docWYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII DLA KLASY 2a, 2b i 2c W
download 
Reklamacja Transkrypt
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII DLA KLASY 2a, 2b i 2c W
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII DLA KLASY 2a, 2b i 2c W GIMNAZJUM IM. WANDY RUTKIEWICZ W RZĄSCE W ROKU SZKOLNYM 2009/2010 Europa i świat w XVI wieku OCENA DOPUSZCZAJĄCA OCENA DOSTATECZNA OCENA DOBRA OCENA BARDZO DOBRA – wie, kim był Krzysztof Kolumb, Jan Kalwin, Henryk VIII, Zygmunta II Augusta, Henryk Walezy, Stefan Batory, Bona Sforza, Mikołaj Rej, Jan Kochanowski – wskazuje na mapie ziemie odkryte przez Europejczyków na przełomie XV i XVI w. – rozumie pojęcia: busola, karawela, konkwistador, towary kolonialne, dualizm gospodarczy, odrodzenie (renesans), humanizm, człowiek renesansu, mecenat, reformacja, sekularyzacja, luteranie, protestanci, hugenoci, kalwinizm, anglikanizm, arianie, sobór trydencki, inkwizycja, jezuici, tolerancja religijna, kontrreformacja, przywilej, sejm walny, konstytucja nihil novi, pospolite ruszenie, magnat, demokracja szlachecka, izba poselska, izba senatorska, hołd pruski, kaper, egzekucja praw i dóbr, unia lubelska, unia realna wolna elekcja, sejm elekcyjny, konfederacja, artykuły henrykowskie, „spichlerz Europy”, pańszczyzna, folwark, konfederacja warszawska, „złoty wiek kultury polskiej” – wie, dlaczego rdzennych mieszkańców Ameryki – zna postacie: Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana, Amerigo Vespucciego – wie, w jakich okolicznościach dowiedziono, że Ziemia ma kulisty kształt – wie, dlaczego Europejczycy zaczęli organizować dalekie podróże morskie – opowiada o działaniach konkwistadorów – charakteryzuje organizację państw Majów, Azteków i Inków – wymienia cechy kultury renesansowej – wskazuje na mapie kolebkę odrodzenia – zna najwybitniejszych przedstawicieli europejskiego renesansu – rozumie pojęcie system heliocentryczny – rozpoznaje modele geocentryczny i heliocentryczny – charakteryzuje główne założenia luteranizmu – wyjaśnia, dlaczego Luter wystąpił z krytyką papiestwa – wyjaśnia przyczyny wojen religijnych w Niemczech – przedstawia okoliczności powstania Kościoła anglikańskiego – charakteryzuje wojny religijne we Francji – charakteryzuje działania – wie, jakie były wyobrażenia XVwiecznych Europejczyków na temat otaczającego ich świata – rozumie i omawia wpływ posiadania kolonii na gospodarkę państw europejskich – uzasadnia, dlaczego kultura renesansu narodziła się we Włoszech – porównuje kulturę epok renesansu i średniowiecza – rozumie znaczenie druku dla rozwoju kultury – porównuje główne założenia nauki głoszonej przez zwolenników luteranizmu oraz przez Kościół katolicki – opisuje cele i działania Marcina Lutra – porównuje podłoże społecznopolityczne reformacji w Niemczech, Francji i Anglii – wyjaśnia cele zwołania soboru trydenckiego – wskazuje postanowienia soboru trydenckiego służące wzmocnieniu katolicyzmu – omawia proces kształtowania się nowych wyznań chrześcijańskich – charakteryzuje zmiany, które zaszły w życiu społeczeństw europejskich w XVI w. – podaje genezę i konsekwencje ekspansji kolonialnej państw europejskich – podaje genezę i konsekwencje – uzasadnia kluczową rolę wynalazków w rozwoju dalekomorskiej żeglugi – uzasadnia, dlaczego Hiszpania i Portugalia stały się prekursorami odkryć geograficznych na przełomie XV i XVI w. – docenia osiągnięcia cywilizacji pozaeuropejskich i porównuje je z osiągnięciami cywilizacji europejskiej – wie, skąd wzięła się nazwa „Ameryka Łacińska” – rozumie, dlaczego konkwistadorom udało się w krótkim czasie podbić imperia indiańskie w Ameryce – rozumie, na czym polegało „odrodzenie” kultury antycznej w czasach renesansu – wyjaśnia źródła rozwoju kultury renesansowej we Włoszech – rozumie znaczenie odkrycia dokonanego przez Mikołaja Kopernika – wyjaśnia, dlaczego dzieło O obrotach sfer niebieskich znalazło się na liście ksiąg zakazanych przez Kościół – rozumie wpływ sytuacji społeczno-politycznej w Niemczech na rozwój luteranizmu – rozumie i analizuje długofalowe znaczenie pokoju augsburskiego – rozumie, dlaczego radykalni nazwano Indianami – pamięta datę pierwszej wyprawy Kolumba – 1492 r., wystąpienia Lutra, podpisania pokoju augsburskiego – wymienia państwa, które przodowały w odkryciach geograficznych na przełomie XV i XVI w. – wymienia cywilizacje prekolumbijskie oraz podaje ich osiągnięcia – wylicza towary sprowadzane do Europy z kolonii – zna postacie: Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Rafaela Santi oraz wymienia ich najwybitniejsze dzieła – wie, kto i kiedy wynalazł ruchomą czcionkę drukarską – opowiada o życiu i dokonaniach Mikołaja Kopernika – zna postanowienia pokoju augsburskiego – wymienia różne wyznania protestanckie – wie, co się wydarzyło w 1534 r., 1492, 1517, 1555, 1525, – zna postanowienia soboru trydenckiego – wymienia najważniejsze wydarzenia z historii XVI stulecia – wskazuje i charakteryzuje najwybitniejsze postacie XVI w. – zna i omawia dokonania: Jana Gutenberga, Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana, Marcina