Zaproszenie do składania wniosków 2013

Transkrypt

ZAPROSZENIE
DO SKŁADANIA
WNIOSKÓW 2013
Identyfikator zaproszenia do składania wniosków:
CIP-IEE-2013
Ostateczne terminy składania wniosków:
środa, 8 maja 2013 r., godz. 17:00 (czasu lokalnego w Brukseli)
Z wyjątkiem Inicjatywy na rzecz rozwoju umiejętności [BUILD UP Skills Initiative], która ma inne terminy.
Wnioski należy składać wyłącznie drogą elektroniczną.
Dalsze informacje dostępne są na stronie:
http://ec.europa.eu/energy/intelligent/index_en.htm
Uwaga: Dokument „Zaproszenie do składania wniosków 2013” jest jedynie poglądowym tłumaczeniem
dokumentu „Call for proposals 2013”.
Oficjalny i obowiązujący dokument w języku angielskim dostępny jest na stronie internetowej Agencji
Wykonawczej ds. Konkurencyjności i Innowacji
Inteligentna Energia – Europa
ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA WNIOSKÓW W ROKU 2013
NA DZIAŁANIA W RAMACH PROGRAMU „INTELIGENTNA
ENERGIA – EUROPA”
Identyfikator zaproszenia do składania wniosków: CIP-IEE-2013
SPIS TREŚCI
1.
2.
3.
3.1.
3.2.
3.3.
PROGRAM „INTELIGENTNA ENERGIA - EUROPA” ............................................................ 3
BUDŻET, WIELKOŚĆ DOFINANSOWANIA I KWALIFIKOWALNOŚĆ KOSZTÓW ......... 5
KRYTERIA KWALIFIKOWALNOŚCI ...................................................................................... 5
Które organizacje i kraje się kwalifikują? ..................................................................................... 5
Wymagana liczba wnioskodawców............................................................................................... 6
Szczegółowe postanowienia dotyczące Rozwoju Umiejętności i MLEI - Pomoc w zakresie
przygotowania projektów .............................................................................................................. 6
3.4. Tematy i priorytety w zakresie dofinansowania ............................................................................ 7
3.5. Składanie wniosków ...................................................................................................................... 7
3.6. Kryteria wykluczenia ..................................................................................................................... 7
3.6.1 Wykluczenie z uczestnictwa ........................................................................................................... 7
3.6.2. Wykluczenie z możliwości otrzymania dotacji ............................................................................... 8
3.7. Kary administracyjne i finansowe ................................................................................................. 9
4.
KRYTERIA WYBORU ................................................................................................................ 9
4.1. Zdolność finansowa wnioskodawcy ............................................................................................ 10
4.2. Zdolność techniczna wnioskodawcy .............................................................................................. 11
5.
KRYTERIA PRZYZNAWANIA DOTACJI .............................................................................. 11
6.
OGÓLNE WARUNKI PRZYNAWANIA DOTACJI ................................................................ 13
7.
SKŁADANIE WNIOSKÓW ....................................................................................................... 14
8.
DODATKOWE INFORMACJE ................................................................................................. 14
9.
ORIENTACYJNY HARMONOGRAM ..................................................................................... 15
10. PRIORYTETY I RODZAJE DZIAŁAŃ NA ROK 2013 ........................................................... 15
10.1 SAVE: Efektywność energetyczna (orientacyjny budżet: 15,6 miliona euro) ............................ 16
10.1.1
SAVE — Konsumenci i produkty ................................................................................. 16
10.1.2
SAVE – Przedsiębiorstwa ............................................................................................ 18
10.1.3
SAVE - Usługi i zobowiązania w dziedzinie efektywności energetycznej.................... 19
10.2 ALTENER: Nowe i odnawialne zasoby energetyczne (orientacyjny budżet: 12,6 miliona euro) ..
......................................................................................................................................... 20
10.2.1
ALTENER - Energia elektryczna z odnawialnych źródeł energii (OZE-e) ................. 21
10.2.2
ALTENER - Ogrzewanie i chłodzenie z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii..
..................................................................................................................................... 23
10.2.3
ALTENER – Bioenergetyka ......................................................................................... 24
10.2.4
ALTENER – Konsumenci energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych .................... 26
10.3 STEER: Energia w transporcie (orientacyjny budżet: 9,6 miliona euro) .................................... 27
10.3.1
STEER — Efektywny energetycznie transport............................................................. 28
10.3.2
STEER — Ekologicznie czyste i energooszczędne pojazdy ........................................ 29
10.4 Inicjatywy zintegrowane (orientacyjny budżet: 27,2 miliona euro) ............................................ 29
10.4.1
Efektywność energetyczna i energia odnawialna w budynkach .................................. 30
10.4.2
„Inicjatywa na rzecz rozwoju umiejętności” w zakresie kwalifikacji pracowników na
potrzeby budownictwa zrównoważonego – szkolenia i kwalifikacje w dziedzinie efektywności
energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych (filar II) ............................................................ 31
10.4.3
Lokalni liderzy zarządzania energią ........................................................................... 32
10.4.4
Wspieranie lokalnych inwestycji w energetykę (MLEI) .............................................. 33
2/37
1.
PROGRAM „INTELIGENTNA ENERGIA - EUROPA”
Celem Programu Inteligentna Energia - Europa II („IEE II”) jest przyczynienie się do zapewnienia
bezpiecznej, zrównoważonej i konkurencyjnej cenowo energii dla Europy poprzez zapewnienie
działań 1:
•
sprzyjających efektywności
energetycznych;
energetycznej
i
racjonalnemu
wykorzystaniu
zasobów
•
promujących nowe i odnawialne źródła energii i wspierających dywersyfikację energii;
•
promujących efektywność energetyczną i wykorzystanie nowych i odnawialnych źródeł energii w
transporcie.
Program w szczególności przyczynia się do realizacji Strategii Energetycznej UE 2020 2 i ułatwia
realizację Dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej 3 oraz Dyrektywy w sprawie promowania
stosowania energii ze źródeł odnawialnych. 4
Program „Inteligentna Energia - Europa” korzysta z doświadczeń swojego poprzednika, pierwszego
Programu Inteligentna Energia - Europa (2003-2006) 5. Program ten stał się głównym unijnym
instrumentem usuwania pozatechnologicznych barier rozpowszechniania efektywnego użycia energii i
większego wykorzystania nowych i odnawialnych źródeł energii. Od 2007 r. Program „Inteligentna
Energia – Europa” stanowi część ogólnego Programu ramowego na rzecz konkurencyjności i
innowacji [Competitiveness and Innovation Framework Programme (CIP)] 6.
Programem kieruje Agencja Wykonawcza ds. Konkurencyjności i Innowacji w ramach uprawnień
przekazanych przez Komisję Europejską.
Pod względem operacyjnym program „Inteligentna Energia - Europa” ma na celu 7:
a) dostarczenie elementów niezbędnych dla poprawy zrównoważonego rozwoju, rozwijanie
potencjału miast i regionów, jak również opracowywanie środków legislacyjnych wymaganych
dla osiągnięcia wyznaczonych celów strategicznych; tworzenie środków i instrumentów służących
realizacji działań następczych, monitorowaniu i ocenie wpływu środków przyjętych przez Unię
Europejską i jej państwa członkowskie w obszarach, których dotyczy ten program;
b) zwiększenie we wszystkich państwach członkowskich inwestycji w nowe i najskuteczniejsze
technologie w dziedzinie efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii oraz
dywersyfikacji źródeł energii, w tym w transporcie, poprzez likwidację luki pomiędzy udanymi
demonstracjami technologii innowacyjnych a ich rzeczywistym wprowadzeniem na rynek na
szeroką skalę w celu pobudzenia publicznych i prywatnych inwestycji, promowanie ważnych
technologii strategicznych, obniżenie kosztów, zwiększenie doświadczenia rynkowego oraz
1
Decyzja nr 1639/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 r. ustanawiająca Program
ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (2007-2013), Dz. U. L 310/15, 9.11.2006, Art. 37.
2
„Energia 2020 - Strategia na rzecz konkurencyjnego, zrównoważonego i bezpiecznego sektora energetycznego”.
COM(2010) 639 Wersja ostateczna
3
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności
energetycznej, zmieniająca Dyrektywę 2009/125/WE i Dyrektywę 2010/30/UE oraz uchylająca Dyrektywę
2004/8/WE i Dyrektywę 2006/32/WE.
4
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania
energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE.
5
Decyzja nr 1230/2003/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26.06.2003
6
Art. 37 do 45 Decyzji nr 1639/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 r. ustanawiającej
Program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (2007-2013).
7
Art. 38 Decyzji nr 1639/2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 r. ustanawiającej Program
ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji (2007-2013).
3/37
przyczynienie się do zmniejszenia ryzyka finansowego i innych rodzajów ryzyka oraz barier
hamujących tego rodzaju inwestycje;
c) usuwanie pozatechnologicznych przeszkód na drodze do tworzenia skutecznych i inteligentnych
wzorców produkcji i zużycia energii poprzez promowanie wzmocnienia instytucjonalnego między
innymi na poziomie lokalnym i regionalnym, podnoszenie świadomości, zwłaszcza w ramach
systemu edukacji, poprzez wspieranie wymiany doświadczenia i know-how wśród głównych
zaangażowanych podmiotów, przedsiębiorstw i ogółu obywateli, oraz poprzez stymulowanie
upowszechniania najlepszych praktyk i najlepszych dostępnych technologii, w szczególności
przez ich promowanie na poziomie Unii Europejskiej.
Program „Inteligentna Energia - Europa” obejmuje działania w następujących obszarach:
Efektywność energetyczna i racjonalne wykorzystanie zasobów energetycznych (SAVE), w tym:
•
poprawa efektywności energetycznej i racjonalnego zużycia energii, w szczególności w sektorach
budownictwa i przemysłu;
•
wspieranie tworzenia i stosowania środków legislacyjnych.
Nowe i odnawialne zasoby energetyczne (ALTENER), w tym:
•
promowanie nowych i odnawialnych źródeł energii na potrzeby scentralizowanych i
rozproszonych systemów produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodzenia oraz wspierania tym
samym dywersyfikacji źródeł energii;
•
integrowanie nowych i odnawialnych źródeł energii ze środowiskiem lokalnym oraz systemami
energetycznymi;
•
Energia w transporcie (STEER), mającym na celu promocję efektywności energetycznej i
wykorzystania odnawialnych źródeł energii w transporcie, w tym:
•
wspieranie inicjatyw dotyczących wszystkich aspektów transportu związanych z energią oraz
dywersyfikacji paliw;
•
promowanie paliw odnawialnych i efektywności energetycznej w transporcie;
•
Inicjatywy zintegrowane, łączące kilka z wymienionych powyżej konkretnych obszarów lub
dotyczące określonych priorytetów UE. Mogą one obejmować działania integrujące efektywność
energetyczną i odnawialne źródła energii z kilkoma sektorami gospodarki i/lub łączące różne
instrumenty, narzędzia i podmioty w ramach tego samego działania lub projektu.
Działania wspierane w ramach programu IEE II mają znaczący wpływ na poziomie europejskim, są
dobrze rozpoznawalne i mają możliwie najszersze znaczenie dla obywateli Europy i europejskich
polityk.
Wymienione powyżej obszary, cele i instrumenty będą aktualne przez cały okres trwania Programu, tj.
od 2007 do 2013 r. Jednakże, każdy roczny program prac określa pewną liczbę bardziej
szczegółowych celów dotyczących działań.
Te, które odnoszą się do niniejszego zaproszenia do składania wniosków 2013, zostały określone w
rocznym programie prac na 2013 r., przyjętym przez Komisję Europejską 13 grudnia 2012 r. 8.
Podsumowano je poniżej.
Oczekuje się, że w wyniku niniejszego naboru wniosków wsparcie uzyska około 55-60 projektów.
Priorytety i rodzaje działań w ramach niniejszego Zaproszenia 2013 przedstawiono w rozdziale
10.
8
C(2012)9292
4/37
2.
BUDŻET, WIELKOŚĆ
KOSZTÓW
DOFINANSOWANIA
I
KWALIFIKOWALNOŚĆ
Orientacyjna łączna kwota przeznaczona na niniejszy nabór wynosi około 65 milionów euro. Komisja
Europejska, poprzez Agencję Wykonawcza ds. Konkurencyjności i Innowacji (EACI), planuje
przyznać środki uzupełniające wkład beneficjenta, władz krajowych, regionalnych lub lokalnych i/lub
innych organizacji. Źródła dofinansowania muszą być przejrzyste i podane w taki sposób, aby można
je było jednoznacznie zidentyfikować i rozliczyć.
Przyznane zgodnie z powyższymi zasadami dofinansowanie będzie wynosiło do 75% całkowitych
kosztów kwalifikowalnych.
Udział UE w refundowanych kosztach kwalifikowalnych nie może być źródłem zysku. Wkład w
naturze nie stanowi kosztów kwalifikowalnych. Jedno działanie może za sobą pociągać przyznanie
każdemu z beneficjentów tylko jednej dotacji z budżetu Unii Europejskiej. Działanie, które otrzyma
wsparcie finansowe na ten sam cel w ramach innego instrumentu finansowego UE nie otrzyma
dofinansowania z Programu IEE II.
Koszty kwalifikowalne mogą być ponoszone wyłącznie po podpisaniu umowy dotacji przez wszystkie
strony, z wyjątkiem sytuacji szczególnych, i pod żadnym pozorem nie mogą być ponoszone przed
złożeniem wniosku o dotację.
Maksymalny czas trwania projektu wynosi 36 miesięcy.
3.
KRYTERIA KWALIFIKOWALNOŚCI
Spełnienie kryteriów kwalifikowalności sprawdzi Komisja Oceniająca. W przypadku
niespełnienia tych kryteriów wniosek nie będzie podlegał dalszej ocenie.
3.1.
Które organizacje i kraje się kwalifikują?
Wszyscy wnioskodawcy muszą być osobami prawnymi, publicznymi lub prywatnymi, ustanowionymi
na terytorium państw członkowskich UE, Norwegii, Islandii, Lichtensteinu, Chorwacji 9 lub Byłej
Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii.
Umowa dotacji z osobami prawnymi ustanowionymi w innych krajach zostanie podpisana tylko pod
warunkiem, że kraj ten podjął niezbędne kroki do przystąpienia do programu IEE II. Aktualne
informacje dotyczące krajów uczestniczących w programie są dostępne na stronie internetowej
programu (zob. rozdział 8).
Program IEE II jest również otwarty dla Wspólnego Centrum Badawczego [Joint Research Centre
(JRC)] Komisji Europejskiej. Jest on również otwarty dla organizacji międzynarodowych, jeżeli
spełniają one warunki określone powyżej. Mogą one, jeżeli jest to niezbędne, otrzymać
dofinansowanie. Jeżeli jednym z uczestników jest JRC lub organizacja międzynarodowa, to uznaje się,
że jest ona ustanowiona w państwie członkowskim lub w kraju stowarzyszonym innym niż
którekolwiek z państw członkowskich, lub w kraju stowarzyszonym, w którym ustanowiony jest inny
uczestnik tego samego działania.
Lokalne i regionalne agencje energetyczne, które utworzono z pomocą unijną w ramach programu IEE
II i które wciąż są beneficjentami takiej pomocy, kwalifikują się do udziału w projekcie IEE II (a)
jeżeli udowodnią, że ich zasoby są wystarczające, by pokryć dodatkowe działania i że te dodatkowe
działania nie będą się pokrywały z programem prac w ramach ich istniejącej umowy dotacji z IEE II
9
1 lipca 2013 oczekiwane jest przystąpienie Chorwacji do UE.
5/37
lub (b) jeżeli termin składania wniosków w ramach niniejszego Zaproszenia wypada nie wcześniej niż
24 miesiące po dacie rozpoczęcia działań, określonej w odpowiedniej umowie dotacji.
Wnioskodawcy, którzy nie posiadają osobowości prawnej mogą ubiegać się o dotacje pod warunkiem,
że przedstawiciele tych wnioskodawców udowodnią, że mają zdolność podejmowania zobowiązań
prawnych w imieniu wnioskodawcy i że udzielą gwarancji finansowych równoważnych udzielonym
przez osoby prawne.
„Osoba prawna” oznacza podmiot utworzony zgodnie z prawem krajowym obowiązującym w miejscu
ustanowienia, prawem UE lub prawem międzynarodowym, który posiada osobowość prawną i który,
działając we własnym imieniu, może korzystać z praw i podlegać obowiązkom.
Kilka osób prawnych, tworzących łącznie jedną osobę prawną lub "jedynego beneficjenta", który
mógł, lecz nie musiał zostać ustanowiony specjalnie w celu realizacji działania (np. grupa, wspólne
przedsięwzięcie typu ‘joint venture’). W takim przypadku konieczne jest sprawdzenie, czy osoby
prawne tworzące "jedynego beneficjenta" spełniają kryteria kwalifikowalności, wykluczenia i wyboru;
w tym celu od powiązanych ze sobą podmiotów należy zażądać właściwych dokumentów
potwierdzających.
Termin „organizacje międzynarodowe” oznacza osoby prawne powstałe w wyniku stowarzyszenia się
państw, inne niż UE, utworzone na podstawie traktatu lub podobnego aktu, posiadające wspólne
instytucje i międzynarodową osobowość prawną inną od osobowości ich państw członkowskich.
Osoby fizyczne nie mogą ubiegać się o dofinansowanie.
3.2.
Wymagana liczba wnioskodawców
W głównym naborze wnioski musi złożyć grupa co najmniej trzech niezależnych 10 podmiotów
posiadających osobowość prawną, każdy ustanowiony w innym kwalifikującym się kraju (zob.
sekcja 3.1).
3.3.
Szczegółowe postanowienia dotyczące Rozwoju Umiejętności i MLEI - Pomoc w
zakresie przygotowania projektów
a)
Rozwój umiejętności – działania w ramach filaru II (zob. sekcja 10.4.2)

