Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski

Instytut Psychologii
Uniwersytet Wrocławski
ROK AKADEMICKI 2011/2012
Tryb studiów
Studia stacjonarne
Kod przedmiotu 1.1 /8
PODSTAWY POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ - KOMUNIKACJA
NIEWERBALNA Z ELEMENTAMI OBSERWACJI
Nazwa
przedmiotu
Status
przedmiotu
Przedmiot kierunkowy
Autor
programu
prof. UWr. dr hab. Bożena Janda-Dębek, prof. UWr. dr hab. Alicja Kuczyńska,
dr Mariusz Żuk
Rok
I
Semestr
1
Liczba godzin
30
Forma zajęć
Warsztaty
Prowadzący
prof. UWr. dr hab. Bożena Janda-Dębek, prof. UWr. dr hab. Alicja Kuczyńska,
dr Mariusz Żuk
Wymagania
wstępne
Brak
Założenia i cele
Zajęcia mają charakter warsztatowy, polegający głównie na obserwacji i
aktywnym uczestniczeniu studentów w organizowanych ćwiczeniach, na
których prezentowane są wybrane zachowania niewerbalne. Każde zajęcia
poświęcone są teoretycznej analizie pochodzenia, znaczenia i funkcji
pełnionych przez zachowania niewerbalne. Celem zajęć jest wyposażenie
studentów w wiedzę dotyczącą zachowań niewerbalnych, uwzględniającą
aktualny stan badań w tej dziedzinie.
Formy
zaliczenia
Ocena
Warunki
zaliczenia
przedmiotu
Pozytywna ocena z kolokwium. Aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach,
realizacja grupowego projektu studenckiego, którego tematem są sygnały
parajęzykowe, znajomość obowiązującej literatury, pozytywna ocena z
pisemnego kolokwium.
ECTS
2
1
Treści programowe:
1. Wygląd zewnętrzny jako „źródło" informacji o drugiej osobie (budowa ciała, wzrost, kolor
włosów, oczu, sposób ubierania się, stosowanie rekwizytów). Tworzenie schematów
dotyczących typów ludzi, wykorzystywanie ukrytych teorii osobowości przy ocenianiu ludzi na
podstawie wyglądu.
2. Kryteria oceny atrakcyjności fizycznej. Atrakcyjność fizyczna i atrybuty psychiczne jej
przypisywane. Atrakcyjność fizyczna a samoocena. Kryteria doboru partnerów. Niewerbalne
zachowania służące nawiązywaniu więzi: pomiędzy osobami tej samej płci i różnej płci.
3. Dystans fizyczny w komunikacji międzyludzkiej. Klasyfikacja dystansu wg E. Halla. Dystans
interakcyjny - teoretyczny model struktury czynników wpływających na wielkość dystansu.
Czynniki dalekiego, bliskiego i bezpośredniego wpływu; terytorializm u zwierząt i ludzi
(rodzaje i konsekwencje naruszenia terytorium), wpływy kulturowe, normy społeczne,
właściwości podmiotowe, aktualna sytuacja. Dystans nieadekwatny. Przegęszczenie u
zwierząt i ludzi: analiza zjawiska - „bagna behawioralnego" u zwierząt, warunki wzrostu
napięcia i agresji u ludzi w sytuacji przegęszczenia.
4. Manifestacja emocji - interpretowanie znaczenia mimicznej ekspresji emocji, postawa i ruchy
ciała w prezentowaniu stanu emocjonalnego. Biologiczne podłoże emocji. Kulturowe czynniki
wpływające na manifestacje emocji. Emocje pierwotne, wtórne i emocje tła. Kontakt
wzrokowy - funkcje spoglądania. Wyrażanie emocji i regulacja.
5. Gesty i ich rola komunikacyjna. Filogenetyczne i kulturowe pochodzenie gestów. Zachowania
zwierząt i ludzi: różnice i podobieństwa. Gesty zależne i niezależne od mowy. Koordynacja
gestów, postawy i mowy - autosynchronizacja, synchronizacja interaktywna. Prezentowanie
agresji i nawiązywanie więzi poprzez gesty. Rola dotyku w interakcjach.
6. Szczególne rodzaje komunikacji. Kłamstwo i jego wykrywanie. Rodzaje kłamstwa –
propozycje Ekmana. Kłamstwo rozumiane jako konstruowanie nowych informacji.
Niewerbalne wskazówki kłamstwa. Zasady ostrożności w interpretowaniu wskazówek
kłamstwa.
UWAGA: z powodu specyfiki zajęć tematyka ćwiczeń warsztatowych udostępniona będzie
studentom po zakończeniu zajęć (do wglądu: u dyrektora ds. dydaktyki).
Literatura
obowiązkowa







Literatura
uzupełniająca

Buss D. (2000). Ewolucja pożądania. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne.
Eibl - Eibesfeldt I. (1998). Miłość i nienawiść. Warszawa: Państwowy
Instytut Wydawniczy.
Ekman P. (1997). Kłamstwo i jego wykrywanie w biznesie, polityce i
małżeństwie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Hall E. (2001). Ukryty wymiar. Warszawa: Wydawnictwo Muza
Knapp M, Hall J. (2000). Komunikacja niewerbalna w interakcjach
międzyludzkich. Wrocław: Wydawnictwo "Astrum".
Nęcki Z. (1996). Atrakcyjność wzajemna. Kraków: Wydawnictwo
Profesjonalnej Szkoły Biznesu.
Wojciszke B. (2001). Korzystanie z danych i pseudodanych w ocenianiu
ludzi, (W): Kofta M, Szustrowa T. (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć.
Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Buss D. (2001). Psychologia ewolucyjna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne.
2