Lutra, Henryka VIII – wskazuje na mapie obszar Polski na przełomie XV i XVI w. podejmowane przez zakony w celu odbudowy pozycji katolicyzmu – zna przyczyny i konsekwencje wielkich odkryć geograficznych, reformacji i reformy Kościoła katolickiego – opisuje panowanie: Aleksandra Jagiellończyka, Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta, zwracając uwagę na politykę prowadzoną przez tych władców – rozumie znaczenie przyłączenia Mazowsza do Korony – zna obowiązki i prawa polskiego szlachcica – przedstawia podziały społeczne stanu szlacheckiego ze względu na poziom zamożności jego członków – wymienia przyczyny podpisania unii lubelskiej – wskazuje na mapie obszar Rzeczypospolitej Obojga Narodów – wie, dlaczego w Polsce wprowadzono zasadę wolnej elekcji – omawia znaczenie pańszczyzny dla funkcjonowania folwarku szlacheckiego – wskazuje na mapie: Wisłę, Gdańsk, Toruń – omawia najważniejsze osiągnięcia kultury renesansowej w Polsce dualizmu w rozwoju gospodarczym Europy – rozumie konsekwencje wojen Polski i Litwy z Krzyżakami oraz państwem moskiewskim – rozumie i wykazuje, jaką rolę w systemie obronnym Polski odgrywało pospolite ruszenie – rozumie znaczenie konstytucji nihil novi dla funkcjonowania państwa – określa kompetencje sejmu walnego – rozumie znaczenie postulatów wysuwanych przez ruch egzekucyjny – przedstawia główne postanowienia unii lubelskiej – przedstawia zasady wolnej elekcji – omawia znaczenie Gdańska w handlu prowadzonym przez Rzeczpospolitą – dostrzega genezę konfederacji warszawskiej oraz jej wpływ na położenie innowierców w Polsce XVI w. protestanci spotykali się z niechęcią ze strony przedstawicieli innych wyznań – udowadnia wpływ wydarzeń z XVI w. na dzisiejszą sytuację wyznaniową – wskazuje postanowienia soboru trydenckiego odgrywające do dziś ważną rolę – wskazuje pozytywne i negatywne skutki XVIwiecznych reform chrześcijaństwa – rozumie, dlaczego jezuici byli skuteczni w dziele kontrreformacji – wskazuje i omawia widoczne w otaczającym nas dzisiaj świecie konsekwencje XVI-wiecznych wydarzeń oraz procesów historycznych – rozumie i uzasadnia decyzję Zygmunta Augusta o budowie polskiej floty na Bałtyku – ocenia politykę zagraniczną ostatnich Jagiellonów – uzasadnia, dlaczego ustrój Rzeczypospolitej ukształtowany w XVI w. określa się mianem demokracji szlacheckiej – wymienia i omawia mocne oraz słabe strony polsko-litewskiej unii realnej – ocenia unię lubelską z perspektywy Polski oraz Litwy – dostrzega i omawia wady oraz zalety monarchii elekcyjnej – omawia wpływ artykułów henrykowskich na sprawowanie władzy przez polskich monarchów – rozumie i charakteryzuje wpływ przemian ekonomicznych w – opisuje działanie sejmu walnego oraz sposób wybierania posłów – opisuje, w jaki sposób doszło do powstania Rzeczypospolitej Obojga Narodów – zna datę pierwszej wolnej elekcji – wymienia towary, które XVIwieczna Rzeczpospolita importowała i eksportowała – wymienia grupy narodowościowe zamieszkujące ziemie Rzeczypospolitej w XVI w. – wskazuje religie mieszkańców XVI-wiecznej Rzeczypospolitej – zna postacie: Bony Sforzy, Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego – wskazuje zabytki renesansowe na ziemiach polskich (ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu) Europa w XVII wieku – rozumie pojęcie barok – omawia cechy sztuki barokowej – wymienia twórców kultury barokowej – wymienia państwa, które brały udział w wojnie trzydziestoletniej – wie, kiedy wybuchła wojna trzydziestoletnia – rozumie pojęcia: absolutyzm, merkantylizm – rozumie znaczenie słów: „Państwo to ja” – wie, kim był Ludwik XIV – rozumie pojęcia: lord protektor, monarchia parlamentarna, purytanie – opisuje przebieg rewolucji w Anglii Europie Zachodniej na gospodarkę Polski – dostrzega zależności między wzrostem politycznego znaczenia szlachty a zdobyciem przez nią pozycji głównego producenta zboża w Polsce – dostrzega wpływ renesansu włoskiego na kulturę polską – wyjaśnia specyfikę stosunków religijnych w Rzeczypospolitej na tle europejskim – zna wybitnych uczonych XVII w. i ich dokonania – wskazuje przyczyny wojny trzydziestoletniej – opisuje rządy absolutne na przykładzie państwa Ludwika XIV – wie, na czym polega funkcjonowanie ustroju monarchii parlamentarnej – omawia przyczyny i skutki polskiej interwencji w Rosji – zna postanowienia pokoju w Polanowie – wskazuje na mapie ziemie przyłączono do Rzeczypospolitej na mocy pokoju w Polanowie – porównuje kulturę barokową i renesansową – wymienia nowe prądy filozoficzne, które pojawiały się w XVII w. – dostrzega wpływ wojen XVII stulecia na zmiany zachodzące w sztuce militarnej – rozumie główne założenia merkantylizmu – wskazuje wady i zalety merkantylizmu – porównuje monarchie parlamentarną i absolutną – porównuje ustrój oparty na wolnej elekcji z monarchią dziedziczną i ocenia oba systemy – wie, dlaczego w dzisiejszej – dostrzega wpływ kontrreformacji na sztukę barokową – dostrzega rolę sztuki barokowej w odbudowie pozycji Kościoła katolickiego – porównuje skutki wojny trzydziestoletniej z