: Przywołuje elementarną wiedzę z zakresu automatyki i robotyki. Zna podstawy i potrzebę automatyzacji. Rozpoznaje i analizuje elementy układów regulacji i sterowania automatycznego. Umiejętności: Potrafi wykorzystać znane metody do rozwiązywania zagadnień z zakresu sterowania. Realizuje proste zadania o charakterze inżynierskim. 18 Kompetencje społeczne: Wykonuje prace indywidualne oraz zespołowe, uzasadnia uzyskane wyniki. Rozumie znaczenie przedmiotu dla podniesienia jakości życia społeczeństwa. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany drugi Wykład - wprowadzający do zrozumienia najważniejszych zagadnień automatyki i robotyki systematyzuje wiedzę z zakresu automatyzacji, sterowania i regulacji, manipulatorów i robotów oraz inne wiadomości. Forma realizacji zajęć Ćwiczenia - Prowadzący wspólnie ze słuchaczami analizuje i wykonuje zadania tablicowe oraz programowanie układów sterowania na symulatorach lub rzeczywistych urządzeniach w oparciu o wiedzę przekazaną na wykładach. Projekt - Słuchacz samodzielnie lub w niewielkiej grupie wykonuje zadanie projektowe. Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Podstawowe wiadomości z fizyki: mechaniki (statyka, dynamika), hydrostatyki i hydrodynamiki, jednostki i przeliczanie jednostek układu SI, rozwiązywanie równań liniowych, funkcje liniowe i nieliniowe, wielomiany, funkcje trygonometryczne, działania na wektorach, podstawy teorii obwodów – właściwości elementów R, L, C w dziedzinie czasu i częstotliwości, właściwości prądów stałych i zmiennych, analiza i prezentacja danych na wykresach. Analiza sygnałów ciągłych i dyskretnych, zrozumienie praw algebry Boole’a i praw de Morgana, podstawy techniki cyfrowej – funktory logiczne i ich symbolika, podstawy algorytmiki – schematy blokowe i przepływ danych. Zrozumienie podstaw działania w kodzie binarnym, ogólna znajomość zasady działania mikrokomputerów. Wykład – 5h Ćwiczenia – 20h 5 W ramach przedmiotu stosowane będą następujące metody dydaktyczne: 1. wykład, 2. prezentacja, pokaz 19 3. ćwiczenia przedmiotowe, 4. projekt – opracowanie algorytmu sterowania. Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy W ramach przedmiotu zostanie zrealizowane kolokwium zaliczeniowe, w skład którego wchodzą zagadnienia teorii sterowania oraz robotyki jak i sprawdzenie praktycznych umiejętności w programowaniu układów sterowania. W trakcie realizacji przedmiotu słuchacz zrealizuje projekt z zakresu sterowania wybranym procesem. Egzamin. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnego wyniku z kolokwium oraz projektu układu sterowania. Egzamin Elementy automatyki. Schematy blokowe. Pojęcia podstawowe: urządzenie sterujące i obiekt sterowania, rodzaje sprzężeń między urządzeniem sterującym a obiektem, sterowanie w układzie otwartym i zamkniętym, klasyfikacja układów sterowania, sygnały w układach – ich cechy i rodzaje. Podstawowe człony automatyki. Modele członów i układów. Charakterystyki typowych układów regulacji, zagadnienia identyfikacji obiektów. Regulatory i człony korekcyjne w układach regulacji. Stabilność liniowych układów automatyki. Sensory, czujniki pomiarowe, cyfrowe urządzenia pomiarowe i ich zastosowanie w automatyzacji. Sterowanie analogowe, binarne i cyfrowe. Modelowanie układów. Model systemowy człowieka i maszyny manipulacyjnej. Serwooperatory. Teleooperatory. Manipulatory. Roboty i ich generacje. Proste i odwrotne zadania kinematyki i dynamiki manipulatorów i robotów. Schematy kinematyczne robotów. Przestrzenie robocze. Biomanipulatory. Cyfrowe układy sterowania. Rozproszone systemy sterowania. 1. Zygmunt Wróbel, Grzegorz Sapota, Sterowniki programowalne – laboratorium, Wydawnictwo UŚ, Katowice, 2003 2. Giergiel Mariusz J., Hendzel Zenon, Żylski Wiesław, Modelowanie i sterowanie mobilnych robotów, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002 3. Zdzisław Bubnicki, Teoria i algorytmy sterowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002 4. Jerzy 20 Kasprzyk, Programowanie sterowników przemysłowych, Techniczne, 2005 5. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Wydawnictwo Naukowo- Andrzej Dębowski, Automatyka. Podstawy teorii, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 2008 PRACOWNIA TECHNICZNO-KONSTRUKTORSKA Język polski Wiedza: Używa wiedzy związanej z podstawami konstrukcji mechanicznych. Projektuje połączenia wykorzystywane w budowie maszyn i urządzeń. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Umiejętności: Identyfikuje istniejące rozwiązania techniczne: połączenia, wały i osie, sprzęgła, łożyskowanie i napędy. Transponuje wiedzę w celu rozwiązania prostych zadań inżynierskich. Wyodrębnia informacje z literatury oraz innych źródeł. Kompetencje społeczne: Stosuje algorytmy wykorzystywane podczas konstruowania. Demonstruje uzyskane wyniki i wyjaśnia zastosowane metody obliczeniowe. Wykonuje prace indywidualne i zespołowe. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć drugi Ćwiczenia - Prowadzący wspólnie ze słuchaczami analizuje i wykonuje zadania tablicowe w oparciu o wiedzę zawarta w literaturze przedmiotu. Projekt - Słuchacz samodzielnie lub zespołowo wykonuje zadanie projektowe. Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Realizacja efektów kształcenia przedmiotu „Nauka o Materiałach”, „Mechanika i wytrzymałość materiałów” i „Maszynoznawstwo” oraz wiedza z zakresu matematyki i fizyki Ćwiczenia – 15h 3 21 W ramach przedmiotu stosowane będą następujące metody dydaktyczne: Stosowane metody dydaktyczne 1. Ćwiczenia przedmiotowe, 2. Burza mózgów, 3. Projekt. Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Kartkówki - Przed zajęciami słuchacz rozwiązuje zadanie rachunkowe, które zakresem materiału obejmują poprzednie ćwiczenia. W trakcie realizacji przedmiotu słuchacz zrealizuje, indywidualnie lub w zespole, projekt z zakresu podstaw budowy maszyn. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnych wyników z kartkówek przeprowadzonych na zajęciach oraz oddanie pozytywnie ocenionego projektu. Zaliczenie Metodyka konstruowania – etapy procesu konstruowania, kryteria oceny obiektu. Patenty, normy, przepisy, unifikacja, typizacja. Naprężenia dopuszczalne, współczynnik bezpieczeństwa, nośność graniczna. Zużycie, zapobieganie zużyciu, odnowa konstrukcji. Połączenia nitowye, spawane, zgrzewane, klejone, śrubowe, kształtowe oraz wały i osie. Zespoły maszyn: łożyska toczne, łożyska ślizgowe, sprzęgła (rodzaje, sztywne, luźne, przegubowe, podatne, cierne) i hamulce. Przekładnie pasowe, łańcuchowe i zębate podstawowe cechy, dobór przekładni. 1. Biały Witold: Maszynoznawstwo dla niemechaników. Wydawnictwo Pracowni Komputerowej Jacka Skalmierskiego, Gliwice 2010. 2. pod red. Dietricha M.: Podstawy konstrukcji maszyn. WNT, Warszawa 1999. 3. pod red. Osiński Z.: Podstawy konstrukcji maszyn. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999. 4. Porębska M., Skorupa A.: Połączenia spójnościowe. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997. 5. Szewczyk K.: Warszawa 1991. 6. Mazanek E.: Przykłady obliczeń z podstaw konstrukcji maszyn. Warszawa, WNT, Tom I, II., 2005 22 Połączenia gwintowe. PWN, Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) PRACOWNIA WYCHOWANIA KOMUNIKACYJNEGO Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Język polski Wiedza: Przepisy ruchu drogowego zgodnie z Ustawą „Prawo o ruchu drogowym” dotyczące pojazdów, a w szczególności rowerów i motorowerów z uwzględnieniem budowy i naprawy tych pojazdów. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Umiejętności: Wykorzystanie tej wiedzy w praktyce oraz umiejętność przygotowania tych pojazdów do bezpiecznego poruszania się po drogach. Kompetencje społeczne: Świadomość niebezpieczeństw związanych z poruszaniem się po drogach zarówno pieszych jak i zmotoryzowanych w przypadku łamania przepisów i tzw. „brawury”. