Mój Pamiętnik
Transkrypt
Mój Pamiętnik
PROFILA. ZOOTECHNICZNA – ĆWICZENIA ĆWICZENIE 2 : PROFILAKTYKA SWOISTA I NIESWOISTA 1. PROFILAKTYKA SWOISTA – uodparnianie zwierząt zwłaszcza szczepionkami i surowicami odpornościowymi. Uodparnianie czynne – podawanie szczepionek (preparatów zawierających antygen/y drobnoustrojów, które po podaniu powodują powstanie swoistej odpowiedzi immunologicznej chroniącej organizm przed zakażeniem danym drobnoustrojem). Odpowiedź poszczepienna wytwarza się po ok. 7-14 dniach. Autoszczepionka – preparat sporządzony z zarazka wyizolowanego od pacjenta i podany temu samemu pacjentowi w postaci kilku wzrastających dawek. Szczepionki skojarzone – zawierające antygeny 2, 3, 4 drobnoustrojów równocześnie uodparniających na kilka chorób zakaźnych. Drogi pod szczepionki – doustna (ptaki), domięśniowa, podskórna. Odporność bierna – Naturalna: nabywanie wraz z siarą przeciwciał przechodzących przez łożysko. Przejście przez łożysko uzależnione jest od budowy łożyska i liczby warstw w tkance rozdzielającej krążenie matki. Sztuczna: podawanie surowic (preparatów zawierających gotowe przeciwciała pochodzenia odzwierzęcego uodpornionych sztucznie czyli hyperimmunizowanych: Surowice ozdrowieńców). Po podaniu surowicy, odporność trwa krótko, do ok. 14dni. 2. PROFILAKTYKA NIESWOISTA (OGÓLNA) – zespół czynności i przedsięwzięć mających na celu stworzenie optymalnych warunków bytowania zwierząt oraz warunków sanitarno-weterynaryjnych zapobiegających wystąpieniu chorób. Prewencja – zespół czynności i przedsięwzięć mających na celu stworzenie optymalnych warunków bytowania zwierząt poprzez należyte zaprojektowanie i wykonanie budynków inwentarskich. Obejmuje etap do momentu wprowadzenia zwierząt do budynku inwentarskiego, potem mówimy już o profilaktyce. Higiena pomieszczeń – optymalna temperatura pomieszczeń, odpowiednia wilgotność i wentylacja. Higiena żywienia i utrzymania – zbilansowanie dawki pasz, jakość pasz, nie podawanie pasz zbyt zimnych lub gorących, systematyczne skarmianie i unikanie nagłych zmian paszy, czystość przyrządzania karmy, stały dostęp do wody. System chowu Środki i zarządzania sanitarno-weterynaryjne – kwarantanna, zakaz wjazdu na fermę, baseny, maty odkażające, śluzy dla pracowników, eliminacja innych gatunków zwierząt, okresowe oczyszczanie, odkażanie miejsc spędu, stanowisk, sprzętu i środku transportu. Dezynfekcja, dezynsekcja, deratyzacja Utylizacja zwłok i ścieków hodowlanych. 3. PODSTAWOWE DEFINICJE Choroba zakaźna – wywołana przez określony drobnoustrój (bakterie, wirusy i grzyby np. tężec, botulis) Choroba zaraźliwa – choroba zakaźna przenosząca się z jednego osobnika na drugiego np. pryszczyca, pomór świń, grypa. Enzootia – choroba zakaźna obejmująca nieznaczną ilość zwierząt na ograniczonym terenie. Epizootia – duża ilość zachorowań zwierząt na większym terytorium. Panzootia – ogarnięcie przez chorobę w krótkim okresie dużego terytorium np. wielu krajów nawet kontynentów np. pryszczyca. Antropozoonozy (zoonozy) – choroby odzwierzęce, czyli choroby którymi możemy zarazić się od zwierząt np. wścieklizna, toksoplazmoza, bąblowica, włośnica. 