konsekwencjami długotrwałych wojen czasów współczesnych – rozumie i wymienia skutki wojny trzydziestoletniej dla gospodarki i społeczeństw Europy – porównuje ustrój XVII-wiecznej Francji z ustrojem polskolitewskiej Rzeczypospolitej – dostrzega podstawowe różnice – wskazuje na mapie Anglię – zna postać Olivera Cromwella – zna datę ścięcia króla Karola I – rozumie pojęcia: monarchia elekcyjna, dynastia Wazów – wymienia królów Polski z dynastii Wazów – wskazuje na mapie Rzeczpospolitą pod rządami Wazów – wymienia królów „Piastów” panujących w Rzeczypospolitej XVII w. – rozumie pojęcia: samodzierżawie, wielka smuta, bojarzy, dymitriada – zna postać Stanisława Żółkiewskiego – wie, co wydarzyło się w roku: 1605, 1610, 1612, 1634 – rozumie pojęcia: Kozacy, ugoda perejasławska, czajka, husaria – wie, co wydarzyło się w 1648 i 1654 r. – wymienia bitwy stoczone przez wojska Rzeczypospolitej z Kozakami – opisuje etapy powstania Chmielnickiego – rozumie i wyjaśnia pojęcie „potop” – wymienia bitwy z okresu wojen polsko-szwedzkich: bitwa pod Kircholmem, obrona klasztoru na Jasnej Górze – zna postacie: Stefana Czarnieckiego, Jana Chodkiewicza, Augustyna Kordeckiego, Janusza Radziwiłła – omawia znaczenie obrony Jasnej Góry w okresie „potopu” – zna okoliczności utraty przez – omawia i ocenia politykę Rosji wobec Ukrainy – opowiada o celach powstań kozackich – wymienia konsekwencje powstania Chmielnickie – wymienia przyczyny wojen polsko-szwedzkich – omawia postanowienia pokoju w Oliwie – wskazuje skutki gospodarcze wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą ze Szwecją, Rosją i Kozakami – wymienia przejawy kryzysu politycznego Rzeczypospolitej – zna postanowienia układu w Buczaczu – wie, dlaczego Jana III Sobieskiego nazywano „Lwem Lechistanu” – wskazuje na mapie Kamieniec Podolski i Podole – omawia działalność zakonów na ziemiach polskich w XVII w. – opisuje sarmacki styl życia Rosji jedno z najważniejszych świąt państwowych jest obchodzone w rocznicę wygnania Polaków z moskiewskiego Kremla – rozumie i wskazuje złożone przyczyny powstania Chmielnickiego – rozumie przyczyny i skutki utraty lenna pruskiego przez Polskę – wskazuje mechanizmy polityczne paraliżujące pracę sejmu – ocenia skutki społeczne i polityczne wojen XVII w. – wyjaśnia przyczyny kryzysu gospodarczego, społecznego i politycznego Rzeczypospolitej w XVII w. – ocenia skutki odsieczy wiedeńskiej dla Polski – omawia przyczyny narastania ksenofobii wśród polskiej szlachty między ustrojem Rzeczypospolitej Obojga Narodów a systemem monarchii absolutnej – porównuje ustrój polskolitewskiej Rzeczypospolitej z systemem angielskiej monarchii parlamentarnej – wskazuje pozostałości XVIIwiecznej rewolucji w ustroju współczesnej Wielkiej Brytanii – wyjaśnia, dlaczego szlachta w trzech kolejnych elekcjach wybierała na tron przedstawicieli dynastii Wazów – omawia rolę Zygmunta III Wazy w konflikcie polsko-rosyjskim – analizuje polityczne skutki polskiej interwencji w Rosji – wskazuje długofalowe skutki powstania Chmielnickiego dla stosunków Polaków i Ukraińców – omawia różne postawy Polaków wobec Szwedów w okresie „potopu”, szuka genezy zmian tych postaw – określa, w jaki sposób magnateria zdobyła w Rzeczypospolitej dominującą pozycję, i wskazuje skutki tego zjawiska – omawia międzynarodowe skutki wojen toczonych przez Rzeczpospolitą – wyjaśnia, dlaczego traktat buczacki uznawany był za hańbiący dla Rzeczypospolitej – wyjaśnia, dlaczego Polacy w XVII w. nazywali swoje państwo „przedmurzem chrześcijaństwa” – omawia wpływy wschodnie w Polskę zwierzchności lennej nad Prusami Książęcymi – wie, co wydarzyło się w roku: 1605, 1655, 1657, 1660 – rozumie pojęcia: złota wolność szlachecka, oligarchia magnacka, konfederacja, abdykacja, liberum veto – zna postać Jana III Sobieskiego – wie, kiedy i z jakim skutkiem Polacy stoczyli z Turkami bitwy pod Cecorą, Chocimiem i Wiedniem – zna przyczyny i skutki wojen toczonych przez Polskę z Turcją – wymienia przykłady architektury barokowej na ziemiach Rzeczypospolitej (z uwzględnieniem własnego regionu) – zna rezydencje królów polskich zbudowane w stylu barokowym – rozumie pojęcia: sarmatyzm, ksenofobia – opisuje polski strój szlachecki Europa w XVIII wieku. Oświecenie – zna dokonania: Woltera, Jana Jakuba Rousseau, Wolfganga Amadeusza Mozarta – zna pojęcia: oświecenie, „stulecie świateł”, encyklopedyści, manufaktura, absolutyzm oświecony, rokoko, klasycyzm, umowa społeczna – wskazuje przykłady budowli wzniesionych w stylu rokokowym i klasycystycznym – zna zasadę trójpodziału władz – omawia rewolucję agrarną – wie, kto i kiedy wynalazł maszynę parową polskiej kulturze doby baroku – wyjaśnia, dlaczego XVIII stulecie nazywane jest „epoką świateł” – dostrzega rolę Wielkiej Encyklopedii Francuskiej w rozwoju kultury epoki oświecenia – rozumie znaczenie wynalezienia maszyny parowej dla rozwoju gospodarczego Wielkiej Brytanii – wymienia reformy przeprowadzone w Prusach przez Fryderyka Wilhelma I i Fryderyka II – opisuje zmiany wprowadzone w Austrii przez Marię Teresę i – dostrzega przejawy postępu