Zapomniani bohaterowie - rola polskiego wywiadu

Zapomniani bohaterowie - rola polskiego wywiadu wojskowego w Bitwie Warszaws... Strona 1 z 1
Zapomniani bohaterowie - rola polskiego wywiadu
wojskowego w Bitwie Warszawskiej
Sukces odniesiony przez stronę polską w bitwie pod Radzyminem
jest przypisywany najczęściej Naczelnemu Dowództwu Wojska
Polskiego a personalnie Józefowi Piłsudskiemu (/aktualnosci/jozefpilsudski-1867-1935) - autorowi manewru znad Wieprza. Nie wnikając w
szczegóły dotyczące udziału poszczególnych oficerów w
opracowaniu koncepcji tej operacji należy zwrócić uwagę na
pomijanie od wielu lat roli Oddziału II NDWP oraz Komendy
Naczelnej III POW.
Fot. CAW
Struktury Polskiej Organizacji Wojskowej (/aktualnosci/polska-organizacjafunkcjonujące na terenie Rosji podczas pierwszej wojny światowej
dysponowały dobrym rozpoznaniem sytuacji wojskowej i politycznej.
wojskowa)
W okresie międzywojennym nie ujawniano szczegółów działalności wywiadu, a w latach PRL sukcesy „dwójki” były
skrupulatnie pomijane lub fałszywie interpretowane. Nawet w kręgach historyków wojskowości podchodzi się nadal z
dystansem do roli wywiadu w wojnie 1919-1920.
Należy podkreślić, że w skład Oddziału II wchodziło kilka służb, które
dostarczały informacji o różnym znaczeniu analizowanych w centrali.
Z najnowszych badań wynika, że najcenniejsze dane przekazywał
radio wywiad. Informacje pochodzące z odszyfrowanych depesz
bolszewickich zawierały dokładną treść tajnych rozkazów
operacyjnych.
Z najnowszych badań wynika, że
najcenniejsze dane przekazywał
radio wywiad. Informacje
pochodzące z odszyfrowanych
depesz bolszewickich zawierały
dokładną treść tajnych rozkazów
operacyjnych.
W okresie poprzedzającym bitwę warszawską radio wywiad ujawnił
rozkazy zawierające zamiary nieprzyjaciela z wyprzedzeniem od kilku
do kilkunastu dni. Jedynym problemem stawało się potwierdzenie
zdobytych wiadomości, ponieważ nieprzyjaciel mógł posłużyć się
dezinformacją. Zadanie to realizował wywiad ofensywny
organizowany przez centralę Oddziału II a także placówki zagraniczne, w tym KN-III POW. Ponadto w rozpoznaniu
aktualnej dyslokacji i organizacji sił bolszewickich uczestniczył wywiad frontowy prowadzony przez oddziały wojskowe
pozostające w kontakcie z nieprzyjacielem. Znaczną rolę odgrywał wywiad lotniczy, który na bieżąco lokalizował
poszczególne zgrupowania Armii Czerwonej.
W rezultacie Naczelne Dowództwo WP dysponowało wiedzą o sytuacji wewnątrz Rosji, dyslokacji głównych sił Armii
Czerwonej, możliwościach przerzutu rezerw na front zachodni, uzbrojeniu i wyposażeniu poszczególnych oddziałów
nieprzyjaciela, a także o
panujących nastrojach czy stanie wyżywienia.
Najistotniejsze informacje mogły pochodzić z bolszewickiego Sztabu Głównego. Oddział II zdołał umieścić w Moskwie
kilku wywiadowców wywodzących się z żołnierzy armii carskiej.
W okresie poprzedzającym bitwę warszawską nastąpiła pełna mobilizacja polskiego aparatu wywiadowczego.
