SCENARIUSZ HAPPENINGU PROFILAKTYCZNEGO

SCENARIUSZ
HAPPENINGU PROFILAKTYCZNEGO
Scenariusz, który Pañstwo trzymacie w rêkach jest jednym z elementów akcji wakacyjnej
„Radoœæ bez alkoholu, wakacje bez ryzyka”, która ma na celu zapewnienie bezpieczeñstwa dzieciom i m³odzie¿y w miejscach ich wypoczynku letniego. W okresie wakacji dzieci dysponuj¹ du¿¹
iloœci¹ wolnego czasu, a kontrola ze strony doros³ych jest ograniczona. Sytuacja taka sprawia, i¿
m³odzie¿ podejmuje ró¿nego rodzaju ryzykowne zachowania. Alkohol jest czêst¹ przyczyn¹ wypadków, utoniêæ, konfliktów z prawem i innych przykrych dla m³odych ludzi sytuacji. Proponowane przez nas dzia³ania maj¹ zwiêkszyæ œwiadomoœæ m³odzie¿y i doros³ych na temat zagro¿eñ p³yn¹cych z u¿ywania alkoholu, jak równie¿ wp³yn¹æ na zwiêkszenie spo³ecznej kontroli zakazu sprzedawania i podawania napojów alkoholowych osobom poni¿ej 18. roku ¿ycia.
Zachêcamy Pañstwa do podjêcia wraz z grup¹ m³odzie¿y dzia³añ zwracaj¹cych uwagê na
problem dostêpnoœci alkoholu dla osób niepe³noletnich, dzia³añ skierowanych zarówno do sprzedawców napojów alkoholowych, jak i do wszystkich osób doros³ych. Projektowanie dzia³añ wraz
z m³odzie¿¹ oraz ich realizacja powinny byæ poprzedzone przeprowadzeniem zajêæ profilaktycznych (np. wed³ug za³¹czonego scenariusza „Radoœæ bez alkoholu”), mo¿e to byæ te¿ rozmowa (ale
nie pogadanka) poruszaj¹ca temat zagro¿eñ zwi¹zanych z u¿ywaniem alkoholu przez m³odych
ludzi oraz kwestiê odpowiedzialnoœci sprzedawców (patrz: kolumna pt. treœci edukacyjne w w/w
scenariuszu). Nale¿y te¿ przypomnieæ o obowi¹zuj¹cej zarówno m³odzie¿, jak i wychowawców
zasadzie niespo¿ywania alkoholu.
Cele:
- Podjêcie dzia³añ zwi¹zanych ze zjawiskiem ³amania zakazu sprzeda¿y alkoholu nieletnim.
- Przypomnienie/wprowadzenie zasady niespo¿ywania alkoholu obowi¹zuj¹cej na koloniach i
obozach (dotyczy ona m³odzie¿y i wychowawców).
- Opracowanie w formie pisemnej proœby do sprzedawców o niesprzedawanie alkoholu nieletnim i sprawdzanie wieku m³odych ludzi kupuj¹cych alkohol.
- Opracowanie apelu skierowanego do w³adz miejskich z proœb¹ o podjêcie systematycznych i
zdecydowanych dzia³añ ograniczaj¹cych dostêpnoœæ alkoholu dla m³odych ludzi (pod apelem
mo¿ecie Pañstwo zebraæ podpisy m³odzie¿y i doros³ych).
Adresaci:
sprzedawcy alkoholu, rodzice, opiekunowie i wychowawcy.
Miejsce i czas realizacji:
wszystkie punkty sprzeda¿y alkoholu, w szczególnoœci piwa, czêsto uruchmiane tylko na
okres wakacji, rynek miejski, g³ówna ulica itp.
Forma:
happening.
Realizatorzy:
m³odzie¿ przebywaj¹ca na koloniach, obozach i biwakach, grupy liderów m³odzie¿owych.
Materia³y:
przygotowane przez m³odzie¿, oraz plakaty, broszury, ulotki wed³ug oferty Pañstwowej Agencji Rozwi¹zywania Problemów Alkoholowych.
