Lokalna Strategia Rozwoju
Transkrypt
Lokalna Strategia Rozwoju
Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2009 – 2015 dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Obszar gmin: Bałtów, Bodzechów, Chotcza, Ćmielów, Kunów, Lipsko, Rzeczniów, Sadowie, Sienno, Solec nad Wisłą 18.12.2012 r. Bałtów, 2008 r. Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” SPIS TREŚCI: Wstęp ………………………………………………………………………………………….4 1. Charakterystyka lokalnej grupy działania (LGD) ……………………………………..6 1.1. Nazwa i status prawny LGD oraz data wpisu do KRS i numer w tym rejestrze ...6 1.2. Proces budowania partnerstwa …………………………………….................…..6 1.3. Charakterystyka członków LGD i sposób rozszerzania lub zmiany składu LGD ……………………………………………………………………………...9 1.4. Struktura Rady LGD ……………..………………………………………….….11 1.5. Zasady i procedury funkcjonowania LGD oraz organu decyzyjnego ……….…12 1.5.1. Zasady funkcjonowania LGD …………………………………………...12 1.5.2. Szczegółowe zasady i procedury funkcjonowania organu decyzyjnego LGD ………………………………………………….…………………14 1.6. Kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład Rady ………...…….15 1.7. Doświadczenie LGD w realizacji operacji ………………….…………………..16 2. Opis obszaru objętego LSR …………………………………….…………………….17 2.1. Wykaz gmin wchodzących w skład LGD ………………………………………17 2.2. Uwarunkowania przestrzenne, geograficzne, przyrodnicze, historyczne i kulturowe …………………………………………………………...…………17 2.2.1. Położenie ………………………………………………………………...17 2.2.2. Powierzchnia w km2 ……………………………………………………..18 2.2.3. Zasięg terytorialny i uwarunkowania geograficzne ………………..……19 2.2.4. Uwarunkowania przyrodnicze i środowiskowe ………………..………..20 2.2.5. Uwarunkowania kulturowe ……………………………………………...22 2.2.6. Uwarunkowania historyczne …………………………………………….25 2.3. Ocena społeczno-gospodarcza obszaru …………………………………………28 2.3.1. Potencjał demograficzny ………………………………………………...28 2.3.2. Potencjał gospodarczy …………………………………………………...30 2.3.3. Potencjał społeczny …………………………………...…………………31 3. Analiza SWOT dla obszaru objętego LSR …………………………………………..33 4. Określenie celów ogólnych i szczegółowych LSR ………………………….……….41 5. Określenie misji LGD ………………………………………….…………………….59 6. Wykazanie spójności specyfiki obszaru z celami LSR ………………....................…60 7. Uzasadnienie podejścia zintegrowanego dla przedsięwzięć planowanych w ramach LSR …………………………………………………………………………………..66 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 8. Uzasadnienie podejścia innowacyjnego dla przedsięwzięć planowanych w ramach LSR …………………………………………………………………………………..67 9. Określenie procedury oceny zgodności operacji z LSR, wyboru projektu przez LGD, odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego LGD. Określenie kryteriów oceny zgodności projektów z LSR, kryteriów wyboru projektów, a także procedury zmiany tych kryteriów ………………………………………………………………………..68 10. Budżet LSR dla każdego roku jej realizacji ……………………………………….…68 11. Opis procesu przygotowania i konsultowania LSR ………………………………….71 12. Opis procesu wdrażania i aktualizacji LSR ………………………………………….94 13. Zasady i sposób dokonywania oceny własnej ………………………………………..98 14. Określenie powiązań LSR z innymi dokumentami planistycznymi związanymi z obszarem objętym LSR ………………………………………………………...…100 15. Wskazanie planowanych działań, przedsięwzięć lub operacji realizowanych przez LGD w ramach innych programów wdrażanych na obszarze objętym LSR …….…104 16. Przewidywany wpływ realizacji LSR na rozwój regionu i obszarów wiejskich …...109 17. Informacja o dołączonych do LSR załącznikach …………………………………...114 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wkład naszego regionu w dorobek cywilizacji sięga czasów, kiedy wizerunek sacrum zawierał się w barwie polerowanego krzemienia. Błękitno-szare smugi symbolizowały niebo. Po jego moc już pięć tysięcy lat temu neolityczny górnik schodził kilkanaście metrów pod ziemię, drążąc szyby i chodniki będące szczytem ówczesnej techniki. Energia wydatkowana na ich wydobycie porównywana jest do tej, która wzniosła egipskie piramidy. Dwa i pół tysiąca lat później do naddunajskich prowincji rzymskich płynęło stąd, wytapiane w setkach tysięcy piecyków, zwanych dymarkami, najlepszej jakości żelazo. O skali zjawiska świadczą znaleziska rzymskich skarbów w Nietulisku i Chmielowie. Od setek lat rozsławia okolicę kunowski kamień, z którego stawiano najbardziej znaczące w Rzeczypospolitej budowle pod okiem miejscowych i zagranicznych mistrzów. Górnicze i hutnicze tradycje kontynuowali średniowieczni kuźnicy, a Stanisław Staszic włączył w ten proces siły natury. Wzdłuż Kamiennej i Modły stanęły piece, fryszerki i zakłady żelazne, których ruiny zachowały się w Nietulisku, Chmielowie, Ostrowcu Świętokrzyskim, Bodzechowie, a nawet Pętkowicach. W regionie dobywano rudę, węgiel i kamień. Wielopokoleniowy wysiłek mieszkańców regionu można podziwiać również pod postacią znakomitych zabytków Solca, Bałtowa czy Kunowa. Nie mniej pracowita była przyroda. Na krajobraz „Krzemiennego Kręgu” składają się wielokrotnie fałdowane Góry Świętokrzyskie, przełom pracowitej rzeki Kamiennej oraz wychodnie skał, po których spacerowały tekodonty i dinozaury. Ich tropy należą do najciekawszych na świecie, a wyniki badań stanowią nowe propozycje do naukowych rozważań nad życiem prehistorycznych olbrzymów. Charakterystycznie pofałdowany i wyrzeźbiony lessowy płat Wyżyny Opatowskiej od tysięcy lat jest obszarem nieprzerwanej, rolniczej działalności. W atmosferze jej ziemiańskich dworków przyszedł na świat pisarz Witold Gombrowicz, który przypiął regionowi bodaj najsławniejszą „gębę” świata... Zbigniew Tyczyński Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wstęp Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” to zespół ludzi, którzy chcą, poprzez wykorzystanie lokalnych zasobów, stworzyć lepsze