Przyroda, biologia

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
OBWIĄZUJĄCY NA ZAJĘCIACH BIOLOGII I PRZYRODY
I. DOKUMENTY PRAWNE STANOWIĄCE PODSTAWĘ PSO
Przedmiotowy system oceniania opracowany został po przeprowadzonej analizie i uwzględnieniu
następujących dokumentów:
 Ustawa z dnia 20 lutego 2015r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r.
poz.357)
 Zasady Wewnątrzszkolnego Oceniania
 Program nauczania: „Puls życia” „Przyroda z klasą” Lektor Klett zatwierdzone do użytku
szkolnego przez MEN.
II. CELE OCENIANIA
Do najważniejszych celów oceniania przedmiotowego z przyrody i biologii należą:
 bieżące, okresowe i roczne informowanie ucznia i jego rodziców o poziomie osiągnięć
edukacyjnych, postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach,
 motywowanie do pracy,
 wspieranie ucznia w rozwoju
 diagnozowanie osiągnięć uczniów,
 dostarczanie informacji o skuteczności procesu nauczania,
 umożliwienie dokonania samooceny
Ponadto:
1. Pobudzanie uczniów do systematycznej pracy i rozwoju, wspieranie motywacji.
2. Wskazanie kierunku dalszej pracy przez zwrócenie uwagi na sukcesy i trudnościach
3. Rozwijanie poczucia odpowiedzialności ucznia za osobiste postępy
4. Wdrażanie uczniów do samooceny i umiejętności planowania własnej nauki.
5. Dostarczanie nauczycielom możliwie precyzyjnych informacji o poziomie osiągania
przyjętych celów, będących podstawą kształtowania przebiegu zajęć dydaktycznych.
6. Dostarczenie rodzicom bieżącej informacji o osiągnięciach ich dzieci.
III. CELE KSZTAŁCENIA – WYMAGANIA OGÓLNE