Wymagana liczba wnioskodawców:
Działania w ramach filaru II: wnioski mogą zostać złożone albo przez zespół
niezależnych podmiotów posiadających osobowość prawną, ustanowionych w tym samym
kwalifikującym się kraju, albo przez zespół niezależnych podmiotów posiadających
osobowość prawną, pochodzących z różnych krajów kwalifikujących się. Zespól taki musi
składać się z co najmniej dwóch niezależnych podmiotów prawnych.
b)
Wspieranie lokalnych inwestycji w energetykę - Pomoc w zakresie przygotowania
projektów (zob. sekcja 10.4.4)

Szczegółowe warunki kwalifikowalności:
1. Wniosek musi być złożony przez jedną lub więcej osób prawnych ustanowionych w
krajach kwalifikujących się.
10
Definicja terminu „niezależny”: w przypadku dwóch przedsiębiorstw A i B; A może kontrolować nie więcej niż 50% B i
na odwrót; A i B mogą być kontrolowane w nie więcej niż 50% przez trzecie przedsiębiorstwo C.
6/37
2. Wniosek musi być koordynowany przez publiczne władze lokalne lub regionalne (gmina,
miasto, prowincja, region) lub przez inny podmiot publiczny 11.
3. Dotacje na pomoc w zakresie przygotowania projektów w ramach niniejszego priorytetu
muszą skutkować inwestycjami, których wartość przewyższa wartość dotacji
przynajmniej 15-krotnie (każde euro wydane na pomoc w zakresie przygotowania
projektów musi skutkować inwestycjami w odnawialne źródła energii i/lub efektywność
energetyczną o wartości przynajmniej 15 euro).
4. Minimalne wnioskowane koszty pomocy w przygotowaniu projektów to 400 000 euro,
przekładające się na inwestycje w wysokości przynajmniej 6 000 000 euro w odnawialne
źródła energii i/lub efektywność energetyczną lub, w uzasadnionych przypadkach 12,
200 000 euro, przekładające się na inwestycje w wysokości przynajmniej 3 000 000 euro.