warunki życia dla wszystkich mieszkańców, a partnerzy nie tylko krajowi, ale i zagraniczni podejmujący wspólne działania dzielą się zasobami, odpowiedzialnością i korzyściami. Nasza Lokalna Grupa Działania wykorzystując wszystkie możliwości, jakie daje członkowstwo Polski w UE może stać się prężną organizacją lokalną, która kreować będzie rozwój całego regionu. Bardzo ważnym elementem w tym rozwoju jest posiadanie Lokalnej Strategii Rozwoju. Nasza Lokalna Strategia Rozwoju jest owocem wieloetapowego planowania. Powstała ona dzięki aktywności członków Lokalnej Grupy Działania oraz innych liderów życia gospodarczego, społecznego i samorządowego obszarów wiejskich. Strategia definiuje główne problemy i zagrożenia oraz szanse rozwoju danego obszaru wiejskiego, wskazując źródła finansowania, zakłada wykorzystanie nowych sposobów i technologii, które zwiększają konkurencyjność produktów i usług, wpływają na poprawę jakości życia na obszarach wiejskich poprzez wprowadzenie innowacji związanych z dostępem do usług. Lokalna Strategia Rozwoju określa metody wprowadzenia na rynek lokalnych produktów, w tym turystycznych oraz małych podmiotów produkcyjnych. W metodologii opracowania Lokalnej Strategii Rozwoju dla LGD przyjęliśmy metodykę planowania partnerskiego, obejmującą dwie rundy konsultacji w zespołach problemowych, wizję lokalną, spotkania tematyczne w poszczególnych gminach i badania ankietowe mieszkańców. „Leader” jest oddolnym, partnerskim podejściem do rozwoju obszarów wiejskich, polegającym na opracowaniu przez Lokalne Grupy Działania lokalnej strategii rozwoju (LSR) oraz realizacji wynikających z niej innowacyjnych projektów łączących zasoby ludzkie, naturalne, kulturowe itp., a także wiedzę i umiejętności przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, społecznego i gospodarczego. W krajach Unii Europejskiej powstało ponad 1000 Lokalnych Grup Działania funkcjonujących na poziomie lokalnym. W Polsce działa około 200 grup. Przez swoje inicjatywy dają pole do aktywności mieszkańcom wsi, wykorzystując w sposób innowacyjny lokalne zasoby, przyczyniając się do tworzenia nowych miejsc pracy, rozwoju i promocji obszarów wiejskich. Lokalna Strategia Rozwoju opracowana przez członków Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” obejmuje swoim zasięgiem obszar 10 gmin położonych na terenie trzech powiatów i dwóch województw. „Krzemienny Krąg” tworzą gminy: Bałtów, Bodzechów, Ćmielów, Kunów (powiat ostrowiecki), Sadowie (powiat opatowski), województwo świętokrzyskie, Chotcza, Lipsko, Rzeczniów, Sienno i Solec nad Wisłą (powiat lipski), województwo mazowieckie. Obszar ten jest spójny terytorialnie, łączą go tradycje historyczne, kulturowe i przyrodnicze oraz pomysły na rozwój ich współpracy. Bardzo istotną cechą tego obszaru jest również ogromna chęć rozwoju i pomysły na przyszłość. Żyją tu ludzie, którzy poprzez swoją pracę pragną wpływać na rozwój swojego regionu. Lokalna Strategia Rozwoju została opracowana na lata 2009 – 2015. Tak przyjęty przedział czasowy wynika przede wszystkim z koniecznej do zachowania zgodności z innymi dokumentami planistycznymi i strategicznymi na poziomie województw i całego kraju. Wymienić tutaj można przede wszystkim Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, Program Operacyjny Kapitał Ludzki oraz Strategie Rozwoju Województw Świętokrzyskiego i Mazowieckiego, które będą również w tym okresie realizowane. Owa zgodność daje gwarancję, że wydatkowanie przypadających środków nie będzie przypadkowe, lecz zgodne z celami polityki regionalnej Unii Europejskiej i Państwa Polskiego. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Cele strategiczne i operacyjne, które założyła sobie LGD „Krzemienny Krąg” bezpośrednio wynikają z uwarunkowań obszaru. Zostały one poparte wynikami wielopłaszczyznowych konsultacji społecznych, warsztatów, dyskusji oraz przeprowadzoną analizą SWOT. Są, więc bezpośrednią odpowiedzią na określone potrzeby i pomysły. Nadrzędną zasadą, która przyświecała twórcom strategii było szeroko rozumiane partnerstwo. Zintegrowany charakter dokumentu świadczy o współdziałaniu trzech wymienionych wcześniej sektorów. Leader to dobre narzędzie do praktykowania zasady „myśl globalnie, działaj lokalnie”. Członkowstwo Polski w Unii Europejskiej i wynikający z niego dostęp do programów i środków rozwojowych to szansa na rozwiązanie problemów, z którymi dotychczas sobie nie poradziliśmy, to szansa na wprowadzenie rozwiązań, które w sposób trwały umożliwią rozwój naszych wsi i miast. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 1. Charakterystyka lokalnej grupy działania (LGD) 1.1. Nazwa i status prawny LGD oraz data wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i numer w tym rejestrze Na obszarze dziesięciu gmin województwa świętokrzyskiego i mazowieckiego: Bałtów, Bodzechów, Chotcza, Ćmielów, Kunów, Lipsko, Rzeczniów, Sadowie, Sienno i Solec nad Wisłą powołane zostało Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” z siedzibą w Bałtowie. Nazwa LGD: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg”. Status prawny: Stowarzyszenie, które powstało w oparciu o art. 15 ustawy z 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. Nr 64, poz. 427 oraz z 2008 r. Nr 98, poz. 634). Data rejestracji w sądzie: 29 wrzesień 2008 r. Numer w KRS: 0000313678 1.2. Proces budowania partnerstwa U podstaw tworzenia Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” znalazła się potrzeba wskazania wspólnego mianownika dla mnogości działań w zakresie turystyki, kultury, rozwoju i promocji regionu, by oddolne przedsięwzięcia poszczególnych partnerów zyskały instytucjonalne wsparcie i wymiar strategiczny. W efekcie, aby szereg podejmowanych lokalnie działań złożyły się na wspólne zadania, obejmujące ten sam temat, tyle, że w szerszym