Edudu.pl - Kult pracy w powieści Elizy Orzeszkowej "Nad Niemnem"

Ściąga eksperta
Kult pracy w powieści Elizy Orzeszkowej "Nad Niemnem"
PRACA ORGANICZNA I PRACA U PODSTAW
po upadku powstania styczniowego Polacy po raz kolejny przekonali się, że romantyczna metoda walki o niepodległość jest
nieskuteczna; popularność zyskał plan pozytywistyczny; praca u podstaw, czyli praca oświatowa w celu podniesienia świadomości
warstw najbiedniejszych; na ziemiach zaborczych miała też za zadanie przeciwdziałać germanizacji i rusyfikacji; praca organiczna, czyli
wywodzące się z myśli filozoficznej Augusta Comta przekonanie, że społeczeństwo jest organizmem, którego dobro uzależnione jest od
dobrego działania i współdziałania wszystkich organizmów
NAD NIEMNEM ELIZY ORZESZKOWEJ
na ziemiach polskich stały się oba te hasła sposobem właściwego przygotowania ekonomicznego i światopoglądowego do
odzyskania niepodległości;
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/8
Ściąga eksperta
akcja Nad Niemnem rozgrywa się od któregoś niedzielnego dnia w drugiej połowie czerwca 1886 r. do
schyłku sierpnia tego samego roku; opisuje ona dzieje dwóch rodzin: Korczyńskich i Bohatyrowiczów; mówi o przyczynach
konfliktu między nimi, jednocześnie dokładnie pokazując realia życia w latach 90-tych XIX wieku; bardzo ważne są retrospekcje
odnoszące się do powstania styczniowego
BOHATEROWIE POWIEŚCI
niezwykłe znaczenie na planie ideowym utworu odgrywa MOGIŁA; spełnia ona funkcję ogniska utajonego życia, które jest
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 2/8
Ściąga eksperta
skarbnica pamięci i tradycji; pamięci nie tylko o bohaterskiej walce powstańczej, ale przede wszystkim faktu, że ta walka i
mogiła połączyła skonfliktowane warstwy społeczne, że po prostu Polacy byli wreszcie razem, działali wspólni; wierność tradycji
powstania jest w nadniemeńskim świecie przedstawionym najpewniejszym sprawdzianem wartości człowieka; widać to w
skrajnie różnym zachowaniu wobec tradycji Zygmunta Korczyńskiego – egoisty i Janka Bohatyrowicza – młodego, pracowitego
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 3/8
Ściąga eksperta
człowieka, dla którego tradycja jest ważna; sednem wartości, które Orzeszkowa łączy z rokiem 1863 jest podtrzymywanie narodowości
i budowanie demokratycznego społeczeństwa z myślą o przyszłości; w Nad Niemnem są ludzie, którzy tak organizują sobie życie
jakby ich ten testament nie dotyczył; są to: Emilia Korczyńska, Teresa Plińska, Bolesław Kirło, Ignacy Orzelski, Darzeccy, Teofil
Różyc, Zygmunt Korczyński; dla nich wartość pracy, polskości i tradycji jest znikoma
przeciwną postawę wykazują Anzelm i Jan Bohatyrowicze, Bogumił i Witold Korczyńscy, Justyna, Marta, Andrzejowa Korczyńska; oni
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 4/8
Ściąga eksperta
są ostoją polskości i pracowitości; dla nich też miejscem ważnym jest mogiła powstańców; symbol wspólnej walki o wolność; drugie
symboliczne miejsce to mogiła; jest to symboliczna mogiła legendarnych, pochodzących z XVI wieku założycieli rodu
Bohatyrowiczów, Jana i Cecylii; ludzie ci, przez mezalians, który popełniła Cecylia, wiążąc się z chłopem zmuszeni byli
opuścić swe rodziny; zamieszkali więc w puszczy i totalnym wysiłkiem, wraz ze swymi dziećmi wybudowali osadę; ich
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 5/8
Ściąga eksperta
ciężką prace nagrodził król nadając im nazwisko pochodzące od słowa BOHATYR i tytuł szlachecki; czarno-biały podział na bohaterów
pozytywnych i negatywnych był typowy dla powieści tendencyjnej
POWIEŚĆ TENDENCYJNA
z łaciny słowo tendentia znaczy skłonność, a tendere kierować; typ powieści charakterystyczny szczególnie dla wczesnego
pozytywizmu; miał pełnić funkcje wychowawcze, artyzm był drugoplanowy; dostarczać miał jedynie słusznej wizji świata i
postaw; narrator w sposób jednoznaczny i subiektywny opowiadał się za postawą bohatera pozytywnego; posiadała zwykle pozytywne
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 6/8
Ściąga eksperta
zakończenie, które uwypuklać miało przyjęte założenia światopoglądowe
ZNACZENIE MOGIŁ W POWIEŚCI
w powieści mamy dwie mogiły - ich symbolika jest różna; mogiła Jana i Cecylii jest symbolem heroizmu, patriotyzmu pracy; natomiast mogiła powstańców symbolizuje patriotyzm walki, charakterystyczny bardziej dla pokolenia romantyków; cenzura
przymuszała Orzeszkową do stosowania mowy ezopowej: peryfraz, synekdoch, metonimii, symboli i alegorii,
niedopowiedzeń i skrótów, do ukrywania, przynajmniej częściowego otwartego mówienia o powstaniu i niepodległości
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 7/8
Ściąga eksperta
Polski; Orzeszkowa też przedstawia dwór szlachecki, też czyni go ostoją polskości, jednak wskazuje ona na bohaterów, dla których ta
tradycja nie jest ważna, także na to, że problemy finansowe, będące skutkiem zaborów, wpływają destrukcyjnie na życie jego
mieszkańców; on idealizował Soplicowo, poza tym pisał Pana Tadeusza ku pokrzepieniu serc, natomiast powieść Orzeszkowej ma
wymiar realistyczny
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 8/8