4. ZAKAŻENIE – wniknięcie drobnoustroju do makroorganizmu oraz zespół reakcji stanowiących odpowiedź ustroju na działanie zarazka. Jest to nie tylko fakt obecności drobnoustroju na powierzchni ciała lub w organizmie wyższym, lecz również ich namnażanie się, a także oddziaływanie na makroorganizm, które powoduje wystąpienie odczynów obronnych. Jest to złożony biologicznie proces uwarunkowany właściwościami zarazka, makroorganizmu i wpływami środowiska. RODZAJE ZAKAŻEŃ : Zakażenie pierwotne – zarazek po raz pierwszy dostał się do organizmu. Zakażenie ponowne (reinfekcja) – zakażenie tym samym gatunkiem zarazka, który wywołał zakażenie pierwotne, ale po likwidacji zakażenia pierwotnego. Nadkażenie (superinfekcja) – zakażenie tym samym gatunkiem zarazka w trakcie trwania zakażenia pierwotnego. Zakażenie mieszane – zakażenie równoczesne dwoma lub więcej gatunkami zarazka. Zakażenie wtórne – do zakażenia pierwotnego w trakcie jego trwania, dołącza się zakażenie innym gatunkiem zarazka np. rozwój zakażeń bakteryjnych w organizmie chorym na choroby wirusowe. Zakażenie terminalne – wnikanie zarazków warunkowo chorobotwórczych pod koniec choroby. Samozakażenie (autoinfekcja) – zakażenie własną mikroflorą na skutek jej uzjadliwienia się bądź w efekcie obniżenia odporności zwierząt. Zakażenie bezobjawowe – gdy zwierzę zetknie się z zarazkiem, ale ten nie jest zdolny wywołać objawów chorobowych. Zakażenie poronne – gdy choroba przebiega ze słabo zaznaczonymi objawami. ŹRÓDŁO ZAKAŻEŃ – miejsce przebywania i rozmnażania się zarazków, ich siedlisko, z którego mogą się wydostawać, rozprzestrzeniać i zakażać inne zwierzęta. Źródłem zakażenia w większości chorób zakaźnych jest chorujące zwierzę wydalające zarazki do otoczenia. Wtórne źródło zakażenia to miejsce poza organizmem, z którego głównie lub wyłącznie następuje zarażenie wrażliwych osobników np. gleba. Gleba może być również głównym źródłem zakażenia np. Różywa u świń. Wrota zakażenia to miejsce, przez które zarazki wnikają do organizmu (skóra, błony śluzowe, układ oddechowy, układ pokarmowy, układ moczowo-płciowy) np. rzęsistek. 5. ZARAZEK – drobnoustrój zjadliwy i napastliwy, zdolny do przechodzenia z osobnika na osobnika. CECHY ZARAZKA : Inwazyjność – umiejętność przenikania do ustroju i szerzenia się w nim. Rozsiewalność – łatwość wydostawania się i przechodzenia na inne zwierzęta. Zjadliwość – zdolność przełamania sił obronnych i wywołania objawów choroby. Napastliwość – wypadkowa inwazyjności i rozsiewalności. DROGI SZERZENIA SIĘ ZARAZKA W ORGANIZMIE Naczynia krwionośne – bakteriemia w przypadku obecności bakterii w krwioobiegu, toksemia w przypadku obecności toksyn w krwioobiegu oraz posocznica w przypadku obecności bakterii i ich toksyn, wiremia w przypadku obecności wirusów w krwioobiegu. Naczynia chłonne i przestrzenie tkankowe – ropowice, zakaźne zapalenie naczyń chłonnych u koni Nerwy obwodowe – wirus wścieklizny i neurotoksyna tężcowa. Przez ciągłość tkanek – np. w wodoskrzelowym zapaleniu płuc proces chorobowy przenosi się z oskrzeli na tkankę płucną. Przez styczność tkanek – kiedy zarazek przenosi się na inne tkanki w wyniku ich bliskiego sąsiedztwa z tkanką pierwotnie objętą zakażeniem np. w zołzach u koni Streptococcus Equi jest obecny w ropniach wątroby, gdy ropnie pękają dochodzi do zakażenia otrzewnej. 2