Dariusz Piontkowski

Dariusz Piontkowski
Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa
Biuro Poselskie: ul. Zwycięstwa 26 C, 15-703 Białystok, tel./fax (85) 652-24-09, 666 890 775
[email protected]
Białystok, 2015-05-26
Pan
Andrzej Halicki
Minister Administracji i Cyfryzacji
Interpelacja
w sprawie realizacji działań zmierzających do likwidacji „białych plam” w dostępie do
internetu szerokopasmowego i dumpingu przy realizacji tych działań z dotacją unijną
Aby uzupełnić znaczące braki w dostępie do internetu obywatelom Polski, a tym samym
zmniejszyć w tym względzie dystans cywilizacyjny do krajów rozwiniętych (zwłaszcza
najbardziej zaawansowanych krajów Unii Europejskiej), rząd przyjął plan związany z likwidacją
tzw. ”białych plam”, czyli obszarów w którym nie było dostępu do publicznej sieci internetowej o
przepustowości min. 2 Mbit/s i realizował ten projekt w ramach Działania 8.4 POIG na lata 20072013.
Plan ambitnie określa cele inwestycyjne oraz wymienia korzyści, jakie ma przynieść
upowszechnienie dostępu do Internetu (m.in. poprawa jakości życia, szerszy dostęp do dóbr
kultury i rozrywki, ułatwieniu korzystania z zasobów edukacyjnych, rozwój obecnych i nowych
przedsiębiorstw, usprawnienie administracji, rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną,
większe bezpieczeństwo obywateli).
Aby cele te mogły być zrealizowane, przyjęto system dofinansowania inwestycji ze
środków unijnych. Dotacje były rozdzielane w trybie konkursowym. Z informacji Prezesa Urzędu
Komunikacji Elektronicznej wynika, że w 2012 r. została przeprowadzona inwentaryzacja dostępu
do Internetu w Polsce (wedle stanu na 2011 r., a w praktyce nawet wcześniej – a więc danych
bardzo nieaktualnych w sytuacji, gdy każdy rok może powodować wielkie zmiany na danym
obszarze w sprzedaży usług). Jak wynika z tej inwentaryzacji, na wielu obszarach np.
województwa podlaskiego mieliśmy do czynienia z obszarami bez dostępu do sieci internet o
przepustowości wyższej niż 2 Mbit/s, zidentyfikowanymi jako "białe plamy". Jednak
Dariusz Piontkowski
Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa
Biuro Poselskie: ul. Zwycięstwa 26 C, 15-703 Białystok, tel./fax (85) 652-24-09, 666 890 775
[email protected]
wiarygodność tych danych jest mocno kwestionowana. Spotykam się z opiniami przedsiębiorców
branży internetowej, że faktyczna sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Stwierdzają oni, że tylko w
niewielu i to małych miejscowościach brakuje możliwości dostępności usług internetu
szerokopasmowego, co jednak nie dotyczy miast i miasteczek, a jednak wedle Planu wciąż
prowadzone są tam działania w ramach wypełniania ”białych plam”. Znajduje to także
potwierdzenie w bardzo dużej ilości uwag jakie do 15 maja 2015 r. złożyli operatorzy
telekomunikacyjni, podczas ostatnich konsultacji dot. sieci NGA i obszarów w dalszym ciągu
błędnie zakwalifikowanych jako "białe plamy". Proponowanie wyższej jakości internetu (poprzez
internet szerokopasmowy) to jedna kwestia, ale czym innym jest twierdzenie, że wypełnia się
”białe plamy”, a więc tworzenie nieprawdziwego wizerunku o znaczących obszarach
bez
internetu. Jednocześnie w sposób należyty nie podejmuje się tematu faktycznego wykluczenia
internetowego osób ubogich, zagrożonych wykluczeniem czy mieszkających na terenach
wiejskich.
