MODUŁ FAKULTATYWNY - sylabus SPRAWDZANIE OSIĄGNIĘĆ

Informacja o module fakultatywnym
MODUŁ FAKULTATYWNY - sylabus
OGÓLNE INFORMACJE O MODULE
Tytuł modułu
CZŁOWIEK I EWOLUCJA
Tryb
stacjonarny
Rok
2014/15
Semestr
zimowy
Liczba ECTS
6
Liczba godzin modułu
45
Koordynator/Wykładowca
dr Wojciech Borkowski
Kontakt2
[email protected]
Inni wykładowcy
--Artykuły na konwersatorium są w większości po angielsku, stąd
Warunki uczestnictwa
konieczne
jest
podstawowe
opanowanie
tego
języka,
umożliwiające lekturę wspomaganą słownikiem.
Zajęcia składowe modułu
„Od biogenezy do antropogenezy” Wykład 30h, W.Borkowski
„Zrozumieć ewolucję” Konwersatorium 15h, W.Borkowski
SPRAWDZANIE OSIĄGNIĘĆ, WYMAGANIA CO DO ZALICZENIA A EFEKTY KSZTAŁCENIA
ZAŁOŻONE W MODULE
ZADANIE
TEST Z WYKŁADU
Sprawdzane kierunkowe efekty
kształcenia dla modułu
Ma podstawową wiedzę o miejscu
człowieka we wszechświecie i pośród
istot żywych. Rozumie znaczenie dla
ukształtowania wszystkich przodków
jak i właściwego gatunku Homo
sapiens zjawisk ewolucyjnych,
specyficznych wpływów z niższych
(mikroskopowych) i wyższych
(ekologicznych i obejmujących całą
biosferę) systemów, jak i
nieprzewidywalnych, zamrożonych
przypadków.
Rozumie rolę mózgu/umysłu jako
nośnika kultury, rozumianej jako
systemem replikatorów,
uzupełniających u zwierząt wyższych, a
1
Studia I
stopnia
Studia
jednolite
K_W01
K_W04
K_W06
K_W09
K_W01
K_W04
K_W06
K_W09
Max
wynik
Wymagane
min.
(20%)
50 pkt.
10 pkt.
31 lipca 2014
Informacja o module fakultatywnym
w szczególności u człowieka,
adaptacyjne możliwości ewolucji
biologicznej.
Ma tez podstawowe pojęcie o
mechanizmach sprzęgających
cywilizacje ludzkie z ich środowiskiem i
o konsekwencjach tych sprzężeń.
TEST Z WYBRANEJ
LEKTURY
Potrafi samodzielnie rozbudowywać
wiedzę zdobytą podczas wykładu o
treści zawarte w lekturach
K_U01
K_U04
K_W01
K_W04
K_W06
K_W09
K_U01
K_U04
K_W01
K_W04
K_W06
K_W09
10 pkt.
2 pkt.
PREZENTACJA NA
KONWERSATORIUM
lub ESEJ (przy braku
czasu)
Ma umiejętności i wiedzę konieczną do
zrozumienia tekstu naukowego
(artykułu) w języku obcym na temat
ewolucji jako złożonego systemu.
Potrafi zaprezentować lub opisać
punkt widzenia autora w kontekście
posiadanej wiedzy i swojej opinii na
dany temat. (W zależności od liczby
osób i innych ograniczeń cześć
uczestników będzie prezentować, a
reszta będzie oddawać esej).
K_U14
K_U09
K_U10
K_U12
K_U13
K_U14
K_U09
K_U10
K_U12
K_U13
25 pkt.
5 pkt.
OBECNOŚĆ i
„OBOWIĄZKOWA
AKTYWNOŚĆ
DYSKUSYJNA”
Posiada umiejętności formułowania i
publicznego prezentowania własnych
opinii i pomysłów, argumentowania
swojego stanowiska na tle istniejącej w
obszarze wiedzy ewolucyjnej i
społecznej, i jej odniesień do
psychologii.
Potrafi pracować w zespole,
przyjmować w nim różne role,
przyjmować i realizować powierzone
zadania
Potrafi wspomóc proces uczenia się
innych osób.
K_U06
K_K02
K_K04
K_U06
K_K02
K_K04
15 pkt.
3 pkt.
PREMIA ZA WYBITNIE
KONSTRUKTYWNY
UDZIAŁ W ZAJĘCIACH
Odznacza się odpowiedzialnością za
własne przygotowanie do pracy,
podejmowane decyzje i prowadzone
działania oraz ich skutki, czuje się
odpowiedzialny wobec ludzi, dla
których dobra stara się działać, wyraża
taką postawę w środowisku
specjalistów i pośrednio modeluje to
podejście wśród innych.
(Te punkty za wyjątkowo
konstruktywną aktywność są
dodatkowe, czyli powyżej 100).
K_K07
K_K08
K_K07
K_K08
5 pkt.
0
Uwaga! Suma wymaganych minimum nie jest wystarczająca do zaliczenia modułu. Żeby zaliczyć moduł trzeba
uzyskać co najmniej 60 pkt
2
31 lipca 2014
Informacja o module fakultatywnym
POWIĄZANIE PUNKTÓW Z OCENĄ MODUŁU
Liczba punktów
Ocena
0-59
2 (niedostateczny)
60 - 67
3
68 - 75
3,5 (dostateczny plus)
76 - 83
4
84 - 91
4, 5 (dobry plus)
92 - 100
5
(dostateczny)
(dobry)
(bardzo dobry)
SZCZEGÓŁOWA TEMATYKA ZAJĘĆ SKŁADOWYCH I WYMAGANA LITERATURA