zakresie i na większym obszarze. By każdy z partnerów zachował autonomię, a obieg pomysłów miał charakter oddolny. LGD ich nie narzuca, a jedynie pomnaża możliwości finansowe i organizacyjne swoich członków, nie patrząc na granice administracyjne i różnice statutowe (sektorowe) partnerów. Wypracowane wspólnie kierunki rozwoju regionu przyniosły LGD na tę chwilę sukces i potwierdziły sens jej istnienia. Doceniły to samorządy, które do strategii rozwoju wpisały turystykę, jako główny kierunek przyszłych działań. Utworzenie LGD „Krzemienny Krąg” jest zatem efektem działań, jakie różne środowiska podjęły na rzecz ożywienia, głównie turystycznego, naszego regionu. W trakcie realizacji rozmaitych przedsięwzięć okazało się, że zakres zainteresowań i zasięg obszarów działania wykracza poza tradycyjnie pojmowane granice i kompetencje poszczególnych podmiotów. Działania Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Gminy Bałtów „Bałt”, związane z możliwością wykorzystania malowniczego przełomu Kamiennej na potrzeby spływu tratwami, „wymusiło” współpracę z gospodarzem rzeki Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej w Warszawie, który jest agendą rządową. W przedsięwzięcie zaangażowały się: najbliższy inicjatywie samorząd gminy Bałtów i myślący o wykorzystaniu górnego biegu rzeki samorząd sąsiedniej gminy Ćmielów. W trakcie opracowywania szlaków i publikacji o charakterze turystyczno – informacyjnym oraz masowych imprez nad Kamienną niezbędną okazała się pomoc środowiska PTTK oraz Miejskiego Centrum Kultury z Ostrowca Św. Podobnie rodziła się współpraca wokół promocji postaci, twórczości i miejsc związanych Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 6 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” z osobą Witolda Gombrowicza. Fundacja im. Witolda Gombrowicza Witulin, która za główny cel przyjęła zorganizowanie pierwszego na świecie muzeum pisarza w Dołach Biskupich Witulinie, została wzmocniona możliwościami organizacyjnymi Miejskiego Centrum Kultury oraz profesjonalnym warsztatem Teatru Powszechnego im. Jana Kochanowskiego z Radomia. W trakcie okazało się, że dzisiejszy właściciel dawnej huty żelaza w Bodzechowie, gdzie na początku XX wieku dyrektorem był ojciec pisarza, jest zainteresowany współpracą, co pozwoliło włączyć w przedsięwzięcie lokalny biznes. Ponieważ trudno wyobrazić sobie wytyczanie szlaków turystycznych bez współpracy z samorządami, na terenie których znajdują się najważniejsze punkty biograficzne krainy dzieciństwa autora „Ferdydurke”, zasięg współpracy został rozszerzony na sąsiedni powiat opatowski. W efekcie Rok Gombrowiczowski, który w naszym regionie, upłynął pod znakiem wspólnego działania w ramach Partnerstwa „Krzemienny Krąg” i wysiłku kilkudziesięciu partnerów, należał chociażby za sprawą tradycyjnego Pikniku Gombrowiczowskiego i uruchomionej w Bodzechowie filii muzeum pisarza, do wyjątkowo mocno nagłośnionych w wymiarze ogólnopolskim. Inicjatywa wspólnego działania na rzecz rozwoju regionu narodziła się w grudniu 2002 roku, jako inicjatywa partnerska o nazwie Grupa Partnerska „Krzemienny Krąg”. Inicjatorami tego przedsięwzięcia były Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Bałtów „Bałt” oraz Miejskiego Centrum Kultury w Ostrowcu Św., które zwróciły się do samorządów, organizacji pozarządowych, stowarzyszeń, przedsiębiorców oraz agend rządowych z prostym pytaniem: -Skoro robimy to samo, czemu mielibyśmy nie robić tego razem? W spotkaniach, które kształtowały zarys obecnej LGD „Krzemienny Krąg”, uczestniczyły między innymi: Stowarzyszenie „Bałt”, Miejskie Centrum Kultury, Fundacja im. Witolda Gombrowicza „Witulin”, Urząd Miasta w Ostrowcu Św., Starostwo Powiatowe, ostrowiecki i opatowski PTTK, przedsiębiorstwa Old Kram i Publima, Szkoła Podstawowa z Bodzechowa, Biuro Podróży „Horyzont”, a także Szkoła Językowa „Yes”. W czerwcu 2003 r. podczas spotkania z udziałem przedstawicieli Fundacji Partnerstwo dla Środowiska, Urzędu Marszałkowskiego oraz Regionalnej Organizacji Turystycznej deklarację o przystąpieniu do Grupy Partnerskiej „Krzemienny Krąg” złożyło 25 podmiotów reprezentujących trzy sektory: publiczny (placówki edukacyjne, kultury, urzędy), prywatny (spółki i przedsiębiorstwa komercyjne) oraz pozarządowy (fundacje i stowarzyszenia). W latach 2003- 2006 r., Grupa Partnerska „Krzemienny Krąg” prowadziła własny sekretariat i skupiała ponad 40 podmiotów z terenu trzech powiatów: opatowskiego i ostrowieckiego w województwie świętokrzyskim oraz lipskiego w województwie mazowieckim. W tym okresie głównym celem Grupy Partnerskiej było zintegrowanie rozproszonych działań różnych instytucji, organizacji i przedsiębiorstw na rzecz rozwoju regionu. Z jednej strony partnerski wysiłek ukierunkowany był na wypracowanie spójnego dla regionu programu zmierzającego do poprawy jakości życia jego mieszkańców, a z drugiej strony pozostał w zgodzie ze strategią zrównoważonego rozwoju województwa świętokrzyskiego i mazowieckiego. Działania Grupy Partnerskiej zakładały aktywizację lokalnych społeczności, które mają samodzielnie decydować o kierunkach swego rozwoju i sposobie rozwiązywania problemów społecznych, ekonomicznych i ekologicznych. Wszechstronnej promocji regionu, tworzeniu miejsc dla potrzeb turystyki i rekreacji, towarzyszyła międzysektorowa współpraca oraz dbałość o zachowanie walorów przyrodniczych i kulturowych. Porozumienie, jakie między organizacje pozarządowe, samorządy lokalne oraz sektor biznesu i nauki, wprowadziła Grupa Partnerska, umożliwiło stworzenie systemu przepływu informacji, współpracy, promocji i wspólnego pozyskiwania środków finansowych na realizację projektów Partnerstwa. Grupa Partnerska „Krzemienny Krąg” działała w czterech sferach: gospodarki lokalnej, ochrony środowiska, oświaty i turystyki, obejmując zakresem