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Wykaz literatury obowiązkowej drugi Ćwiczenia Znajomość podstaw ruchu drogowego. Umiejętność logicznego myślenia i analizowania. Ćwiczenia – 10h 2 Wykład, pogadanka, analiza testów, filmy dydaktyczne,prezentacje multimedialne. Prawidłowe rozwiązanie testu oraz indywidualne przygotowanie prezentacji. Aktywny udział w zajęciach, pokaz przygotowanej prezentacji. Zaliczenie Prawo o ruchu drogowym. Budowa, obsługa, konserwacja roweru, motoroweru, skutera o pojemności do 50 ccm. Kodeks drogowy z komentarzem. 23 i uzupełniającej Ustawa „Prawo o ruchu drogowym”. Technika w praktyce. Bezpieczeństwo ruchu drogowego. Wyd. Nowa Era. Warszawa 2011. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) ZAGADNIENIA EKOLOGII WE WSPÓŁCZESNEJ TECHNICE Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Język polski Wiedza: Funkcjonowanie człowieka w złozonym systemie przyrodniczym. Analiza struktury i funkcjonowania systemów przyrodniczych. Rozwiązania organizacyjne, prawne i techniczne wprowadzane w celu zapobiegania i wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa ekologicznego. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Umiejętności: Umiejętność przedstawienia ochrony środowiska w kontekście środowiskowych konsekwencji działań człowieka oraz analizowania najprostszych problemów ekologicznych. Kompetencje społeczne: Przygotowanie do samodzielnego rozwijania wiedzy w zakresie przedmiotu. Zastosowanie założeń idei rozwoju zrównoważonego w praktyce. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) drugi Wykład i ćwiczenia Podstawy wiedzy o środowisku na poziomie szkoły ogólnokształcącej z zakresu biologii, geografii i propedeutyki techniki. Wykład – 5h Ćwiczenia – 10h 3 Stosowane metody dydaktyczne Prezentacja zagadnień z wykorzystaniem multimediów, dyskusja dydaktyczna, film. Sposób weryfikacji efektów Ocena aktywności w dyskusjach i zdolność percepcji treści 24 kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) wykładowych. Obecność na zajęciach, aktywność podczas ćwiczeń, prezentacja własnych opracowań i konspektów lekcji z zakresu tematyki przedmiotu. Zaliczenie Funkcjonowanie ekosystemu. Sukcesja ekologiczna. Zasady biocenotyczne. Biosfera. Obieg materii i przepływ energii w przyrodzie. Źródła degradacji i zagrożenia środowiska i człowieka. Kluczowe problemy ekologiczne. Wpływ techniki na środowisko. Cele, cechy, wskaźniki i strategia rozwoju zrównoważonego. 1. Pyłka- Gutowska E.2000. Ekologia z ochroną środowiska. Wyd. Oświata, Warszawa 2. Wiśniewski H.G., Kowalewski G.2000.Ekologia z ochroną i kształtowaniem środowiska. Wyd. AGMEN, Warszawa Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 3. Strzałko J., 2001.Kompendium Warszawa-Poznań Mossor-Pietraszewska T., wiedzy o ekologii. PWN, 4. Kurnatowska A.,2002. Ekologia. z różnymi dziedzinami wiedzy. PWN Jej związki 5. Wiąckowski S. 2008. Ekologia ogólna. Wyd. Branta, Bydgoszcz-Kielce Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) WPROWADZENIE DO INFORMATYKI I WYKORZYSTANIE INTERNETU Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Język polski Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Wiedza: Posiada podstawową wiedzę z zakresu cyfrowej reprezentacji liczb oraz tekstu. Zna pojęcia cyfrowego kodowania i przetwarzania informacji. Przywołuje wiedzę z zakresu internetu, w tym dotyczącą wyszukiwarek, poczty elektronicznej, forów dyskusyjnych i portali internetowych. Umiejętności: Potrafi zakodować liczby i tekst w postaci cyfrowej. Rozpoznaje podstawowe zagadnienia z dziedziny przetwarzania informacji. Rozróżnia podzespoły komputera. Odtwarza zagadnienia dotyczące systemów operacyjnych, aplikacji użytkowych oraz Internetu. 25 Wyodrębnia informacje z literatury, internetu oraz innych źródeł. Kompetencje społeczne: Potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę oraz umiejętności. