Ocena ryzyka środowiskowego i zdrowotnego

Rok akademicki:
Grupa przedmiotów:
Numer katalogowy:
Nazwa przedmiotu1):
Ocena ryzyka środowiskowego i zdrowotnego
Tłumaczenie nazwy na jęz. angielski3):
Evironmental and Heath risk assessment
Kierunek studiów4):
Ochrona środowiska
5)
Koordynator przedmiotu :
6)
ECTS 2)
3
Prof.dr hab. Barbara Gworek
Pracownicy Zakładu Gleboznawstwa
Prowadzący zajęcia :
Jednostka realizująca7):
Wydział, dla którego przedmiot jest
realizowany8):
9)
Wydział Rolnictwa i Biologii, Katedra Nauk o Środowisku Glebowym, Zakład Gleboznawstwa
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska
a) przedmiot podstawowy
b) stopień II
Cykl dydaktyczny10):
Semestr zimowy
Jęz. wykładowy11): polski
Założenia i cele przedmiotu12):
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z najnowszymi metodami oceny ryzyka
środowiskowego polegającymi na ilościowym opracowaniu prawdopodobieństwa
zagrożenia dla zdrowia człowieka i środowiska spowodowanego rzeczywistymi lub
potencjalnymi uwolnieniami zanieczyszczeń w wyniku działalności człowieka.
Formy dydaktyczne, liczba godzin13):
Metody dydaktyczne14):
rok I
c) stacjonarne
Status przedmiotu :
a)
…wykład………………….……………………………………………………; liczba godzin ..15..;
b)
…ćwiczenia laboratoryjne……………………………………………………; liczba godzin ...30.;
c)
…………………………………………………………;
d)
……………………………………………………………………………………; liczba godzin .......;
liczba godzin .... .;
Dyskusja, rozwiązywanie problemu, doświadczenie/eksperyment
Tematy wykładów:
Ogólne zasady oceny ryzyka środowiskowego i zdrowotnego .Pojęcie i struktura oceny ryzyka
środowiskowego. Ocena ryzyka środowiskowego a proces zarządzania. Zasady wykonywania oceny
ryzyka środowiskowego: planowanie oceny ryzyka, rola uczestników
procesu oceny ryzyka,
Formułowanie problemu, ocena dostępnych danych i informacji, wybór docelowych charakterystyk
ekologicznych, plan analizy. Ocena zagrożenia i analiza ryzyka dla środowiska. Ocena zagrożenia i
narażenia oraz analiza ryzyka dla zdrowia ludzi. Podstawowe elementy etapu analizy ryzyka: ocena
danych i modeli użytych do analizy , charakterystyka narażenia, charakterystyka ryzyka. Ocena narażenia
na substancje o działaniu progowym i bezprogowym. Metody modelowania matematycznego. Modele
opisujące przenoszenie zanieczyszczeń w środowisku. Przenoszenie zanieczyszczeń w wodach
powierzchniowych i wodach podziemnych, atmosferze oraz w łańcuchu biologicznym. Modele opisujące
narażenie ludzi. Ekonomiczne i społeczne aspekty wyboru kryteriów oceny ryzyka. Zastosowanie
procedury oceny ryzyka środowiskowego i zdrowotnego do podejmowania decyzji o remediacji terenów
chemicznie zdegradowanych.
15)
Pełny opis przedmiotu :
Tematy ćwiczeń:
Ocena ryzyka środowiskowego i zdrowotnego-regulacje prawne dotyczące dopuszczenia do obrotu
środków ochrony roślin. Obliczanie przewidywanych stężeń (PEC) w glebie programem obliczeniowym
ESCAPE. Ocena zagrożeń wód podziemnych wynikających ze stosowania środków ochrony roślin. Etapy
oceny ryzyka podziemnych opartych na wyliczeniach przewidywanych stężeń.. Charakterystyka
programów symulacyjnych PELMO, PEARL oraz MARCO do obliczeń PEC w wodach gruntowych. Ocena
zagrożeń wód powierzchniowych wynikających ze stosowania środków ochrony roślin. Charakterystyka
programów symulacyjnych Steps 1 and 2 in FOCUS oraz model SWASH i ich zastosowanie do obliczeń
PEC w wodach powierzchniowych. Zastosowanie programów obliczeniowych MARCO oraz TOXSWA do
obliczeń PEC w wodach powierzchniowych. Ocena wpływu preparatów chemicznych na organizmy wodnetoksyczność ostra dla ryb, rozwielitek i glonów. Toksyczność długoterminowa dla narybku i rozmnażania
rozwielitki. Etapy oceny ryzyka dla organizmów wodnych w wyniku oddziaływania preparatów
chemicznych. Obliczanie współczynników narażenia toksycznego. Charakterystyka wartości granicznych
dla poszczególnych grup organizmów wodnych, oszacowanie narażenia za pomocą PEC. Procedura
sposobu prowadzenia oceny ryzyka dla stawonogów w oparciu o wyniki badań toksykologicznych.