Znajomość różnorodności biologicznej, przyrodniczej i podstawowych procesów
biologicznych.
Uczeń opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy; wyjaśnia zjawiska i procesy biologiczne
zachodzące w wybranych organizmach i środowiskach; przedstawia, wyjaśnia zależności między
organizmem a środowiskiem; wskazuje ewolucyjne źródła różnorodności biologicznej.
 Znajomość metodyki badań biologicznych, przyrodniczych.
Uczeń planuje, przeprowadza i dokumentuje obserwacje oraz proste doświadczenia biologiczne;
określa warunki doświadczenia; rozróżnia próbę kontrolną i badawczą, formułuje wnioski,
przeprowadza obserwacje mikroskopowe preparatów świeżych i trwałych
 Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji
Uczeń wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji, w tym technologię
informatyczno - komunikacyjną; odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje
tekstowe, graficzne oraz liczbowe; rozumie i interpretuje pojęcia biologiczne; zna podstawową
technologię biologiczną.
 Rozumowanie i argumentacja.
Uczeń interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo-skutkowe między faktami;
formułuje wnioski, opinie związane z omawianymi zagadnieniami biologicznymi i przyrodniczymi.
 Znajomość uwarunkowań zdrowia człowieka.
Uczeń analizuje związek między własnym postępowaniem a zachowaniem zdrowia(prawidłowa
dieta, aktywność ruchowa, badania profilaktyczne) oraz rozpoznaje sytuacje wymagające
konsultacji lekarskiej, rozumie znaczenie krwiodawstwa i transplantacji narządów.
IV. OCENIE PODLEGAJĄ:
WIADOMOŚCI ZGODNE Z PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ W POSZCZEGÓLNYCH KL.
UMIEJĘTNOŚCI:
1. Formułowanie hipotez. Analizowanie i interpretowanie wyników obserwacji i doświadczeń
wraz z oceną ich wiarygodności
2. Gromadzenie, integrowanie, opracowywanie i interpretowanie wiedzy z różnych dziedzin
niezbędnej do wyjaśniania procesów życiowych.
3. Interpretowanie zależności między budową i funkcją układów i narządów w organizmie
człowieka. Postrzeganie funkcjonowania organizmu ludzkiego jako integralnej całości.
4. Interpretowanie zależności między środowiskiem życia organizmu a jego budową
i funkcjonowaniem
5. Analizowanie struktury i funkcjonowania wybranych ekosystemów.
6. Ocenianie zmian zachodzących w środowisku przyrodniczym w wyniku oddziaływania
człowieka i ich wpływu na jakość życia i umiejętności odnajdywania środków zaradczych.
7. Analizowanie przyczyn zakłóceń stanu zdrowia człowieka, przewidywanie skutków
własnych decyzji w tym zakresie. Prowadzenie zdrowego trybu życia.
POSTAWY:
 postawy proekologiczne i prozdrowotne
 działanie na rzecz środowiskach
 zaangażowania podczas lekcji
 przygotowanie pomocy dydaktycznych
 udział w konkursach
 aktywność podczas zajęć dydaktycznych
 współpraca w zespole
 autoprezentacja, samodzielność, kreatywność pracy, efektywność komunikowania się
z grupą.
V. PROCEDURY BIEŻĄCEGO OCENIANIA.
FORMY PISEMNE:
 prace klasowe (obejmują treści po zakończeniu omawiania każdego działu – są
zapowiedziane co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem)
 testy (diagnostyczne, co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem)
 sprawdziany, kartkówki (obejmujące treści z 3 ostatnich lekcji) nie muszą być
zapowiedziane);
 zadania domowe obejmują treści zawarte w zeszytach ćwiczeń, pokrywające się
z omawianym tematem lekcji (uczniowie mogą nie mieć zadania z podaniem przyczyny
2 razy w półroczu)
W szkole podstawowej w jednym tygodniu pracy dydaktycznej szkoły, mogą odbyć się najwyżej
trzy sprawdziany, w gimnazjum do czterech (nie dotyczy próbnych egzaminów). W jednym dniu
może odbyć się tylko jeden sprawdzian.
KRYTERIA OCENIANIA PRAC PISEMNYCH.
Prace klasowe, sprawdziany i testy – przeliczenie punktów na oceny
95% + zadania dodatkowe – celujący
100 – 91% - bardzo dobry
90 – 75% - dobry
74 – 51% - dostateczny
50 – 31% - dopuszczający
30 – 0 % - niedostateczny
Formy ustne:
 uczeń może być pytany na każdej lekcji:
 prezentacja efektów pracy grupowej, indywidualnej oraz zadania domowego, którego
wykonanie jest jednoznaczne z opanowaniem wiedzy i umiejętności z danego zakresu;
 wiadomości podczas odpowiedzi ustnej obejmują materiał z 3 ostatnich lekcji;
 podczas odpowiedzi uczeń powinien wykazać się nie tylko wiedzą merytoryczną ale
również sprawnym operowaniem językiem biologicznym, przyrodniczym;
 uczeń może być oceniany w trakcie lekcji przy rozwiązywaniu problemów lub
podsumowaniu zajęć;
 w ocenianiu bieżącym dopuszcza się stosowanie „+” i „-” zgodnie z zasadami
wewnętrznego oceniania
 wypowiedzi ustne z więcej niż trzech jednostek tematycznych muszą być zapowiedziane
tydzień wcześniej;
KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI USTNEJ.
 wypowiedź wykraczająca poza materiał objęty poza materiał nauczania w danej klasie –
ocena celująca,
 wypowiedź samodzielna, twórcza, bezbłędna, płynna – ocena bardzo dobra,
 wypowiedź w większości poprawna, niewielka pomoc nauczyciela – ocena dobra,
 wypowiedź odtwórcza, poprawna, pomoc nauczyciela – ocena dostateczna
 wypowiedź odtwórcza z błędami merytorycznymi, duża pomoc nauczyciela – dopuszczająca
 wypowiedź niepoprawna lub nie udzielenie odpowiedzi – ocena niedostateczna,
 nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę zgodnie z zasadami wewnątrzszkolnego oceniania.
ĆWICZENIA LABOLATORYJNE.
 podczas ćwiczeń oceniane jest poprawne wykonanie doświadczenia, umiejętność
posługiwania się sprzętem, laboratoryjnym, mikroskopem, wykonanie notatki,
 nauczyciel ocenia ucznia za indywidualne demonstrowania doświadczeń, ćwiczeń w formie
pokazu.
PROWADZENIE ZESZYTU ĆWICZEŃ.
 uczeń jest oceniany za: systematyczność, estetykę, dokładność, rysunki biologiczne,
umiejętność korzystania z podręcznika i źródeł dodatkowych, trafność odpowiedzi, zadania
trudne,
 zeszyt ćwiczeń sprawdzany jet na bieżąco, podczas odpowiedzi ustnej oraz losowo w ciągu
semestru
 uczeń ma prawo raz w semestrze nie mieć zeszytu ćwiczeń.
UDZIAŁ W PROWADZENIU DOŚWIADCZEŃ, HOD. CIĄGŁYCH I OKRESOWYCH.
 oceniane są: dyscyplina, terminowość, znajomość zasad prowadzenia, umiejętność
prowadzenia opisów, notatek,

