Nr 154. Wybory parlamentarne w Rosji 12 XII 1993

Wybory parlamentarne
w Rosji
(12 XI11993 r.)
EWA TOCZEK
12 grudnia 1993 roku odbędą się w Rosji wybory do dwuizbowego parlamentu
Rosji, Zgromadzenia Federalnego: do Dumy Państwowej i do Rady Federacji.
Ponadto wyborcy mają się wypowiedzieć w tym samym terminie w referendum na
temat przyjęcia lub odrzucenia w całości projektu konstytucji przygotowanej przez
pozaparlamentarne Zgromadzenie Konstytucyjne.1) Wybory do parlamentu będą
ważne, jeśli weźmie w nich udział co najmnej 25% uprawnionych do głosowania.
Konstytucja zaś może zostać przyjęta, jeśli frekwencja wyborcza osiągnie 50%, a
ponad 50% głosujących opowie się za jej uchwaleniem.
Według ordynacji wyborczej z dnia 1 października 1993, zgodnie z którą mają się
odbyć wybory do Dumy Państwowej w 1993 roku, liczba deputowanych ma wynosić
450 osób.
Połowa (225) deputowanych do Dumy ma być wybrana z listy federalnej
(ogólnokrajowej), na której mogą się znaleźć kandydaci partii lub bloków partyjnych
federalnych (ogólnokrajowych), które zostały zakwalifikowane wcześniej przez
Centralna Komisję Wyborczą do uczestnictwa w wyborach. Każdy blok partyjny może
przedstawić, na jednej liście wyborczej, liczbę kandydatów nie przewyższającej o 20%
liczby wszystkich deputowanych (225) wybieranych z listy federalnej do Dumy.
Wybory do tej części Dumy będą się odbywać według zasady proporcjonalnej w
jednym ogólnokrajowym okręgu wyborczym. Do Dumy zostaną wybrani tylko kandydaci tych partii, które otrzymały ponad pięć procent głosów.
1) Teksty projektu konstytucji rosyjskiej, ordynacji wyborczych do Dumy i Rady Federacji znajdują się w
Biurze Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu.
2
BSE
Jeśli żadna z partii nie otrzyma 5% głosów, to wybory zostaną unieważnione,
datowych Wyborca głosuje tylko na jedną partię.
Druga połowa deputowanych (225) do Dumy ma być wybrana według zasady
większościowej w jednomandatowych okręgach wyborczych. Prawo wysuwania
kandydatów mają grupy wyborców i partie lub bloki partyjne, nawet te, które nie
znajdują się na liście federalnej. Mogą one wystawić tylko po jednym kandydacie w
każdym okręgu. Przy równej liczbie głosów zwycięża kandydat, który został wcześniej
zarejestrowany. Wyborca głosuje tylko na jednego kandydata. Zostało
zarejestrowanych 1567 kandydatów do Dumy w 224 okręgach (Czeczenia nie bierze
udziału w wyborach).
Centralna Komisja Wyborcza ogłasza wyniki wyborów w ciągu 10 dni od czasu
dostarczenia jej protokołów okręgowych komisji wyborczych, ale nie później niż w ciągu
miesiąca od dnia wyborów. Przypuszcza się, że pierwsze posiedzenie Dumy zostanie
zwołane przez prezydenta na dzień 11 stycznia 1994 roku.
Duma ma zostać wybrana na 4 lata; ale nie można jej rozwiązać wcześniej niż po
roku od wyborów.
Zgodnie z uchwałą o wyborach deputowanych do Rady Federacji, w jej skład może
wchodzić po dwóch deputowanych z każdego podmiotu Federacji Rosyjskiej (z 89
podmiotów Federacji 178 deputowanych) wybieranych wybieranych według zasady
większościowej na cztery lata. Każdy wyborca głosuje na dwóch deputowanych.
Kandydatów wysuwają grupy wyborców i partie lub bloki partyjne ogólnokrajowe, w
skład których mogą wchodzić też organizacje regionalne.
W trzech podmiotach Federacji (Tatarstan, Czeczenia i obwód Czelabiński) wybory
odbędą się w terminie późniejszym. Tym samym 12 grudnia, 172 mandaty w Radzie
Federacji będzie walczyć 487 kandydatów.
Wyniki wyborów muszą być przedstawione nie później niż w ciągu miesiąca od
wyborów.
Według ostatnich przed wyborami wyników badań opinii publicznej ogłoszonych 1
grudnia 1993 roku, w wyborach, powinno wziąć udział ponad 50% uprawnionych do
głosowania. Największe szanse wyboru mają mają bloki Wybór Rosji (około 30%) i
Jawliński-Bołdyriew-Łukin (około 20%). Kilka partii ( Unia Obywatelska, Rosyjski Ruch
Reform Demokratycznych, Partia Agrarna, Partia Komunistyczna) może liczyć na
wejście do parlamentu. Partia Liberalno-Demokratyczna, Rosyjska Partia Jedności i
Porozumienia oraz Demokratyczna Partia Rosji oscylują wokół 5%.
BSE
3
Bloki partyjne i partie zarejestrowane na LIście federalnej:
I. Wybór Rosji - Jegor Gajdar, Anatolij Czubajs, Andriej Kozyriew, Siergiej Filatow,
Michaił Połtoranin, Gennadij Burlis. Liderami Wyboru Rosji są głównie przedstawiciele
urzędującej administracji państwowej. Popierają oni szybkie wprowadzenie liberalnych
reform zapoczątkowanych przez rząd J. Gajdara (monetaryzm, prywatyzacja
vaucherowa, powszechna własność prywatna, swobodny obrót ziemią). Są
zwolennikami projektu konstytucji poddanego pod referendum.