Inne postanowienia szczegółowe:
1. Dotacje IEE II na pomoc w zakresie przygotowania projektów będą wypłacane w pełni
tylko jeżeli zaplanowane inwestycje rozpoczną się bądź stosowne umowy inwestycyjne
zostaną zawarte przed końcem projektu, nie później niż 36 miesięcy od podpisania
umowy. W przypadku niezrealizowania planowanych inwestycji beneficjent będzie musiał
zwrócić wkład UE, choć nie wyklucza się, że niektóre, odpowiednio uzasadnione koszty,
będzie można uznać za kwalifikujące się.
2. Wskaźniki rezultatu muszą uwzględniać wymierne rezultaty w postaci oszczędności
energii (toe), wzrostu podaży OZE (toe), redukcji emisji gazów cieplarnianych (tCO2e),
uruchomionych inwestycji (euro) oraz, jeśli to możliwe, stworzonych lokalnych miejsc
pracy.
3.4.
Tematy i priorytety w zakresie dofinansowania
Wnioski mogą dotyczyć wszystkich priorytetów wymienionych w rozdziale 10 .
W drodze wyjątku, pod warunkiem odpowiedniego uzasadnienia, rozpatrywane będą wnioski
spełniające kryteria kwalifikowalności i wyboru, ale nie odpowiadające bezpośrednio priorytetom
określonym w Zaproszeniu.
3.5.
Składanie wniosków
Wnioski należy składać nie później niż w ostatecznym terminie składania wniosków (zob. rozdział 7),
korzystając z internetowego systemu składania wniosków oraz udostępnionych w nim wzorów, przy
czym wnioski muszą być kompletne.
3.6.
Kryteria wykluczenia
3.6.1 Wykluczenie z uczestnictwa
Nie będą rozpatrywane wnioski o dotację złożone przez wnioskodawców, którzy znajdują się w jednej
z następujących sytuacji:
a) są w stanie upadłości lub likwidacji, ich sprawy zarządzane są przez sądy, zawarli umowę z
wierzycielami, zawiesili działalność, są przedmiotem postępowań w tych sprawach lub są w
11
„Podmiot publiczny” oznacza podmiot utworzony przez władzę publiczną lub osobę prawną podlegającą prawu
prywatnemu i pełniącą misję publiczną, finansowany całkowicie lub w dużej części (tzn. w ponad 50%) ze źródeł
publicznych, którego procedury wewnętrzne i księgowość podlegają kontroli władz publicznych i za którego zobowiązania,
w przypadku zaprzestania działalności przez podmiot publiczny, odpowiedzialność przejmą władze publiczne.
12
Projekty ukierunkowane na strefy geograficzne leżące w całości w „regionie konwergencji” w rozumieniu definicji
Europejskich Funduszy Rozwoju Regionalnego. Mapa tych regionów dostępna jest pod adresem:
http://ec.europa.eu/regional_policy/atlas2007/index_en.htm
7/37
analogicznej sytuacji wynikającej z podobnej procedury przewidzianej przez ustawy lub
rozporządzenia krajowe;
b) zostali skazani – oni sami lub osoby uprawnione do ich reprezentowania, podejmowania decyzji w
ich imieniu lub sprawowania nad nimi kontroli – prawomocnym wyrokiem właściwego organu
państwa członkowskiego za wykroczenie związane z prowadzeniem działalności zawodowej;
c) zostali uznani za winnych poważnego naruszenia etyki zawodowej, udowodnionego wszelkimi
środkami, które zamawiający jest w stanie uzasadnić, między innymi na mocy decyzji EIB lub
innych organizacji międzynarodowych;
d) nie wywiązali się ze zobowiązań związanych z zapłatą składek na ubezpieczenie społeczne lub
podatków, zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w kraju wnioskodawcy lub z przepisami
prawa obowiązującymi w kraju zamawiającego, przepisami Agencji Wykonawczej ds.
Konkurencyjności i Innowacji lub kraju, w którym umowa ma być wykonana;
e) zostali skazani – oni sami lub osoby uprawnione do ich reprezentowania, podejmowania decyzji w
ich imieniu lub sprawowania nad nimi kontroli – prawomocnym wyrokiem za oszustwo, korupcję,
udział w organizacji przestępczej, pranie pieniędzy lub jakąkolwiek inną niezgodną z prawem
działalność przynoszącą szkodę interesom finansowym Unii Europejskiej;
f) podlegają aktualnie karze administracyjnej określonej w Artykule 109 (1) Rozporządzenia
Finansowego mającego zastosowanie do ogólnego budżetu Unii Europejskiej 13.
3.6.2. Wykluczenie z możliwości otrzymania dotacji
Pomoc finansowa nie będzie udzielana wnioskodawcom, którzy podczas procedury
przyznawania dotacji:
a) znajdują się w sytuacji konfliktu interesów;
b) poświadczyli nieprawdę przedstawiając informacje wymagane przez zamawiającego jako warunek
udziału w procedurze lub nie dostarczyli tych informacji.
c) Znajdują się w jednej z sytuacji skutkujących wykluczeniem, wskazanych w sekcji 3.6.1.
Te same kryteria wykluczenia mają zastosowanie do podmiotów stowarzyszonych.
Na wnioskodawców lub w stosownych przypadkach na podmioty stowarzyszone, które dopuściły się
poświadczenia nieprawdy w świetle punktu 3.6.2 b) powyżej, mogą zostać nałożone kary
administracyjne i/lub finansowe.
Wnioskodawcy zobowiązani są podpisać oświadczenie o własnej wiarygodności, potwierdzające, że
nie znajdują się w żadnej z sytuacji opisanych w artykułach 106(1) oraz 107 do 10914, wypełniając
stosowny formularz dołączony do formularza wniosku, stanowiącego element zaproszenia do
składania wniosków (zob. rozdział 8).
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE, EURATOM) NR 966/2012 z dnia 25
października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające
rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002. Uwaga: w momencie publikacji wspomniane rozporządzenie finansowe
(opublikowane 25 października 2012 r.) nie weszło jeszcze w życie; jego wejście w życie przewidywane jest na 1 stycznia
2013 r.
14
ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE, EURATOM) NR 966/2012 z dnia 25
października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające
rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002. Uwaga: w momencie publikacji wspomniane rozporządzenie finansowe
(opublikowane 25 października 2012 r.) nie weszło jeszcze w życie; jego wejście w życie przewidywane jest na 1 stycznia
2013 r.
13
8/37
3.7.
Kary administracyjne i finansowe
Kandydaci, którzy złożyli nieprawdziwe oświadczenia, dopuścili się znaczących błędów,
nieprawidłowości lub oszustwa, mogą podlegać karom finansowym w wysokości 2% do 10%
szacunkowej łącznej wartości umowy, o którą się ubiegają. Wykonawcy, w przypadku których
stwierdzono poważne naruszenia obowiązków wynikających z umowy, mogą podlegać karom
finansowym w wysokości 2% do 10% łącznej wartości danej umowy. Wymiar kary może być
zwiększony do 4% do 20% w przypadku ponownego naruszenia w okresie pięciu lat od daty
stwierdzenia naruszenia w drodze postępowania spornego z wykonawcą.
Bez uszczerbku dla stosowania kar określonych w umowie, kandydaci i wykonawcy, którzy
poświadczyli nieprawdę, dopuścili się znaczących błędów, nieprawidłowości lub oszustwa, lub uznani
zostali za winnych poważnego naruszenia obowiązków wynikających z umowy, mogą również zostać
wykluczeni ze wszystkich umów i dotacji finansowanych z budżetu UE na okres do pięciu lat od daty
stwierdzenia naruszenia w drodze postępowania spornego z wykonawcą. Okres ten może być
wydłużony do dziesięciu lat w przypadku powtórnego wykroczenia w ciągu pięciu lat od daty, o której
mowa w pierwszym akapicie.
W celu ochrony interesów finansowych UE, Komisja wykorzystuje wewnętrzne narzędzie
informacyjne (system wczesnego ostrzegania [Early Warning System (EWS)]) do ostrzegania o
stwierdzonych zagrożeniach związanych z beneficjentami zarządzanych centralnie umów i dotacji.
Ponadto Komisja prowadzi centralną bazę danych o wykluczeniach [Central Exclusion Database
(CED)], w której rejestruje wszystkie podmioty, które mogą być wykluczone z udziału w procedurach
udzielania dotacji lub zamówień publicznych, finansowanych ze środków UE, zgodnie z
Rozporządzeniem Finansowym mającym zastosowanie do ogólnego budżetu Unii Europejskiej.
Dostęp do centralnej bazy danych o wykluczeniach mają wszystkie organy uprawnione do alokacji
środków UE.
Wnioskodawcy ubiegający się o datacje, a w przypadku osób prawnych - osoby upoważnione do ich
reprezentowania, podejmowania decyzji w ich imieniu lub sprawowania nad nimi kontroli, są
informowani, że jeżeli znajdują się w jednej sytuacji, o których mowa w:
-
-
decyzji Komisji z 16.12.2008 w sprawie systemu wczesnego ostrzegania do użytku urzędników
zatwierdzających Komisji oraz agencji wykonawczych (Dz. U., L 344, 20.12.2008, str. 125), lub
Rozporządzeniu Komisji z 17.12.2008 w sprawie centralnej bazy danych o wykluczeniach (CED)
(Dz. U. L 344, 20.12.2008, str. 12),
wówczas ich dane osobowe (nazwisko i imię w przypadku osób fizycznych, a w przypadku osób
prawnych: adres, forma prawna, numer i nazwa rejestru oraz nazwiska i imiona osób upoważnionych
do reprezentowania, podejmowania decyzji lub sprawowania kontroli) mogą być przez Księgowego
Komisji wprowadzone wyłącznie do EWS albo zarówno do EWS, jak i CED, i przekazane osobom
oraz podmiotom wymienionym w decyzji i rozporządzeniu, o których mowa powyżej, w związku z
udzielaniem lub wykonywaniem zamówienia, umowy dotacji lub decyzji.
EWS i CED są prowadzone przez Księgowego Komisji, do którego osoby prawne mogą się zwracać
egzekwując swoje prawa określone w Rozporządzeniu (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych
osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych (Dz. U.
L8, 12.1.2001).
4.
KRYTERIA WYBORU
Wnioskodawcy muszą posiadać stałe źródła finansowania, wystarczające do utrzymania swojej
działalności w czasie realizacji działania i do wniesienia wkładu w jego finansowanie. Wnioskodawcy
muszą również posiadać umiejętności i kwalifikacje zawodowe niezbędne do wykonania
proponowanego działania.
9/37
Komisja oceniająca w pierwszym etapie sprawdzi spełnienie kryteriów wyboru. W przypadku
niespełnienia tych kryteriów wniosek nie będzie podlegał dalszej ocenie. Wnioskodawcy mogą
zostać poproszeni przez Agencję Wykonawczą ds. Konkurencyjności i Innowacji o dostarczenie,
w określonym terminie, dodatkowej dokumentacji lub o wyjaśnienia w sprawie dołączonych
dokumentów dotyczących kryteriów wyboru.
4.1.
Zdolność finansowa wnioskodawcy
Wnioskodawcy muszą posiadać stałe źródła finansowania, wystarczające do utrzymania swojej
działalności w czasie realizacji działania lub w czasie całego roku, na który została przyznana
dotacja, a także do wniesienia wkładu w jego finansowanie.
•
Zdolność finansowa wnioskodawcy będzie oceniana na podstawie następujących
dokumentów potwierdzających, które należy przedłożyć wraz z wnioskiem:
oświadczenie o własnej wiarygodności, oraz
tabela przewidziana w formularzu zgłoszeniowym, wypełniona z wykorzystaniem
odpowiednich przewidzianych przepisami danych księgowych, umożliwiająca
obliczenie wskaźników wymienionych w formularzu wniosku.
•
W przypadku dotacji na działanie o wartości równej lub przekraczającej 750 000 euro,
dodatkowo:
raport z audytu sporządzony przez uprawnionego audytora zewnętrznego,
poświadczający sprawozdania finansowe za ostatni dostępny rok obrachunkowy.
•
W przypadku wniosku składanego przez grupę kilku wnioskodawców (konsorcjum),
powyższe wymagania mają zastosowanie do każdego z wnioskodawców.
•
W przypadku osób prawnych, tworzących łącznie jednego wnioskodawcę, jak
przewidziano w sekcji 3.1, powyższe wymagania mają zastosowanie do takich osób
prawnych.
Na podstawie przedstawionych dokumentów EACI może:
- poprosić o dalsze informacje;
- zaproponować umowę dotacji z prefinansowaniem;
- zaproponować umowę dotacji z prefinansowaniem wypłacanym w ratach;
- zaproponować umowę dotacji z prefinansowaniem objętym gwarancją bankową.
Gwarancja finansowa, wystawiona w euro, musi być udzielona przez zatwierdzony bank lub
instytucję finansową z siedzibą w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej. W
przypadku, gdy beneficjent ma siedzibę w państwie trzecim, właściwy urzędnik
zatwierdzający może wyrazić zgodę, aby gwarancja udzielona była przez bank lub instytucję
finansową z siedzibą w tymże państwie trzecim, jeżeli uzna, że taki bank lub instytucja
finansowa oferuje poziom bezpieczeństwa i właściwości gwarancji równoważne do gwarancji
oferowanych przez banki lub instytucje finansowe z siedzibą w państwie członkowskim.
Kwoty zablokowane na rachunkach bankowych nie będą akceptowane jako gwarancje
finansowe.
Gwarancja może zostać zastąpiona solidarnym poręczeniem strony trzeciej lub solidarnym
poręczeniem beneficjentów działania, będących stronami tej samej umowy dotacji.
10/37
Gwarancja ulega zwrotowi, gdy kwoty prefinansowania ulegają stopniowemu rozliczeniu na
podstawie płatności okresowych lub spłat sald beneficjenta, zgodnie z warunkami
ustanowionymi w umowie dotacji.
4.2. Zdolność techniczna wnioskodawcy
Wnioskodawcy muszą dysponować potencjałem technicznym i możliwościami operacyjnymi
umożliwiającymi wykonanie działania, które ma uzyskać wsparcie, oraz powinni złożyć
potwierdzające to dokumenty. Wskazówki dotyczące wymaganych dokumentów potwierdzających
(np. CV osób odpowiedzialnych za realizację działania, opis projektów i działań podejmowanych w
ostatnich trzech latach itp.) można znaleźć w Podręczniku Wnioskodawcy.
5.
KRYTERIA PRZYZNAWANIA DOTACJI
Agencja Wykonawcza ds. Konkurencyjności i Innowacji dokona wyboru działań wyłącznie na
podstawie złożonych wniosków. Działania będą oceniane na podstawie poszczególnych kryteriów
przyznawania dotacji, których waga w ocenie ogólnej będzie taka sama. W podsumowaniu
przedstawiona zostanie jakościowa ocena ogólnej opłacalności, polegająca na porównaniu rezultatów,
ocenionych w świetle kryteriów przyznawania dotacji, z kosztami i wymaganym zaangażowaniem.
Jeżeli wniosek ma być uznany za warty finansowania, to suma punktów za wszystkie kryteria powinna
wynosić co najmniej 70% maksymalnej ilości punktów. Ponadto, za każde kryterium trzeba będzie
uzyskać przynajmniej 50% punktów. Przyznanie finansowania będzie rozważane w przypadku
wniosków, które uzyskały wynik odpowiadający powyższym wymogom. Komisja Oceniająca
sporządzi listę rankingową projektów, podlegającą zatwierdzeniu przez urzędnika zatwierdzającego.
Decyzje dotyczące finansowania podjęte zostaną na podstawie tego rankingu i w granicach
dostępnego budżetu. Wnioski, które uzyskają identyczną liczbę punktów i znajdą się przy końcu listy
ze względu na wielkość dostępnego budżetu, poddane zostaną ocenie uzupełniającej, uwzględniającej
orientacyjny podział budżetu na 2013 r. na poszczególne obszary, według Programu Prac na 2013. Po
ocenie uzupełniającej, pewna ograniczona liczba wniosków może zostać wpisana na listę rezerwową.
Do oceny wniosków stosuje się pięć następujących kryteriów:
1.
2.
3.
Odpowiedniość proponowanego działania (0-10 punktów), w tym:
(a)
Stopień zgodności proponowanego działania z priorytetami naboru w ramach
programu IEE II;
(b)
Stopień, w jakim proponowane działanie odnosi się do ważnych potrzeb odbiorców i
do barier rynkowych;
(c)
Stopień, w jakim proponowane działanie uzupełnia inne pokrewne działania.
Jakość metodologii wdrażania (0-10 punktów), w tym:
(a)
Odpowiedniość proponowanego podejścia i stopień, w jakim proponowane działanie
angażuje grupy docelowe i interesariuszy;
(b)
Przejrzystość pakietów roboczych, planowania projektu i odpowiedniość monitoringu
realizacji projektu;
(c)
Jakość planu działań informacyjnych, mających na celu upowszechnianie rozwiązań.
Ambicja i wiarygodność przewidywanego oddziaływania proponowanego działania (0-10
punktów), w tym:
(a)
Usługi / rezultaty będące wynikiem działania (produkty, godziny szkolenia itp.);
11/37
4.
5.
(b)
Oddziaływanie w okresie realizacji i po zakończeniu projektu, ocenione przy
wykorzystaniu wskaźników, które są konkretne, mierzalne, uznane, realistyczne i
posiadające perspektywę czasową (SMART);
(c)
Trwałość zaproponowanych w ramach działania rozwiązań - po zakończeniu projektu.
Wartość dodana dla UE (0-10 punktów), w tym:
(a)
Dowody na to, że współpraca/ praca zespołowa wykraczająca poza granice krajów
przyniesie większe korzyści niż odrębne działania na poziome krajowym/ lokalnym w
tychże krajach;
(b)
Właściwy kontekst geograficzny proponowanego działania, w tym kształcenia i
wymian pomiędzy interesariuszami;
(c)
Możliwość upowszechniania proponowanych rozwiązań.
Zasoby przeznaczone na realizację proponowanego działania (0-10 punktów), w tym:
(a)
Zarządzanie i skład
odpowiedzialności;
zespołu,
zrównoważenie
umiejętności,
doświadczeń
i
(b)
Właściwe rozłożenie ilości godzin na poszczególnych partnerów i pakiety robocze;
(c)
Uzasadnienie kosztów (podwykonawcy, koszty podróży i inne koszty) oraz
dofinansowania.
Postanowienia szczegółowe dotyczące Rozwoju Umiejętności - Filar II:
Poniższe cztery kryteria będą miały taką samą wagę w ocenie ogólnej.
1.
Odpowiedniość proponowanego działania (0-10 punktów), w tym:
(a)
Stopień, w jakim proponowane działanie jest zgodne z celami Inicjatywy na rzecz rozwoju
umiejętności;
(b)
Stopień, w jakim proponowane działanie opiera się na istniejących krajowych ramach i
inicjatywach dotyczących szkoleń oraz na krajowych planach działań.
2.
Zdolność proponowanego działania do mobilizowania odpowiednich uczestników rynku
(0-10 punktów), w tym:
(a)
(b)
Stopień, w jakim proponowane działanie aktywnie angażuje odpowiednich uczestników rynku
w opracowanie, realizację i promocję skutecznego systemu kwalifikacji;
Ambicja i wiarygodność przewidywanego oddziaływania proponowanego działania.
3.
(a)
Odpowiedniość proponowanego podejścia do skutecznego ustanowienia trwałego systemu
kwalifikacji;
(b)
Przejrzystość planu prac (opis pakietów roboczych i zadań, rozdział obowiązków,
harmonogramy.
4.
Skład konsorcjum i zasoby przeznaczone na realizację proponowanego działania (0-10
punktów), w tym:
Stopień, w jakim konsorcjum reprezentuje niezbędne umiejętności, takie jak kształcenie
ustawiczne, wiedza techniczna i zdolności komunikacyjne;
(a)