Homo sapiens jest najbardziej zaawansowanym produktem ewolucji
biologicznej toczącej się na Ziemii od ponad 3 miliardów lat. O jego
aktualnych cechach gatunkowych jako zwierzęcia, kręgowca, ssaka
naczelnego i hominida decydowały zarówno ogólne prawa ewolucji jak i
liczne zamrożone przypadki – efekty interakcji ze złożonym systemem jakim
jest nasza planeta. Te naturalne procesy działają nadal, wpływając zarówno
na jednostki, jak i na cały gatunek, lecz ludzka cywilizacja wywiera też coraz
większy wpływ zwrotny. W XX wieku osiągnął on skalę globalną.
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z naukowym punktem widzenia na
pozycję Człowieka w zmiennym świecie interakcji globalnych systemów
fizycznych, biologicznych i kulturowych.
Tytuł i rodzaj zajęć
Tematy historyczne prezentowane są na przemian z tematami
składowych nr 1:
problemowymi.
„Od biogenezy do
TEMATY
antropogenezy” Wykład
1. Historia naturalna doboru naturalnego: zmiany myślenia o naturze
i ewolucji na przestrzeni wieków.
2. Dlaczego geny – systemy biologiczne w mikroskali: przystępne
wprowadzenie do biologii molekularnej, tyle ile potrzeba do
zrozumienia mechanizmów ewolucji
3. Początki Ziemi i życia: powstawanie galaktyk, gwiazd, planet.
Biogeneza - od pierwiastków po komórki
4. Podstawowe mechanizmy ewolucji: dobór naturalny, dryft,
populacja, specjacja, gatunek…
5. Paleontologia - Ziemia jako system: sfery Ziemi, ich wzajemne
interakcje oraz jak powstają dane paleontologiczne
6. Historia życia do „zdarzenia K-T” : życie wielokomórkowe od
powstania ok. 700 mln lat temu do impaktu kończącego erę
3
31 lipca 2014
Informacja o module fakultatywnym
mezozoiczną.
7. Makroewolucja, filogenetyka, systematyka: powstawanie
gatunków i inne procesy makroewolucyjne - realna wiedza a obraz
w filogenetyce i systematyce
8. Historia życia – ssaki i ich era: Ssaki powstały u początków
mezozoiku, ale dominującym składnikiem biosfery są od 65 mln. lat.
9. Uczenie a ewolucja : procesy ewolucji oraz indywidualnego i
społecznego uczenia – analogie i wzajemna zastępowalność
10. Ssaki naczelne, unikalność Hominidea i Homo : ewolucyjna droga
małpiatek i małp w kierunku najbardziej nietypowego zwierzęcia
11. Czym są memy – ewolucja kulturowa: humanistyka ujmująca
procesy ewolucyjne, od Spencera po Dawkinsa i Blackmore
12. Czwartorzęd: Homo sapiens i krewniacy: teorie i hipotezy na temat
ostatecznego ukształtowania człowieka współczesnego
13. Ludzkość cywilizowana: 10000 lat rolnictwa i hodowli. Biologiczne
ujęcie historii cywilizacji
14. AL - życie sztuczne i alternatywne: biologia zajmuje się życiem na
Ziemi, ale nie jest ono jedyne możliwe
15. Dziś i jutro – rozdroże ludzkości: dlaczego upadły dawne cywilizację
i czego nas to może nauczyć… / TEST
Zajęcia polegają na prezentowaniu i dyskutowaniu artykułów naukowych o
Tytuł i rodzaj zajęć
składowych nr 2:
„Zrozumieć ewolucję”
Konwersatorium 15h
szeroko rozumianej tematyce ewolucyjnej. Artykuły do wyboru dotyczą
tematów zarówno biologicznych, antropologicznych jak i filozoficznych,
większość jest w języku angielskim. Ostatecznie tematykę ukształtują sami
studenci, gdyż każdy uczestnik wybiera z puli jeden temat do prezentacji i
dwa tematy z wybranych przez innych, przy których ma za zadanie pełnić
rolę sceptycznego dyskutanta - co jest punktowane do oceny jako
„OBOWIĄZKOWA AKTYWNOŚĆ DYSKUSYJNA”
Uzupełniająco do wykładu:
Marcin Ryszkiewicz EWOLUCJA. OD WIELKIEGO WYBUCHU DO
HOMO SAPIENS, Prószyński i S-ka 2000
Jedna do wyboru na ocenę:
Literatura
1. John Maynard-Smith, Eörs Szathmary TAJEMNICE PRZEŁOMÓW
EWOLUCJI – OD NARODZIN ŻYCIA DO POCZĄTKÓW MOWY
LUDZKIEJ, PWN 2000
2. Neil Shubin, NASZA WEWNĘTRZNA MENAŻERIA, Prószyński i S-ka
2009
4
31 lipca 2014
Informacja o module fakultatywnym
3. Marcin Ryszkiewicz , MIESZKAŃCY ŚWIATÓW ALTERNATYWNYCH
Wiedza Powszechna, 1987