swoich zainteresowań obszar dziesięciu gmin: Chotcza, Lipsko, Rzeczniów, Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 7 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Sienno, Solec nad Wisłą z terenu powiatu lipskiego w województwie mazowieckim, Sadowie z terenu powiatu opatowskiego oraz Bałtów, Bodzechów, Ćmielów, Kunów i Ostrowiec Świętokrzyski z terenu powiatu ostrowieckiego w województwie świętokrzyskim. Do 2006 roku Grupa Partnerska funkcjonowała w oparciu o nieformalną strukturę a dokumentem potwierdzającym członkowstwo była deklaracja oświadczenia woli o chęci uczestnictwa w takiej inicjatywie i przestrzegania zasad z niej wynikających. Sytuacja zmieniła się w momencie, kiedy przystąpiliśmy do realizacji Pilotażowego Programu LEADER+ w Schemacie I i II. W ramach pierwszego schematu powołaliśmy do życia podmiot prawny Fundację „Partnerstwo Krzemienny Krąg” oraz opracowaliśmy Zintegrowaną Strategię Rozwoju Obszarów Wiejskich gdzie określono warunki powodzenia wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich i przede wszystkim proces aktywizacji samych mieszkańców wsi. Przyjęcie w ZSROW warunku wielofunkcyjnego rozwoju było również związane z procesem przemian, jakie dokonują się na wsi. Przemiany te polegają m.in. na przejmowaniu przez wieś również funkcji pozarolniczych. Przestaje ona być miejscem wytwarzania tylko żywności, ale nabiera również cech wielofunkcyjności, tzw. rozwój w rożnych sferach aktywności gospodarczej. Działalność Fundacji i przyjęta przez nią strategia miała za zadanie wzmacniać szansę mieszkańców obszarów wiejskich na lepsze życie. Przyjęliśmy, co zresztą wynika z informacji zawartych w ankietach (np. mała wiedza na temat programów rolnośrodowiskowych), że możliwości i perspektywy rozwoju obszarów wiejskich na obszarze „Krzemiennego Kręgu” są znaczne, ale nie są w dużej części dostrzegane przez lokalną społeczność, która patrzy często na świat poprzez pryzmat narzekań i niewiary we własne możliwości. Nie chodzi tu tylko o wykształtowanie w społecznościach lokalnych postaw optymistycznych, a raczej o definiowanie otaczających nas zjawisk społecznogospodarczych poprzez doświadczenie i wiedzę, która pozwoli wykorzystać warunki przyrodnicze, społeczne i ekonomiczne do własnego rozwoju i działania. Dla wyboru tematów wiodących oraz celów strategicznych w dniach 02.01.2006 r. do 10.03.2006 r. odbyły się warsztaty seminaria i konferencje z udziałem mieszkańców 10 gmin objętych projektem oraz przeprowadzono konsultacje społeczne w każdej z gmin. Po zakończeniu Schematu I z sukcesem przystąpiliśmy do realizacji Schematu II, który zakładał realizację trzech bloków tematycznych: zastosowanie nowych informacji know-how i nowych technologii w celu podniesienia konkurencyjności produktów i usług obszarów wiejskich poprzez organizację szkoleń, opracowywanie inwentaryzacji, analiz i ekspertyz; poprawę jakości życia na obszarach wiejskich poprzez organizację szkoleń, opracowywanie inwentaryzacji, analiz i ekspertyz, prowadzenie działań promocyjnych i wsparcie doradcze; wymianę i nabywanie doświadczeń poprzez organizację krajowych i zagranicznych wizyt studyjnych. Wszystkie działania schematu II przyczyniały się do zbudowania stabilnego partnerstwa opartego o zaufanie i solidarność, któremu przyświecało motto „Partnerstwo polega na tym, że wspólnie dzielimy korzyści, ale wspólnie też dzielimy ryzyko.” Aktualnie Partnerstwo „Krzemiennego Kręgu” swoim zasięgiem obejmuje dodatkowo gminę Rzeczniów, która zgodnie z decyzją Rady Gminy Rzeczniów i podjętą uchwałą dnia 30 grudnia 2009 roku przystąpiła do Stowarzyszenia LGD „Krzemienny Krąg”. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 8 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 1.3. Charakterystyka członków LGD i sposób rozszerzania lub zmiany składu Lokalnej Grupy Działania Tabela 1. Członkowie LGD „Krzemienny Krąg” Lp Nazwa Siedziba 1. Gmina Bałtów Bałtów 2. Gmina Bodzechów 3. Osoba reprezentująca Sektor Publiczny Bodzechów Andrzej Kazimierz Jabłoński Robert Burda Gmina Chotcza Chotcza Mirosława Byzdra Publiczny 4. Gmina Ćmielów Ćmielów Justyna Chamera Publiczny 5. Gmina Kunów Kunów Andrzej Sidor Publiczny 6. Gmina Lipsko Lipsko Publiczny 7. Gmina Sadowie Sadowie 8. Gmina Sienno Sienno Irena Stanisława Kościelecka Marzena UrbanŻelazowska Stanisław Pora 9. Gmina Solec nad Wisłą Gmina Rzeczniów Publiczny 11. Gmina Ostrowiec Świętokrzyski Malwina Barbara Adamska Justyna NiedzielaGawlik Paweł Bajerczak Publiczny 10. Solec nad Wisłą Rzeczniów 12. Powiat Lipski Krzysztof Furmanek Publiczny 13. Powiat Ostrowiecki 14. Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Bałtów „Bałt” Stowarzyszenie Wspierania Aktywności Lokalnej „Motyw” Stowarzyszenie „Delta” 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. Stowarzyszenie Dziedzictwa Kulturowego Gminy Bodzechów „Kurhan” Stowarzyszenie Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Szewny im. ks. Marcina Popiela „Sulima” Gminne Stowarzyszenie Kół Gospodyń Wiejskich w Gminie Bodzechów Świętokrzyskie Stowarzyszenie Ludzi z Inicjatywą Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Choteckiej Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Ziemi Ćmielowskiej Ostrowiec Świętokrzyski Lipsko Publiczny Publiczny Publiczny Publiczny Ostrowiec Świętokrzyski Bałtów Robert Post Publiczny Jarosław Kuba Społeczny Bałtów Tomasz Mroczek Społeczny Bałtów Beata Weronika Walczyk Teresa Bąbel Społeczny Szewna Arkadiusz Zbigniew Chudzik Społeczny Bodzechów Dorota Dąbek Społeczny Szewna Emilia Łupina Społeczny Chotcza Barbara Krystyna Wronikowska Marek Andrzej Terczak Społeczny Chmielów Ćmielów Społeczny Społeczny Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 9 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Boria, Lemierze, Podgórze, Wiktoryn, Wycinka, Ulów