Ponieważ w wielu miejscach dane o znaczących obszarach ”białych plam” dostępu do
internetu okazały się nieprawdziwe, nowi operatorzy, realizujący programy ze wsparciem
unijnym, za wszelką cenę próbują przejąć klientów innych operatorów. Dochodzi do
przejmowaniu lub podkupowaniu klientów, mających już dostęp do Internetu, aby wykazać się
liczbą zrealizowanych podłączeń. Odbywa się to w majestacie prawa, bo nikt nie sprawdza tego,
czy na danym terenie był dostęp do Internetu. Instytucja pośrednicząca - WWPE, ani UKE nie
reagowały i nie zweryfikowały informacji od operatorów telekomunikacyjnych, którzy
wskazywali na nieprawidłowości związane z przyznaniem dofinansowania. Są tylko nieliczne
przypadki, gdy po przekazaniu informacji i przeprowadzeniu kontroli dokonanej przez UKE,
cofnięto przyznane już dofinansowanie.
Drugim bardzo poważnym problem jest kwestia cen za usługi dostępu do Internetu, w
wyniku nowych inwestycji ze wsparciem unijnym, w sytuacji konkurowania z istniejącymi już
operatorami. Operatorzy, realizujący inwestycje ze wsparciem środków unijnych (polegające na
budowaniu nowych sieci światłowodowych), sprzedają usługi za dumpingowo niską cenę. W
opinii innych operatorów, już wcześniej tam działających, jest to działanie celowe, nastawione na
wyrugowanie konkurencji. Można więc powiedzieć, że środki unijne pozwalają na stosowanie
dumpingu cenowego, choć na pewno nie taki był cel. Wskazuje się miejscowości np.
województwa podlaskiego, gdzie już działa kilku operatorów usług internetowych, ale i tak
Dariusz Piontkowski
Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa
Biuro Poselskie: ul. Zwycięstwa 26 C, 15-703 Białystok, tel./fax (85) 652-24-09, 666 890 775
[email protected]
wchodzi nowy, bo dzięki wsparciu środkami unijnymi może znacznie obniżyć ceny usług i
wyrugować konkurencję, a następnie dość dowolnie tę cenę kształtować. Czy na tym miała
polegać realizacja projektów zwalczających wykluczenie cyfrowe?
Narodowy Plan Szerokopasmowy, przygotowany przez Ministerstwo Administracji i
Cyfryzacji, jest programem rozwoju, którego celem jest „zapewnienie bardzo szybkiego dostępu
do Internetu, a tym samym wyrównanie różnic na terenie kraju” i budowę sieci dostępowych.
Zakłada się, że Plan ma doprowadzić do wyrównania różnic w możliwości dostępu do
szerokopasmowego internetu w naszym kraju i w praktyce przyczynić się do zapewnienia dostępu
do bardzo szybkiego internetu 16 milionom Polaków. Plan stał się podstawą osi projektowanego
Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa
na lata 2014-20. Przewiduje nie tylko znaczne
zwiększenie dostępności usług, ale i prędkości sieci, stąd planowane są w całym kraju inwestycje
w rozwój sieci szerokopasmowych, umożliwiających obywatelom i firmom korzystanie z
internetu o wysokiej przepustowości. Na jego wprowadzenie przewidziano znaczne środki unijne.
