I . Rozumie pojęcia i zjawiska

HISTORIA
KLASA IV
Na zakończenie nauki w klasie IV –tej uczeń :
I . Rozumie pojęcia i zjawiska:
historia, źródło historyczne, archeologia ,muzeum, zabytek, przeszłość, chronologia, różnice między
życiem dawniej i dziś, prehistoria, starożytność, znaczenie i organizacja pracy w różnych epokach,
bursztynowy szlak, akwedukt, gladiator, igrzyska, termy, dynastia, plemię, ród, kronikarz, żak, islam,
odsiecz, emigracja, rewolucja przemysłowa, „złoty wiek”, „liberum veto”, rozbiór, zabór, spiskowiec,
konstytucja, walka o niepodległość, powstania narodowe, partyzantka, kapitulacja, wysiedlenia, okupacja,
sojusz, demokracja, stan wojenny.
Inne pojęcia i zjawiska omawiane podczas lekcji.
II. Potrafi :
wykorzystywać właściwie poznane pojęcia, posługiwać się określeniami czasu historycznego: okres p.n.e,
n.e, tysiąclecie, wiek, rok, przyporządkowywać fakty historyczne datom, obliczać upływ czasu między
wydarzeniami , wyjaśnić różnice między baśnią- legendą-historią, przedstawiać przyczyny i skutki
wydarzeń historycznych, wyszukiwać potrzebne informacje w różnych źródłach, interpretować pod
kierunkiem nauczyciela materiał źródłowy.
III. Zna fakty i postacie:
Chrzest Polski, Bolesław Chrobry pierwszy, król Polski, Zjazd Gnieźnieński, Kazimierz Wielki i jego
zasługi, sprowadzenie Krzyżaków do Polski, ,wynalezienie druku, Władysław Jagiełło, Jadwiga, bitwa pod
Grunwaldem, Jan III Sobieski, rozbiory Polski, Sejm Czteroletni, Konstytucja 3 Maja, Powstanie Legionów
we Włoszech, ”Mazurek Dąbrowskiego”, powstanie kościuszkowskie, listopadowe, Wielka Emigracja,
Zycie Polaków pod zaborami, odzyskanie niepodległości, Polska międzywojenna, COP , Gdynia, wybuch II
wojny światowej, bitwy września, powstanie warszawskie, Polska w okresie PRL, Powstanie Solidarności,
stan wojenny, utworzenie III RP.
Mikołaj Kopernik, Adam Mickiewicz , Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Fryderyk Chopin, Tadeusz
Kościuszko, Stanisław August Poniatowski, Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic, Jan Henryk Dąbrowski,
Józef Wybicki, Józef Piłsudski, Adolf Hitler, Józef Stalin, Jan Paweł II, Lech Wałęsa.
KLASA V
Na zakończenie nauki w klasie V-tej uczeń :
I .Rozumie pojęcia i zjawiska:
cywilizacja, polis, edukacja, społeczeństwo stanowe, giermek, rycerstwo, mistrz, czeladnik, genealogia,
prawa dziecka, Konwencja Praw Dziecka, statut szkoły, odrodzenie, oświecenie, demokracja , kodeks,
architektura, targ, rada miejska, jarmark, cech, samorząd, faraon, Akropol, system irygacyjny, latyfundia,
zasadźca, dzierżawa ,sołtys, lokacja, folwark, pańszczyzna, ekologia, hoplita, legion, drużyna, kolonia,
kolczuga, przyłbica, husaria, pospolite ruszenie, inwazja, wojna pozycyjna, turniej rycerski. arystokracja,
szlachta, komedia, tragedia, Koloseum, gladiator, zimna wojna, szranki, ONZ, terrorysta, igrzyska.
II. Potrafi :
podzielić przeszłość na epoki, nazwać je oraz zaznaczyć na osi czasu, posługiwać się mapą historyczną i
taśmą czasu, tworzyć opowiadanie oparte na treściach historycznych z obrazowym ujmowaniem epizodów,
postaci i scenek historycznych, wyszukiwać informacje z różnych źródeł , oceniać fakty i wydarzenia z
przeszłości oraz uzasadniać własne poglądy, umieszczać wydarzenia w przedziałach czasowych z
wykorzystaniem osi czasu, planu, mapy, wykresów, tabel, porządkować wydarzenia w kolejności
chronologicznej, określać wiek wydarzeń
opisać warunki naturalne ,warunki życia, omawianych państw, miast w różnych epokach ,porównać
wychowanie dzieci w różnych epokach historycznych, wymienić wynalazki i odkrycia które odmieniły
warunki życia w XIXw, przedstawić historię swojego regionu, rodziny, szkoły, wyjaśnić czym zajmuje się
genealogia, rozpoznać główne elementy architektury omawianych państw, przedstawić sposób zakładania
wsi na prawie niemieckim, porównać położenie chłopa pańszczyźnianego i niewolnika, opowiedzieć o
sposobach walki na przykładzie bitew Maraton, Salamina, Kanna, olimpijskich, Płowce, Kircholm, Somma,
Normandia, opowiedzieć o przebiegu i lokalizacji igrzysk , dostrzec we współczesnych igrzyskach
nawiązanie do greckiej tradycji, porównać teatr starożytny ze współczesnym, porównać dzisiejsze sposoby
spędzania czasu ze sposobami w dawnych epokach historycznych, przedstawić najważniejsze osiągnięcia
techniczne XIX i XX w,
III. Zna fakty i postacie :
legendarne założenie Rzymu, odkrycia geograficzne, Hipokrates, Hannibal, Cedynia, 1-sze Olimpiady w
Starożytnej Grecji, w Starożytnym Rzymie , pierwsze igrzyska nowożytne, wojny Greków z Persami,
wojny punickie, współczesne konflikty
I i II wojna światowa przyczyny, udział państw , skutki, Leonidas, Mieszko I, ONZ,
Jan Karol Chodkiewicz, Władysław Łokietek.