II. Blok Jawliński-Bołdyriew-Łukin - oprócz wymienionych w nazwie bloku
przywódców partie skupiają ludzi znanych z działalności społecznej i politycznej, ale nie
związanych obecnie z prezydentem i rządem. Blok opowiada się za szybkim
wprowadzeniem reform wolnorynkowych, ale nie w wersji J. Gajdara. Jest przeciwna
formie obecnej prywatyzacji poprzez vouchery, która ma prowadzić do kolektywnej
własności jako podstawowej. Występuje też przeciwko podstawowym założeniom
projektu konstytucji, która według jej przywódców wprowadza rządy autorytarne.
III. Rosyjska Partia Jedności i Porozumienia - Siergiej Szachraj, Aleksandr
Szokin, Wiktor Czernomyrdin, Sergiej Stankiewicz. Liderzy partii pełnią funkcje
państwowe. Są oni zwolennikami stopniowych reform rynkowych, opowiadają się za
utrzymaniem federacyjnego ustroju państwa, który w konstytucji nie jest wyraźnie
określony, oraz za przekazaniem części władzy regionom. Opowiadają się za
utrwalaniem konserwatywnych wartości rosyjskich, na których ma się opierać państwo i
rodzina.
IV. Rosyjski Ruch Reform Demokratycznych - Anatolij Sobczak, Gawrił Popów.
Liderzy bloku to obecny mer Petersburga i były mer Moskwy oraz liczna grupa ludzie
sławnych i zasłużonych w działalności kulturalnej i społeczno-gospodarczej. Partia
popiera demokratyczne reformy i instytucje. Nie jest partią radykalną. Popiera ludzi
samodzielnych i twórczych, a pragnie chronić i osłaniać rzeczywiście najbiedniejszych.
Partia nastawiona na rozwój jednostki, przeciwna się za wulgarnym egalitaryzmem.
V. Demokratyczna Partia Rosji - Nikołaj Trawkin, Stanisław Goworuchin, Oleg
Bogomo-łow. Partia skupia ludzi działaczy politycznych i społecznych, znanych
naukowców i twórców. Jej przywódcy kładą nacisk przede wszystkim na rozwój
instytucji demokratycznych i namawiają do głosowania przeciwko projektowi
konstytucji, która wprowadza rządy autorytarne. Reformy gospodarcze w kierunku
wolnego rynku powinny być wprowadzane przy ingerencji państwa w niektóre procesy.
VI. Partia Liberalno-Demokratyczna - Władimir Żyrinowski, Anatolij Kaszpirowski.
Partia typu wodzowskiego, o silnych akcentach nacjonalistycznych. Partia obiecuje
szybkie przeprowadzenie reform, niekoniecznie wolnorynkowych oraz poprawę sytuacji
gospodarczej w ciągu pół roku. Nawołuje do odrodzenia Rosji w granicach imperium
rosyjskiego.
VII. Komunistyczna Partia Federacji Rosyjskiej - Gennadij Ziuganow, Witalij
Sewastianow, Wiktor lliuchin. Przywódcy wypowiadają się przeciwko gwałtownym,
radykalnym zmianom, a za regulowaniem procesów gospodarczych przez państwo.
Uważają że podstawową formą własności ma być własność państwowa. Domagają się
odrodzenia jakieś odmiany Związku Radzieckiego. Namawiają wyborców do
odrzucenia w referendum projektu konstytucji.
BSE
4
VIII. Partia Agrarna - Michaił Łapszyn, Aleksander Zawierucha. Liderzy partii reprezentują
głównie interesy kołchoźników i sowchoźników. Opowiadają się za wszystkimi możliwymi for
mami własności ziemi, ale najbardziej odpowiada im kolektywna własność. Są zwolennikami
stopniowych reform przy dużej ingerencji państwa w procesy gospodarcze.
IX. Unia Obywatelska w Imię stabilności, sprawiedliwości I postępu - A. Władysławlew,
Arkadij Wolski, Oleg Rumiancew. Liderzy bloku wywodzą się głównie z Rosyjskiego Związku
Przemysłowców i Przedsiębiorców oraz innych podobnych organizacji. Pragną oni przeprowadzenia odgórnych reform gospodarczych, przy zachowaniu, w przeważającej części, własności państwowej w wielkim przemyśle.
X. KEDR - Konstruktywno-Ekologiczny Ruch Rosji - L Łymar. Wypowiada się przede
wszystkim na temat skażenia środowiska.
XI. Godność I Miłosierdzie - Aleksander Frołow, Wiktor Gubienko. Blok ten powstał w
wyniku zjednoczenia licznych organizacji weteranów i inwalidów. Domaga się głównie opieki
państwa nad osobami niepełnosprawnymi i starymi.
XII. Kobiety Rosji - Jekatierina Lachowa, Aliewtina Fiedułowa. Blok powstał ze zjednoczenia licznych organizacji kobiet, które domagają opieki państwa nad rozwojem rodziny poprzez zspokojenia jej podstawowych potrzeb dotyczących ochrony zdrowia, nauki dzieci i
mieszkania. Kobiety Rosji walczą o większy udział kobiet w życiu publicznym.
XIII. Przyszłość Rosji- Nowe Nazwiska. Blok powstał wyniku zjednoczenia organizacji
młodzieżowych, o nacjonalistycznym spojrzeniu. Przywódcy są ludźmi młodymi, którzy rozpoczynają dopiero działalność polityczną.
***
Na temat polityki zagranicznej Rosji wypowiadają się tylko nieliczne partie i bloki. Nikt nie
kwestionuje zasad polityki zagranicznej prezydenta B. Jelcyna.
Warszawa, 5 grudnia 1993