W nowej perspektywie pieniądze znowu mogą otrzymać firmy, które wcześniej już
zbudowały sieci z dotacji UE i otrzymały zastrzyk gotówki, niejednokrotnie dzięki
przeszacowaniu inwestycji. Tylko po to, aby sięgnąć w jeszcze większym zakresie po środki z
nowego rozdania i dalej budować swoją sieć na obszarach, gdzie już działają sieci optyczne, które
od razu definiuje się jako NGA. Poza tym, każdy szanujący się operator, bez problemu dostarcza
usługi o przepustowości 30mbit/s, a standardem powoli staje się 50mbit/s. Większość sieci już od
wielu lat spełnia wymogi sieci NGA. Paradoksem tutaj jest to, że operatorzy wykorzystujący
środki europejskie do budowy swoich sieci na obszarach nie będących „białymi plamami”, mogą
teraz bezkarnie wybudować w nowym naborze sieć na obszarze, na którym uzyskali dotację z
programu 8.4 (tam wymóg był min 2mbit/s). Teraz nowy operator dostaje duże środki na budowę
sieci NGA (taka sama sieć jaka powstała z programu 8.4), tylko nazywająca się NGA. Jest to
marnotrawstwo środków, zachwianie konkurencji na rykach lokalnych i jest niezgodne z prawem,
gdyż przy pomocy środków publicznych wspomaga się likwidacji konkurencji na rynku.
Mając powyższe na uwadze, uprzejmie proszę o wyjaśnienie:
1. W ramach jakich programów realizowana jest likwidacja obszarów "białych plam"
oraz wdrażanie w Polsce internetu szerokopasmowego? Jaki jest zakres tych
inwestycji i jaki jest harmonogram najważniejszych działań w tym zakresie?
Dariusz Piontkowski
Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa
Biuro Poselskie: ul. Zwycięstwa 26 C, 15-703 Białystok, tel./fax (85) 652-24-09, 666 890 775
[email protected]
2. Jakie kwoty przeznaczone są na realizację tego zadania w Polsce (w tym ile w woj.
podlaskim)? Ile w tym stanowią środki unijne?
3. Z jakich programów unijnych wspierana jest finansowo budowa sieci internetowych
w Polsce? Kiedy i przez kogo były przeprowadzone konkursy w tej sprawie w
odniesieniu do woj. podlaskiego? Jakie środki unijne są przeznaczone na ten cel w
woj. podlaskim?
4. Czy
warunkiem
realizacji
programów
był
brak
dostępu
do
internetu
szerokopasmowego, czy też internetu sieciowego w ogóle na danym obszarze (w danej
miejscowości)?
5. Na jakiej podstawie stwierdzono, w których miejscowościach nie są dostępne usługi
internetowe (w tym usługi szerokopasmowe)?
6. Czy program tak samo traktuje miejscowości, gdzie znajdują się sieci internetowe z
tymi, gdzie są faktyczne „białe plamy” dostępu do internetu?
7. Zdaniem operatorów internetu w województwie podlaskim nie ma znaczących
obszarów na terenie miast i miasteczek, stanowiących „białe plamy” dostępności do
Internetu. Czy przy realizacji programu nie miało znaczenia to, że istniały (nieraz
bardzo rozbudowane) sieci internetowe? Czy na etapie określania obszarów budowy
sieci dla usług dostępu do Internetu nie należało brać pod uwagę działających tam już
biznesowych podmiotów internetowych i istniejących już sieci internetowych? Czy
kwestia faktycznego dostępu do Internetu nie była możliwa do sprawdzenia? Do kogo
należało rozpoznanie tej sytuacji? Czy dla koordynatorów programu nie było jasne,
że nie mają do czynienia z „białymi plamami” obejmującymi miasteczka, a są one
głównie na terenach wiejskich? Czy posiadali rzetelne dane, kwalifikując te obszary
do programu? Jakie to były dane? Uprzejmie proszę o ich kopię.
8. Dlaczego zdecydowano się wprowadzić konkurencję dla istniejących już podmiotów
biznesowych, operatorów internetu, angażując w to środki unijne? Czy kwestia ta nie
jest w sprzeczności z prawem i nie stanowi nadużycia?
9. Czy kwestia ta była przedmiotem kontroli i czy zweryfikowano informacje odnośnie
nieprawidłowości
w
przyznaniu
dotacji,
zgłaszane
przez
operatorów
telekomunikacyjnych? Jeśli tak, to jakich organów i jakie są wyniki tych kontroli?