Wywiad frontowy nasilił patrole, zdobywanie jeńców, przesłuchiwanie
uciekinierów, podsłuch telefoniczny i telegraficzny, radio wywiad,
wywiad lotniczy. Informacji z zaplecza frontu miały dostarczać
placówki wywiadowcze organizowane przez Biuro Wywiadowcze
Oddziału II jak i poszczególne Oddziały II oraz wywiad POW. W
związku z ciągłym wycofywaniem się polskich sił pozostawiano celowo
rezydentów z zadaniem uruchamiania dodatkowych placówek
wywiadowczych. Cenne informacje przekazywali attache wojskowi a
szczególnie mjr Aleksander Myszkowski kierujący kilkuosobową
placówką (Agentura „Dor”) z siedzibą w Rydze.
Poważnym sukcesem radio
wywiadu było przejęcie i
odczytanie radiodepeszy
Dowództwa XVI Armii z 13
sierpnia zawierającej zadanie
zdobycia Warszawy. Podanie tak
ważnego rozkazu przy użyciu
radiostacji było poważnym
błędem bolszewików i świadczyło
o tym, że nie wiedzieli o
znajomości ich szyfrów przez
polski wywiad.
Już piątego sierpnia placówka ta przesłała ważny raport dotyczący
planowanych uderzeń Armii Czerwonej. Bolszewicy w sile około 12
tysięcy szabel zamierzali przeprawić się przez Wisłę w rejonie Płocka.
Inna informacja z tego źródła dotyczyła zamierzeń IV armii
bolszewickiej, która miała być skierowana od strony Łomży i
Białegostoku na Modlin z zamiarem wyparcia oddziałów polskich na
lewy brzeg Wisły i oblężenia Warszawy. Mjr Myszkowski informował
również o planowanym uderzeniu grupy wojsk bolszewickich na kierunku Siedlce-Łuków w celu sforsowania Wisły
rejonie Góry Kalwarii.
Treść codziennych raportów wywiadowczych opracowywanych przez Oddział II NDWP w końcu lipca i na początku
sierpnia świadczyła o niemal pełnym rozpoznaniu sił bolszewickich zbliżających się do Warszawy. Luki w tych raportach
dotyczyły najczęściej aktualnego położenia niektórych dywizji, jednak dane te z reguły były uzupełniane w treści
kolejnego meldunku dziennego.
Poważnym sukcesem radio wywiadu było przejęcie i odczytanie radiodepeszy Dowództwa XVI Armii z 13 sierpnia
zawierającej zadanie zdobycia Warszawy. Podanie tak ważnego rozkazu przy użyciu radiostacji było poważnym błędem
bolszewików i świadczyło o tym, że nie wiedzieli o znajomości ich szyfrów przez polski wywiad.
Z rozpoznania Oddziału II wynikało, że dowództwo bolszewickie nie spodziewało się większego oporu ze strony wojsk
polskich i dlatego wydało rozkaz do generalnego szturmu na Warszawę, przy równoczesnym sforsowaniu Wisły w górze
rzeki pod Maciejowicami i w dole na północ od Modlina. Sytuacja ta i zamierzenia nieprzyjaciela nie uległy zmianie do
rozpoczęcia decydującego ataku flankowego własnej 4 Armii (Grupa Uderzeniowa Naczelnego Wodza).
Wkrótce po pierwszych sukcesach Oddział II uzyskał potwierdzenie o korzystnym rozwoju sytuacji. Pierwsze informacje
pochodziły od wywiadu lotniczego, który 16 sierpnia zaczął ujawniać odwrót oddziałów Armii Czerwonej. Schwytani tego
dnia pierwsi jeńcy stwierdzili, że bolszewicy nie byli przygotowani na opór pod Warszawą, a „obietnica kapitulacji
polskiej i szybkiego pokoju okazały się zawodne”.
prof. dr hab. Andrzej Pepłoński
Prof. dr hab. Andrzej Pepłoński, Akademia Pomorska, autor książki „Wywiad w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920”.
http://dzieje.pl/aktualnosci/zapomniani-bohaterowie-rola-polskiego-wywiadu-wojsko... 2014-07-23