(b)
Właściwe rozłożenie ilości godzin na poszczególnych partnerów i pakiety robocze;
uzasadnienie kosztów i przejrzystość współfinansowania.
12/37
Szczegółowe postanowienia dotyczące Zintegrowanej Inicjatywy: Wspieranie lokalnych
inwestycji w energetykę – pomoc w zakresie przygotowania projektów
Poniższe cztery kryteria będą miały taką samą wagę w ocenie ogólnej
1.
Odpowiedniość proponowanego działania i jego wartość dodana dla UE (0-10 punktów),
w tym:
(a) Stopień, w jakim proponowane działanie jest zgodne z priorytetami naboru;
(b) Stopień, w jakim proponowane działanie zapewnia innowacyjne rozwiązania w zakresie
ważnych potrzeb odbiorców oraz barier rynkowych;
(c) Możliwość powielania proponowanych rozwiązań (koncepcji) na poziomie krajowym i
europejskim.
2.
(a) Właściwy poziom dojrzałości proponowanego działania z technicznego i finansowego
punktu widzenia;
(b) Wiarygodność proponowanego sposobu zapewnienia, by realizację inwestycji rozpoczęto
w czasie trwania projektu, przejrzystość projektów/programów inwestycyjnych, systemu
finansowania, procesu zamówień, a także zaangażowanie właściwych zainteresowanych
podmiotów;
(c) Odpowiedniość proponowanych pakietów roboczych, sposobu planowania projektu i
monitorowania wyników.
3.
Ambicja i oddziaływanie proponowanego działania (0-10 punktów), ocenione przy
wykorzystaniu wskaźników, które są konkretne, mierzalne, uznane, realistyczne i posiadające
perspektywę czasową (SMART); w tym:
(a) Ambitny charakter proponowanego działania pod względem inwestycji i efektu dźwigni;
(b) Ambitny charakter oddziaływania w zakresie produkcji energii odnawialnej oraz
oszczędności energii;
(c) Wpływ na lokalne możliwości uruchomienia dalszych inwestycji w energetykę po
zakończeniu proponowanego działania.
4.
Zasoby przeznaczone na realizację proponowanego działania (0-10 punktów), w tym:
(a) Skład i doświadczenie zespołu, posiadanie odpowiednich umiejętności, właściwy podział
obowiązków między partnerami i podwykonawcami;
(b) Właściwe rozłożenie ilości godzin na poszczególnych partnerów i pakiety robocze,
uzasadnienie udziału podwykonawstwa, uzasadnienie kosztów i przejrzystość
współfinansowania.
6.
OGÓLNE WARUNKI PRZYNAWANIA DOTACJI
W przypadku przyznania dotacji przez EACI, do beneficjenta wysłana zostanie umowa
dotacji na kwotę wskazaną w euro, określająca warunki i poziom finansowania, jak również
procedura prowadząca do sformalizowania obowiązków stron.
Ogólne warunki przyznawania dotacji, w szczególności definicję kosztów kwalifikowalnych oraz
metody płatności, określa projekt umowy dotacji, dostępny na stronie programu IEE II (zob. rozdział
8). Dołączony do wniosku budżet działania musi być zrównoważony pod względem przychodów i
13/37
wydatków, a także w jasny sposób wykazywać koszty kwalifikujące się do finansowania z budżetu
Unii Europejskiej.
W zależności od wielkości działania oraz innych czynników ryzyka, Agencja Wykonawcza ds.
Konkurencyjności i Innowacji może zażądać od beneficjenta gwarancji finansowej w celu
zabezpieczenia prefinansowania.
7.
SKŁADANIE WNIOSKÓW
Wnioski muszą zostać złożone z wykorzystaniem internetowego systemu składania wniosków oraz
formularzy wniosków dostępnych na stronie internetowej programu IEE II (zob. rozdział 8).
Wnioski, które nie spełnią powyższych wymogów formalnych nie będą dalej rozpatrywane. W
szczególności, wnioski dostarczone do EACI w jakikolwiek inny sposób będą uznane za „nie złożone”
i nie będą rozpatrywane.
Ostatecznym terminem składania wniosków do głównego
naboru IEE jest środa, 8 maja 2013 r., godzina 17.00 (czasu
lokalnego w Brukseli).
Wyjątki: ostateczny termin składania wniosków w ramach Inicjatywy „Rozwój umiejętności” –
Filar II to 28 listopada 2013 r., godz. 17:00 (czasu lokalnego w Brukseli). 15
Wnioski złożone po upływie ostatecznego terminie NIE będą rozpatrywane.
Wnioskodawcom radzi się rozpocząć proces wnioskowania z odpowiednim wyprzedzeniem i nie
odkładać go na ostatnią chwilę, aby uniknąć ryzyka nieskutecznego złożenia wniosku.
Wszelkie ewentualne zmiany wymogów formalnych dotyczących składania wniosków będą ogłaszane
na stronie internetowej programu. Wnioskodawcy powinni zatem odwiedzić tę stronę przed złożeniem
swoich wniosków.
Wszelkie informacje dotyczące dotacji przyznanych w trakcie roku finansowego zostaną
opublikowane na stronie internetowej programu IEE II nie później niż dnia 30 czerwca roku
następującego po roku finansowym, w którym dotacje te zostały przyznane.
8.
DODATKOWE INFORMACJE
Wnioskodawcy powinni odwiedzić stronę internetową programu, znajdującą się pod adresem:
http://ec.europa.eu/intelligentenergy.
Strona IEE II zawiera wszystkie informacje i formularze związane z niniejszym naborem wniosków,
takie jak roczny program pracy IEE II 2013, przewodniki dla wnioskodawców, formularze wniosków
oraz informacje o projektach wspieranych przez program. Ponadto strona informuje o dniach
informacyjnych, które odbędą się podczas trwania naboru wniosków.
Uwaga: Nabór wniosków w ramach Inicjatywy „Rozwój umiejętności” – Filar II będzie również otwarty w
terminie do 30 kwietnia 2013 r., godz. 17.00 lokalnego czasu w Brukseli (patrz: zaproszenie do składania
wniosków z 2012 r.).
15
14/37
Wszelkie pytania odnośnie niniejszego naboru wniosków należy kierować do Agencji
Wykonawczej ds. Konkurencyjności i Innowacji (wskazując, w stosownych przypadkach, obszar
techniczny zgodnie z rozdziałem 10), z wykorzystaniem internetowego formularza zapytania,
dostępnego pod adresem:
http://ec.europa.eu/energy/intelligent/contact/questions/index_en.htm
Ochrona danych: udzielenie odpowiedzi na każde zaproszenie do składania wniosków pociąga za
sobą rejestrację oraz przetwarzanie danych osobowych (takich jak imię i nazwisko, adres i CV). Dane
te będą przetwarzane zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 45/2001 w sprawie ochrony osób
fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o
swobodnym przepływie takich danych. O ile nie wskazano inaczej, pytania oraz wszelkie dane
osobowe, wymagane do oceny wniosku zgodnie ze specyfikacjami zaproszenia do składania
wniosków, będą przetwarzane przez EACI wyłącznie w tym celu.
Szczegóły dotyczące przetwarzania danych osobowych dostępne są w oświadczeniu o ochronie
prywatności na stronie: http://ec.europa.eu/energy/intelligent/privacy/index_en.htm
9.
ORIENTACYJNY HARMONOGRAM
Ostateczny termin składania
wniosków w głównym naborze IEE:
Przybliżona data zakończenia oceny:
Przybliżona data powiadomienia
wnioskodawców:
Przybliżona data rozpoczęcia negocjacji
rekomendowanych wniosków:
Przybliżona data podpisania umów:
Ostateczny termin składania wniosków w
ramach Inicjatywy „Rozwój umiejętności”
– filar II
Przybliżona data zakończenia oceny:
Przybliżona data powiadomienia
wnioskodawców:
Przybliżona data podpisania umów
8 maja 2013, godz. 17:00 czasu
lokalnego w Brukseli
początek listopada 2013 r.
od połowy listopada 2013 r.
od połowy listopada 2013 r.
od lutego 2014 r.
28 listopada 2013, godz. 17:00 czasu
lokalnego w Brukseli
koniec lutego 2014 r.
początek marca 2014 r.
od maja 2014 r.
Uwaga: Nabór wniosków w ramach Inicjatywy „Rozwój umiejętności” – Filar II będzie
również otwarty w terminie wskazanym w zaproszeniu do składania wniosków z 2012 r.,
czyli do 30 kwietnia 2013 r., godz. 17.00 (czasu lokalnego w Brukseli).
10.
PRIORYTETY I RODZAJE DZIAŁAŃ NA ROK 2013
Priorytety na 2013 r. streszczono poniżej.
W celu oceny oddziaływania poszczególnych projektów stosowane będą następujące wskaźniki:
•
•
•
•
Skumulowane inwestycje w zrównoważoną energetykę, uruchomione przez europejskich
interesariuszy w wyniku projektu (jednostka miary: euro).
Produkcja energii odnawialnej uruchomiona w wyniku projektu (jednostka miary: toe/rok).
Oszczędności energii uzyskane w wyniku projektu (jednostka miary: toe/rok).
Redukcja emisji gazów cieplarnianych uzyskana w wyniku projektu (jednostka miary: tCO2e/rok).
15/37
10.1 SAVE: Efektywność energetyczna (orientacyjny budżet: 15,6 miliona
euro)
Efektywność energetyczna stanowi kamień węgielny europejskiej polityki energetycznej. Jest to
zdecydowanie najskuteczniejsza metoda zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii, zmniejszenia
emisji dwutlenku węgla i wspierania konkurencyjności.
Działania finansowane w ramach SAVE mają na celu wykorzystanie wielkiego potencjału
oszczędności energii poprzez wzrost efektywności energetycznej i racjonalne wykorzystanie zasobów
energetycznych, zwłaszcza w odniesieniu do budynków, produktów i przemysłu. Działania promujące
efektywność energetyczną w transporcie stanowią przedmiot odrębnego programu STEER.
Działania w ramach SAVE mogą ułatwiać wdrażanie unijnych przepisów dotyczących efektywności
energetycznej, wspierać przygotowanie nowych środków legislacyjnych oraz wpływać na zachowania
związane ze zużyciem energii, tak by społeczeństwa zużywały mniej energii ciesząc się takim samym,
a nawet lepszym poziomem życia.
Proponowane priorytety wynikają z najnowszych dokumentów politycznych, takich jak Plan na rzecz
efektywności energetycznej 2011 16 i wprowadzona niedawno Dyrektywa w sprawie efektywności
energetycznej 17.
W 2013 r. w ramach programu SAVE przewiduje się trzy następujące działania kluczowe:
•
Konsumenci i produkty
•
Przedsiębiorstwa
•
Usługi i zobowiązania w dziedzinie efektywności energetycznej
Uwaga: W ramach inicjatyw zintegrowanych ujęto także efektywność energetyczną budynków (zob.
sekcje 10.4.1 i 10.4.2).
Działania w ramach programu SAVE powinny stanowić uzupełnienie działań w dziedzinie
efektywności energetycznej, prowadzonych w ramach „Programu ramowego w zakresie badań
naukowych i innowacji”, koncentrujących się na rozwoju technologii i systemów energetycznych oraz
na rozwoju technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT).
10.1.1 SAVE — Konsumenci i produkty
Objaśnienie
We wnioskach z 4. posiedzenia „Europejskiego obywatelskiego forum energetycznego” (październik
2011) ponownie podkreślono, iż centralnym punktem polityki energetycznej UE powinni być
konsumenci. Niektóre realizowane w przeszłości projekty IEE były adresowane do konsumentów,
jednak ostatnia ocena programu IEE II zaleca wzmożenie wysiłków w zakresie działań skierowanych
do tej grupy. Priorytety programu SAVE (dotyczące strony popytu) stanowią uzupełnienie priorytetu
programu ALTENER (dotyczącego strony podażowej - patrz priorytet dotyczący odbiorców energii
odnawialnej). Kładą one nacisk na ostatni etap działań w ramach modelu AIDA "świadomość,
zainteresowanie, pragnienie, działanie", tj. na konkretne działania, a nie na podnoszenie świadomości,
gdyż w ciągu ostatnich dziesięciu lat wzrosła ona w znaczny sposób.
Pierwszym priorytetem jest zużycie energii przez odbiorców w gospodarstwach domowych. Stanowi
ono 28% końcowego zużycia energii w UE, a jego wielkość jest często nieznana przez samych
mieszkańców (np. mniej niż połowa z nich wie, ile energii elektrycznej zużywa i ile za nią płaci).
16
COM(2011)109 wersja ostateczna
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności
energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/WE
17
16/37
Priorytet ten jest zgodny z „Europejskim programem na rzecz konsumentów” 18, przyjętym 22 maja
2012 r. Komisja ogłosiła w nim zamiar poszerzenia dostępnych dla konsumentów informacji na temat
lepszego zarządzania zużyciem energii w gospodarstwach domowych, jak również zachęcania
konsumentów do wykorzystania korzystnych dla nich istniejących i nowo powstających technologii.
Nacisk położony został na wykorzystanie inteligentnych liczników energii i/lub wybór i użytkowanie
takiego sprzętu gospodarstwa domowego, który jest najbardziej energooszczędny. Trzonem działań w
tym obszarze mogą być organizacje mające wpływ na sytuację gospodarstw domowych, takie jak
producenci, handel detaliczny i organizacje konsumenckie. W największym możliwym stopniu należy
uwzględnić potrzeby konsumentów niezamożnych.
Drugi priorytet powiązany jest z poprzednim. Koncentruje się on na monitorowaniu zgodności
produktów z wymogami w zakresie eko-projektowania, zużycia energii oraz etykietowania opon.
Monitoring ten konieczny jest do zapewnienia, że wdrażane środki polityczne prowadzą do pełnego
wykorzystania możliwości w zakresie oszczędzania energii. Nadzór nad rynkiem produktów jest
obowiązkiem państw członkowskich. Zebrane dotychczas wstępne dane na temat działań państw
członkowskich w dziedzinie nadzoru nad rynkiem wskazują, że ich działania są zróżnicowane i nie
zawsze wystarczające do osiągnięcia pełnego potencjału oszczędności energii, oczekiwanego w
świetle obowiązujących przepisów. Istnieje więc potrzeba wspólnego działania na rzecz wzmocnienia
nadzoru nad rynkiem. Ten obszar działania przewidziany jest dla władz krajowych lub wyznaczonych
przez nie organów. Ponieważ monitoring rynku już się rozpoczął, krajowe podmioty zaangażowane w
monitorowanie realizacji zostały już zidentyfikowane. Dotacje w ramach tego priorytetu przyznawane
więc będą jedynie takim podmiotom krajowym.
I wreszcie, w świetle zbliżającego się nowego okresu programowania, ogłoszone zostanie zaproszenie
do składania wniosków dotyczących inicjatyw strategicznych, dotyczących działań informacyjnych w
obszarze zużywających energię urządzeń gospodarstwa domowego (np. trendy na rynku, trendy w
dziedzinie zużycia energii, nowe produkty i potrzeby, efektywność energetyczna a wystarczająca podaż
energii).
Konsumenci i produkty - priorytety na 2013 r.
•
Działania wskazujące konsumentom, jak oszczędzać energię w gospodarstwie domowym
poprzez zmianę zachowań oraz wykorzystanie inteligentnych liczników i/lub zakup i wykorzystanie
energooszczędnych produktów. Projekty powinny kłaść nacisk na praktyki i produkty mające duży
potencjał w zakresie oszczędzania energii, np. przy ogrzewaniu/chłodzeniu pomieszczeń i
podgrzewaniu wody, co stanowi około 80% zużycia energii w gospodarstwach domowych, lub przy
wykorzystaniu sprzętu elektronicznego, którego udział w zużyciu energii elektrycznej w
gospodarstwach domowych wciąż rośnie. Priorytetowo traktowane będą projekty angażujące
konsumentów, koncentrujące się na segmentacji rynku, a także na ostatnim etapie działań w ramach
modelu AIDA "świadomość, zainteresowanie, pragnienie, działanie". Nie będą wspierane działania
obejmujące samo podnoszenie świadomości. Projekty powinny wspierać realizację polityki UE w
zakresie produktów, skutkować podjęciem konkretnych działań w gospodarstwach domowych oraz
generować możliwe do oszacowania oszczędności energii. W odpowiednich przypadkach projekty
powinny uwzględniać potrzeby konsumentów niezamożnych. Projekty mogą być realizowane przez
podmioty pośredniczące, takie jak producenci, handel detaliczny i organizacje konsumenckie, lecz nie
mogą realizować interesów handlowych żadnego z uczestników.
•
Wspólne działanie wspierające nadzór nad rynkiem, wynikający z dyrektywy 2009/125/WE
w sprawie wymogów dotyczących ekoprojektowania produktów związanych z energią; dyrektywy
2010/30/UE w sprawie etykietowania i informacji o produktach związanych z energią oraz
rozporządzenia (WE) nr 1222/2009 w sprawie oznakowania opon. Wspólne działanie obejmować
będzie niżej wymienione aspekty działań w obszarze transgranicznej współpracy administracyjnej w
zakresie nadzoru oraz egzekwowania wymogów Unii Europejskiej dotyczących ekoprojektowania i
18
COM(2012)225 wersja ostateczna.
17/37
etykietowania produktów związanych z energią oraz opon:
-
Testowanie produktów;
Działania w zakresie nadzoru rynkowego;
Wymiana doświadczeń oraz opracowanie i wymiana najlepszych praktyk w dziedzinie
testowania produktów i nadzoru nad rynkiem.
Wspólne działanie obejmie w szczególności realizację wspólnych lub skoordynowanych działań,
wymianę informacji, opracowanie wspólnych metod, protokołów i list kontrolnych, prace nad
tworzeniem bazy danych.
Udział we wspólnym działaniu dostępny jest wyłącznie dla organów upoważnionych przez rządy ich
krajów do działań związanych z nadzorem nad rynkiem w odniesieniu do wyżej wymienionych
dyrektyw.
• Strategiczne inicjatywy wzbogacające debatę na temat efektywności produktów związanych z
energią w okresie do 2020 r. i w latach następnych (w szczególności produktów z etykietami
przekazującymi społeczeństwu nowe rodzaje informacji), dotyczące monitorowania i prognozowania
rynku / potrzeb, identyfikowania innowacji i ich wpływu na energię, a jednocześnie uzupełniające
badania nad eko-projektowaniem.
10.1.2 SAVE – Przedsiębiorstwa
Objaśnienie
W dobie wysokich i zmiennych kosztów energii wykorzystanie potencjału oszczędności energii w
przedsiębiorstwach jest skutecznym sposobem na podniesienie ich konkurencyjności oraz połączenie
wzrostu gospodarczego z zasadami ochrony środowiska.
Priorytet ten koncentruje się na małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP) z wszystkich sektorów
gospodarki, w tym przemysłu, handlu detalicznego i usług. MŚP stanowią trzon gospodarki
europejskiej. Ich liczba w UE wynosi prawie 21 mln, przy czym zapewniają one około 90 mln miejsc
pracy. Niedawne badanie Eurobarometru 19 wykazało, że w porównaniu do dużych przedsiębiorstw
MŚP znacznie rzadziej wdrażają środki oszczędzające energię (64% wobec 82%) oraz systemy
zarządzania środowiskiem (25% wobec 48%). Około połowa MŚP jako najbardziej skuteczny środek
promowania efektywności energetycznej wskazuje zachęty finansowe (np. ulgi podatkowe, dotacje i
pożyczki); ok. jedna czwarta wskazuje natomiast „uproszczenie procedur administracyjnych w
zakresie wydawania pozwoleń na budowę jednostek kogeneracyjnych” oraz „szersze informowanie na