wykonanie pracy badawczej dotyczy eksperymentalnego zilustrowania zagadnień
omawianych podczas zajęć lekcyjnych i jest oceniana w zależności od stopnia
przygotowania.
VI. OCENA UCZNIÓW REALIZUJĄCYCH WYMAGANIA DOSTOSOWANE DO
MOŻLIWOŚCI UCZNIA.
W odniesieniu do uczniów z opinią o dostosowaniu wymagań nauczyciel jest zobowiązany
stosować odpowiednie metody i formy pracy. Uczniowie z opinią realizują zadania na miarę swoich
możliwości. Na sprawdzianach otrzymują zadania adekwatne do tych realizowanych na lekcji.
W przypadku czynienia postępów otrzymują ocenę pozytywną, natomiast gdy nie wykazują starań i
nie wykonują postępów na miarę swoich możliwości – negatywną.
VII. POPRAWA UZYSKIWANYCH WYNIKÓW.

uczeń, który otrzymał z pracy klasowej lub sprawdzianu ocenę niedostateczną, ma prawo do
poprawy w terminie 2 tygodni od podania wyników.
 w przypadku nieobecności
- nieusprawiedliwionej – uczeń jest zobowiązany natychmiast napisać zaległy sprawdzian,
- usprawiedliwionej – uczeń jest zobowiązany w terminie do dwóch tygodni po powrocie do szkoły,
napisać zaległą pracę kontrolną, z wyłączeniem kartkówek.
 uczeń ma możliwość korzystania z konsultacji z nauczycielem (zajęć dodatkowych po
lekcjach) może wtedy napisać zaległy sprawdzian, poprawić oceny niedostateczne, a także
uzyskać pomoc i poradę dotyczącą bieżącego materiału.
VIII. SPOSÓB INFORMOWANIA UCZNIÓW I ICH RODZICÓW O OSIĄGNIĘCIACH