KLASA VI
Na zakończenie klasy VI-tej uczeń:
I. Rozumie pojęcia i zjawiska:
ustrój, republika demokratyczna, konstytucja, Słowianie, relikwie, Dynastia Piastów ,Jagiellonów, Wazów,
Sasów, rozbicie dzielnicowe, unia personalna, realna, demokracja szlachecka, elekcja, „złoty wiek:, „potop”,
„liberum veto”, konfederacja, konstytucja, branka ,germanizacja, rusyfikacja, powstanie ,plebiscyt, sanacja,
Polskie Państwo Podziemne, holokaust, konspiracja, prawo wyborcze , referendum, piramidy, hieroglify,
wezyr, plebejusz, patrycjusz, monarchia despotyczna , konstytucyjna, absolutna, sejm ,senat, partia
polityczna , demokracja bezpośrednia i pośrednia, integracja europejska, terroryzm ,rasizm, azyl polityczny,
humanizm, styl romański i gotycki , barok, romantyzm, pozytywizm, religia monoteistyczna, politeistyczna,
degradacja środowiska ,kolonializm, dekolonizacja.
Inne pojęcia i zjawiska omawiane podczas lekcji.
II.Potrafi :
wykorzystywać właściwie poznane pojęcia historyczne, podzielić przeszłość na epoki ,nazwać je ,podać
cechy odróżniające, oraz zaznaczyć je na osi czasu, posługiwać się mapą historyczną i taśmą czasu,
przyporządkowywać fakty historyczne datom, obliczać upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i
umieszczać je na linii chronologicznej, potrafi umieszczać wydarzenia w przedziałach czasowych z
wykorzystaniem osi czasu, planu, mapy, wykresów, tabel, potrafi tworzyć opowiadanie oparte na treściach
historycznych z obrazowym ujmowaniem epizodów, postaci i scenek historycznych, oceniać fakty i
wydarzenia z przeszłości oraz uzasadniać własne sądy i poglądy, określać wiek wydarzeń , potrafi
wyszukiwać informacje z różnych źródeł, analizuje teksty źródłowe,
określić położenie , obszar, granice, ludność, podział administracyjny Polski, symbole i święta narodowe,
religijne i miejsca ważne dla pamięci narodowej symbole wybranych państw i instytucji
międzynarodowych, wyjaśniać przyczyny i skutki omawianych wydarzeń historycznych , omówić systemy
ustrojowe w Polsce, potrafi przedstawić etapy integracji europejskiej, ustrój i warunki życia w Egipcie,
Rzymie ,porównać demokrację ateńską z dzisiejszą, scharakteryzować stany średniowieczne, warunki pracy
i życia chłopów w XVIII XIX w, podać różnice w życiu wybranych społeczeństw, wymienić antycznych
pisarzy, artystów, filozofów, najważniejsze osiągnięcia techniczne, wymienić twórców ,artystów
,wynalazców kolejnych okresów historycznych wybranych państw, podać najważniejsze zasady
obowiązujące wyznawców Judaizmu, Islamu ,Katolicyzmu, Prawosławia ,przedstawić zmiany w rolnictwie i
przemyśle w różnych epokach, podać przykłady katastrof ekologicznych ich skutki,
III. Zna fakty i postacie :
Mieszko I, Chrzest Polski, Bolesław Chrobry –wojny z Niemcami, Zjazd Gnieźnieński ,koronacja, rozbicie
dzielnicowe, koronacja Władysława Łokietka, Płowce, Kazimierz Wielki i jego zasługi, Władysław Jagiełło,
Jadwiga ,Grunwald, Kazimierz Jagiellończyk , wojna trzynastoletnia, hołd pruski, „złoty wiek” Zygmunt
Stary, Zygmunt August, Stefan Batory, Wazowie , Kircholm, Jan Kazimierz ,”potop”, Stefan Czarniecki,
Jan III Sobieski, odsiecz Wiednia, „złota wolność”, rozbiory, Sejm Czteroletni, Konstytucja 3 Maja
,powstania: kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe, Romuald Traugut Piotr Wysocki, Jan Henryk
Dąbrowski, Legiony „Mazurek Dąbrowskiego „, walka Polaków z germanizacją i rusyfikacją, Września,
Drzymała
I wojna światowa, Józef Piłsudski, Roman Dmowski, odzyskanie niepodległości, powstania śląskie, wojna
polsko-sowiecka, bitwa warszawska, Polska międzywojenna, II wojna światowa, bitwy Września,
Okupacja, Państwo Podziemne, Powstanie Warszawskie, PRL, Solidarność, stan wojenny, Lech Wałęsa,
Powstanie III RP
Konrad Mazowiecki, Bohdan Chmielnicki, Stanisław August Poniatowski
Sokrates, Arystoteles, Leonardo da Vinci, Michał Anioł,
Mikołaj Kopernik, Mikołaj Rej, Jan Gutenberg,
Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Fryderyk Chopin, Henryk Sienkiewicz,
Zeus, Afrodyta, Hades, Posejdon, Hermes, itd.,
Machomet, Allach,
Ignacy Paderewski, Gabriel Narutowicz, Ignacy Mościcki,
Monteskiusz, Jan Zamoyski, Ignacy Krasicki, Maria Konopnicka,
Mojżesz , Salomon
Inne fakty i postacie prezentowane podczas lekcji,