temat umów o oszczędności energii oraz możliwości oszczędzania energii". Inne środki wskazywane
przez MŚP to: „doradztwo na temat wykorzystania systemów zarządzania energią” (15%), „niedrogie
audyty energetyczne” (12%) oraz „narzędzia analizy porównawczej” (12%).
Priorytetowo traktowane będą działania wykraczające na przeciw tym potrzebom i opierające się na
podmiotach zapewniających powielanie działań na dużą skalę (np. sieci, stowarzyszenia zawodowe,
związki zawodowe). Podmioty takie są w stanie przyjąć podejście z szerszej perspektywy,
uwzględniającej efektywność MŚP w kontekście całego łańcucha produkcji i dostaw.
Przedsiębiorstwa - proponowane priorytety na 2013 r.:
Działania na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej przedsiębiorstw, w szczególności małych
i średnich przedsiębiorstw, opierające się zwłaszcza na podmiotach zapewniających powielanie
podejmowanych działań na dużą skalę (np. sieci, stowarzyszenia zawodowe, związki zawodowe).
Projekty powinny zapewniać silne zaangażowanie liderów biznesu i osiągnięcie masy krytycznej.
Oczekiwane oszczędności energii powinny być możliwe do określenia ilościowego oraz znaczące.
Każde euro wydane ze środków UE powinno przynieść oszczędności energii rzędu kilkuset kWh
rocznie.
19
Badanie „Flash Eurobarometr” 342 „MŚP w stronę efektywności energetycznej i ekologicznych rynków” (marzec 2012)
18/37
10.1.3 SAVE - Usługi i zobowiązania w dziedzinie efektywności energetycznej
Objaśnienie:
Nowa dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej zawiera przepisy mające na celu wzmocnienie
rynku usług energetycznych. Usługa energetyczna w rozumieniu dyrektywy oznacza fizyczną korzyść,
udogodnienie lub pożytek pochodzące z połączenia zużycia energii z wykorzystywaniem technologii
energooszczędnych lub działania, które mogą obejmować czynności, utrzymanie i kontrolę niezbędne
do świadczenia danej usługi, która jest świadczona na podstawie umowy i która w normalnych
okolicznościach prowadzi do sprawdzalnej i wymiernej lub możliwej do oszacowania poprawy
efektywności energetycznej lub do oszczędności energii pierwotnej.
Przy przyznawaniu finansowania pierwszym priorytetem będą przypadki, w których umowa pomiędzy
beneficjentem a dostawcą usług przewiduje, że opłata za inwestycję dokonaną przez dostawcę jest
powiązana z określonym w umowie poziomem poprawy efektywności energetycznej lub innym
uzgodnionym kryterium efektywności energetycznej, takich jak oszczędności finansowe. Jest to umowa
o poprawę efektywności energetycznej (Energy Performance Contracting - EPC), będąca ważnym
narzędziem w modernizacji budynków oraz modernizacji energetycznej obiektów infrastruktury
publicznej. Rynek umów o poprawę efektywności energetycznej w Europie nie rozwinął się w pełnym
możliwym zakresie; istnieje więc potrzeba usuwania barier utrudniających jego rozwój, takich jak
brak przejrzystości, brak zaufania do strony podażowej (w tym brak wzorów dokumentów i
efektywnych procedur udzielania zamówień), brak ułatwień dla rozwoju rynku oraz projektów,
trudności w dostępie do środków finansowych, czy też nieadekwatność niektórych przepisów prawnych
i praktyk administracyjnych w sektorze publicznym.
Jeżeli umowy o poprawę efektywności energetycznej mają być szerzej wykorzystane do osiągnięcia
unijnego celu 20-procentowej poprawy efektywności energetycznej, w najbliższych latach musi
nastąpić istotny rozwój po stronie podażowej i popytowej. W związku z tym działania podejmowane w
2013 r. powinny wzmacniać działania już finansowane w ramach zaproszenia do składania wniosków
z 2012 r., stanowiąc dalsze wsparcie i ułatwienie dla zmiany sytuacji rynkowej. W szczególności
tegoroczne priorytety mają na celu zwiększenie przejrzystości rynku umów o poprawę efektywności
energetycznej i podniesienie zaufania do tego rynku, co wciąż jest konieczne, a także promowanie
dostępu do rynku dla małych i średnich przedsiębiorstw, wspieranie działań powielających
innowacyjne środki, do tej pory wdrożone pilotażowo zaledwie w kilku krajach, lub też rozwiązanie
konkretnych problemów zgłoszonych przez uczestników rynku.
Drugi i trzeci priorytet finansowania skierowane są głównie do przemysłu dostaw energii. Około 30%
zużycia energii pierwotnej w UE to energia zużywana przez sektor energetyki, głównie do
przetwarzania energii w energię elektryczną i cieplną oraz do jej dystrybucji. Jak wskazuje Plan
Komisji Europejskiej na rzecz efektywności energetycznej z 2011 r., istotne oszczędności w tym
sektorze można osiągnąć nie tylko poprzez poprawę jego własnej efektywności energetycznej (np.
skuteczne odzyskiwanie strat ciepła), ale również poprzez prowadzone przez sektor zarządzanie
zużyciem energii przez klientów (np. środki zarządzania popytem i podażą, systemy zobowiązań).
Szczególny nacisk kładzie się na zobowiązania do poprawy efektywności energetycznej, stanowiące
jeden z kluczowych aspektów nowej dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (art. 7).
I wreszcie, jeżeli chodzi o dłuższą perspektywę, ostatni priorytet finansowania obejmuje szersze i
sięgające głębiej w przyszłość działania badające rozwiązania służące dalszemu promowaniu usług i
innych rozwiązań w dziedzinie efektywności energetycznej w wielu różnych sektorach gospodarki.
Usługi i zobowiązania w dziedzinie efektywności energetycznej - proponowane priorytety na
2013 r.:
• działania na rzecz wdrażania objętych gwarancjami usług energetycznych w formie umów o
poprawę efektywności energetycznej, np. :
- działania zwiększające przejrzystość i zaufanie do rynku umów o poprawę efektywności
energetycznej np. poprzez rozwój umiejętności, opracowanie wzorów dokumentów lub ułatwień
rynkowych
- działania optymalizujące i promujące tworzenie struktur ułatwiających zawieranie umów o
19/37
•
•
•
poprawę efektywności energetycznej, np. powielające brytyjski model energo-modernizacji “Re:
Fit”
- działania na rzecz udziału MŚP w rynku usług energetycznych, np. poprzez tworzenie klastrów
grupujących umiejętności poszczególnych MŚP i oferujących umowy o poprawę efektywności
energetycznej np. gminom.
- działania wspierające tworzenie systemów ubezpieczeń dotyczących gwarantowanej poprawy
efektywności energetycznej.
Działania umożliwiające państwom członkowskim wymianę informacji i doświadczeń w zakresie
opracowania i wdrażania systemów zobowiązań w dziedzinie efektywności energetycznej lub
alternatywnych środków polityki w rozumieniu nowej dyrektywy w sprawie efektywności
energetycznej.
Działania w obszarze analizowania i/lub powielania innych środków efektywności energetycznej
przez podmioty łańcucha dostaw energii, np. środki zarządzania stroną popytową, wynikające z
zainteresowania klientów rozpowszechnianie inteligentnych liczników energii, odzyskiwanie ciepła
odpadowego, itp. Najlepiej byłoby, gdyby projekty angażowały przedstawicieli konsumentów i/lub
władze publiczne, a nie tylko przedsiębiorstwa energetyczne.
Strategiczne inicjatywy wzbogacające debatę na temat rozwoju usług energetycznych i innych
rozwiązań w dziedzinie efektywności energetycznej, wybiegające w przyszłość do 2020 r. i lat
późniejszych. Projekty powinny obejmować kilka sektorów i mogą stanowić płaszczyznę
konsultacji z głównymi zainteresowanymi podmiotami. Oczekuje się, że projekty przyczynią się do
opracowania strategii, polityki i programów poprawy efektywności energetycznej na wszystkich
szczeblach zarządzania, obejmując zagadnienia takie jak: scenariusze polityki; analiza luk w
systemie; badania; trendy w zużyciu energii; monitoring, sprawozdawczość i/lub analiza
porównawcza postępów i polityki w zakresie efektywności energetycznej; zalecenia ekspertów;
wprowadzenie inteligentnych liczników energii i innych innowacji; itp.
10.2
ALTENER: Nowe i odnawialne zasoby energetyczne (orientacyjny budżet: 12,6
miliona euro)
Z odnawialnymi źródłami energii (OZE) może wiązać się szereg zrównoważonych usług
energetycznych. Energię odnawialną można w UE wytwarzać lokalnie, zapewniając bezpieczne
dostawy energii elektrycznej, ciepła i chłodu oraz energii na potrzeby transportu, bez dodatkowych
emisji gazów cieplarnianych czy niekorzystnego oddziaływania na klimat. OZE stają się coraz
bardziej konkurencyjne. Polityka wspierająca wykorzystanie OZE sprawia, że produkcja i podaż
technologii OZE oraz produkcja źródeł bioenergii (stałych, ciekłych i gazowych) stają się coraz
atrakcyjniejsze jako działalność gospodarcza.
Dyrektywa OZE (2009) określa ogólny, wiążący cel, jakim jest osiągnięcie do 2020 r. 20% udziału
źródeł odnawialnych w zużyciu energii, przy czym wiążące cele krajowe muszą być zgodne z
ogólnym unijnym celem 20%, a poszczególne państwa członkowskie muszą osiągnąć przynajmniej
10% udziału OZE w paliwach zużywanych przez transport. Szczegółowe sposoby osiągania tych
celów określają Krajowe plany działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych (KPDEZO).
Dyrektywa OZE zaleca konkretne działania w sektorach publicznym i prywatnym w całej UE i
ustanawia szereg zobowiązań prawnych, zgodnie z którymi państwa członkowskie muszą wdrożyć
polityki i wspierać działania mające na celu zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii
na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym.
Kluczowym czynnikiem budowy dalszych zakładów OZE w Europie, zarówno małych jak i dużych,
na lądzie i na morzu, będzie rozwój sieci elektroenergetycznej. Poza znacznym wzrostem produkcji
zdecentralizowanej niezbędna będzie realizacja dużych projektów, wykorzystujących odnawialne
źródła na wielką skalę: energię wiatru na morzach północnych, słoneczną na południu, wodną w
centrum i na północy. Komunikat Komisji w sprawie nowych priorytetów w odniesieniu do
infrastruktury energetycznej na 2020 r. i w dalszej perspektywie porusza potrzebę zapewnienia
możliwości rozwoju sieci w przyszłości oraz określa szereg koniecznych działań.
20/37
ALTENER skupia się na działaniach pozatechnicznych przyczyniających się do wdrożenia Dyrektywy
OZE oraz na przyspieszaniu rozwoju rynków energii odnawialnej w celu osiągnięcia unijnego celu na
2020 r.
Projekty ALTENER mogą dotyczyć jednego lub więcej z wymienionych poniżej działań kluczowych:
•
Energia elektryczna z odnawialnych źródeł energii (OZE-e)
•
Ogrzewanie i chłodzenie z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii
•
Bioenergetyka
•
Konsumenci energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych
Uwaga: W ramach inicjatyw zintegrowanych ujęto także efektywność energetyczną budynków (zob.
sekcje 10.4.1 i 10.4.2).
10.2.1 ALTENER - Energia elektryczna z odnawialnych źródeł energii (OZE-e)
Objaśnienie
W ostatnich latach obserwuje się znaczne przyspieszenie w tworzeniu i wdrażaniu kompleksowej
polityki energetycznej UE, ze szczególnym naciskiem na zwiększenie udziału energii elektrycznej
wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii (OZE), które mają do odegrania istotną rolę w
zapewnieniu zróżnicowanych dostaw energii i przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym oraz
zwiększeniu konkurencyjności UE.
Ramy prawne ustanowione w dyrektywie w sprawie energii ze źródeł odnawialnych (2009/28/WE) po
raz pierwszy określiły wiążące cele dla wszystkich państw członkowskich, mające spowodować
osiągnięcie przez UE ogólnego 20-procentowego celu w zakresie energii odnawialnej w 2020 r.
Prawodawstwo UE w dziedzinie energii odnawialnej uwzględnia również kwestie przeszkód
administracyjnych w rozwoju odnawialnych źródeł energii i ich przyłączania do sieci. Komunikat w
sprawie infrastruktury energetycznej (COM/2010/677) podkreślił, że konieczne jest podjęcie pilnych
działań w celu przygotowania sieci do wprowadzania znacznych ilości energii elektrycznej
wytwarzanej ze źródeł odnawialnych, co ułatwi bilansowanie sieci, zwiększy elastyczność i
wytwarzanie w źródłach rozproszonych.
Jednocześnie decyzje podejmowane obecnie kształtują system energetyczny na rok 2050. „Plan
działania w zakresie energii do roku 2050” wskazuje, że w przypadku każdego scenariusza energia
elektryczna będzie odgrywać znacznie większą rolę niż obecnie. Udział odnawialnych źródeł energii
w zużywanej energii elektrycznej osiągnie, zgodnie ze scenariuszem dotyczącym wysokiej efektywności
energetycznej, 64 % lub 97 % zgodnie ze scenariuszem dotyczącym dużego udziału odnawialnych
źródeł energii, w którym przewiduje się magazynowanie znacznych ilości energii elektrycznej, aby
uwzględnić zmienne wielkości dostaw energii ze źródeł odnawialnych nawet w okresach niskiego
zapotrzebowania.
Aby osiągnąć tak ambitne cele w zakresie udziału OZE w Europie, należy stale poświęcać uwagę kliku
kluczowym wyzwaniom. Po pierwsze, rozwój sieci elektroenergetycznej jest kluczowym czynnikiem
warunkującym dalszy rozwój produkcji energii odnawialnej zarówno w dużej, jak i małej skali.
Jednym z największych wyzwań dotyczących infrastruktury sieciowej jest przyłączenie do sieci
terenów morskich północnej Europy, posiadających znaczny potencjał rozwoju energetyki, zwłaszcza
wiatrowej, poprzez rozwój sieci elektroenergetycznej zarówno na morzu, jak i na lądzie. Ponadto,
liczne, elastyczne, rozproszone źródła wytwarzające energię elektryczną na mniejszą skalę wymagają
inaczej zaprojektowanej sieci i zasad rynkowych. Z kolei procedury zatwierdzania i licencjonowania,
często prowadzące do opóźnień w przyłączeniu do sieci, muszą zostać usprawnione, aby spełniać
wymagania dyrektywy OZE oraz związanego z nią prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska. W
zmniejszeniu takich opóźnień pomóc może wspólne podejście w całej UE, szczególnie w obszarze
planowania przestrzennego dotyczącego obiektów morskich. Ponadto doświadczenie wskazuje, że
21/37
akceptacja społeczności lokalnych, w szczególności będąca wynikiem wczesnego angażowania
zainteresowanych stron w proces podejmowania decyzji, odgrywa kluczową rolę w przyjmowaniu
nowych projektów w dziedzinie OZE-e.
Zważywszy na złożoność przedstawionych powyżej wyzwań oraz potrzebę posiadania wiarygodnych
danych i analiz, które mogą być wykorzystane przez właściwych decydentów, potrzebne są dalsze
działania strategiczne na rzecz wspierania europejskiego rynku energii elektrycznej, a także
ułatwienia wdrażania inicjatyw politycznych i przepisów prawnych we wszystkich sektorach energii
odnawialnej. Działania strategiczne są również potrzebne do ożywienia debaty na temat sytuacji po
roku 2020.
Biorąc pod uwagę wszystkie te aspekty, priorytety na 2013 r. w zakresie odnawialnych źródeł energii
skupiać się będą na zagadnieniach dotyczących sieci (pozatechnologicznych działaniach
umożliwiających przyłączanie odnawialnych źródeł energii elektrycznej do sieci), uproszczeniu
procedur administracyjnych, zwiększeniu akceptacji społecznej, a także na działaniach strategicznych
wspierających wdrażanie celów przyjętych na 2020 r., jak również ich kontynuacji w perspektywie do
2030 r. i 2050 r. W odniesieniu do wszystkich działań w obszarze OZE-e oczekuje się, że konsorcja
będą aktywnie włączać i/lub angażować odpowiednich uczestników rynku, działających na rzecz
przyjęcia i/lub wdrożenia wyników projektu.
Energia elektryczna z odnawialnych źródeł energii (OZE-e) - propozycje priorytetów na 2013
r.:
•
-
-
Zagadnienia dotyczące sieci elektroenergetycznych:
Działania ułatwiające dialog i wymianę najlepszych praktyk w dziedzinie przesyłu, sieci
średniego napięcia oraz środków związanych z rynkiem energii elektrycznej, mających na celu
zwiększenie elastyczności i umożliwienie wprowadzania do sieci, na szeroką skalę, energii
elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii w całej UE.
Działania na rzecz zmniejszenia barier rynkowych, promujące najlepsze praktyki w dziedzinie
szerszego wykorzystania małych, odnawialnych źródeł energii elektrycznej przyłączonych do
sieci dystrybucyjnych (w tym inteligentnych rozwiązań, reagowania na popyt, magazynowania
energii elektrycznej (ilość i czas)), z uwzględnieniem rozwiązań najbardziej ekonomicznych i
ekologicznych.
•
Działania na rzecz przyspieszenia i usprawnienia procedur udzielania pozwoleń, bardziej
przejrzystego i szybszego systemu planowania i przy jednoczesnym poszanowaniu istniejących
przepisów dotyczących ochrony środowiska. Konsorcja powinny aktywnie angażować
odpowiednie władze i podmioty na wczesnym etapie procesu.
•
Działania na rzecz zwiększenia społecznej akceptacji zarówno źródeł wytwarzania OZE-e, jak i
niezbędnej rozbudowy sieci, prowadzone z wykorzystaniem innowacyjnych mechanizmów i
systemów angażowania społeczeństwa, współpracy i odszkodowań, w oparciu o konkretne
przykłady możliwe do powielania na znaczącą skalę, które będą mogły być później wykorzystane
jako analizy przypadków i podstawa dla promowania najlepszych praktyk.
•
Strategiczne inicjatywy wspierające wdrażanie polityki, prawodawstwa i regulacji we wszystkich
sektorach energetyki opartej o źródła odnawialne, jak również wnoszące wkład w debatę na temat
perspektyw na okres późniejszy niż 2020 r. (np. dialog na rzecz dostosowania systemów wsparcia
oraz tworzenia odpowiednich rozwiązań w zakresie przyłączania i wprowadzania na rynek
energii elektrycznej z OZE, wykorzystania energii elektrycznej z OZE w kontekście
transgranicznym i międzynarodowym, możliwości optymalizacji kosztów całego systemu, a także
skutecznych systemów regulacyjnych i płatniczych dla małych rozproszonych źródeł
kogeneracyjnych opartych o energię odnawialną, itp.
Uwaga: W przypadku wszystkich działań konsorcja powinny włączać i/lub angażować odpowiednich
uczestników rynku, działających na rzecz przyjęcia/ wdrożenia wyników projektu.
22/37