Stowarzyszenie „Nietulisko nad Świśliną” Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Chocimiów Fundacja im. Witolda Gombrowicza „Witulin” Stowarzyszenie Ziemi Janickiej „Zgoda” w Janiku Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Lipskiej „Powiśle” Ochotnicza Straż Pożarna w Sadowiu Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Sadowie „RoSa” Klub Sportowy „Marol” Stowarzyszenie Towarzystwo Przyjaciół Sienna Stowarzyszenie Przyjaciół Solca Podgórze Józef Grabowski Społeczny Nietulisko Duże Chocimiów Teresa Łucka Społeczny Barbara Domagała Społeczny Społeczny Sadowie Zbigniew Marek Tyczyński Dorota Małgorzata Pszonak Małgorzata Monika Górz Marek Czarnecki Sadowie Piotr Wójtowicz Społeczny Jacentów Mariusz Paweł Kaczmarski Alicja Zimak Społeczny Jacek Witold Witkowski Społeczny Grzegorz Paweł Adamski Henryka Kiepas Społeczny Społeczny Ostrowiec Świętokrzyski Bałtów Leszek Sylwester Feryniec Daria Zalewska Renata Monika Dunal Gospodarczy Bałtów Dorota Teresa Kiljan Gospodarczy Dębowa Wola Stara Smyków Norbert Januchta Gospodarczy Lidia Marianna Drożdż Gospodarczy Doły Biskupie Janik Lipsko Sienno Solec nad Wisłą Solec nad Wisłą Rzeczniów Społeczny Społeczny Społeczny Społeczny 41. Stowarzyszenie na Rzecz Gminy Solec nad Wisłą „Wisła” Stowarzyszenie „Senior” w Rzeczniowie Ochotnicza Straż Pożarna w Pawliczce Klub Przyjaciół Pojazdów Dawnych SINGIEL Przedsiębiorstwo Społeczne „ALLOZAUR” Sp. z o.o. „BAŁTUS” s.c. D. Kiljan, J. Gierczak Gospodarstwo Agroturystyczne Norbert Januchta Restauracja „Gościna” 42. Fabryka Porcelany „AS” Ćmielów Ćmielów Adam Spała Gospodarczy 43. P.H.P „PRIMEX” Stacja Paliw BP Ostrowiec Św. Piotr Chadała Gospodarczy 44. Sklep Spożywczo-Przemysłowy „MINI MARKET” Jan Granat „STEEL - PLAST” Cedro Piotr Sadowie Jan Granat Gospodarczy Jacentów Piotr Wojciech Cedro Gospodarczy Sienno Piotr Stępień Gospodarczy Rzeczniówek Sławomir Kępczyk Gospodarczy 35. 36. 37. 38. 39. 40. 45. 46. 47. P.H.U. „WIŚNIOPOL – PAL – MASZ” Stacja Paliw Piotr Stępień P.H. „MONIKA” Sławomir Kępczyk Pawliczka Społeczny Społeczny Źródło: Opracowanie własne na podstawie złożonych deklaracji współpracy Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 10 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 2. Reprezentatywność poszczególnych sektorów w składzie LGD „Krzemienny Krąg” L.p. Sektor 1. Sektor publiczny Liczba partnerów LGD 13 2. Sektor społeczny 23 50,00 3. Sektor gospodarczy 10 21,74 46 100 Łącznie % składu LGD 28,26 Członkiem zwyczajnym LGD może być: a. osoba fizyczna, która: spełnia warunki określone w ustawie Prawo o stowarzyszeniach, działa na rzecz rozwoju obszarów wiejskich lub wyrazi na piśmie deklaracje takiego działania, przedstawi rekomendację organizacji pozarządowej, jednostki samorządu terytorialnego, jednostki pomocniczej jednostki samorządu terytorialnego, innej osoby prawnej, której działalność związana jest z realizacją celów LGD, przedsiębiorcy działającego na obszarze objętym LSR, grupy 200 osób fizycznych zamieszkałych na obszarze, którego dotyczy LSR lub działającego członka LGD; b. osoba prawna, w tym jednostka samorządu terytorialnego, która przedstawi uchwałę organu stanowiącego, zawierającą deklarację przystąpienia do LGD; Osoba prawna wskazuje osobę fizyczną upoważnioną do reprezentowania jej w LGD. Osoby fizyczne i prawne zobowiązane są złożyć deklarację członkowską. Obowiązkiem członka zwyczajnego LGD jest m.in.: propagowanie celów LGD i aktywne uczestnictwo w ich realizacji, przestrzeganie postanowień statutu, opłacanie składek członkowskich, oraz uczestnictwo w Walnych Zebraniach Członków. Członek zwyczajny LGD ma prawo wybierać i być wybieranym do władz LGD, brać udział w organizowanych przez LGD przedsięwzięciach o charakterze informacyjnym lub szkoleniowym. Utrata członkostwa przez członka zwyczajnego LGD następuje wskutek: a. złożenie Zarządowi pisemnej rezygnacji - w przypadku osoby fizycznej, b. złożenia Zarządowi uchwały organu stanowiącego osoby prawnej z decyzją o wystąpieniu z LGD, c. wykluczeniu przez Zarząd LGD min.: za działalność niezgodną ze Statutem lub uchwałą władz LGD, z powodu pozbawienia praw publicznych prawomocnym wyrokiem sądu, jak również z powodu śmierci osoby fizycznej lub likwidacji osoby prawnej. Rozszerzenie składu członkostwa w LGD następuje na podstawie uchwały Zarządu LGD. W przypadku odmowy przyjęcia w poczet członków stowarzyszenia przysługuje odwołanie do Walnego Zebrania Członków. 1.4. Struktura Rady LGD Rada wybierana jest przez Walne Zebranie Członków LGD spośród jego członków. Rada Stowarzyszenia Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” zgodnie ze statutem liczy dziewięć osób, zgodnie z §17 ust. 2a Statutu. Liczba członków Rady może ulec zmianie w wypadku poszerzenia lub pomniejszenia liczby członków LGD. Więcej niż połowę Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 11 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” członków Rady stanowią partnerzy gospodarczy i społeczni (sektor pozarządowy i sektor biznesu) reprezentujący społeczeństwo obywatelskie. Tabela 3. Skład organu decyzyjnego LGD „Krzemienny Krąg” Lp. 1. Imię/imiona i nazwisko członka Nazwa członka Gmina Sektor Gmina Bałtów Bałtów Publiczny Gmina Sadowie Sadowie Publiczny 3. Andrzej Kazimierz Jabłoński Marzena UrbanŻelazowska Mirosława Byzdra Gmina Chotcza Chotcza Publiczny 4. Teresa Bąbel Bodzechów Społeczny 5. Justyna Chamera Stowarzyszenie Dziedzictwa Kulturowego Gminy Bodzechów „KURHAN” Gmina Ćmielów Ćmielów Publiczny 6. Teresa Łucka Kunów Społeczny 7. Małgorzata Monika Górz Lipsko Społeczny 8. Alicja Zimak Sienno Społeczny 9. Grzegorz Paweł Adamski Solec nad Wisłą Społeczny 10. Renata Monika Dunal Bałtów Gospodarczy 11. Justyna Niedziela-Gawlik Rzeczniów Publiczny 2. Stowarzyszenie „Nietulisko nad Świśliną” Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Lipskiej „POWIŚLE” Stowarzyszenie Towarzystwo Przyjaciół Sienna Stowarzyszenie na Rzecz Gminy Solec nad Wisłą „WISŁA” Przedsiębiorstwo Społeczne „ALLOZAUR” Sp. z o.o. Gmina Rzeczniów 1.5. Zasady i procedury funkcjonowania LGD oraz organu decyzyjnego 1.5.1. Zasady funkcjonowania LGD Struktura Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” jest tak skonstruowana, aby oddawać w sposób reprezentatywny obszar LGD i społeczność go zamieszkującą. Strukturę LGD tworzą następujące organy: 1. Walne Zebranie Członków, 2. Rada, 3. Zarząd, 4. Komisja Rewizyjna. Kadencja władz LGD wynosi 4 lata. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 12 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Celem Stowarzyszenia LGD „Krzemienny Krąg” jest działanie na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, w tym: 1. Opracowywanie i realizacja dokumentów planistycznych, takich jak Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich i Lokalna Strategia Rozwoju, 2. Podejmowanie inicjatyw i działań mających na celu pobudzenie aktywności społeczności lokalnych oraz ich czynny udział w opracowywaniu i realizacji LSR, 3. Propagowanie działań na rzecz realizacji LSR, pozyskiwanie partnerów i źródeł finansowania LSR, w tym z programów pomocowych, 4. Udzielanie wsparcia mieszkańcom obszaru objętego LSR w zakresie przygotowania projektów i pozyskiwania środków na ich realizację, w tym z programów pomocowych Unii Europejskiej, 5. Kreowanie lokalnych produktów i usług, w szczególności turystycznych, tworzenie infrastruktury turystycznej, 6. Promocja obszarów wiejskich, 7. Mobilizowanie ludności do wzięcia aktywnego udziału w procesie rozwoju obszarów wiejskich, 8. Upowszechnianie i wymiana informacji o inicjatywach związanych z aktywizacją ludności na obszarach wiejskich, 9. Promocja zatrudnienia i aktywizacja zawodowa osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy na obszarach wiejskich, 10. Działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, 11. Edukacja estetyczno-artystyczna, 12. Propagowanie zdrowego trybu życia, 13. Budowanie społeczeństwa obywatelskiego i informacyjnego, 14. Działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych, 15. Wspieranie działań na rzecz ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego, 16. Działanie na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami, 17. Wspieranie i promocja wolontariatu, 18. Wspieranie rozwoju kultury i sztuki, ochrona dziedzictwa kulturowego oraz rozwój sportu i turystyki, w tym agroturystyki, 19. Wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży, 20. Wspieranie środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym osób chorych i niepełnosprawnych, 21. Podejmowanie spraw społecznie i gospodarczo ważnych dla gmin, których obszary zostaną objęte działaniami przewidzianymi w LSR, celów związanych z ich rozwojem gospodarczym, społecznym i kulturowym. Stowarzyszenie realizuje swoje cele statutowe poprzez: 1. Opracowanie LSR i przystąpienie do konkursu na jej realizację, organizowanego przez samorząd województwa, 2. Rozpowszechnianie założeń zatwierdzonej LSR na obszarze działania LGD, 3. Prowadzenie bezpłatnego doradztwa w zakresie przygotowywania projektów związanych z realizacją LSR, 4. Upowszechnianie informacji o warunkach i zasadach udzielania pomocy na realizację projektów przedkładanych przez wnioskodawców, kryteriach wyboru projektów oraz sposobie naboru wniosków o pomoc w ramach realizacji LSR, Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 13 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 5. Informowanie za pomocą dostępnych środków przekazu, m.in. za pomocą strony internetowej, ogłoszeń w prasie lokalnej, o możliwości wstąpienia do LGD, w sprawie wyboru projektu do realizacji LSR w ramach działania 4.1. Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, 6. Sprawdzanie zgodności projektów z założeniami LSR, 7. Dokonywanie wyboru projektów do finansowania z puli środków przyznanych LGD na realizację LSR w ramach działania 4.1. Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, 8. Przygotowanie stosownych analiz, opracowań oraz gromadzenie dokumentacji, 9. Współpracę i wymianę doświadczeń z instytucjami publicznymi i organizacjami pozarządowymi działającymi w zakresie objętym celami statutowymi LGD na poziomie krajowym i międzynarodowym, 10. Prowadzenie innych działań przewidzianych dla LGD określonych w prawie polskim i prawie Unii Europejskiej, 11. Podejmowanie i prowadzenie innych działań zmierzających do realizacji celów statutowych LGD, 12. Organizowanie i finansowanie: a. seminariów, szkoleń, konferencji i konkursów, b. imprez kulturalnych, takich jak festiwale, targi, pokazy i wystawy, służących zwłaszcza promocji regionu i jego tożsamości kulturowej, a także imprez sportowych i zawodów oraz udział w tego rodzaju kulturalnych i sportowych przedsięwzięciach organizowanych przez inne podmioty, c. działalności promocyjnej, informacyjnej, wydawniczej, publicystycznej i poligraficznej w tym: opracowywanie i druk książek, poradników, broszur, folderów, czasopism, plakatów, opracowywanie i rozpowszechnianie artykułów, reklam i informacji prasowych, opracowywanie i rozpowszechnianie materiałów audiowizualnych w tym audycji i reklam radiowych i telewizyjnych, tworzenie stron internetowych, przygotowywanie i rozpowszechnianie innych materiałów o charakterze reklamowym lub promocyjnym, d. punktów doradztwa i poradnictwa w zakresie: projektowania i realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych związanych z restrukturyzacją i modernizacją sektora żywnościowego oraz rozwojem obszarów wiejskich, promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy, rozwoju przedsiębiorczości na obszarach