technicznego w XVIII stuleciu – przedstawia koncepcję umowy społecznej – omawia wpływ rewolucji przemysłowej na rozwój gospodarczy Wielkiej Brytanii – uzasadnia, dlaczego XVIIIwieczne Prusy nazywano „państwem militarnym” – rozróżnia i omawia ekonomiczne oraz polityczne przyczyny konfliktu metropolii z koloniami – wymienia czynniki, które ułatwiły uzyskanie – rozumie wpływ postępu technicznego na rozwój gospodarki w XVIII w. – wymienia główne idee oświecenia i rozpoznaje je w literaturze, polityce i sztuce – dostrzega zmiany społeczne spowodowane przez rewolucję przemysłową – dostrzega i omawia cechy absolutyzmu oświeconego w Austrii, Prusach i Rosji – porównuje reformy wprowadzone w Prusach, Austrii i Rosji – omawia wpływ tolerancji – wyjaśnia znaczenie pojęć: „rewolucja przemysłowa”, liberalizm ekonomiczny, kapitalizm – zna dynastie panujące w XVIII w. w Austrii, Prusach i Rosji – wskazuje na mapie sąsiadów Polski w XVIII w. – opisuje rozwój kolonii brytyjskich w Ameryce – zna pojęcia: metropolia, kolonia, „bostońskie picie herbaty” („herbatka bostońska”) – wie, co wydarzyło się w 1773 r. – zna postacie: Benjamina Franklina, Jerzego Waszyngtona – wie, co wydarzyło się w roku: 1776, 1787 – zna najważniejsze postanowienia konstytucji USA – rozumie pojęcie konstytucja – rozumie pojęcia: burżuazja, Stany Generalne, Bastylia, monarchia konstytucyjna – zna podział społeczeństwa francuskiego przed rewolucją – wie, co wydarzyło się w roku: 1789, 1792 – zna postać Ludwika XVI – rozumie pojęcia: gilotyna, terror, jakobini – wie, czym charakteryzowały się rządy jakobinów – zna postacie: Augusta II Mocnego, Augusta III, Stanisława Leszczyńskiego – podaje genezę powiedzeń: „od Sasa do Łasa”, „za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa” – rozumie pojęcia: Sejm Niemy, traktat trzech czarnych orłów, anarchia, Collegium Nobilium Józefa II – wymienia reformy wprowadzone w Rosji przez Piotra I – opisuje sytuację kolonii brytyjskich w Ameryce Północnej w XVIII w. – wskazuje przyczyny konfliktu między metropolią a koloniami – wie, dlaczego Amerykanie obchodzą najważniejsze święto narodowe 4 lipca – opisuje etapy uzyskiwania niepodległości przez kolonie brytyjskie w Ameryce – wymienia nazwiska Polaków biorących udział w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych – charakteryzuje stosunki społeczne we Francji przed wybuchem rewolucji – podaje przyczyny wybuchu rewolucji – zna okoliczności powstania republiki we Francji – opisuje zachowanie przywódców rewolucji w stosunku do Kościoła katolickiego – wskazuje skutki rewolucji francuskiej – wymienia i charakteryzuje przejawy kryzysu państwa polsko-litewskiego za panowania Wettynów – wie, w jakich okolicznościach obejmowali polski tron: August II Mocny, August III, Stanisław Leszczyński – dostrzega przejawy ożywienia gospodarczego i kulturalnego w Polsce czasów saskich – charakteryzuje reformy przeprowadzone przez Stanisława Augusta w latach niepodległości przez Stany Zjednoczone – wymienia główne założenia ustroju politycznego USA – wyjaśnia, w jaki sposób konstytucja Stanów Zjednoczonych realizowała zasadę trójpodziału władz – rozumie przyczyny wybuchu wojny między rewolucyjną Francją a Prusami i Austrią – uzasadnia reakcję państw europejskich na śmierć Ludwika XVI – wskazuje cechy charakterystyczne dyktatury jakobińskiej – uzasadnia niebezpieczeństwo wynikające dla Polski z tzw. traktatu trzech czarnych orłów – charakteryzuje rządy Wettynów w Rzeczypospolitej – wymienia próby reform podejmowane w Polsce w pierwszej połowie XVIII w. – wyjaśnia zmianę położenia międzynarodowego Polski w czasach saskich – wyjaśnia znaczenie reform stanisławowskich dla rozwoju Polski w drugiej połowie XVIII w. – wyjaśnia znaczenie reform Sejmu Wielkiego dla bezpieczeństwa Polski na arenie międzynarodowej – rozumie, dlaczego Prusy i Rosja poczuły się zaniepokojone reformami Sejmu Wielkiego – uzasadnia, dlaczego Austria nie wzięła udziału w II rozbiorze Polski – wie, dokąd i dlaczego udali się na emigrację Polacy religijnej na rozwój kolonii angielskich – wskazuje postanowienia konstytucji USA, które przetrwały do dziś – wyjaśnia, dlaczego Francja popierała kolonistów amerykańskich w walce o niepodległość – wyjaśnia znaczenie filozofii oświecenia jako jednego z czynników odgrywających ważną rolę w genezie rewolucji francuskiej – opisuje główne zasady rewolucji wyrażone w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela – wyjaśnia, dlaczego władze rewolucyjnej Francji walczyły z Kościołem katolickim – przedstawia i analizuje przejawy kryzysu państwa polskolitewskiego w czasach saskich – omawia projekty reform autorstwa Stanisława Leszczyńskiego i Stanisława Konarskiego – dostrzega konsekwencje rosyjskich ingerencji w wewnętrzne sprawy Polski – wyjaśnia znaczenie obrazów Canaletta dla odbudowy Warszawy po II wojnie światowej – omawia znaczenie sytuacji międzynarodowej dla zwołania Sejmu Wielkiego – omawia przełomowe znaczenie Konstytucji 3 maja dla Polski – zna okoliczności ustanowienia orderu Virtuti Militari – wyjaśnia okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i ocenia jej – – wie, co wydarzyło się w 1717 i 1709 – wie, co wydarzyło się w roku: 1764, 1768, 1772 – rozumie pojęcia: Familia, Szkoła Rycerska, prawa kardynalne, konfederacja barska – wskazuje na mapie obszar Rzeczypospolitej za panowania Stanisława Augusta (przed 1772 r. i po tej dacie) – wymienia reformy wprowadzone przez Stanisława Augusta w latach siedemdziesiątych XVIII w. – rozumie pojęcia: Komisja Edukacji Narodowej, czynsz, obiady czwartkowe – wie, kiedy zwołano Sejm Czteroletni – zna datę uchwalenia Konstytucji 3 maja – zna najważniejsze reformy Sejmu Wielkiego – zna postanowienia Konstytucji 3 maja – rozumie pojęcia: konfederacja targowicka, sejm grodzieński – wie, kim byli Tadeusz Kościuszko i Józef Poniatowski – wie, kiedy nastąpił II rozbiór Polski – wskazuje na mapie ziemie zabrane Polsce w II rozbiorze przez Rosję i Prusy – zna daty: wybuchu insurekcji kościuszkowskiej, bitew pod Racławicami i Maciejowicami, III rozbioru – rozumie pojęcia: insurekcja, uniwersał, kosynierzy sześćdziesiątych XVIII w. – rozumie znaczenie KEN dla reformy szkolnictwa w Polsce – wymienia przejawy ożywienia gospodarczego na ziemiach polskich – rozumie znaczenie mecenatu królewskiego dla rozwoju sztuki w Polsce – charakteryzuje kulturę oświecenia w Polsce – wymienia przykłady sztuki polskiej okresu klasycyzmu (w tym Łazienki Królewskie) z uwzględnieniem własnego regionu – zna okoliczności zwołania Sejmu Wielkiego – zna stronnictwa z okresu Sejmu Wielkiego, ich programy oraz przywódców – podaje okoliczności uznania przez polski sejm traktatu rozbiorowego – zna okoliczności powstania konfederacji targowickiej – zna okoliczności wybuchu powstania kościuszkowskiego – zna cel wydania uniwersału połanieckiego protestujący przeciw II rozbiorowi – wskazuje przyczyny klęski powstania kościuszkowskiego – omawia cele powstania kościuszkowskiego rozróżnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej – próbuje ocenić rządy ostatniego króla Polski następstwa – zna postacie: Tadeusz Kościuszki, Jana Kilińskiego – wymienia państwa, które brały udział w III rozbiorze Polski – wskazuje na mapie ziemie Rzeczypospolitej zagarnięte w III rozbiorze przez poszczególne państwa Świat i ziemie polskie w 1. połowie XIX wieku – zna pojęcia: Dyrektoriat, konsulat, cesarstwo, blokada kontynentalna, koalicja, Królestwo Polskie, Kongresówka, autonomia, opozycja, „kaliszanie”, Wielkie Księstwo Poznańskie, Wolne Miasto Kraków, dyktator, detronizacja, dymisja, Statut Organiczny, gubernia, stan wojenny, emigracja, Hotel Lambert, emisariusze, manifest, Gromady Ludu Polskiego, Młoda Polska, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, Wielka Emigracja, uwłaszczenie, rabacja galicyjska, Wiosna Ludów, autonomia wojna krymska, kolonia, imperium kolonialne, ekspansja kolonialna, – zna daty utworzenia cesarstwa we Francji i wydania Kodeksu cywilnego – wymienia i wskazuje na mapie państwa, z którymi Napoleon toczył wojny – wymienia bitwy stoczone przez wojska Napoleona z Prusakami i Austriakami – wskazuje na mapie obszary uzależnione od napoleońskiej Francji – wie, kiedy: utworzono Legiony Polskie we Włoszech, powstało Księstwo Warszawskie, przyłączono do – wymienia reformy przeprowadzone przez Napoleona Bonapartego – zna cele, które stawiali sobie twórcy Legionów – opisuje okoliczności powstania Mazurka Dąbrowskiego i Księstwa Warszawskiego – wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie – opisuje postawę Polaków w czasie ostatnich lat panowania Napoleona -wyjaśnia, kim byli: gen. Józef Zajączek, wielki książę Konstanty, Adam Mickiewicz, Walerian Łukasiński, Piotr Wysocki, Wojciech Kossak, gen. Józef Chłopicki, gen. Jan Skrzynecki, feldmarszałek Iwan Paskiewicz, Ludwik Napoleon Bonaparte, Franciszek Józef I, gen. Józef Bem - wymienia nazwy najważniejszych tajnych związków powstałych wśród studentów i żołnierzy - wymienia przyczyny i skutki wybuchu powstania listopadowego - charakteryzuje stosunek czołowych polityków i dowódców wojskowych do powstania - wymienia przyczyny emigracji Polaków z Królestwa Polskiego po upadku powstania listopadowego - wymienia nazwy najważniejszych ugrupowań politycznych, które – opisuje przemiany form rządów we Francji (od wybuchu rewolucji do ustanowienia cesarstwa) – wymienia zmiany wprowadzone w Europie przez Bonapartego – opisuje stosunek Polaków do napoleońskiej Francji – charakteryzuje ustrój Księstwa Warszawskiego – wymienia przyczyny ataku Napoleona na Rosję – wskazuje przyczyny klęski poniesionej w 1813 r. przez napoleońską Francję - wyjaśnia znaczenie pojęć: Panta Koina, Związek Filaretów, Związek Filadelfistów, Towarzystwo Patriotyczne, Komitet Narodowy Polski, Zemsta Ludu, Młoda Europa, doktryna Monroe’go - wyjaśnia, kim byli: Tomasz Zan, Piotr Wysocki, książę Antoni Radziwiłł, Bonawentura i Wincenty Niemojewscy, książę Ksawery Drucki-Lubecki, car Mikołaj I, feldmarszałek Iwan Dybicz, gen. Ignacy Prądzyński, gen. Jan Krukowiecki, gen. Ignacy Sowiński, Wiktor Heltman, Edward Dembowski, ksiądz Piotr