10.2.2 ALTENER - Ogrzewanie i chłodzenie z wykorzystaniem odnawialnych źródeł
energii
Objaśnienie
Zgodnie z krajowymi planami działania w zakresie energetyki odnawialnej oczekuje się, że ogrzewanie
i chłodzenie z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii przyczyni się niemal w połowie do
osiągnięcia celu w zakresie energii odnawialnej, przyjętego na rok 2020. W stosunku do roku 2010
produkcja ciepła i chłodu z OŹE wzrośnie więc o około 65%. Do tej pory jednak produkcja ta rozwija
się wolno.
Ze względu na lokalny charakter produkcji ciepła i chłodu oraz dużą różnorodność podmiotów
uczestniczących w procesie podejmowania decyzji, niezbędne są optymalne struktury zarządzania i
polityka na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, wspierające i promujące wykorzystanie OŹE
w produkcji ciepłą i chłodu. Działania powinny przyczynić się do wypełnienia luki między polityką UE
a sprawnym podejmowaniem decyzji na szczeblu lokalnym i regionalnym.
Artykuł 22 (1) dyrektywy w sprawie OŹE wymaga, aby państwa członkowskie wskazały obszary
geograficzne odpowiednie dla eksploatacji energii ze źródeł odnawialnych w planowaniu dotyczącym
przeznaczenia gruntów oraz dla stworzenia systemów lokalnego ogrzewania i chłodzenia. Ponadto,
artykuł 10 niedawno przyjętej dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej wzywa państwa
członkowskie do przeprowadzenia oceny krajowego potencjału produkcji ciepła i chłodu, obejmującej
oszacowanie zapotrzebowania na ciepło i chłód oraz potencjału skojarzonego wytwarzania ciepła i
energii elektrycznej oraz miejskich systemów ciepłowniczych i chłodzenia. Działania strategiczne w
tym roku powinny wspierać opracowanie krajowych planów w dziedzinie ogrzewania i chłodzenia,
zawierających propozycje dużego wykorzystania ciepła i chłodu z OŹE na rok 2020, zakładających
również pełną dekarbonizację do 2050 r. Plany te powinny być zgodne z wymaganiami dyrektywny w
sprawie efektywności energetycznej i przedstawiać rzetelne dane na temat popytu oraz źródeł dostaw,
jak również określać konkretne priorytetowe obszary działań. Proponowane działania powinny
zapewnić wymianę najlepszych praktyk na rzecz rozwoju / konsolidacji planów lokalnych i
regionalnych w celu pomocy państwom członkowskim w opracowaniu planów krajowych. Należy
tworzyć plany opierające się o zapotrzebowanie na ogrzewanie i chłodzenie. Powinny one
optymalizować wykorzystanie lokalnie dostępnych źródeł ciepła powyłączeniowego i odpadowego,
chłodu i OŹE z zastosowaniem sieci ciepłowniczych i chłodniczych na obszarach o wystarczającym
poziomie zapotrzebowania na ciepło i chłód. Należy uwzględnić sposoby monitorowania realizacji
proponowanych planów.
Oczekuje się, że systemy wsparcia przyspieszą rozwój rynków ciepła i chłodu z OŹE, podobnie jak
nastąpiło to w przypadku energii elektrycznej z OŹE. Systemy te powinny zachęcać do inwestowania w
produkcję ciepła i chłodu z OŹE, a także w infrastrukturę ciepłowniczą. Nieuregulowany charakter
rynku ciepła w większości państw członkowskich, oraz lokalny charakter gospodarki cieplnej należy
uwzględnić w strategicznych działaniach, prowadzących do opracowania i wdrożenia środków
motywacyjnych i systemów wsparcia produkcji ciepła i chłodu z OŹE.
W przeciwieństwie do rynku energii elektrycznej, rynek ciepła w większości państw członkowskich jest
słabo rozwinięty, a konsumenci końcowi mają małe zaufanie do ciepła jako towaru. Mając to na
uwadze, niniejsze kluczowe działanie będzie wspierać skuteczne środki organizacyjne, kierownicze i
finansowe, które mają na celu ułatwienie wprowadzenia na dużą skalę produkcji ciepła i chłodu z
OŹE. Artykuł 13 (3) dyrektywy w sprawie OŹE wymaga od państw członkowskich, aby zachęcały do
korzystania z odnawialnych źródeł energii w systemach grzewczych i chłodzących. Dlatego też
wspierane będą działania ułatwiające uruchomienie nowych sieci ciepłowniczych wykorzystujących
OŹE, połączone z energo-modernizacją istniejących budynków i działaniami umożliwiającymi
modernizację i doposażenie źródeł OŹE w starych istniejących sieciach ciepłowniczych, w tym
wdrożenie właściwych praktyk w obszarze zarządzania zużyciem energii końcowej.
Artykuł 13 (4) dyrektywy w sprawie OŹE wymaga od państw członkowskich wprowadzenia do ich
przepisów i kodeksów budowlanych postanowień dotyczących ciepła i chłodu z OŹE. Niniejsze
kluczowe działanie będzie wspierać władze regionalne i lokalne, posiadające zaawansowane plany
23/37
dotyczące energetyki odnawialnej i dążące do wprowadzenia regulacji wspierających wykorzystanie
ciepła i chłodu z OŹE.
W ramach tego kluczowego działania będą również wspierane projekty mające na celu ułatwienie
wdrażania unijnej polityki poprzez promowanie oznakowania produktów w dziedzinie ogrzewania i
chłodzenia, które wykorzystują OŹE.
Ogrzewanie i chłodzenie z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii - priorytety na
2013 r.:
•
Spółdzielnie mieszkaniowe i właściciele dużych zasobów mieszkaniowych, którzy stosują
podejście umożliwiające wprowadzenie na dużą skalę systemów ogrzewania i chłodzenia
wykorzystujących OŹE, przy jednoczesnej efektywnej energetycznie modernizacji
istniejących budynków. Działania mogą obejmować budowę nowych sieci cieplnych i
chłodniczych wykorzystujących odnawialne źródła energii, lub też modernizację OŹE w
istniejących sieciach z wykorzystaniem skutecznych praktyk w dziedzinie zarządzania
końcowym zużyciem energii. Należy uwzględnić możliwości, jakie dają świadectwa
charakterystyki energetycznej.
•
Władze regionalne i lokalne dążące do optymalnego wykorzystania ciepła i chłodu z OŹE
poprzez wprowadzanie zachęt i kodeksów i / lub zobowiązań wywierających wpływ na
planowanie przestrzenne terenów mieszkaniowych, komercyjnych i przemysłowych.
Podejmowane działania powinny przynieść efekt w postaci skutecznych i innowacyjnych
wytycznych/szkoleń/bezpośredniego wsparcia dla odpowiedzialnych za planowanie
przestrzenne urzędników władz regionalnych i lokalnych. Odpowiednie władze publiczne
powinny popierać i wdrażać proponowane środki.
•
Działania wspierające wdrażanie unijnego oznakowania produktów w dziedzinie ogrzewania
i chłodzenia, wykorzystujących OZE. Działania te powinny być skierowane do osób
odpowiedzialnych za wprowadzenie i administrowanie systemem oznakowania, jak również
do konsumentów końcowych.
•
Działania strategiczne
-
-
Współpraca transgraniczna w tworzeniu krajowych planów dotyczących systemów
ogrzewania i chłodzenia, które mają prowadzić do dekarbonizacji dostaw ciepła w
państwach członkowskich do roku 2050. Plany te powinny przedstawiać rzetelne dane
na temat popytu oraz źródeł dostaw, jak również określać konkretne priorytetowe
obszary działań i mechanizmy monitorowania. Plany krajowe powinny uwzględniać
plany lokalne i regionalne, takie jak plany działania na rzecz zrównoważonego
wykorzystania energii lub podobne plany dotyczące energii i klimatu. Działania mogą
obejmować wymianę najlepszych praktyk. Wnioski powinny być poparte przez
właściwe organy publiczne i dotyczyć wdrożenia krajowych planów w dziedzinie
ogrzewania i chłodzenia na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym.
Inicjatywy dotyczące analizy. monitorowania i usprawnienia istniejących krajowych
systemów wsparcia i zachęt oraz opracowania nowych systemów dotyczących ciepła i
chłodu z wykorzystania OŹE.
10.2.3 ALTENER – Bioenergetyka
Objaśnienie
Niniejsze działanie kluczowe ustanawia ramy dla propozycji przedsięwzięć dotyczących tego ważnego
i złożonego sektora. Kontynuując podejście zawarte w poprzednich Zaproszeniach do składania
wniosków, działanie to koncentruje się na szeroko rozumianych najbardziej zrównoważonych
24/37
surowcach oraz na minimalizacji wpływu na środowisko przy produkcji bioenergii i maksymalnej
efektywności jej wykorzystania.
Inicjatywy strategiczne powinny koncentrować się na dalszym wspieraniu tworzenia strategii w
zakresie energetyki odnawialnej na okres po roku 2020, uwzględniających przekształcenia i
współzależności poszczególnych sektorów (rolnictwo, leśnictwo, produkcja żywności, energetyka,
budownictwo, przemysł, transport drogowy, transport morski, lotniczy, itp.). Powinny one zapewnić
jak najbardziej efektywne wykorzystanie dostępnych zasobów do produkcji bioenergii w UE i na
świecie, jak również wykorzystanie najbardziej wydajnych technologii przetwarzania tych zasobów
przy produkcji energii. Inicjatywy te mogą również dotyczyć kwestii zrównoważonego rozwoju w
perspektywie po roku 2020. Mogą to być zarówno zagadnienia objęte Dyrektywą 2009/28/WE, jak i
inne kwestie, np. wymagania dotyczące powietrza, wód i gleb.
W ramach niniejszego kluczowego działania będą również wspierane działania na rzecz dalszego
zwiększania podaży oraz uruchomienia wzrostu popytu na biomasę stałą (do ogrzewania i
kogeneracji) oraz biogaz/biometan (na potrzeby kogeneracji, transportu i sieci gazowych).
Poszczególne działania powinny dotyczyć tylko jednego rodzaju biopaliw (stałych lub gazowych, w
zależności od proponowanych form działalności) z aktywnym zaangażowaniem odpowiednich
podmiotów (np. stowarzyszeń rolników, właścicieli lasów, władz lokalnych, firm prowadzących
gospodarkę odpadami, stowarzyszeń przemysłu spożywczego). Działania takie powinny mieć
charakter innowacyjny i być opracowane w sposób umożliwiający osiągnięcie efektów widocznych na
poziomie UE. Powinny one w każdym przypadku uwzględniać odpowiednie łańcuchy dostaw i
wartości oraz we właściwych przypadkach stronę popytową; działania nie mogą dotyczyć wyłącznie
strony podażowej. 20
Zgodnie z wymogami Dyrektywy 2009/28/WE, z uwzględnieniem konieczności minimalizacji skutków
zmiany użytkowania gruntów, wspierane będą jedynie najbardziej zrównoważone lokalne łańcuchy
dostaw bio-zasobów stałych i gazowych. W przypadku biomasy stałej należy zapewnić wykorzystanie
efektu synergii z innymi zastosowaniami w rolnictwie i leśnictwie. W przypadku biogazu projekty
koncentrować się powinny na produkcji z odpadów i pozostałości rolnych. W obu przypadkach należy
promować najbardziej efektywne technologie przetwarzania, jednocześnie zapewniając maksymalne
wykorzystanie efektu synergii w odniesieniu do alternatywnych rodzajów biomasy. Nie będą wspierane
działania dotyczące samej produkcji energii elektrycznej.
Priorytetem nie będą działania promujące lokalne dostawy biopaliw ciekłych. W odniesieniu do
biopaliw ciekłych w bieżącym roku promowane będą natomiast wyżej wspomniane inicjatywy
strategiczne dotyczące ciekłych biopaliw wykorzystywanych w różnych sektorach transportu wraz z
innymi sektorami bioenergetyki.
Bioenergetyka - priorytety na 2013 r.
-
-
Działania strategiczne: wspieranie opracowania strategii dla bioenergetyki na okres po roku 2020,
uwzględniające wzajemne oddziaływania pomiędzy różnymi łańcuchami dostaw i rynkami, w
tym produkcji żywności i pasz, produkcji przemysłowej i produkcji energii. Działania takie
powinny koncentrować się na najbardziej zrównoważonych i wydajnych sposobach
wykorzystania dostępnych zasobów bioenergii oraz najbardziej wydajnych technologiach
przekształcania energii. We wnioskach można uwzględnić kwestie zrównoważonej gospodarki, w
tym rodzaje oddziaływania na środowisko, nie uwzględnione w dyrektywie w sprawie OŹE (np.
wymagania dotyczące powietrza, wód i gleb).
Działania pociągające za sobą i towarzyszące konkretnym działaniom w zakresie wdrażania
lokalnych łańcuchów dostaw najbardziej zrównoważonych zasobów biomasy stałej. Działania te
powinny wykorzystywać efekt synergii z innymi rodzajami wykorzystania gruntów rolnych i
leśnych oraz z innymi rodzajami wykorzystania bio-zasobów (np. produkcja żywności, pasz,
Działania skierowane wyłącznie na promowanie ogrzewania, energii elektrycznej lub transportu z wykorzystaniem źródeł
odnawialnych, nie koncentrujące się szczególnie na stronie podażowej bioenergii, powinny być składane w ramach
odpowiadających im działań kluczowych.
20
25/37
włókna i innych produktów opartych na biomasie). Należy promować najbardziej wydajne
sposoby przetwarzania (wytwarzanie ciepła, kogeneracja). Nie będą wspierane projekty
dotyczące samego wytwarzania energii elektrycznej. Mogą być również wspierane praktyki w
leśnictwie i rolnictwie, promujące zrównoważone wykorzystanie biomasy a jednocześnie
osiągnięcie innych celów (np. przerzedzanie i oczyszczenie lasów zmniejszające ryzyko
pożarów).
-
Działania zwiększające zrównoważoną produkcję biogazu i biometanu z pozostałości i odpadów
rolnych (zwłaszcza z przemysłu spożywczego, oczyszczania ścieków i odpadów komunalnych)
oraz ich wykorzystania na potrzeby kogeneracji, zasilania sieci gazowych i/lub jako paliwa w
transporcie, zapewniające efekt synergii z alternatywnymi sposobami wykorzystania tych
materiałów.
10.2.4 ALTENER – Konsumenci energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych
Objaśnienie:
Program IEE wypracował wiele udanych inicjatyw na rzecz poszerzenia wiedzy
konsumentów, koniecznej do budowy zaufania i stymulowania rozwoju w UE rynków dla
wysokiej jakości produktów i usług opartych na energii odnawialnej. Mimo że ogólna
świadomość istnienia odnawialnych źródeł energii zwiększyła się znacznie w ciągu ostatnich
lat, do osiągnięcia unijnych celów na rok 2020 w dziedzinie energii odnawialnej jest jeszcze
wiele do zrobienia. Zostało to potwierdzone w ocenie programu IEE II 21, zakończonej w 2011
roku, która stwierdza, że bariery rynkowe uległy zmianie i nie dotyczą już braku świadomości
potrzebnych rozwiązań, lecz braku zrozumienia, jak te rozwiązania zrealizować w praktyce.
Zgodnie z powyższymi ustaleniami, jako cel przyjęto wspieranie działań pomagających konsumentom
podejmować świadome decyzje, przyczyniające się do inwestowania w produkty i usługi
wykorzystujące energię ze źródeł odnawialnych. W największym możliwym stopniu należy uwzględnić
potrzeby konsumentów niezamożnych.
Niniejsze kluczowe działanie ma przyśpieszyć najnowsze trendy w inicjatywach skierowanych do
konsumentów/obywateli, pomagające konsumentom i „konsumentom-producentom” podejmować
opłacalne decyzje dotyczące energii ze źródeł odnawialnych oraz widocznych zobowiązań w tej
dziedzinie . Niniejsze kluczowe działanie obejmuje również innowacyjne rozwiązania komunikacyjne
(będące powieleniem pomyślnie wdrożonych inicjatyw, lub też mające charakter pilotażowy),
podnoszące poziom wiedzy konsumentów, aby mogli podejmować bardziej świadome decyzje. Za
niezbędne uważa się uwzględnienie segmentacji rynku i dostosowanie działań do konkretnych
segmentów i grup konsumentów. Projekty muszą się skupiać na podjęciu konkretnych działań - nie
będą finansowane projekty dotyczące samego podnoszenia świadomości.
Konsumenci energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych - priorytety na 2013 r.
•
Działania polegające na innowacyjnych, wywierających znaczące efekty inicjatywach z udziałem
konsumentów /obywateli w projektach społecznościowych dotyczących energii z OŹE (takich jak
spółdzielnie konsumentów OŹE, projekty będące własnością społeczności lokalnych, systemy
współwłasności, konkretne produkty finansowe/bankowe dla obywatelskich projektów OŹE,
itd.). Konsorcja powinny obejmować twórców projektów współpracujących z władzami
publicznymi, grupy obywateli, organizacje konsumenckie itp., zdecydowane wykorzystać i
wdrożyć wyniki prac.
•
Innowacyjne, ukierunkowane, międzynarodowe działania komunikacyjne pomagające
konkretnym grupom konsumentów zrozumieć, jak wdrażać rozwiązania w zakresie OŻE w
21
http://ec.europa.eu/cip/files/docs/2011_iee2_programme_en.pdf
26/37
praktyce, a tym samym zachęcające do inwestowania w lokalne usługi energetyczne z
wykorzystaniem OŹE. Projekty muszą być skierowane do konkretnych grup docelowych w
ramach małych rynków energii odnawialnej, przy rygorystycznej segmentacji rynku. Działania
muszą się koncentrować na efektach podnoszących zdolność konsumentów do podejmowania
świadomych decyzji inwestycyjnych. Nie będą finansowane projekty dotyczące samego
podnoszenia świadomości. Konsorcja powinny obejmować organizacje zapewniające efekt
mnożnikowy, takie jak stowarzyszenia konsumentów, mające bezpośredni dostęp do grup
konsumentów i obejmować/włączać/angażować odpowiednie podmioty rynkowe.
10.3
STEER: Energia w transporcie (orientacyjny budżet: 9,6 miliona euro)
Transport jest najszybciej rosnącym sektorem pod względem zużycia energii. Tak więc niezbędne jest
wykorzystanie istniejącego w tym sektorze potencjału efektywności energetycznej. Transport odgrywa
w gospodarce europejskiej kluczową rolę i odpowiada za niemal 20% całkowitego zużycia energii
brutto w Europie. 98 % energii zużywanej w tym sektorze pochodzi z paliw kopalnych. Inwestycje w
odradzających się gospodarkach nowych państw członkowskich stwarzają szczególną okazję do
promocji zmian w kierunku transportu niskoemisyjnego i nowej, bardziej zrównoważonej kultury
mobilności.
STEER wspiera projekty promujące, wykorzystujące i/lub wdrażające istniejące unijne polityki i ramy
prawne w zakresie efektywności energetycznej oraz odnawialnych bądź alternatywnych paliw w
transporcie. Niedawna Biała Księga Komisji Europejskiej pod tytułem „Plan utworzenia jednolitego
europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego
systemu transportu” 22kreśli wizję przyszłego systemu transportu, który osiągnął 60% redukcję emisji
gazów cieplarnianych oraz ułatwia ekologiczną komunikację miejską i dojazdy do pracy.
STEER uwzględnia zalecenia zawarte w unijnej Białej Księdze dotyczącej transportu, Planie na rzecz
efektywności energetycznej, Zielonej Księdze „Ku nowej kulturze mobilności w mieście”, w Planie