Wytyczne do realizacji happeningu profilaktycznego
Etap I: Przygotowania
W trakcie prowadzonych z m³odzie¿¹ zajêæ zaproponujcie Pañstwo zorganizowanie dzia³añ maj¹cych na celu zwiêkszenie bezpieczeñstwa ich rówieœników. Wa¿ne jest, aby pomys³y by³y
wypracowywane wspólnie, a poni¿sze wskazówki stanowi³y jedynie przyk³ad i podstawê do planowania w³asnych dzia³añ. Zarówno w scenariuszu, jak i w projektowanych materia³ach (np. list
do sprzedawców), nale¿y wykorzystaæ jak najpe³niej zaanga¿owanie i spontaniczne pomys³y
m³odzie¿y.
Dok³adnie zaplanujcie Pañstwo zakres swoich dzia³añ. Wspólnie z m³odzie¿¹ przygotujcie
treœæ i oprawê graficzn¹ materia³ów, jakie bêdziecie wykorzystywaæ (np. list do sprzedawców czy
treœæ apelu pod jakim bêdziecie zbieraæ podpisy), pomyœlcie nad has³em i przes³aniem, jakie chcielibyœcie przekazaæ. Ustalcie miejsca, jakie obejmiecie Pañstwo swoim dzia³aniem (np. okoliczne
sklepy, rynek miejski, g³ówna ulica itp.). Skontaktujcie siê z przedstawicielami lokalnej w³adzy i
administracji, informuj¹c ich o swoich zamierzeniach; ustalcie z nimi termin oraz przebieg happeningu. Wspó³praca z przedstawicielami samorz¹du lokalnego, policji, stra¿y miejskiej mo¿e okazaæ siê nie tylko korzystna ze wzglêdu na organizacjê happeningu, ale mo¿e byæ te¿ atrakcyjna dla
m³odzie¿y i nadaæ dzia³aniu powa¿niejszy charakter.
Happening zorganizowany przez Pañstwa mo¿e staæ siê jednym z elementów dzia³añ zaplanowanych przez gminn¹/miejsk¹ komisjê rozwi¹zywania problemów alkoholowych (np. cz³onkowie komisji mog¹ wspólnie z m³odzie¿¹ odwiedzaæ sklepy, zorganizowaæ koncert lub festyn, zakupiæ na cele wspólnych dzia³añ materia³y: plakaty, broszury, ulotki itp.).
Etap II: Przebieg happeningu
Happening powinien byæ zorganizowany w taki sposób, aby na Pañstwa dzia³ania zwróci³o
uwagê jak najwiêcej osób. Pomocne w tym mog¹ okazaæ siê np. kolorowe przebrania, zorganizowane zabawy, muzyka przyci¹gaj¹ca uwagê (nale¿y pomyœleæ równie¿ o nag³oœnieniu), przejœcie
g³ównymi ulicami miasta lub zakoñczenie happeningu na centralnym placu. Wa¿ne jest, aby podkreœlaæ swoim zachowaniem i przebraniami pozytywny charakter zorganizowanych dzia³añ: zabawê, radoœæ i ciekawe spêdzanie czasu bez alkoholu i innych u¿ywek (nie nale¿y przebieraæ m³odych ludzi za tzw. „ofiary alkoholizmu”, aby nie piêtnowaæ w ten sposób osób uzale¿nionych).
Wa¿nym elementem happeningu powinny byæ wizyty w punktach prowadz¹cych sprzeda¿
napojów alkoholowych. Ich celem ma byæ przekazanie apelu do sprzedawców, aby byli uwa¿ni i
kontrolowali m³odych ludzi próbuj¹cych zakupiæ alkohol (piwo, wino, wódkê). Rozmawiaj¹c ze
sprzedawcami mo¿ecie wrêczaæ im przygotowane przez m³odych ludzi listy do sprzedawców, dyplomy za przestrzeganie prawa, wywieszki lub plakaty informuj¹ce, i¿ w tym miejscu nie sprzedaje
siê alkoholu osobom niepe³noletnim. Rozmowy nie powinny mieæ charakteru interwencji, powinny byæ raczej przypomnieniem o istniej¹cych przepisach i podziêkowaniem za ich przestrzeganie.
Ca³y czas z m³odzie¿¹ powinien byæ opiekun, który dba, by nie dochodzi³o do sytuacji konfliktowych (np. nieuprzejmy sprzedawca, konfliktowy klient).