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) drugi Ćwiczenia - Prowadzący wspólnie ze słuchaczami analizuje i wykonuje zadania tablicowe w oparciu o wiedzę zawartą w literaturze przedmiotu. Słuchacze samodzielnie przy komputerach wykonują ćwiczenia dotyczące zagadnień związanych z internetem. Wiedza z zakresu matematyki. Podstawowa znajomość komputera. Ćwiczenia – 15h 3 1. Ćwiczenia przedmiotowe. Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) 2. Burza mózgów. 3. Laboratoryjna (z wykorzystaniem komputerów). W ramach przedmiotu zostaną zrealizowane dwa kolokwia. Pierwsze kolokwium - teoretyczne - dotyczy wiedzy na temat podstaw informatyki, a drugie - praktyczne wykorzystania internetu. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnych wyników z kolokwiów przeprowadzonych na zajęciach. Zaliczenie 1. Systemy liczbowe. Reprezentacja cyfrowa liczb całkowitych i rzeczywistych. Kodowanie informacji: tekstu, dźwięku, obrazu i wideo. Kompresja danych. 2. Dziedziny zastosowań informatyki oraz tendencje jej rozwoju. 3. Architektury i budowa komputerów. Elementy budowy współczesnego komputera i ich funkcje. 26 Tendencje rozwoju. 4. Systemy operacyjne, podział, zadania. 5. Internet i jego usługi. Perspektywy rozwoju. 1. Brookshear J.G.: Informatyka w ogólnym zarysie. WNT, Warszawa 2003. 2. Danowski B.: Komputer PC. Ćwiczenia praktyczne. Wydawnictwo HELION, Gliwice 2006. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 3. Pikoń K.: ABC internetu. Wydanie VII. Helion, Gliwice 2011. 4. Sokół M., Rajca P.: Internet. Ćwiczenia praktyczne. Wydanie IV. Helion, Gliwice 2010. 5. Wojtuszkiewicz K: Jak działa komputer?. MIKOM, Warszawa 2002. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Język przedmiotu/modułu kształcenia*) RYSUNEK TECHNICZNY I GRAFIKA KOMPUTEROWA Język polski Wiedza: Rozpoznaje rodzaje grafiki komputerowej i potrafi je scharakteryzować. Definiuje zasady rysunku technicznego. Dobiera właściwe narzędzia informatyczne do wykorzystania w rysunku technicznym i grafice komputerowej. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Umiejętności: Samodzielnie tworzy zaawansowane projekty graficznego w technice wektorowej 2D. Stosuje metody grafiki komputerowej do tworzenia interfejsów graficznych i stron Internetowych. Naśladuje zaczerpnięte z literatury techniki edycji grafiki rastrowej. Korzysta z oprogramowania CAD w celu sporządzania prostej dokumentacji rysunkowej. Kompetencje społeczne: Potrafi współpracować w grupie oraz wykonuje indywidualne projekty graficzne. Prezentuje znajomość cyfrowego przetwarzania obrazu oraz wiedzę z zakresu oprogramowania wspomagającego projektowanie inżynierskie. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć drugi Wykład - Prowadzący omówi zagadnienia związane 27 z podstawami grafiki komputerowej oraz rysunku technicznego wspomaganego komputerowo (CAD). Ćwiczenia - Prowadzący wspólnie ze słuchaczami analizuje i wykonuje zadania na stanowiskach komputerowych wyposażonych w licencjonowane oprogramowanie w oparciu o wiedzę z wykładów i zawartą w literaturze przedmiotu. Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Wykorzystanie wiedzy z przedmiotów " Wprowadzenie do informatyki i wykorzystanie Internetu", "Maszynoznawstwa" oraz " Pracowni techniczno-konstruktorskiej" Ćwiczenia – 15h 3 W ramach przedmiotu stosowane będą następujące metody dydaktyczne: Stosowane metody dydaktyczne 1. Wykład, 2. Komputerowe ćwiczenia laboratoryjne, 3. Krótkie prezentacje słuchaczy. Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) W ramach przedmiotu zostaną zrealizowane dwa elementy sprawdzające umiejętności i wiedzę słuchaczy. Projekt w ramach którego zostanie sprawdzona wiedza z zakresu wspomaganego komputerowo rysunku technicznego. Prezentacja - na wybrany temat związany z grafika komputerową. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnych wyników z projektu i prezentacji wykonanej na wybrany temat związany z grafika komputerową i wspomaganym komputerowo rysunkiem technicznym. Zaliczenie Grafika komputerowa jako sposób prezentacji informacji – możliwości i zastosowania. Typy plików graficznych, optymalizacja grafiki. Podstawy rysunku wektorowego. Grafika rastrowa (bitmapowa). Skaner oraz aplikacje OCR. Cyfrowy aparat fotograficzny i kamera internetowa. Retusz fotografii i efekty specjalne. Grafika na potrzeby Internetu. Karta graficzne, monitor, projektor multimedialny. Drukarki i drukowanie. W ramach rysunku technicznego zostanie omówione tworzeniem dokumentacji technicznej oraz 28 modelowaniem obiektów technicznych: znormalizowanego rysunku technicznego, konstrukcji geometrycznych, rzutowania prostokątnego, widoków, przekrojów i kładów, wymiarowania, tolerancji geometrycznych, rzutowania aksonometrycznego. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 1. Busch D.: Fotografia cyfrowa i obróbka obrazu. Helion, Gliwice 2002. 2. Kwaśny A.: Od skanera od drukarki. Helion, Gliwice 2002. 3. Pastuszak W.: Barwa w grafice komputerowej. PWN, Warszawa 2000. 4. Zimek R., Oberlan Ł.: ABC Grafiki komputerowej. Helion, Gliwice 2005. 5. Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy. WNT, Warszawa 2006. 6. Babiuch M.: SolidWorks 2006 Wydawnictwo Helion, Gliwice 2007. w Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) TECHNOLOGIA INFORMACYJNA W TECHNICE I DYDAKTYCE Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Język polski praktyce. Wiedza: Posiada podstawową wiedzę z zakresu technologii informacyjnej. Zna pojęcia e-learningu, multimediów i cyfrowych źródeł informacji. Przywołuje wiedzę z zakresu zastosowania internetu w dydaktyce. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Umiejętności: Potrafi samodzielnie opracować materiały dydaktyczne za pomocą narzędzi TI. Potrafi rozwiązać wybrane problemy techniczne za pomocą narzędzi informatycznych. Rozumie zagadnienia związane z multimediami stosowanymi w materiałach dydaktycznych. Potrafi posługiwać się w podstawowym stopniu platformą e-learningową i umieszczać w niej materiały dydaktyczne. Wyodrębnia informacje z literatury, internetu oraz innych źródeł. Kompetencje społeczne: Potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę oraz umiejętności. 29 Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Drugi Wykład – wprowadzenie do zagadnień związanych z możliwościami zastosowania technologii informacyjnej, w tym internetu, w technice i dydaktyce. Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Ćwiczenia – słuchacze wykonują z pomocą prowadzącego zaproponowane zadania. Słuchacze opracowują nowe oraz dostosowują istniejące materiały dydaktyczne z wykorzystaniem narzędzi informatycznych. Podstawy obsługi i internetu. komputera, systemu operacyjnego Wykład – 5h Ćwiczenia – 20h 5 1. Wykład. Stosowane metody dydaktyczne 2. Ćwiczenia przedmiotowe. 3. Burza mózgów. 4. Laboratorium (z wykorzystaniem komputerów). Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia W ramach przedmiotu zostaną zrealizowane dwa kolokwia. Pierwsze kolokwium – teoretyczne – dotyczy wiedzy z wykładu, a drugie – praktycznego wykorzystania narzędzi TI oraz technologii powiązanych z e-learningiem. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnych wyników z kolokwiów przeprowadzonych na zajęciach. Egzamin 1. Podstawowe narzędzia technologii informatycznej w dydaktyce. Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) 2. Praca z edytorami tekstu, arkuszami kalkulacyjnymi oraz oprogramowaniem służącym do tworzenia prezentacji multimedialnych. 3. Możliwości wykorzystania internetu w dydaktyce — podstawy e-learningu. Opracowanie materiałów dydaktycznych na potrzeby e-learningu. 4. Współdzielenie dokumentów i plików w internecie. Wykaz literatury obowiązkowej 1. Brzózka P.: Moodle dla nauczycieli i trenerów. 30 i uzupełniającej Zaplanuj, stwórz i rozwijaj platformę e-learningową. Helion, Gliwice 2011. 2. Dziewoński M.: OpenOffice 3.x PL. podręcznik. Helion, Gliwice 2009. Oficjalny 3. Price M.: Office 2010 PL. Seria praktyk. Helion, Gliwice 2011. 