Ściegienny, Jan Tyssowski, James Monroe, car Aleksander II, Simon Bolivar, Georg Ohm, Michael – wskazuje przyczyny sukcesów Bonapartego w polityce wewnętrznej – uzasadnia, dlaczego Napoleon zmusił Habsburgów do rezygnacji z tytułu cesarzy rzymskich narodu niemieckiego – opisuje zmiany, które zaszły w Europie w okresie napoleońskim w dziedzinach: gospodarki, polityki, życia społecznego – ocenia rolę Legionów i Księstwa Warszawskiego w dziejach Polski – ocenia postawę Napoleona Bonapartego wobec Polaków – analizuje zmiany wprowadzone przez Napoleona w Europie - przedstawia przyczyny powstania opozycji w Królestwie Polskim - charakteryzuje cele i metody działania najważniejszych tajnych związków powstałych wśród studentów i żołnierzy - dokonuje oceny powstań narodowych oraz postaw zaangażowanych w nie polityków i wojskowych - dostrzega różnice pomiędzy programami politycznymi i społecznymi różnych ugrupowań emigracyjnych - dostrzega zależności pomiędzy działaniami na emigracji a Świat w 2. połowie XIX wieku i na początku wieku XX ukształtowały się na emigracji Księstwa ziemie zaboru - wymienia najważniejsze austriackiego postanowienia Manifestu Rządu – wie, kim byli: Jan Henryk Dąbrowski, Józef Wybicki: książę Narodowego wydanego 22 lutego Adam Jerzy Czartoryski, Joachim 1846 roku Lelewel, Ludwik Mierosławski, - wymienia przyczyny i skutki Edward Dembowski, Jakub Szela powstania krakowskiego – wie, kiedy: rozpoczęła się wojna - wymienia cele, o które walczono Napoleona z Rosją, rozegrała w różnych krajach w okresie się „bitwa narodów”, Wiosny Ludów Napoleon I abdykował, - dostrzega związek istniejący rozegrała się bitwa pod między wydarzeniami Waterloo rozgrywającymi się w okresie - wyjaśnia, co wydarzyło się w Wiosny Ludów w Austrii i Prusach roku 1815, w nocy z 29 na 30 a wydarzeniami rozgrywającymi się listopada 1830 oraz w 183, 1846, na ziemiach polskich, - wymienia korzyści uzyskane i 1948, 1853-1856 -pokazuje na mapie granice koszty poniesione przez Polaków Królestwa Polskiego, Wielkiego w okresie Wiosny Ludów - przedstawia przyczyny wybuchu Księstwa Poznańskiego i Wolnego Miasta Krakowa wojny krymskiej i jej skutki dla - pokazuje na mapie obszary powojennego układu sił w Europie kolonizowane - omawia przyczyny ekspansji kolonialnej mocarstw - wymienia najważniejsze wynalazki techniczne i odkrycia - wymienia państwa dokonujące podbojów kolonialnych naukowe dokonane w 1. połowie XIX wieku - wymienia korzyści, jakie dawało - przedstawia ich wpływ na życie mocarstwom posiadanie kolonii - wyjaśnia znaczenie pojęć: sztuka ludzi i rozwój gospodarek krajów, w których je empire, romantyzm, zastosowano - wyjaśnia, kim byli: Jacques Louis David, Eugene Delacroix, Piotr Michałowski - przedstawia cechy charakterystyczne stylu empire w architekturze i malarstwie - charakteryzuje romantyzm jako epokę w dziejach kultury - wyjaśnia znaczenie pojęć: - wyjaśnia rolę odegraną przez Piemont, plebiscyt, „wyprawa Piemont w procesie jednoczenia tysiąca”, republikanie, irredenta, Włoch, Związek Niemiecki, - omawia wpływ, jaki miał Hohenzollernowie, depesza wielonarodowościowy charakter emska, Rzesza Niemiecka, monarchii austro-węgierskiej na jej Faraday, Rudolf Virchow - omawia przyczyny wybuchu powstania listopadowego na tle sytuacji międzynarodowej - przedstawia przebieg powstania uwzględniając zarówno działania wojskowe, jak i dyplomatyczne - wymienia przyczyny klęski powstania listopadowego - przedstawia plany spiskowe TDP, które miały zostać zrealizowane w 1846 roku - opisuje okoliczności, w jakich doszło do utworzenia Rządu Narodowego w Krakowie - przedstawia rolę Edwarda Dembowskiego odegraną w powstaniu - przedstawia przyczyny wystąpienia chłopów przeciwko szlachcie - przedstawia okoliczności objęcia władzy we Francji przez Napoleona III - wymienia przyczyny i skutki wystąpień rewolucyjnych i powstańczych, do których doszło we Francji, Austrii, Niemczech i na Węgrzech, - wyjaśnia dlaczego w okresie Wiosny Ludów nie doszło do walk w zaborze rosyjskim - określa ramy czasowe procesu dekolonizacji krajów Ameryki Łacińskiej - pokazuje na mapie posiadłości kolonialne poszczególnych mocarstw - wyjaśnia znaczenie pojęć: irredenta, Niemiecki Związek Celny, Związek Północnoniemiecki, partia demokratyczna, partia republikańska wydarzeniami na ziemiach polskich - ocenia działania chłopów galicyjskich - wyjaśnia, kim był Lajos Kossuth, - wyjaśnia znaczenie Wiosny Ludów dla dalszego rozwoju stosunków politycznych w Europie - ocenia osiągnięcia Wiosny Ludów - wyjaśnia przyczyny niepowodzenia polskich planów związanych z rozwojem sytuacji politycznej w Europie - przedstawia motywy działań podejmowanych przez poszczególne państwa zaangażowane w wojnę krymską - ocenia skutki ekspansji kolonialnej z punktu widzenia kolonii i imperiów kolonialnych - wyjaśnia znaczenie pojęcia akademizm, - wyjaśnia, kim byli: Henryk Siemiradzki, Theodor Gericault - charakteryzuje akademizm jako nurt obecny w malarstwie XIX wieku - analizuje reprodukcje obrazów omawiając cechy charakterystyczne dla danego kierunku - uzasadnia