gmin objętych LSR, rozwoju wspólnot i społeczności lokalnych, ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego, promocji i organizacji wolontariatu, e. współpracy i wymiany doświadczeń z instytucjami publicznymi i organizacjami pozarządowymi działającymi w zakresie objętym celami LGD na poziomie krajowym i międzynarodowym, f. pomocy organizacyjnej osobom fizycznym, osobom prawnym oraz jednostkom organizacyjnym zamierzającym podjąć działalność gospodarczą, społeczną lub kulturalną, g. pomocy finansowej w postaci dotacji i pożyczek dla: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 14 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” organizacji pozarządowych w rozumieniu ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, przedsiębiorców i rolników, osób zamierzających rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, osób bezrobotnych, innych osób potrzebujących, objętych zakresem działania LGD. 1.5.2. Szczegółowe zasady i procedury funkcjonowania organu decyzyjnego LGD Organem decyzyjnym Stowarzyszenia LGD „Krzemienny Krąg” jest jego Rada. W skład Rady wchodzą: przewodniczący, zastępca przewodniczącego, sekretarz oraz członkowie wybierani i odwoływani przez Walne Zebranie Członków spośród członków tego zebrania, zgodnie z §17 ust. 2a Statutu. Rada, w co najmniej 50% składa się z podmiotów, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit. b i c rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich – czyli partnerów gospodarczych i społecznych oraz innych odpowiednich podmiotów reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, organizacje pozarządowe, w tym organizacje zajmujące się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego oraz podmiotami odpowiedzialnymi za promowanie równości kobiet i mężczyzn. Liczba członków Rady może ulec zmianie w wypadku poszerzenia lub pomniejszenia liczby członków LGD. W przypadku wyboru operacji Rada zwoływana jest na wniosek Przewodniczącego, natomiast w pozostałych przypadkach na pisemny wniosek, co najmniej dwóch członków Rady. Do wyłącznej kompetencji Rady należy wybór operacji, które mają być realizowane w ramach lokalnej strategii rozwoju opracowanej przez Stowarzyszenie. Wybór operacji dokonywany jest w formie uchwały Rady, podjętej zwykłą większością głosów przy obecności, co najmniej połowy członków uprawnionych do głosowania. W przypadku, gdy operacja nie została wybrana do realizacji w ramach LSR, wnioskodawcy przysługuje prawo do ponownej weryfikacji zgodności operacji z LSR, która dokonywana jest w trybie przewidzianym w regulaminie Rady. Szczegółowe zasady i procedury funkcjonowania (w tym również procedurę wyłączenia członka od udziału w dokonywaniu operacji w razie zaistnienia okoliczności, które mogą wywołać wątpliwości, co do jego bezstronności w szczególności w przypadku ubiegania się członka organu decyzyjnego o wybór jego operacji w ramach działania, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 21 ustawy z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków EFR na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich) Rady LGD „Krzemienny Krąg” oraz sposób jej powoływania i zmian w składzie, określa Regulamin, który stanowi załącznik do tego dokumentu (załącznik nr 1). 1.6. Kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład Rady Członkowie rady decyzyjnej to osoby o wysokich kwalifikacjach oraz bogatym doświadczeniu w kontekście pisania projektów i pozyskiwania środków zewnętrznych. Dziewięćdziesiąt procent członków posiada wykształcenie wyższe, w różnorodnych dziedzinach, co w konsekwencji cechuje radę – jako całość – dużym przekrojem wiedzy. Doświadczenie zawodowe poszczególnych osób wzbogaca również radę o kwalifikacje niezbędne do właściwego wykonywania powierzonych zadań. Większość osób wchodzących Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 15 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” w skład organu decyzyjnego była autorem, współautorem, a także koordynatorem realizacji wielu projektów o zasięgu krajowym i zagranicznym. Dwie osoby spośród członków organu decyzyjnego LGD ukończyło szkolenie nt. „Działania osi III i IV PROW na lata 2007-2013 wdrażane za pośrednictwem Lokalnych Grup Działania”. Siedmiu członków brało udział w szkoleniu dot. „Przygotowania Lokalnej Grupy Działania do konkursu na wybór Lokalnej Grupy Działania do realizacji Lokalnej Strategii Rozwoju w ramach osi IV Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013”. Wszyscy członkowie organu decyzyjnego ukończyli szkolenie w zakresie „Wdrażanie działania 4.1 Wdrażanie lokalnej strategii rozwoju”. Ponadto dwóch członków ukończyło szkolenie nt. „Wdrażanie działania 4.31 Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja”. Trzech spośród jedenastu członków organu decyzyjnego LGD włada językiem angielskim w stopniu umożliwiającym swobodne porozumiewanie się. Rada decyzyjna to ludzie aktywni, odpowiedzialni, kierujący się założeniami oddolnego „liderowskiego” podejścia do aktywizacji i poprawy jakości życia społeczeństwa objętego działaniem LGD „Krzemienny Krąg”. 