Procedura sposobu prowadzenia oceny ryzyka środowiskowego dla roślin lądowych nie będących celem
zwalczania. Ocena wpływu preparatów chemicznych na mikroorganizmy glebowe.
Zastosowanie
procedury oceny ryzyka środowiskowego i zdrowotnego w procesie decyzyjnym dotyczącym remediacji
terenów chemicznie zdegradowanych.
1
Wymagania formalne (przedmioty
wprowadzające)16):
Toksykologia, statystyka
Założenia wstępne17):
01 – Wiedza na temat oceny narażenia środowiska i
człowieka na substancje o działaniu progowym i
bezprogowym
02 – Wiedza na temat
metod oceny ryzyka
środowiskowego i zdrowotnego
03
Umiejętność
oceny
wystąpienia 05 – umiejętność praktycznego zastosowania
prawdopodobieństwa zagrożenia dla środowiska i procedury oceny ryzyka
zdrowia ludzi
w wyniku
antropogenicznego
uwolnienia zanieczyszczeń
04 – znajomość modeli matematycznych opisujących
przenoszenie zanieczyszczeń w środowisku
Efekty kształcenia18):
19)
Sposób weryfikacji efektów kształcenia :
01, 02 – kolokwium pisemne
03, 04 - kolokwium
05 – sprawozdanie wykonanych prac
Forma dokumentacji osiągniętych efektów
Wykonane prace, kolokwium pisemne
kształcenia 20):
1 – okresowe prace pisemne –20 %
Elementy i wagi mające wpływ na ocenę
2 – sprawozdania z wykonanych prac – 20%,
końcową21):
3 – kolokwium pisemne – 60%
Miejsce realizacji zajęć22):
Sale dydaktyczne
Literatura podstawowa 23):
1. Gworek B. i inn. Procedura oceny ryzyka w zarządzaniu gruntami zanieczyszczonymi metalami ciężkimi. Wyd. IOŚ, Warszawa,2000.
2. Gworek B. i inn. Ocena ryzyka środowiskowego pochodzącego od substancji i preparatów chemicznych. Wyd. IOŚ, Warszawa, 2002.
3. Gworek B. i Inn. Ocena ryzyka zdrowotnego i środowiskowego pochodzącego od gruntów zanieczyszczonych produktami naftowymi. Wyd.
IOŚ, Warszawa, 2004.
4. Wcisło E. Ocena ryzyka zdrowotnego w procesie remediacji terenów zdegradowanych chemicznie – procedury i znaczenie. Wyd. Ekonomia i
Środowisko, Białystok 2009.
Literatura uzupełniająca
1. Dyrektywa Komisji Europejskiej 93/67/EEC z dn. 20 lipca 1993 r. w sprawie ustanowienia zasad oceny ryzyka dla zdrowia i środowiska od
substancji zgłoszonych zgodnie z Dyrektywą Rady 67/548/EEC.
2. Rozporządzenie Komisji (EC) 1488/94 z dn.28 czerwca 1994 r. w sprawie zasad oceny ryzyka dla człowieka i środowiska od substancji
istniejących zgodnie z Rozporządzeniem Rady (EEC) 793/92.
UWAGI24):
Wskaźniki ilościowe charakteryzujące moduł/przedmiot25) :,
Szacunkowa sumaryczna liczba godzin pracy studenta (kontaktowych i pracy własnej) niezbędna dla osiągnięcia zakładanych efektów
kształcenia18) - na tej podstawie należy wypełnić pole ECTS2:
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich:
(30 h wykłady + 30 h ćwiczenia + 5 h konsultacje)
Łączna liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, takich jak zajęcia laboratoryjne,
projektowe, itp.: (30 h ćwiczenia + 5 h konsultacje + 20 h przygotowanie okresowych prac pisemnych w ramach pracy własnej)
…85 h (3,4
ECTS)
…2,6….
ECTS
…2,2….
ECTS
Tabela zgodności kierunkowych efektów kształcenia efektami przedmiotu 26)
Nr /symbol
Wymienione w wierszu efekty kształcenia:
efektu
01
Odniesienie do efektów dla programu
kształcenia na kierunku
Wiedza na temat oceny narażenia środowiska i człowieka na substancje o działaniu
K_W02, K_W04, K_U01
progowym i bezprogowym
02
03
Wiedza na temat metod oceny ryzyka środowiskowego i zdrowotnego
Umiejętność oceny wystąpienia prawdopodobieństwa zagrożenia dla środowiska i zdrowia
K_W01, K_W03,
K_W04, K_W07,
K_S05 K_S06
K_U01, K_U02, K_U04
ludzi w wyniku antropogenicznego uwolnienia zanieczyszczeń
04
Znajomość modeli matematycznych opisujących przenoszenie zanieczyszczeń w
K_W06, K_W09, K_U10
środowisku
05
Umiejętność praktycznego zastosowania procedury oceny ryzyka w zarządzaniu
środowiskiem
K_U02 K_U03 K_U10,
K_S03, K_S04, K_S05
2
3