wpływ wynalazków w XIX w. na życie społeczeństw - wymienia i omawia czynniki hamujące rozwój gospodarczy krajów Europy Środkowej i Wschodniej - dostrzega zależności pomiędzy okresem napoleońskim, postanowieniami kongresu wiedeńskiego i Wiosny Ludów a przebiegiem procesu zjednoczeniowego w Niemczech i Austro–Węgry, autonomia, system równowagi sił w Europie, wojna krymska, sojusz trzech cesarzy, dwuprzymierze, trójprzymierze, kolonia, kolonializm, imperializm, dominium, protektorat, związek zawodowy, strajk, ruch robotniczy, Międzynarodówka, marksizm, dyktatura proletariatu, anarchizm, reformizm, rewizjonizm, encyklika „Rerum novarum”, imigranci, secesja, wojna secesyjna, abolicjoniści, Unia, Konfederacja, szogun, narodnicy, ochrana, rusyfikacja Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji, mienszewicy, bolszewicy, Duma, „krwawa niedziela”, pozytywizm, teoria ewolucji, sterowiec (zeppelin), biali, czerwoni, branka, partia powstańcza, uwłaszczenie chłopów, partyzanci, ukaz, rusyfikacja, unici, germanizacja, Kulturkampf, Komisja Kolonizacyjna, Hakata, lojalizm, trójlojalizm, emancypacja kobiet, świadomość narodowa, praca organiczna, pozytywizm, modernizm, Młoda Polska - wyjaśnia, co wydarzyło się w roku: 1861, 1866, 1870, 1872, 1882, 1870, 1871,1867, 1879, - pokazuje na mapie Piemont i inne części jednoczących się Włoch - wyjaśnia, kim byli: Wiktor Emanuel II, Camillo Cavour, Giuseppe Garibaldi, Otto von Bismarck, cesarz Wilhelm I, Franciszek Józef I, Karol Marks, Abraham Lincoln, car Aleksander II, car Aleksander sytuację wewnętrzną i zewnętrzną - przedstawia okoliczności, w jakich doszło do przekształcenia Cesarstwa Austriackiego w Monarchię Austro-Węgierską - wymienia najważniejsze działania podejmowane przez Austro-Węgry na arenie międzynarodowej w latach 70. XIX wieku - wymienia przyczyny zawarcia sojuszu trzech cesarzy, dwuprzymierza i trójprzymierza - wymienia skutki ekspansji kolonialnej mocarstw - przedstawia poglądy Karola Marksa, anarchistów i reformistów dotyczące sposobów rozwiązania tzw. kwestii robotniczej - przedstawia stanowisko Kościoła katolickiego na temat możliwości rozwiązania tzw. kwestii robotniczej - pokazuje na mapie stany należące do Unii i Konfederacji oraz „Dziki Zachód” i Alaskę - wymienia przyczyny wybuchu wojny secesyjnej, - wymienia przyczyny zwycięstwa Północy i skutki wojny secesyjnej - wyjaśnia, kim byli: Honore Daumier, Jean-Francois Millet, Edouard Manet, Claude Monet, Paul Cezanne, Paul Gaugin, Vincent van Gogh, Pablo Picasso - wyjaśnia znaczenie pojęć: realizm, impresjonizm, kubizm, styl neogotycki, secesja, eklektyzm, film niemy, western, igrzyska olimpijskie, Socjalno-Rewolucyjna Partia „Proletariat”, Polska Partia Socjalistyczna, Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy, Stronnictwo Chłopskie, Stronnictwo Ludowe, Polskie - pokazuje na mapie tereny pozostałe poza granicami zjednoczonych Włoch, do których Włosi zgłaszali pretensje - wymienia czynniki, które sprzyjały politycznemu zjednoczeniu Półwyspu Apenińskiego - wymienia czynniki, które sprzyjały politycznemu zjednoczeniu Niemiec - przedstawia warunki traktatu pokojowego podpisanego we Frankfurcie w 1871 roku - wymienia elementy wspólne i odrębne dla Austrii i Węgier w ramach Monarchii AustroWęgierskiej - nazywa narody, którym przyznano autonomię w ramach tej monarchii - pokazuje na mapie posiadłości kolonialne poszczególnych mocarstw - wymienia korzyści, jakie dawało mocarstwom posiadanie kolonii - charakteryzuje politykę mocarstw w stosunku do Chin - wymienia czynniki sprzyjające rozwojowi gospodarczemu Stanów Zjednoczonych w 2. połowie XIX wieku - pokazuje na mapie obszary, na które kierowała się ekspansja Japończyków - charakteryzuje działalność reformatorską cara Aleksandra II oraz rządy cara Aleksandra III - omawia znaczenie wojny rosyjsko-japońskiej 1904-1905 roku dla pozycji Japonii w świecie - przedstawia przebieg rewolucji 1905-1907 roku w Rosji - omawia teorię ewolucji gatunków we Włoszech - omawia wkład Camillo Cavoura, Wiktora Emanuela II, Giuseppe Garibaldiego w proces zjednoczenia Włoch - omawia skutki zjednoczenia Włoch dla układu sił w Europie - omawia skutki zjednoczenia Niemiec dla układu sił w Europie i na świecie - charakteryzuje pozycję międzynarodową zajmowaną przez Austro-Węgry w latach 70. XIX wieku - wyjaśnia wpływ wojny krymskiej oraz zjednoczenia Włoch i Niemiec na zmianę układu sił w Europie - charakteryzuje politykę zagraniczną Niemiec prowadzoną po 1871 roku uwzględniając tło stosunków między mocarstwami europejskimi - porównuje i ocenia poglądy Karola Marksa, anarchistów i reformistów dotyczące sposobów rozwiązania tzw. kwestii robotniczej - wyjaśnia sens tworzenia organizacji robotniczych o różnym zasięgu oddziaływania - omawia najważniejsze tezy zawarte w encyklice „Rerum novarum - porównuje gospodarki stanów północnych i południowych przed wybuchem wojny - ocenia działalność Abrahama Lincolna - wyjaśnia, dlaczego wojna secesyjna określana jest mianem „pierwszej wojny nowoczesnej” - wymienia różnice istniejące III, car