wpis ocen, uwag w zeszycie ćwiczeń, przedmiotowym lub korespondencji,
bieżące informowanie ucznia o każdej ocenie,
przekazywanie informacji przez telefon (w nagłych przypadkach – rodzicom)
informowanie rodziców ucznia przez wychowawcę
inne formy: zebrania z rodzicami, dyżury nauczycieli – konsultacje, spotkania indywidualne
IX. EWALUACJA PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA.
PSO podlega ewaluacji. Zmiany w PSO mogą być wprowadzane od nowego roku szkolnego.
Przedmiotowy system oceniania jest modyfikowany corocznie, co jest wynikiem ewaluacji a także
zmian w rozporządzeniach.
X. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY (SZCZEGÓŁOWE
KRYTERIA OCENIANIA)
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
 opanował wiadomości i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania,
będące efektem jego samodzielnej pracy,
 prezentuje swoje wiadomości posługując się terminologią biologiczną,
 potrafi stosować zdobyte wiadomości w sytuacjach nietypowych, formułuje problemy
i rozwiązuje je w sposób twórczy
 dokonuje analizy lub syntezy zjawisk i procesów biologicznych,
 wykorzystuje wiedzę zdobytą na innych przedmiotach,
 potrafi samodzielnie korzystać z różnych źródeł informacji,




bardzo aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym,
wykonuje twórcze prace, pomoce naukowe i potrafi je prezentować na terenie szkoły i poza
nią
w pracach pisemnych osiąga od 95 – 100% punktów możliwych do zdobycia i w pełni
odpowiada na dodatkowe zadania,
bierze udział w konkursach biologicznych na terenie szkoły i poza nią.
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:
 opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności określone programem nauczania,
 wykazuje szczególne zainteresowania biologią,
 potrafi stosować zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów w nowych
sytuacjach,
 bez pomocy nauczyciela korzysta z różnych źródeł informacji,
 potrafi planować i bezpiecznie przeprowadzać doświadczenia i hodowle przyrodnicze,
 sprawnie posługuje się mikroskopem i lupą oraz sprzętem laboratoryjnym,
 potrafi samodzielnie wykonać preparaty mikroskopowe i opisać je,
 prezentuje swoją wiedzę posługując się poprawną terminologią,
 aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym,
 w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 91% do 100% punktów.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:
 opanował wiadomości i umiejętności bardziej złożone i mniej przystępne, przydatne
i użyteczne w szkolnej i pozaszkolnej działalności,
 potrafi zdobywać zdobytą wiedzę do samodzielnego rozwiązywania problemów typowych,
w przypadku trudniejszych korzysta z pomocy nauczyciela,
 posługuje się mikroskopem i zna sprzęt laboratoryjny, wykonuje proste preparaty
mikroskopowe,
 udziela poprawnych odpowiedzi na typowe pytania,
 jest aktywny na lekcji,
 w pracach pisemnych osiąga od 75 do 90% punktów.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:
 opanował wiadomości i umiejętności przystępne, niezbyt złożone,
 z pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe problemy o małym stopniu trudności,
 z pomocą nauczyciela korzysta z takich źródeł jak: słowniki, encyklopedie, tablice, wykresy
 wykazuje się aktywnością na lekcji w stopniu zadowalającym,
 w przypadku prac pisemnych osiąga od 51 do 74% punktów.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:
 ma braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności określonych programem, ale nie
przekreślają one możliwości dalszego kształcenia,
 wykonuje proste zadania i polecenia o bardzo małym stopniu trudności, pod kierunkiem
nauczyciela,
 z pomocą nauczyciela wykonuje proste doświadczenia,
 wiadomości przekazuje w sposób nieporadny, nie używając terminologii biologicznej,
 jest mało aktywny na lekcji,
 w pisemnych sprawdzianach wiedzy i umiejętności osiąga od 31 do 50% punktów.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:
 nie opanował wiadomości i umiejętności określonych podstawami programowymi




koniecznymi do dalszego kształcenia,
nie potrafi posługiwać się przyrządami biologicznymi,
wykazuje się brakiem systematyczności w przyswajaniu wiedzy i wykonywaniu prac
domowych,
nie podejmuje próby rozwiązania zadań o elementarnym stopniu trudności nawet przy
pomocy nauczyciela, wykazuje się bierną postawą na lekcji,
w przypadku prac pisemnych osiąga od 0 do 30% punktów.
Opracowała: Joanna Kamycka-Podziomek