4. Sokół M.: Internet. Kurs. Wydanie II. Helion, Gliwice 2007. 5. Zieliński Z: E-learning w edukacji. Jak stworzyć multimedialną i w pełni interaktywną treść dydaktyczną. Helion, Gliwice 2012. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Język przedmiotu/modułu kształcenia*) METODYKA NAUCZANIA TECHNIKI Język polski Wiedza: Słuchacz dysponuje wiedzą z zakresu teorii i praktyki techniki; Słuchacz prezentuje informacje o zagadnieniach dotyczących funkcjonowania społeczeństwa wiedzy; Słuchacz zna podstawowe nauczania techniki; Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) pojęcia, metody, formy Umiejętności: Słuchacz wykorzystuje wiedzę z zakresu teorii i praktyki techniki do analizy problemów edukacyjnych i wychowawczych; Słuchacz dostrzega różnice pomiędzy proponowanymi koncepcjami dydaktycznymi, metodologicznymi, wskazuje ich wady i zalety, ocenia ich przydatność w pracy pedagogicznej nowoczesnego nauczyciela; Słuchacz sprawnie porozumiewa się przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie edukacji technicznej, jak i z odbiorcami spoza grona specjalistów, korzysta z nowoczesnych rozwiązań technologicznych; Słuchacz planuje, projektuje i wykonuje pomoce dydaktyczne o wysokich walorach merytorycznych i formalnych; Słuchacz twórczo animuje pracę nad własnym rozwojem oraz rozwojem uczestników procesów edukacyjno- 31 wychowawczych oraz w zdobywaniu wiedzy. wspiera ich samodzielność Kompetencje społeczne: Słuchacz ma motywację do zachowań profesjonalnych, jest wyczulony na pogłębianie i poszerzanie własnej specjalizacji, otwieranie jej na impulsy płynące z różnych dziedzin nauki i kultury; Słuchacz kształtuje postawę „pedagoga jutra” otwartego na zmiany, ustawicznie dążącego do uzupełniania i aktualizowania wiedzy oraz nabywania nowych kompetencji; Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany pierwszy, drugi, trzeci Wykład – wprowadzenie z przeobrażeniami w społeczeństwie wiedzy. do zagadnień związanych społeczno-edukacyjnymi . Forma realizacji zajęć Ćwiczenia – zainspirowanie Słuchaczy do odnajdowania wyzwań/możliwości zastosowania techniki we współcześnie realizowanym procesie dydaktycznym i wychowawczym. . Wymagania wstępne i dodatkowe Podstawy wiedzy i metodycznej. Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Wykład – 30h Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia pedagogiczno-psychologicznej Ćwiczenia – 60h 20 Wykład problemowy, konwersatoryjny z prezentacją multimedialną; warsztaty z wykorzystaniem metod aktywizujących tj. burza mózgów, gra symulacyjna, mapa pamięci, projekt; ćwiczenia - oceny cząstkowe związane z aktywnym udziałem Słuchacza w realizacji zadań praktycznych tj. dyskusja, gra symulacyjna, poster, szkic projektu edukacyjnego, schemat pomocy dydaktycznej (zaliczenie ustne i pisemne); wykład - sprawdzian wiedzy obejmujący treści /działania zmierzających do osiągnięcia efektów kształcenia w obrębie przedmiotu (egzamin - test pisemny); Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny działań zrealizowanych przez Słuchacza podczas zajęć ćwiczeniowych oraz wskazanie przynajmniej 60% poprawnych odpowiedzi w teście egzaminacyjnym. Egzamin 32 1) Wykład: Technika – wyzwania edukacji wobec nowoczesnego nauczania. 2) Szkoła i nauczyciel XXI wieku wobec techniki informacyjnej. 3) Edukacja medialna, a wychowanie do mediów. 4) Metody nauczania w edukacji medialnej. 1) Ćwiczenia: Metody aktywizujące w edukacji technicznej inspiracje dydaktyczne do zajęć w oparciu o treści z Podstawy programowej; Projekt edukacyjny w edukacji technicznej. 2) Wykorzystanie nowoczesnych mediów podczas realizacji zajęć dydaktycznych - zasady projektowania i konstruowania materiałów dydaktycznych. 