Mikołaj II, Włodzimierz Lenin, Karol Darwin, bracia Wright, margrabia Aleksander Wielopolski, hrabia Andrzej Zamoyski, Jarosław Dąbrowski - omawia rolę odegraną przez Prusy i Austrię w procesie jednoczenia Niemiec - pokazuje na mapie Cesarstwo Austriackie - wymienia główne cele niemieckiej polityki zagranicznej prowadzonej po 1871 roku - wymienia najważniejsze zdobycze techniczne dające Europejczykom przewagę nad mieszkańcami innych kontynentów - wymienia sposoby walki robotników o poprawę warunków życia stosowane w XIX wieku - określa ramy czasowe wojny secesyjnej - wyjaśnia, co wydarzyło się w latach 1904-1905 oraz 1905-1907 - wymienia przyczyny zapóźnienia cywilizacyjnego Japonii utrzymującego się do II połowy XIX wieku, - nazywa system polityczny istniejący w Rosji w II połowie XIX wieku -dostrzega wzrastającą rolę nauki w II połowie XIX w. - przedstawia najważniejsze tezy Karola Darwina dotyczące przyczyn zmian zachodzących w przyrodzie i pochodzenia człowieka - wymienia odkrycia warunkujące rozwój medycyny - wymienia wynalazki zastosowane w komunikacji, transporcie, uzbrojeniu i rozrywce Stronnictwo Ludowe, Liga Narodowa, endecja, rewolucja 1905-1907 roku, PPS-Lewica, PPSFrakcja Rewolucyjna, - wymienia najważniejsze tendencje występujące w architekturze w 2. połowie XIX wieku - zna cele i metody działań margrabiego Aleksandra Wielopolskiego, białych i czerwonych - wymienia sposoby manifestowania nastrojów patriotycznych stosowane przez ludność Królestwa Polskiego przed wybuchem powstania - wyjaśnia, kim byli: Ludwik Mierosławski, Marian Langiewicz, Romuald Traugutt, ksiądz Stanisław Brzóska, Aleksander Świętochowski, Ludwik Waryński, Józef Piłsudski, Feliks Dzierżyński, Róża Luksemburg, Julian Marchlewski, Wincenty Witos, Roman Dmowski - wymienia przyczyny wybuchu powstania i ogłoszenia przez Tymczasowy Rząd Narodowy dekretów o uwłaszczeniu chłopów - przedstawia metody walki stosowane przez powstańców - wymienia skutki przegranej w powstaniu - pokazuje na mapie okręgi przemysłowe znajdujące się na ziemiach polskich w XIX w. - omawia sytuację polityczną Polaków żyjących w trzech zaborach w 2. połowie XIX wieku - omawia sytuację gospodarczą trzech zaborów - wymienia imiona i nazwiska czołowych pisarzy poetów i malarzy tworzących w 2. połowie sformułowaną przez Karola Darwina - charakteryzuje sytuację polityczną Królestwa Polskiego na tle sytuacji międzynarodowej istniejącej na początku II połowy XIX wieku - omawia przebieg powstania styczniowego - wymienia przyczyny i skutki wydania przez cara dekretów uwłaszczeniowych oraz przyczyny klęski powstania - porównuje sytuację polityczną i gospodarczą Polaków mieszkających w trzech zaborach w 2. połowie XIX wieku - charakteryzuje twórczość czołowych pisarzy, poetów i malarzy tworzących w 2. połowie XIX oraz na początku XX wieku - porównuje stan oświaty w trzech zaborach w 2. połowie XIX wieku - opisuje warunki życia chłopów i robotników istniejące w 2. połowie XIX wieku - przedstawia i ocenia programy polityczne najważniejszych polskich partii politycznych powstałych w ostatnim dwudziestoleciu XIX i pierwszych latach XX wieku - charakteryzuje sytuację społeczno-gospodarczą, w jakiej kształtował się ruch robotniczy i ludowy na ziemiach polskich między programami bolszewików i mienszewików - wymienia przyczyny i skutki rewolucji 1905 roku -charakteryzuje zmiany stylu życia społeczeństw krajów rozwiniętych ekonomicznie zachodzące pod wpływem rozwoju techniki - charakteryzuje zmiany zachodzące w produkcji przemysłowej, transporcie, komunikacji i sposobach prowadzenia działań wojennych, będące wynikiem zastosowania nowych wynalazków - wyjaśnia znaczenie pojęć: symbolizm, secesja, fowizm, futuryzm, abstrakcjonizm - charakteryzuje malarstwo: Edwarda Muncha, Gustawa Klimta, Umberto Boccioni’ego, Wasyla Kandinsky’ego - rozpoznaje na podstawie ilustracji różnice pomiędzy stylami albo porównuje styl neogotycki i secesyjny - porównuje pierwsze filmy nieme z filmami współczesnymi - porównuje i ocenia programy polityczne białych i czerwonych - charakteryzuje grupy społeczne stanowiące zaplecza ugrupowań białych i czerwonych - ocenia działania margrabiego Aleksandra Wielopolskiego - uzasadnia tezę, że powstanie styczniowe nie miało szans na wygraną - wyjaśnia znaczenie pojęcia: Wydział Spiskowo-Bojowy PPS - wyjaśnia przyczyny poparcia lub wrogości okazywanej różnym państwom zaborczym przez polskie partie polityczne - wyjaśnia, co wydarzyło się w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku oraz w marcu 1864 roku XIX oraz na początku XX wieku - wymienia cele i metody działania najważniejszych polskich partii politycznych powstałych w ostatnim dwudziestoleciu XIX i pierwszych latach XX wieku - przedstawia stosunek polskich partii politycznych do państw zaborczych oraz rewolucji 19051907 roku, - wymienia swobody uzyskane przez Polaków w wyniku rewolucji 1905-1907 roku - omawia nadzieje wiązane przez te partie z wydarzeniami rewolucji 1905-1907 roku, - przedstawia przyczyny i konsekwencje podziału, do jakiego doszło w PPS