lub JAK ZOSTAĆ CZŁOWIEKIEM – PRZEPIS EWOLUCYJNY Iskry w
1989

albo wznowienie PRZEPIS NA CZŁOWIEKA CiS, 1996
4. Richard Dawkins SAMOLUBNY GEN Pruszyński i ska 1996 (-2003)

lub ŚLEPY ZEGARMISTRZ PIW 1994

lub FENOTYP ROZSZERZONY Pruszyński i ska 2003
5. Jared Diamond UPADEK, Prószyński i S-ka 2007

lub STRZELBY, ZARAZKI, MASZYNY, Prószyński i S-ka 2000
6. Matt Ridley CZERWONA KRÓLOWA – PŁEĆ A EWOLUCJA NATURY
LUDZKIEJ, Rebis 2010
dr Wojciech Borkowski – biolog, ewolucjonista i specjalista od zastosowań
układów złożonych i symulacji komputerowych w szeroko rozumianych
naukach społecznych i biologicznych. Szczególnie interesuje się
mechanizmami samoorganizacji i przekazu informacji w społeczeństwie, w
tym szeroko rozumianym wpływem społecznym, a także analogiami między
Biogram8
ewolucją biologiczną i ewolucją kulturową oraz rolą biologiczno-kulturowej
koewolucji w ukształtowaniu ludzkości. Wykorzystując paradygmat
symulacyjny zajmuje się takimi zagadnieniami jak rola mutacji i innowacji,
różne mechanizmy ich rozprzestrzeniania (specjalizacja, specjacja, epidemia
i wpływ społeczny w memetyce), samoorganizacją w ekologii i ekonomii,
konkurencją strategii kulturowych, zmianami kulturowymi, czy wreszcie
konkurencją kultur i języków w makroskali.
5
31 lipca 2014