Mgr Urszula Religioni METODY RACJONALIZACJI GOSPODARKI

Mgr Urszula Religioni
METODY RACJONALIZACJI GOSPODARKI PRODUKTAMI
LECZNICZYMI W PODMIOTACH LECZNICZYCH
W KONTEKŚCIE OPTYMALIZACJI KOSZTÓW LECZENIA
Streszczenie
Wprowadzenie. Nieefektywne gospodarowanie lekiem jest problemem występującym na
każdym poziomie systemu opieki zdrowotnej. Czynniki, wpływające na nieracjonalne
stosowania leków są jednak zwykle bardzo złożone i mogą dotyczyć zarówno elementów
zewnętrznych, takich jak przyjęte procedury czy trudności w dostępie do obiektywnej
informacji o lekach, jak i postaw pracowników.
Cel pracy. Głównym celem pracy jest diagnoza metod zarządzania lekiem w podmiotach
leczniczych i stworzenie rekomendacji, mających na celu racjonalizację gospodarki
produktami leczniczymi w tych placówkach.
Materiał i metody badawcze. W realizacji celu pracy zastosowano badania jakościowe.
Zasadniczą techniką badawczą, służącą do przeprowadzenia diagnozy metod obecnie
stosowanych w zarządzaniu produktami leczniczymi w polskich szpitalach był
indywidualny wywiad pogłębiony (IDI – individual depth interview) z użyciem
częściowo
ustrukturyzowanego
kwestionariusza,
który
przeprowadzono
w
35
placówkach. Wywiadom towarzyszyły obserwacje uczestniczące, analiza dokumentacji
oraz swobodne wywiady z przedstawicielami polskich i zagranicznych instytucji, które
w istotny sposób przyczyniły się do zaprojektowania rekomendacji dla szpitali w zakresie
racjonalizacji gospodarki lekiem.
Wyniki. Zakup produktów leczniczych przez wszystkie analizowane placówki odbywa
się na zasadach określonych w ustawie Prawo Zamówień Publicznych, głównie w oparciu
o cenę leku (77,14% placówek). Żaden ze szpitali nie uczestniczy w grupowych zakupach
leków. W większości badanych szpitali nie funkcjonują pracownie leku, a produkty
konieczne do podania pacjentowi w dawkach indywidualnych, np. cytostatyki –
przygotowywane są głównie na oddziałach szpitalnych. Rozbudowane receptariusze
szpitalne funkcjonują w blisko 43% badanych placówek, a ich aktualizacja odbywa się
zwykle raz w roku. W celu racjonalizacji farmakoterapii co piąty szpital wykonuje
analizy farmakoekonomiczne. W ponad 25% szpitali nie są stosowane żadne analizy
zużycia czy kosztów leków. Zaawansowany system informatyczny łączący aptekę
szpitalną z oddziałami posiada 17,14% placówek. Najczęstszymi błędami wykazywanymi
podczas kontroli gospodarki lekiem na oddziałach są: niezgodność stanu produktów
w zestawieniach ze stanem faktycznym (71,43% odpowiedzi) oraz przechowywanie
leków bez oryginalnych opakowań (62,86% odpowiedzi). Do najważniejszych potrzeb
zmian w zakresie racjonalizacji gospodarki lekiem w szpitalach respondenci zaliczali:
zakup systemu Unit Dose (68,57% odpowiedzi) oraz uświadomienie lekarzy
o możliwości leczenia pacjentów tańszymi, równie skutecznymi produktami (62,86%
odpowiedzi).
Wnioski.
Racjonalne gospodarowanie lekiem odgrywa istotną rolę w zarządzaniu
szpitalem. Istnieje wiele sposobów ograniczania wydatków na produkty lecznicze.
Niektóre z metod wymagają poniesienia nakładów finansowanych, w przypadku innych
konieczne są tylko zmiany organizacyjne. Przy wprowadzaniu rozwiązań mających na
celu racjonalizację gospodarki produktami leczniczymi należy jednak mieć na uwadze, iż
właściwym celem zmian nie powinno być jedynie ograniczenie wydatków, ale przede
wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów.
2