działań na rzecz mobilności w mieście 23, w Planie działań na rzecz logistyki transportu towarowego 24
oraz w Strategii na rzecz ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów 25.
Ponadto STEER uwzględnia stosowne ustawodawstwo, w tym Dyrektywę w sprawie promowania
ekologicznie czystych i energooszczędnych pojazdów w transporcie drogowym oraz ramy prawne
określające normy emisji dla nowych samochodów osobowych 26 i nowych lekkich pojazdów
użytkowych 27. Projekty powinny bazować na sprawdzonych i wypróbowanych strategiach i
technologiach i zmierzać do osiągnięcia oszczędności energii poprzez usuwanie pozatechnologicznych
barier rynkowych utrudniających ich szersze zastosowanie.
Pierwszeństwo przyznawane będzie projektom, które wyjdą poza zwiększanie świadomości
poszczególnych obywateli, gospodarstw domowych i decydentów i doprowadzą od rzeczywistych
mierzalnych zmian w zachowaniach. Projekty powinny w przekonywujący i motywujący sposób
przekazywać istniejącą wiedzę i stosować ją wobec odpowiednich grup docelowych. Muszą
przyczyniać się do szerszego upowszechnienia i wykorzystania sprawdzonych i odtwarzalnych
strategii i technologii.
Program dotyczy transportu towarów, jak i osób. Jednak działania mające na celu w szczególności
odejście od transportu drogowego na rzecz krótkodystansowego transportu morskiego, transportu
kolejowego i żeglugi śródlądowej, które mogą uzyskać wsparcie z programu Marco Polo II28 nie będą
22
COM(2011) 144.
COM(2009) 490.
24
COM(2007) 607.
25
COM(2010) 186.
26
Rozporządzenie (WE) 443/2009
23
27
28
Rozporządzenie (UE) nr 510/2011
Rozporządzenie (WE) nr 1692/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 r. ustanawiające drugi
program Marco Polo dla udzielania wspólnotowej pomocy finansowej w celu poprawy działania systemu transportu
towarowego na środowisko ( Marco Polo II ) i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1382/2003.
27/37
dofinansowywane. Ponadto działania w ramach STEER muszą być komplementarne w stosunku do
działań dotyczących transportu, prowadzonych w ramach „Programu ramowego w zakresie badań
naukowych i innowacji”.
W 2013 r. w ramach STEER przewiduje się następujące dwa działania kluczowe:
•
Efektywny energetycznie transport
•
Czyste ekologicznie i energooszczędne pojazdy
Uwaga: Działanie kluczowe dotyczące budowania zdolności i edukacji w zakresie energetycznych
aspektów transportu zostało zakończone.
10.3.1 STEER — Efektywny energetycznie transport
Objaśnienie
Aby zahamować istniejące tendencje w sektorze transportu niezbędne są rozwiązania zintegrowane.
Zgodnie z Białą Księgą Transportu oraz pierwszym priorytetem Planu działania na rzecz mobilności
w mieście, niniejsze Działanie Kluczowe będzie wspierać władze lokalne w opracowywaniu
Zrównoważonych planów mobilności w mieście, obejmujących transport towarów i osób w obszarach
miejskich i podmiejskich i kładących szczególny nacisk na redukcję zużycia energii w transporcie.
W transporcie z powodzeniem stosowano już metody zmiany zachowań poszczególnych grup
docelowych. Podejście skoncentrowane na zmianie zachowań opracowano w reakcji na sytuacje, w
których ludzie nie zmieniają swych zachowań pomimo udostępnienia odpowiedniej infrastruktury i/lub
usług, które umożliwiałyby odejście od starych wzorców zachowań. W ramach niniejszego kluczowego
działania wspierane będą działania wykorzystujące sprawdzone podejścia, zmieniające zachowania
poszczególnych grup docelowych.
Potrzebna jest większa liczba działań prowadzących do osiągnięcia celu Białej Księgi Transportu29,
czyli prawie zero-emisyjnego transportu miejskiego w głównych ośrodkach miejskich do 2030 r.
Wymaga to innowacyjnych rozwiązań we wszystkich aspektach transportu miejskiego (np. węzły
komunikacyjne, wielkość pojazdów w obszarach staromiejskich, ograniczenia ustawowe, wyznaczone
pory dostaw, wykorzystanie dostępnego potencjału transportu rzecznego). 30 31
Zważywszy na długi często czas uruchomienia rozwiązań w dziedzinie transportu, podmioty muszą
planować je ze znacznym wyprzedzeniem, aby zapewnić uwzględnienie celów klimatycznych i
energetycznych na 2030 r., wskazanych w Białej Księdze Transportu. Niniejsze działanie kluczowe
obejmuje działania strategiczne wspierające decydentów politycznych na wszystkich szczeblach w
podejmowaniu świadomych decyzji prowadzących do osiągnięcia celów długoterminowych.
Efektywny energetycznie transport – priorytety na 2013 r.:
•
Działania istotnie zwiększające liczbę miast i regionów opracowujących Plany
zrównoważonej mobilności w miastach poprzez tworzenie sieci tematycznych, ułatwienia we
wzajemnym uczeniu, wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk, doradztwo techniczne
i/lub szkolenia. Działania powinny opierać się projekcie „wytycznych Komisji Europejskiej
w sprawie opracowania i wdrażania planów zrównoważonej mobilności w miastach”.
[Uwaga: na opracowanie takich planów nie będzie przyznawane finansowanie UE.]
•
Działania wykorzystujące sprawdzone podejścia, zmieniające zachowania ludzi, ułatwiające
przechodzenie od podróży samochodami w miastach na rzecz ruchu pieszego, transportu
rowerowego, publicznego i/lub nowych form wykorzystania i własności samochodów.
29
COM(2011) 144 wersja ostateczna, s.9.
SEC (2011) 391 wersja ostateczna, s.94.
31
Z wyłączeniem działań mogących uzyskać wsparcie w ramach unijnego programu Marco Polo.
30
28/37
Wnioskodawcy powinni w swoich propozycjach przedstawić dowody na efektywność
przyjętych metod oraz kwantyfikację spodziewanych efektów.
•
Działania wspierające przejście w kierunku niemal zero-emisyjnego transportu w ośrodkach
miejskich. Mogą one obejmować: wsparcie dla wzajemnego uczenia się, bardziej
energooszczędne środki transportu towarów, wdrażanie strategii poprawy efektywności
transportu miejskiego i/lub infrastruktury dystrybucyjnej, wprowadzanie innowacyjnych
pojazdów i środków transportu, w tym inteligentnych systemów transportowych,
reorganizacja transportu towarowego.
•
Inicjatywy strategiczne wnoszące wkład w debatę o sposobach osiągnięcia celów
klimatycznych i energetycznych Białej Księgi Transportu z 2011 r., czyli zmniejszenia o
połowę wykorzystania samochodów stosujących paliwa konwencjonalne w transporcie
miejskim oraz stworzenia w głównych ośrodkach miejskich systemów transportowych
zasadniczo nie powodujących emisji do 2030 r. Działania mogą obejmować: analizę zadań i
obowiązków zaangażowanych podmiotów; monitorowanie wdrażania technologii, polityki
i/lub planów w zakresie transportu miejskiego, określanie konicznych priorytetów działań,
ocenę efektywności środków wdrażanych lokalnie, itp.
10.3.2 STEER — Ekologicznie czyste i energooszczędne pojazdy
Objaśnienie
Biała Księga Transportu zakłada znaczącą redukcję emisji CO2 związanych z transportem w wyniku
realizacji długofalowego celu zmniejszenia o połowę wykorzystania w transporcie miejskim pojazdów
napędzanych konwencjonalnie 32 do 2030 r. i wyeliminowania ich z miast do 2050 r. oraz stworzenia w
wielkich ośrodkach miejskich do 2030 r. systemów transportowych zasadniczo nie powodujących
emisji CO2. Biała Księga zapowiada także zrównoważoną strategię paliwową, mającą na celu
zastąpienie w dłuższej perspektywie ropy naftowej jako źródła energii dla transportu. Osiągnięcie tych
celów będzie wymagało opracowania i wdrożenia strategii i działań ułatwiających niezbędne
przemiany.
Ekologicznie czyste i energooszczędne pojazdy – priorytety na 2013 r.:
Działania promujące politykę i inicjatywy zwiększające w obszarach miejskich liczbę pojazdów w
transporcie pasażerskim i towarowym, wykorzystujących paliwa niekonwencjonalne (w tym
elektrycznych). Działania powinny angażować w szczególności podmioty rynkowe korzystające z
dużych flot pojazdów na obszarach miejskich i mogą zakładać środki w zakresie rozwoju
umiejętności.
10.4
Inicjatywy zintegrowane (orientacyjny budżet: 27,2 miliona euro)
Działania łączące kilka z wymienionych obszarów (SAVE, ALTENER i STEER) lub nawiązujące do
pewnych priorytetów UE mogą obejmować:
(a) integrację efektywności energetycznej i wykorzystania OŹE w kilku sektorach gospodarki;
(b) łączenie w ramach jednego działania lub projektu różnych instrumentów, narzędzi i uczestników.
Program pracy na 2013 r. obejmuje cztery następujące propozycje inicjatyw zintegrowanych:
32
•
Efektywność energetyczna i energia odnawialna w budynkach
•
„Inicjatywa na rzecz rozwoju umiejętności” w zakresie kwalifikacji pracowników na
potrzeby budownictwa zrównoważonego – szkolenia i kwalifikacje w dziedzinie
efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych (filar II)
Termin „napędzany konwencjonalnie” odnosi się do pojazdów z niehybrydowymi silnikami spalinowymi.
29/37
•
Lokalni liderzy w zarządzaniu energią
•
Wspieranie lokalnych inwestycji w energetykę
10.4.1 Efektywność energetyczna i energia odnawialna w budynkach
Objaśnienie
W świetle obowiązujących przepisów UE w sektorze budownictwa w ciągu następnych kilku lat musi
nastąpić ogromna transformacja, przy czym rola sektora publicznego w tych zmianach jest tym
większa, że związany jest on jeszcze wcześniejszymi terminami. W szczególności istnieje potrzeba
wspierania modernizacji istniejących zasobów budynków, prowadzonej etapowo lub też w postaci
remontów generalnych. Działania podejmowane w roku 2013 powinny wspierać i ułatwiać tę
przemianę.
Działania szkoleniowe mają do odegrania ważną rolę w najbliższych kilku latach. Wśród
pracowników branży budowlanej istnieje potrzeba wspierania tych specjalistów, którzy pracują w
branży już od kilka lat. Należy prowadzić stałe programy szkoleniowe i doszkalające, pozwalające
pracownikom średniego i wyższego szczebla aktualizować swoją wiedzę o nowych technologiach na
rynku. Nie jest tylko zagadnienie na poziomie technicznym, ale także na poziomie zarządzania i
zapewnienie pomocy w procesie decyzyjnym. Kluczem do powodzenia takich projektów jest
powszechne uznawanie odbytych szkoleń. Wiarygodność działań może być potwierdzona przez
współpracę i sponsorowanie za strony organizacji zawodowych.
Ponadto w okresie 2013-2015 istotne jest monitorowanie przekształcenia rynku w kierunku budynków
prawie zero-energetycznych. Taki proces oceny powinien uwzględniać rolę każdego z podmiotów, ich
sposób dostosowania się do nowych warunków i jak same zmiany rynkowe. Wpływ na rynek
nieruchomości w zakresie wartości dodanej jest równie ważny. Prowadzone działania oceniające
powinny przyczynić się do odpowiedniego zaplanowania strategii na okres 2015-2020, określając,
które elementy sektora wymagają wsparcia i proponując konkretne rozwiązania.
Efektywność energetyczna i energia odnawialna w budynkach – priorytety na 2013 r.:
•
Świadectwa energetyczne jako czynnik napędzający stopniową modernizację: zdobywanie
rynku. Działania powodujące szerszą realizację zaleceń świadectw energetycznych w
zakresie efektywności energetycznej i energii odnawialnych. Działania powinny przynieść
wzrost popytu na rynku stopniowych modernizacji.
•
Przekształcanie istniejących zasobów budowlanych: działania zwiększające tempo
przebudowy istniejących budynków na budynki o prawie zerowym zużyciu energii. Mogą to
być działania wspierające sektor publiczny i prywatny, łączące podmioty branżowe na rzecz
wypracowania pakietów rozwiązań, promowanie pionierów, wykorzystanie mechanizmów
finansowych, itp.
•
Stały rozwój zawodowy: działania wspierające budowę i remonty budynków prowadzące do
powstania budynków o prawie zerowym zużyciu energii, inicjujące na szeroką skalę dostępne
i uznawane kursy doskonalenia zawodowego dla specjalistów w zakresie projektowania i
zarządzania budowami. Mogą one obejmować specjalistów takich jak architekci,
inżynierowie, specjaliści, deweloperzy, pracownicy odpowiedzialni za zamówienia,
pracownicy gmin, itp., zajmujący stanowiska bezpośrednio związane z podejmowaniem
decyzji, a nie objęte inicjatywą na rzecz rozwoju umiejętności BUILD UP Skills.
•
Śledzenie zmian rynkowych: działania monitorujące funkcjonowanie certyfikatów
energetycznych i ich jakość, działania monitorujące przekształcenie rynku w kierunku
budynków o prawie zerowym zużyciu energii oraz efektywność energetyczną i zastosowanie
OŹE. Druga grupa działań powinna oceniać cały łańcuch wartości, dotyczyć dialogu
pomiędzy podmiotami rynkowymi i angażować podmioty nie w pełni zaangażowane w nowy
30/37
system działania (np. nieruchomości). Tego typu działania powinny jasne informować o tym,
jak przyspieszyć wprowadzanie na rynek budynków o prawie zerowym zużyciu energii.
Wnioski odpowiadające temu priorytetowi mogą obejmować działania związane z
monitorowaniem rynku nowych / remontowanych budynków o prawie zerowym zużyciu
energii, trendów rynkowych, wartości dodanej dla nieruchomości, akceptacji społecznej, itd.
10.4.2 „Inicjatywa na rzecz rozwoju umiejętności” w zakresie kwalifikacji pracowników na
potrzeby budownictwa zrównoważonego – szkolenia i kwalifikacje w dziedzinie
efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych (filar II)
Objaśnienie
Od sektora budowlanego oczekuje się znaczącego wkładu w cele wyznaczone na 2020 r. Stanowi to
poważne wyzwanie dla tego sektora, a także dla całego przemysłu, który powinien być gotowy
zarówno na przeprowadzanie modernizacji istniejących już budynków w celu zapewnienia ich
wysokiej efektywności energetycznej, jak i budowę nowych budynków (o niemal zerowym zużyciu
energii). Wymaga to znacznego wysiłku polegającego na zwiększeniu liczby odpowiednio
wyszkolonych pracowników na rynku, a także podjęciu działań, które ułatwią właścicielom budynków
podejmowanie decyzji. Duże zapotrzebowanie na szkolenia i certyfikaty zostało również wskazane w
dyrektywie w sprawie OZE 33, artykuł 14 (3), który nakłada na państwa członkowskie obowiązek
zapewnienia szkoleń i systemów certyfikacji dla instalatorów.
Dlatego też w ramach inicjatywy na rzecz rozwoju umiejętności [BUILD UP Skills], IEE dąży do
połączenia sił i zwiększenia liczby wykwalifikowanych pracowników budowlanych w Europie.
Inicjatywa ta przyczyni się do osiągnięcia celów dwóch inicjatyw przewodnich Komisji: "Strategii
Europa 2020 34 - "Europa efektywnie korzystająca z zasobów" oraz inicjatywy „Nowe umiejętności w
nowych miejscach pracy”, a także „Planu na rzecz efektywności energetycznej”. 35. Wspomagana też
będzie szersza współpraca z istniejącymi strukturami i instrumentami finansującymi, takimi jak
program „Uczenie się przez całe życie” i Europejski Fundusz Społeczny – w przypadku tego
ostatniego w szczególności w zakresie konkretnych kwalifikacji i programów szkoleniowych.
Zakres i ramy czasowe inicjatywy:
Inicjatywa skupia się na kontynuacji edukacji i szkolenia rzemieślników i innych pracowników
budowlanych w dziedzinie efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii w budynkach, po
ukończeniu wstępnej edukacji i szkolenia lub po podjęciu pracy zawodowej, włączając w to
zdobywanie kwalifikacji przez bezrobotnych.
Inicjatywa obejmuje dwa główne filary:
I. Krajowe platformy podnoszenia kwalifikacji i plany działania do 2020 r.: pierwszy filar - „Krajowe
platformy podnoszenia kwalifikacji i plan działania do 2020 r.” ma na celu uruchomienie procesu
gromadzenia wszystkich właściwych podmiotów z danego kraju oraz doprowadzenie do
opracowanie strategii i planu działania, np. wyrażonych w liczbach potrzeb, działań, priorytetów,
akredytacji itp. Przewidywane jest jedno działanie na kraj, trwające maksymalnie 18 miesięcy.
II. Systemy podnoszenia kwalifikacji i prowadzenia szkoleń: drugi filar - "Systemy podnoszenia
kwalifikacji"- w ramach tego filaru przyjmowane będą wnioski dotyczące wprowadzenia nowych i
ulepszania istniejących systemów podnoszenia kwalifikacji. Powinny one opierać się na planie
działania do 2020 r.
.
Działania uzupełnione zostaną przez celowe ogólnoeuropejskie działania wspierające.
33
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania
energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE
34
COM (2010) 2020 z 3.3.2010 „Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego
włączeniu społecznemu”, komunikat Komisji.
35
COM(2011) 0109 z 8.3.2011 „Plan na rzecz efektywności energetycznej”, komunikat Komisji.
31/37
Inicjatywa realizowana jest w ramach programów pracy IEE na lata 2011-2013. Filar I objęty był
programami pracy 2011-2012. Filar II został uruchomiony po raz pierwszy w 2012 r., z terminem w
2013 r. umożliwiającym uwzględnienie wyników osiągniętych w ramach filaru I. Program pracy 2013
będzie drugą turą uruchomienia wsparcia realizacji zaleceń planów krajowych poprzez wspieranie
tworzenia /doskonalenia dużych systemów uzyskiwania kwalifikacji i prowadzenia szkoleń dla
pracowników budowlanych.
Inicjatywa na rzecz rozwoju umiejętności – priorytety filaru II na 2013 r.:
Działania wspierające tworzenie lub doskonalenie dużych systemów uzyskiwania kwalifikacji i
prowadzenia szkoleń w oparciu o zalecenia zawarte w planie działania (filaru I lub równoważnego).
Działania mogą obejmować opracowanie materiałów, szkolenia dla szkoleniowców, działania
koordynacyjne przy tworzeniu lub doskonaleniu dużych systemów uzyskiwania kwalifikacji i
prowadzenia szkoleń (w tym systemy dobrowolnych umów, akredytacji i certyfikacji, umowy o
finansowanie za pomocą środków EFS), jak również działania promocyjne/komunikacyjne.
10.4.3 Lokalni liderzy zarządzania energią
Objaśnienie:
W poprzednich latach w ramach programu IEE udzielono wsparcia wielu gminom w opracowaniu
kompleksowych planów działania na rzecz zrównoważonego wykorzystania energii, poprzez rozwój
umiejętności i wymianę dobrych praktyk pomiędzy pionierami a uczącymi się społecznościami.