Dariusz Piontkowski
Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa
Biuro Poselskie: ul. Zwycięstwa 26 C, 15-703 Białystok, tel./fax (85) 652-24-09, 666 890 775
[email protected]
10. Jeśli kwestia ta nie była przedmiotem kontroli, to czy Ministerstwo (lub inny organ)
zamierza taką kontrolę przeprowadzić? Jeśli tak, to kiedy?
11. Czy prowadzona kontrola projektów dotyczy tylko samych dokumentów ? Czy
ktokolwiek sprawdza jakie firmy w rzeczywistości wykonują prace objęte projektami
i czy nie dochodzi do sytuacji, że firmy te same sobie wykonują większość prac,
prowadzą je bez uzyskania obowiązujących pozwoleń i aktualnych projektów,
zgodnie z wytycznymi instytucji pośredniczącej, zmieniają technologię wykonania
sieci oraz czy pomiędzy głównym wykonawcą prac, a inwestorem nie ma powiązań
osobowo-kapitałowych?
12. Czy kwestia ta podlega kontroli Komisji Europejskiej lub innej agendy Unii
Europejskiej?
13. Czy Ministerstwo jest w stanie określić, dla ilu odbiorców dostarczenie usługi dostępu
internetu szerokopasmowego w ramach dotacji unijnej nie wymagało budowy nowej
infrastruktury, a jedynie wykorzystania już istniejącej sieci oraz czy brano to pod
uwagę przy rozstrzyganiu konkursów, gdyż na pewno miało to wpływ na
wnioskowane kwoty dofinansowania?
14. Czy stosowanie dumpingu cenowego na sprzedaż usług (dostępu do Internetu) przy
wykorzystaniu środków unijnych jest zgodne z prawem europejskim i założeniami
dotacji w postaci środków unijnych?
15. Czy dzięki środkom unijnym jedni operatorzy internetu zostali uprzywilejowani
wobec innych, działających na tym samym rynku? Skoro usługi internetowe już były
świadczone na określonych obszarach (miejscowościach), to czy nowi operatorzy
internetu (mający znacznie większe możliwości działania dzięki środkom unijnym),
doprowadzili do osłabienia innych operatorów, działających na tym samym
obszarze? Czy jest to zgodne z założeniami projektu, dofinasowanego ze środków
unijnych i w ogóle dotacji unijnych?
16. Kiedy i jak zostanie przeprowadzona ocena tego, w jakim stopniu zostały wykonane
wytyczne projektów, a przede wszystkim tego, w jakim stopniu tzw. „białe plamy”
(tam, gdzie faktycznie nie było dostępu do Internetu), zostały pokryte? Czy
użytkownicy, którzy wcześniej mieli dostęp do Internetu u innego operatora, a zostali
Dariusz Piontkowski
Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa
Biuro Poselskie: ul. Zwycięstwa 26 C, 15-703 Białystok, tel./fax (85) 652-24-09, 666 890 775
[email protected]
przejęci przez operatora w ramach projektu dotowanego ze środków wsparcia
publicznego, mogą być zaliczeni do tego projektu?
17. Czy ocena ta zostanie przeprowadzona na tyle szczegółowo i skrupulatnie, że w pełni
wykaże, gdzie po zakończeniu projektu nadal nie ma dostępu do Internetu (w tym
internetu szerokopasmowego?
18. Czy samorządy gminne będą włączone w przygotowanie takiej oceny?
19. Czy w tej ocenie zostanie szczegółowo zbadane zjawisko wykluczenia internetowego,
wynikającego z ubóstwa, bezrobocia itp. przyczyn leżących w obszarze zagrożenia
wykluczeniem społecznym?
20. Które kraje UE korzystają ze środków unijnych w programach rozwoju podaży usług
internetu szerokopasmowego? Jaka jest skala unijnego wsparcia w tych krajach?
Z poważaniem
Dariusz Piontkowski
Poseł na Sejm RP