Ciekawym dope³nieniem happeningu mo¿e byæ zbieranie podpisów osób doros³ych pod
apelem o przestrzeganie zakazu sprzeda¿y alkoholu osobom nieletnim. Taki apel mo¿na przedstawiæ potem w³adzom miejskim jako rezultat naszej akcji, z proœb¹ o podjêcie dzia³añ chroni¹cych
m³odych ludzi. Rozmawiaj¹c z doros³ymi o zagro¿eniach p³yn¹cych z u¿ywania alkoholu przez
m³odych ludzi, mo¿na wrêczaæ broszury, np. „Wakacyjn¹ polisê trzeŸwoœci” czy „Nasze dzieci i
alkohol” lub te¿ napisany przez m³odzie¿ list do doros³ych. Takie dzia³ania uœwiadamiaj¹ce doros³ych maj¹ ogromne znaczenie, zw³aszcza ¿e w ostatnich latach obserwujemy zjawisko zwiêkszania przyzwolenia rodziców na picie piwa przez ich dorastaj¹ce dzieci.
Etap III: Zakoñczenie i podsumowanie
Podziêkujcie m³odzie¿y za zaanga¿owanie, podzielcie siê wra¿eniami i spostrze¿niami i
zbierzcie pomys³y na kontynuacje dzia³añ. Wa¿ne jest, aby w podsumowaniu zaznaczyæ wyraŸnie
korzyœci wynikaj¹ce z naszego happeningu (równie¿ te d³ugofalowe). Wraz z m³odzie¿¹ mo¿ecie
udaæ siê na spotkanie z przedstawicielami w³adz lokalnych. Wspania³ym podsumowaniem Pañstwa dzia³añ mo¿e byæ np. z³o¿enie na ich rêce apelu, petycji podpisanej zarówno przez m³odzie¿,
jak i osoby doros³e. W apelu mo¿e byæ zawarta proœba, aby przedstawiciele samorz¹du lokalnego
systematycznie i z wiêksz¹ uwag¹ pilnowali zakazu sprzeda¿y alkoholu osobom nieletnim (kontrole, szkolenia dla sprzedawców, zorganizowanie przy wspó³pracy z lokaln¹ pras¹ Ligi Uczciwych
Sprzedawców itp.).
W liœcie do sprzedawców mo¿na zamieœciæ:
- przypomnienie o istniej¹cym w polskim prawie zakazie sprzeda¿y napojów alkoholowych osobom poni¿ej 18. roku ¿ycia oraz o przewidzianych sankcjach karnych za jego nieprzestrzeganie
(m.in. utrata koncesji na sprzeda¿ napojów alkoholowych);
- element edukacyjny dotycz¹cy szkód zwi¹zanych z u¿ywaniem alkoholu przez m³odzie¿ m.in.
zwiêkszona podatnoœæ na bycie ofiar¹ przestêpstwa (rozboju, gwa³tu), konflikt z prawem, utoniêcia i wypadki podczas k¹pieli, przedwczesna inicjacja seksualna, wypadki, zwiêkszone
ryzyko siêgniêcia po narkotyki itp.;
- odwo³anie siê do wspó³odpowiedzialnoœci za negatywne skutki picia alkoholu, które mog¹
dotkn¹æ m³odego cz³owieka;
- odwo³anie siê do postaw rodzicielskich sprzedawców (tak jak chroni¹ swoje dzieci, powinni
otaczaæ trosk¹ równie¿ innych m³odych ludzi);
- przypomnienie, i¿ w ka¿dej sytuacji, gdy sprzedawca ma w¹tpliwoœci co do wieku kupuj¹cego,
uprawniony jest do ¿¹dania okazania dokumentu stwierdzaj¹cego wiek nabywcy.
W apelu o przestrzeganie zakazu sprzeda¿y alkoholu osobom nieletnim, podpisywanym przez
osoby doros³e, mo¿na zamieœciæ:
- element edukacyjny dotycz¹cy szkód zwi¹zanych z u¿ywaniem alkoholu przez m³odzie¿ m.in.
zwiêkszona podatnoœæ na bycie ofiar¹ przestêpstwa (rozboju, gwa³tu), konflikt z prawem, utoniêcia i wypadki podczas k¹pieli, przedwczesna inicjacja seksualna, wypadki, zwiêkszone ryzyko siêgniêcia po narkotyki itp.;
- informacjê o istniej¹cym w polskim prawie zakazie sprzedawania i podawania napojów alkoholowych osobom poni¿ej 18. roku ¿ycia;
- proœbê o to, by doroœli reagowali w sytuacji, gdy s¹ œwiadkami sprzeda¿y alkoholu osobom
niepe³noletnim;
- podkreœlenie potrzeby przestrzegania istniej¹cego prawa i ochrony m³odych ludzi.