Tysiące gmin przystąpiło już do inicjatywy Komisji Europejskiej „Konwent burmistrzów” 36,
zobowiązując się do opracowania planu działania na rzecz zrównoważonego wykorzystania energii
spełniającego, a nawet wykraczającego poza cele energetyczne i klimatyczne Unii Europejskiej
przyjęte na 2020 r.
Tegoroczne priorytety mają na celu dalsze wzmocnienie potencjału władz publicznych na poziomie
regionalnym i lokalnym, koncentrując się na przyspieszeniu realizacji planów działania na rzecz
zrównoważonego wykorzystania energii oraz wspieraniu osiągnięcia celów polityki energetycznej UE.
Techniczne umiejętności władz publicznych wspierane będą poprzez wymianę dobrych praktyk z
pionierskimi społecznościami z całej Europy oraz usuwanie zidentyfikowanych już barier
uniemożliwiających szybką realizację działań, np. w zakresie dostępu do danych potrzebnych do ich
realizacji.
Szczególna uwaga poświęcona zostanie wykorzystaniu instrumentów takich jak systemy zarządzania
energią czy przyjazny dla środowiska system zamówień publicznych, które mogą znacznie pomóc w
realizacji działań w ramach planów działania na rzecz zrównoważonego wykorzystania energii.
Lokalni liderzy zarządzania energią – priorytety na 2013r.:
•
Włączanie systemów zarządzania energią w plany działania na rzecz zrównoważonego
wykorzystania energii
Priorytet ten skierowany jest do lokalnych i regionalnych władz publicznych,
zainteresowanych włączeniem planów zarządzania energią do swoich przyszłych lub
istniejących planów działania na rzecz zrównoważonego wykorzystania energii. W
przypadku wszystkich władz publicznych, efektem projektu musi być zatwierdzony plany\
działania na rzecz zrównoważonego wykorzystania energii oraz funkcjonujący plan
zarządzania energią, zgodny z ISO 50001 lub inną obowiązującą normą. Wpierane też będzie
innowacyjne podejście do certyfikowania małych gmin/ tworzenia wspólnych planów na
rzecz zrównoważonego wykorzystania energii. Wnioski muszą potwierdzać i dokumentować
efekt synergii i korzyści ze wspólnego opracowania obu rodzajów planów, a także zakładać
efektywne upowszechnianie wyników wśród innych organów publicznych w całej Europie.
36
www.eumayors.eu
32/37
Pod koniec proponowanych działań musi nastąpić wdrożenie planów działania na rzecz
zrównoważonego wykorzystania energii, przynoszących wymierne oszczędności energii i/lub
wzrost podaży energii ze źródeł odnawialnych.
•
Wymiana najlepszych praktyk w dziedzinie wdrażania planów działania na rzecz
zrównoważonego wykorzystania energii
Działania przyspieszające wdrażanie istniejących planów działania na rzecz
zrównoważonego wykorzystania energii lub podobnych planów, realizowane z
wykorzystaniem metod edukacyjnych, poprzez współpracę mniej i bardziej doświadczonych
władz lokalnych/regionalnych (np. wymiana pracowników, udzielanie instruktażu, ocena
przez podmioty pełniące podobne funkcje); i/lub analizy porównawcze poszczególnych
władz. Wnioski muszą wykazać, w jaki sposób buduje się długoterminowe umiejętności
uczących się władz, np. poprzez tworzenie struktur skutecznej realizacji planów,
obejmujących identyfikację i przygotowanie akceptowanych przez banki zrównoważonych
projektów energetycznych. Jako efekt, wnioski muszą też wskazywać działania wdrażające
plany na rzecz zrównoważonego wykorzystania energii, prowadzące w przypadku wszystkich
władz do wymiernych oszczędności energii i/lub zwiększonej podaży energii ze źródeł
odnawialnych.
•
Dostęp do danych na temat energii w celu realizacji planów działania na rzecz
zrównoważonego wykorzystania energii
Działania ułatwiające władzom publicznym dostęp do danych na temat energii w celu
sprawniejszego wdrażania i monitorowania planów. Wnioski powinny zakładać
skuteczną współpracę między organami władzy publicznej i urzędami statystycznymi
a dostawcami danych (operatorzy systemów energetycznych, firmy pomiarowe,
przedsiębiorstwa usług energetycznych, itp.), polegającą na regularnej,
zorganizowanej wymianie danych dotyczących energii, pomocnej dla władz
publicznych w ukierunkowanej realizacji planów. Pod koniec działania należy
wykazać sposoby powielania modelu współpracy.
•
Energooszczędne wydatki publiczne
Działania motywujące gminy, a dokładniej centralne jednostki odpowiedzialne za
realizację zakupów (podmioty zamawiające towary dla wielu organów publicznych)
do uwzględniania kryteriów efektywności energetycznej i innych kryteriów
środowiskowych, uwzględnianych w ocenach cyklu życia, w trakcie nabywania
produktów związanych z energią, w tym pojazdów.
10.4.4 Wspieranie lokalnych inwestycji w energetykę (MLEI)
Objaśnienie
Zintegrowana inicjatywa „Wspieranie lokalnych inwestycji w energetykę”, będąca elementem
programu „ELENA” prowadzonego przez Komisję Europejską w ramach Programu „Inteligentna
Energia – Europa” od 2009 r. i obejmującego rodzinę środków pomocowych na rzecz realizacji
projektów, ma na celu zniwelowanie rozbieżności pomiędzy planami na rzecz zrównoważonego
wykorzystania energii a faktycznie realizowanymi inwestycjami. Program pomocy technicznej
„Wspieranie lokalnych inwestycji w energetykę” (MLEI) po raz pierwszy ogłosił zaproszenie do
składania wniosków w 2011 r. Poza samą pomocą w opracowaniu projektów zaproponowano dwa
priorytety stanowiące pomost w kierunku innych komplementarnych sposobów inwestowania.
Niniejsze działanie kluczowe obejmuje trzy priorytety:
•
Pomoc w zakresie przygotowania projektów
33/37
•
Powielanie udanych rozwiązań finansowych
•
Rozwój umiejętności podmiotów zarządzających
10.4.4.1
MLEI-PDA – pomoc w zakresie przygotowania projektów
Objaśnienie
Wdrożenie inwestycji przewidzianych w planach działania na rzecz zrównoważonego wykorzystania
energii często okazuje się trudne, ponieważ władze lokalne często nie mają umiejętności technicznych
pozwalających przedstawić te plany w postaci akceptowanych przez banki projektów. Projekt MLEIPDA skierowany jest na pomoc małym i średnim władzom lokalnym i regionalnym w opracowaniu
pojedynczych lub wspólnych projektów w dziedzinie zrównoważonego wykorzystania energii, które
mają istotne znaczenie dla rozwoju terytorialnego.
Priorytet ten jest komplementarny ze środkami pomocy w opracowaniu projektów, przewidzianymi
programem ELENA i realizowany jest przez Agencję Wykonawczą ds. Konkurencyjności i Innowacji
(EACI). Przewiduje on pomoc dla władz publicznych w projektowaniu i uruchamianiu małych i
średnich projektów inwestycyjnych w ramach krajów kwalifikujących się do programu IEE, udzielaną
w ramach corocznych zaproszeń do składania wniosków. W przeciwieństwie do głównych obszarów
finansowania IEE, w celu optymalizacji finansowania tych konkretnych potrzeb, wnioski w ramach
MLEI-PDA mogą być składane przez jeden podmiot z każdego kraju.
Inwestycje powinny tworzyć wartość dodaną dla UE, wykazując wykraczanie środków przewidzianych
w obszarze energii poza zwykły tryb działania i/lub wartość dodaną pod względem skali projektu na
danym terytorium. W ramach tego priorytetu wspierane będą w szczególności działania wykazujące
wysoki stopień innowacji organizacyjnych, takie jak łączenie małych projektów w większe,
interesujące dla banków i/lub innych podmiotów finansujących. Proponowane działania w ramach
MLEI PDA powinny posiadać duże możliwości powielania w innych regionach lub miastach w całej
Europie.
W praktyce MLEI-PDA będzie finansować działania niezbędne do przygotowania i uruchomienia
środków finansowych na programy inwestycji publicznych, takie jak badania wykonalności, inżynieria
finansowa, biznes plany, procedury przetargowe – czyli wszystkie działania niezbędne do rozpoczęcia
inwestycji.
W ramach tego priorytetu wspierane będą w szczególności działania wykazujące wysoki stopień
innowacji organizacyjnych, takie jak łączenie małych projektów w większe, interesujące dla banków
i/lub innych podmiotów finansujących.
Sektory objęte pomocą w zakresie przygotowania projektów:
•
efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w istniejących budynkach;
•
miejskie sieci ciepłownicze / chłodzenia – rozwój nowych sieci opartych w dużej mierze na
OŹE lub na przyłączaniu do sieci już istniejących sieci, jak również ich energo-modernizacja;
(uwaga: projekty muszą jednocześnie prowadzić do zmniejszenia zużycia energii w
budynkach, które są podłączone do tych sieci);
•
energooszczędne oświetlenie uliczne;
•
przyjazny dla środowiska transport miejski.
W ciągu maksymalnie 36 miesięcy projekty muszą wykazać konkretne dowody rozpoczęcia inwestycji
w postaci podpisanych umów lub bezwarunkowego uruchomienia przetargów.
MLEI - Pomoc w zakresie przygotowania projektów (PDA) - priorytety na 2013 r.:
MLEI-PDA - Pomoc w zakresie przygotowania projektów na rzecz pojedynczych władz
34/37
publicznych (gminy, miasta, prowincje, regiony) lub ich zrzeszeń, lub innych podmiotów
publicznych 37 reprezentujących sąsiadujące ze sobą obszary w ramach jednego, jasno określonego
rejonu geograficznego, w przygotowaniu i uruchomieniu finansowania oraz rozpoczęciu małych i
średnich inwestycji w projekty dotyczące zrównoważonego zarządzania energią w ich rejonie
geograficznym.
Wnioski muszą wykazywać wartość dodaną dla UE poprzez innowacyjne podejście organizacyjne do
zdobycia koniecznych środków finansowych na realizację projektu dotyczących zrównoważonego
wykorzystania energii (np. grupowanie podmiotów lub finansowanie przez strony trzecie) i/lub
ambitny charakter wykraczający poza zwykły tryb postępowania.
Ponadto wnioski muszą:
1. skutkować uruchomieniem namacalnych inwestycji przynoszących mierzalne rezultaty w postaci
oszczędności energii, wzrostu podaży energii z OZE, redukcji gazów cieplarnianych, przy czym
inwestycje te muszą się rozpocząć przed końcem projektu;
2. dotyczyć projektów inwestycyjnych uznanych za priorytetowe w planach na rzecz
zrównoważonego wykorzystania energii lub podobnych planach dotyczących energetyki i
klimatu;
3. obejmować proces edukacji i umacniania potencjału odpowiednich interesariuszy na poziomie
lokalnym/regionalnym, na którym mają być realizowane inwestycje;
4. zawierać list popierający od władz publicznych pełniących funkcje właściciela, jeżeli wniosek
jest składany przez podmiot publiczny.
Uwaga: W ramach tego priorytetu obowiązują szczególne kryteria kwalifikowalności i przyznawania
pomocy (zob. 3.3 i 5).
10.4.4.2
Powielanie udanych innowacyjnych rozwiązań finansowych
Objaśnienie
Osiągnięcie energetycznych i klimatycznych celów polityki europejskiej do roku 2020 będzie wymagać
uruchomienia znacznych inwestycji na poziomie lokalnym w dziedzinie efektywności energetycznej i
odnawialnych źródeł energii. Jest oczywiste, że cele te nie mogą zostać osiągnięte z wykorzystaniem
tradycyjnego finansowania publicznego (np. dotacje i/lub inwestycje bezpośrednie) i konieczne jest
większe zaangażowanie prywatnych inwestorów, oferujących innowacyjne rozwiązania finansowe.
W całej Europie wprowadzone już zostały przez władze lokalne różnego rodzaju sprawne systemy
finansowania. Systemy takie mają na celu między innymi wykorzystanie przychodów generowanych
przez inwestycje w energetykę do spłaty kosztów inwestycyjnych; ułatwianie inwestycji prywatnych i
łączenie ich z finansowaniem publicznym; wykorzystanie inżynierii finansowej w celu minimalizacji
kosztów finansowych, wykorzystanie finansowania przez strony trzecie. Przykładami innowacyjnych
systemów finansowania są pożyczki uprzywilejowane, fundusze gwarancyjne, niezależni operatorzy
finansowi będący stronami trzecimi, fundusze inwestycyjne skoncentrowane na energetyce, systemy
„Pay As You Save” (spłata po osiągnięciu oszczędności), itp.
Program IEE w uzupełnieniu bezpośredniej pomocy w przygotowaniu projektów będzie wspierać
władze publiczne w tworzeniu/powielaniu innowacyjnych systemów finansowania, umożliwiających
realizację dużych inwestycji w projekty dotyczące zrównoważonego zarządzania energią na ich
terytorium. Celem jest zwiększenie liczby pomyślnie wdrożonych innowacyjnych systemów
finansowania poprzez umożliwienie różnym władzom lokalnym / regionalnym w całej Europie
wymianę doświadczeń i wzajemną współpracę. Systemy takie powinny być w pełni przygotowane i
zdolne do funkcjonowania pod koniec projektu, mając jednocześnie przed sobą długoterminową misję
37
Patrz niniejsze zaproszenie, sekcja 3.3 – definicja podmiotu publicznego.
35/37
w zakresie zrównoważonego wykorzystania energii. Nie będą wspierane projekty polegające na
ogólnej ocenie systemów czy podnoszeniu świadomości.
Powielanie udanych innowacyjnych rozwiązań finansowych – priorytety na 2013 r.:
Powielanie udanych innowacyjnych systemów finansowania przez władze lokalne i
regionalne w całej UE mających na celu przyspieszenia wdrażania sprawdzonych,
innowacyjnych rozwiązań finansowych obejmujących twórców projektu, firmy świadczące
usługi energetyczne i sektor finansowy. Działania powinny być proponowane przez kilka
władz lokalnych / regionalnych z całej Europy, zdecydowanych prowadzić wymianę
doświadczeń i wzajemną współpracę.
Pod koniec proponowanego działania zrównoważone systemy finansowania muszą już być
opracowane i gotowe do działania. Systemy te powinny mieć przed sobą długoterminową
możliwość generowania dużych inwestycji w efektywność energetyczną i/lub odnawialne
źródła energii. Wnioski muszą zawierać jasny opis sprawdzonych systemów finansowania,
które mogą być powielane; w uzasadnionych przypadkach można proponować systemy
innowacyjne.
Konsorcja muszą obejmować odpowiednie władze lokalne i regionalne.
Uwaga: wnioski złożone w ramach tego priorytetu będą podlegać standardowym kryteriom
kwalifikacyjnym i kryteriom przyznawania finansowania w ramach IEE II (patrz niniejsze
zaproszenie, rozdziały 3 i 5).
10.4.4.3
Rozwój umiejętności podmiotów zarządzających
Objaśnienie
Proponowane rozporządzenie w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) na
lata 2014-2020 zakłada koncentrację tematyczną funduszy EFRR na wspieraniu przechodzenia w
kierunku gospodarki niskoemisyjnej we wszystkich sektorach. W ramach ogólnych kwot
zaproponowanych przez Komisję dla wieloletnich ram finansowych na lata 2014-2020, przewidziano
znaczny budżet na inwestycje w ramach projektów i działań dotyczących zrównoważonego
wykorzystania energii. Szczegółowe zarządzanie programami wspieranymi z funduszy strukturalnych
stanowi obowiązek państw członkowskich. Dla każdego programu państwa członkowskie wyznaczają
„podmiot zarządzający” 38 na szczeblu krajowym, regionalnym lub innym, przekazujący informacje
potencjalnym beneficjentom, dokonujący wyboru projektów i prowadzący ogólne monitorowanie ich
realizacji.
Doświadczenia bieżącego okresu programowania na lata 2007-2013 wskazują, że państwa
członkowskie korzystają z zaplanowanych środków EFRR oraz Funduszu Spójności na działania w
zakresie efektywności energetycznej / OŹE w różnym stopniu, przy czym istnieje możliwość pomocy
niektórym podmiotom zarządzającym w celu pełnej mobilizacji wszystkich dostępnych środków.
Nowe rozporządzenie w sprawie EFRR 39 proponuje mechanizm, dzięki któremu 20% środków w
regionach lepiej rozwiniętych i będących na etapie przejściowym oraz 6% środkach w regionach
słabiej rozwiniętych powinno być przeznaczono na efektywność energetyczną i odnawialne źródła
energii. Ponadto dotacje z Funduszu Spójności 40 również mogą być udzielane na inwestycje w
zrównoważone zużycie energii.
Lista podmiotów zarządzających: : http://ec.europa.eu/regional_policy/manage/authority/authority_en.cfm
COM (2011) 614 wersja ostateczna.
40
COM (2011) 612 wersja ostateczna.
38
39
36/37
Wnioski powinny koncentrować się na wspieraniu szeregu pionierskich podmiotów zarządzających,
będących przykładem dla innych i wskazujących jak najefektywniej wydawać środki z EFRR i
Funduszu Spójności przeznaczone na działania w dziedzinie efektywności energetycznej i
odnawialnych źródeł energii. Silny nacisk zostanie położony na możliwość powielania najlepszych
praktyk, które mogą być pomocne dla innych podmiotów zarządzających w realizacji działań.
Rozwój umiejętności podmiotów zarządzających - priorytety na 2013 r.:
Działania w zakresie rozwoju umiejętności podmiotów zarządzających, wspierające je na
początkowym etapie tworzenia efektywnych procesów prowadzących do optymalnego wykorzystania
środków z EFRR oraz Funduszu Spójności przeznaczonych na działania w zakresie efektywności
energetycznej i odnawialnych źródeł energii. Wnioski muszą dotyczyć konsorcjum podmiotów
zarządzających i być potwierdzone przez właściwy organ krajowy, odpowiedzialny za fundusze
strukturalne i Fundusz Spójności. Działania w zakresie rozwoju umiejętności mogą obejmować
efektywne szkolenia dla pracowników podmiotów zarządzających, opracowanie odpowiednich
procedur oraz wsparcie w całym procesie – od opracowania do ich realizacji. Wnioski muszą
zawierać profesjonalną dokumentację oraz sposoby upowszechnienia w całej Europie najlepszych
praktyk, stosowanych przez pionierskie podmioty zarządzające.
Uwaga: wnioski złożone w ramach tego priorytetu będą podlegać standardowym kryteriom
kwalifikacyjnym i kryteriom przyznawania finansowania w ramach IEE II (patrz niniejsze
zaproszenie, rozdziały 3 i 5).
37/37

Zaproszenie do składania wniosków 2013

Transkrypt

Podobne dokumenty

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe 8. Zapasy

Asystent(ka) doradcy - dodano 23.10.2016 - APS

INFORMACJA O STOSOWANYCH ŚRODKACH POPRAWY

Dzień Informacyjny Programu „Inteligentna Energia – Europa

KOMUNIKAT PRASOWY

więcej…

„Szwajcarskie wsparcie zielonej energii w Polsce

Program seminarium

TT Proenergy-efektywność energetyczna

Jak wygrać na efektywności