3) Wychowanie do mediów w szkole, rodzinie, społeczeństwie: Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Wykorzystanie mediów i przekazów medialnych do celów edukacyjnych; Nauczyciel edukacji medialnej i technicznej podstawowe medium; Blogi, fora, portale społecznościowe, jako forma komunikowania się z uczniem; Nowy model edukacji e-lerning (przykłady praktycznego zastosowania); Kampanie medialne i edukacyjne - przykłady dobrych praktyk. 4) Zagadnienia problemowe do wyboru - dyskusja/ prezentacja/gra symulacyjna: Film animowany dawnej i dziś. Język nowych mediów. Media, jako alternatywa dla realnego świata. 5) Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Analiza propozycji programowych dot. edukacji technicznej w szkole. Drzewiecki P. Renesans słowa. Wychowanie do logosfery w kulturze audiowizualnej. Warszawa 2010. Drzewiecki P., Media Aktywni. Dlaczego i jak uczyć edukacji medialnej? Warszawa 2010. 33 Gajda J., Media w edukacji, Kraków 2003. Gil A., (red.), Edukacja techniczna i informatyczna, T.3, Częstochowa 2008. Goban-Klas T., Edukacja medialna, Warszawa 2004. Kozielska M., Edukacja techniczna w kontekście współczesnych koncepcji uczenia się i technologii informacyjnych: studia, badania, syntezy, Toruń 2011. Siemieniecki B., Pedagogika medialna, Podręcznik akademicki, t.1 i 2., Warszawa 2007. Strykowski W., Media w kulturze i edukacji – szanse i zagrożenia, Tarnów 2002. Strykowski W., Skrzydlewski W., Kompetencje medialne społeczeństwa wiedzy, Poznań 2004. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) PROJEKT Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Język polski Wiedza: Posiada podstawową wiedzę z zakresu szeroko rozumianej techniki. Zna podstawowe pojęcia. Przywołuje wiedzę z zakresu zastosowania techniki w dydaktyce. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Umiejętności: Potrafi samodzielnie opracować materiały dydaktyczne za pomocą narzędzi TI. Potrafi rozwiązać wybrane problemy techniczne za pomocą narzędzi informatycznych. Rozumie zagadnienia związane z techniką stosowane w materiałach dydaktycznych. Wyodrębnia informacje z literatury, internetu oraz innych źródeł. Kompetencje społeczne: Potrafi uzupełniać i doskonalić nabytą wiedzę oraz umiejętności. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i trzeci Ćwiczenia – słuchacze pracują nad indywidualnymi projektami, które mogą przyjąć formę witryny internetowej związanej z ogólnie rozumianą dydaktyką. Prowadzący służy pomocą w razie wystąpienia problemów. Podstawy obsługi 34 komputera, systemu operacyjnego dodatkowe i internetu. Wiedza na temat multimediów oraz tworzenia stron internetowych. Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Ćwiczenia – 40h 20 1. Ćwiczenia przedmiotowe. Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia 2. Laboratorium (z wykorzystaniem komputerów). Prowadzący na bieżąco monitoruje postęp prac nad projektami i ocenia cząstkowe zadania. Podstawą zaliczenia przedmiotu jest egzamin końcowy obejmujący m.in. ocenę zrealizowanego projektu oraz dokumentacji opisującej ten projekt. Egzamin 1. Podstawowe narzędzia technologii informatycznej w dydaktyce techniki. Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) 2. Praca z edytorami tekstu, arkuszami kalkulacyjnymi oraz oprogramowaniem służącym do tworzenia prezentacji multimedialnych. 3. Gromadzenie i tworzenie materiałów dydaktycznych z wykorzystaniem narzędzi TI. 4. Możliwości wykorzystania internetu w dydaktyce. 5. Współdzielenie dokumentów i plików w internecie. 1. Sokół M.: Internet. Kurs. Wydanie II. Helion, Gliwice 2007. 2. Dziewoński M.: OpenOffice 3.x PL. podręcznik. Helion, Gliwice 2009. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Oficjalny 3. Brzózka P.: Moodle dla nauczycieli i trenerów. Zaplanuj, stwórz i rozwijaj platformę e-learningową. Helion, Gliwice 2011. 4. Price M.: Office 2010 PL. Seria praktyk. Helion, Gliwice 2011. 5. Zieliński Z: E-learning w edukacji. Jak stworzyć multimedialną i w pełni interaktywną treść dydaktyczną. Helion, Gliwice 2012. *) moduł kształcenia to szeroko rozumiany przedmiot lub grupa przedmiotów. 35