inf o grzybach

Zbieranie grzybów w naszym kraju jest bardzo popularne. Grzyby są cenione głównie ze
względu na walory smakowe i zapachowe. Jednak w naszych lasach rośnie wiele gatunków
grzybów niebezpiecznych, które zawierają związki silnie trujące. Wśród nich występują
grzyby śmiertelnie trujące, warunkowo jadalne i jadalne. Szczególnie niebezpieczne są
grzyby trujące, które mogą stać się przyczyną śmiertelnych zatruć pokarmowych.
Aby uniknąć tak poważnych zagrożeń dla życia i zdrowia,
należy zbierać tylko te grzyby, które dobrze znamy.
Grzyby są potrawą ciężko strawną, nie wolno podawać ich małym dzieciom, ludziom
w podeszłym wieku oraz osobom cierpiącym na choroby układu pokarmowego. Wartości
odżywcze grzybów są znikome, zawierają niewielkie ilości białka, soli mineralnych i witamin
z grupy „B”, a mogą powodować zatrucia typu gastrycznego.
Potrawy z grzybów należy spożywać świeże, bezpośrednio po sporządzeniu.
Nie wolno przetrzymywać potraw z grzybów zbyt długo nawet w lodówce (max. 48 godzin),
ponieważ łatwo się one psują i szybko powstają w nich substancje trujące. Potrawa z grzybów
musi być koniecznie poddana działaniu wysokiej, równomiernej temperatury. Nie należy
spożywać grzybów pieczonych nad ogniskiem lub na blasze, a w żadnym przypadku
surowych.
Większość grzybów najbardziej niebezpiecznych posiada po spodniej stronie
kapelusza blaszki o białym zabarwieniu. Takie grzyby należy dokładnie obejrzeć przed
włożeniem do koszyka. Należą do nich wszystkie muchomory a wśród nich najgroźniejszy
– muchomor sromotnikowy.
Muchomor sromotnikowy:
•
występuje od lipca do października w lasach liściastych,
mieszanych, rzadziej iglastych,
•
kapelusz początkowo wypukły, potem często płaski
barwy zielonożółtawej, oliwkowozielonkawej,
szarobiaławej, na brzegu zwykle jaśniejszy z białymi
blaszkami
•
trzon długi, wysmukły, zielonawo zabarwiony
z przyrośniętym pierścieniem zwisającym w postaci
kołnierza, wewnątrz biały, mięsisty, później gąbczasty
a w najstarszych osobnikach pustawy,
•
podstawa trzona bulwiasto zgrubiała otoczona odstającą,
niekiedy porozrywaną pochwą,
Bywa mylony z następującymi grzybami jadalnymi:
- zielonymi gołąbkami, surojadkami, od których różnią go białe blaszki, pierścień
w górnej części trzona i bulwa u podstawy trzonu,
- gąską zielonką którą odróżniają blaszki żółte, trzon żółty bez pierścienia
i bulwiastego zgrubienia u podstawy,
- pieczarką która nie posiadają białych blaszek
- czubajką kanią która różni się kapeluszem barwy
brązowobeżowej z ciemnymi kosmkami, trzonem
z brązowobeżowym deseniem, nie osadzonym w pochwie
i nie przyrośniętym, ruchomym pierścieniem
Przebieg zatrucia sromotnikiem:
- okres utajenia objawów – najczęściej 8-24 godzin
/im dłuższy tym cięższy przebieg zatrucia/,
- okres ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego –
nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, bóle głowy, osłabienie /objawy ze strony
przewodu pokarmowego zazwyczaj uspokajają się lub ustępują na krótki okres czasu:
6-8 godzin/,
- okres uszkodzeń narządów – wątroba, nerki, serce, śledziona /najczęściej w 3-4 dniu
choroby/.
Trucizny zawarte w muchomorze sromotnikowym nie rozpuszczają się w wodzie, dlatego ich
gotowanie nie zmniejsza ich właściwości trujących.
Piestrzenica kasztanowata:
• występuje od marca do maja głównie w lasach iglastych,
• kapelusz nieregularnie kulisty, na powierzchni silnie
pofałdowany barwy kasztanowoczerwonej,
• trzon krótki, w dole nieco zgrubiały, na całej powierzchni często
pofałdowany barwy szarobiaławej, początkowo pełny, później w
środku pusty,
Bywa mylona z jadalnymi smardzami,
które posiadają jaśniejsze kapelusze z jamkami
podobnymi do plastrów wosku pszczelego.
Piestrzenica jest grzybem trującym, który powoduje dwa rodzaje zatruć:
- pokarmowe – po 8 – 12 godzinach od spożycia dochodzi do uszkodzenia nerek
i wątroby,
- zatrucia na skutek wdychania utleniającej się trucizny, która powoduje nieżyt górnych
dróg oddechowych, śluzówek i spojówek.
W przypadku wystąpienia jakichkolwiek dolegliwości po spożyciu grzybów,
należy natychmiast zgłosić się do lekarza.
Objawy zatrucia grzybami:
Ø bóle głowy, brzucha, bóle w nadbrzuszu,
Ø nudności, wymioty i biegunka,
Ø silne pragnienie,
Ø kurcze mięśni, drgawki mięśni,
Ø zaburzenia pracy serca i układu krążenia,
Ø spadek ciśnienia tętniczego krwi,
Ø bóle wątroby,
Ø silnie rozszerzone źrenice,
Ø stany podniecenia, odurzenia, zamroczenia, zaburzenia świadomości, utraty
przytomności, śpiączka.
Resztki grzybów, kał, wymiociny zawierające zjedzone grzyby powinno się zabezpieczyć
i przekazać do badań diagnostycznych w celu określenia gatunku grzyba,
który spowodował zatrucie.
Opracowano na podstawie dostępnych materiałów:
- A. Dermek, A. Pilat „Poznajemy grzyby“; Wydawnictwo – Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław 1991
- E. Gerhardt „Przewodnik grzyby”; Wydawnictwo MULTICO, Warszawa 1995
- H. E. Laux „Grzyby, gatunki jadalne i trujące”; Wydawnictwo MULTICO, Warszawa 1995
- B. Gumińska, W. Wojewoda „Grzyby i ich oznaczanie”; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1985
- M. Klawitter, W. Lasota „Diagnostyka laboratoryjna zatruć grzybami“, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1978
- A. Pilat „Mały atlas grzybów”; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1972
- M. Klawitter „Grzyby Zbieraj rozważnie i jedz ze smakiem”, IRWiK Ośrodek Poradnictwa Konsumenta PZH,1992 / broszura/
- E. Łata, M. Suchowiak „Poznaj grzyby – unikniesz zatrucia”, Główny Inspektorat Sanitarny /ulotka/