1.7. Doświadczenie LGD w realizacji operacji Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” realizowała projekt w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006, Działanie 2.7. „Pilotażowy Program Leader +”. Realizacja Schematu I poprzez pobudzenie aktywności środowisk lokalnych (spotkania, szkolenia) doprowadziła do utworzenia Lokalnej Grupy Działania o statusie fundacji. Dokonanie wnikliwej analizy możliwości rozwojowych terenów wiejskich objętych działaniem LGD pozwoliła na opracowanie Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich. W ramach Schematu II LGD, posiadająca już duże doświadczenie i potencjał administracyjny, przeprowadziła realizację strategii zgodnie z założonym harmonogramem i budżetem. Postawione cele strategiczne zostały w pełni osiągnięte, a wymiar rezultatów okazał się bardzo wysoki. Grupa wydała wiele publikacji: ulotki promocyjne, mapy turystyczne, kalendarze imprez, a także aperiodyk „Kronika Partnerstwa”. Fundacja organizowała dla mieszkańców LGD różnego rodzaju szkolenia oraz świadczyła usługi w formie wsparcia doradczego w zakresie możliwości prawno-formalnych pozyskiwania środków finansowych na realizację przedsięwzięć z zakresu działalności turystycznej i okołoturystycznej. Członkowie „Krzemiennego Kręgu” wymienili doświadczenia oraz zapoznali się z działaniem innych LGD podczas studyjnych wyjazdów krajowych i zagranicznych. Fundacja „Partnerstwo Krzemienny Krąg” pełniła rolę koordynatora regionalnego w Konkursie Małych Dotacji Bursztynowy Szlak Greenways. Głównym zadaniem konkursu było udzielanie wsparcia finansowego na przedsięwzięcia turystyczno-kulturowe, które ideologicznie wpisywały się w założenia Bursztynowego Szlaku. Ponadto Fundacja świadczyła nieodpłatne usługi w zakresie generowania pomysłów, planowania działań, pisania wniosków o dotację, realizacji oraz prawidłowego rozliczania dofinansowanych przedsięwzięć. Największe doświadczenie wśród partnerów w pozyskiwaniu środków unijnych posiadają jednostki samorządu terytorialnego. Cztery spośród dziesięciu gmin będących członkami LGD realizowało projekty z zakresu działania SPO „Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 16 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” dziedzictwa kulturowego”. Kilka gmin korzystało z dofinansowania projektów realizowanych w ramach ZPORR, PHARE, PAOW, SAPARD, czy Banku Światowego. Z pośród organizacji pozarządowych, które wyróżniają się efektywnością pozyskiwania środków zewnętrznych krajowych i zagranicznych należy wymienić: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Bałtów „Bałt”, Stowarzyszenie „Nietulisko nad Świśliną”, Stowarzyszenie na Rzecz Gminy Solec nad Wisłą „Wisła” oraz Stowarzyszenie Dziedzictwa Kulturowego Gminy Bodzechów „Kurhan”. 2. Opis obszaru objętego LSR 2.1. Wykaz gmin wchodzących w skład LGD Typ gmin: Gminy miejsko – wiejskie: Ćmielów, Kunów, Lipsko. Gminy wiejskie: Bałtów, Bodzechów, Chotcza, Rzeczniów, Sadowie, Sienno, Solec nad Wisłą. Identyfikator jednostki podziału terytorialnego kraju, zgodnie z przepisami art. 47 ustawy z dnia 29 czerwca 1995r. o statystyce publicznej ( Dz.U. nr 88, poz. 439 z późn. zm.). Tabela 4. Identyfikator jednostki podziału terytorialnego kraju Nazwa gminy Bałtów Identyfikator jednostki podziału terytorialnego kraju 2607022 Bodzechów 2607032 Chotcza 1409012 Ćmielów 2607045 Kunów 2607055 Lipsko 1409035 Sadowie 2606062 Rzeczniów 1409042 Sienno 1409052 Solec nad Wisłą 1409062 Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDR GUS, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 17 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 2.2. Uwarunkowania przestrzenne, geograficzne, przyrodnicze, historyczne i kulturowe 2.2.1. Położenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” swym obszarem obejmuje dziesięć gmin z trzech powiatów, będących jednocześnie częścią dwóch województw: mazowieckiego i świętokrzyskiego. Gminy znajdujące się w południowo – wschodniej części województwa mazowieckiego to: Chotcza, Lipsko, Rzeczniów, Sienno i Solec nad Wisłą (powiat lipski). Pozostałe gminy, tj.: Bałtów, Bodzechów, Ćmielów, Kunów (powiat ostrowiecki), oraz Sadowie (powiat opatowski), są administracyjną częścią województwa świętokrzyskiego i znajdują się w północno – wschodnim jego obszarze. W centralnej części obszaru LGD znajduje się gmina Ostrowiec Świętokrzyski, która jako jednostka terytorialna o charakterze miejskim (powyżej 20 tyś. mieszkańców), nie może być objęta działaniem typu LEADER. Rysunek 1. Mapa obszaru LGD „Krzemienny Krąg” 2.2.2. Powierzchnia w km² Według aktualnego podziału administracyjnego Polski obszar realizacji LSR zajmuje powierzchnię 1 151 km2. Największą powierzchnię posiada gmina Sienno – 147 km2, najmniejszą natomiast zajmuje gmina Sadowie – 82 km2. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 18 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 5. Powierzchnia w km² gmin LGD „Krzemienny Krąg” Jednostka terytorialna Ogółem w km² Bałtów 105 Bodzechów 122 Chotcza 89 Ćmielów - miasto 13 Ćmielów - obszar wiejski 105 Kunów - miasto 7 Kunów - obszar wiejski 106 Lipsko - miasto 15 Lipsko - obszar wiejski 120 Rzeczniów 103 Sadowie 82 Sienno 147 Solec nad Wisłą 137 Razem obszar realizacji LSR 1 151 Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDR GUS, Bałtów 2008. Wykres 1. Procentowy udział powierzchni gmin w powierzchni ogólnej obszaru działania LGD „Krzemienny Krąg” Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDR GUS, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 19 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 2.2.3. Zasięg terytorialny i uwarunkowania geograficzne Pod względem morfologicznym obszar LGD rozciąga się na terenie kilku makroregionów. Północna część obszaru LGD stanowi makroregion Wzniesień Południowo – Mazowieckich, którego część północna, wchodząca w skład Równiny Radomskiej, jest powierzchnią płaską, położoną na wysokościach od 145 do 175 m n.p.m. i spadkach nie przekraczających 2%. Przecięta jest doliną Krępianki, lewego dopływu rzeki Wisły mającego swoje źródła w miejscowości Rzechów, o kierunku prawie równoleżnikowym. Część zachodnia, stanowiąca wysoczyznę lessową o prawie płaskim obszarze podlegającym intensywnym procesom erozji, wchodzi w skład Podgórza Iłżeckiego. Podgórze Iłżeckie w swojej południowej części, znajdującej się na terenie gminy Kunów, ma charakter pagórkowaty składający się głównie z wydm piaszczystych. Północna i północno – wschodnia część Podgórza ma charakter płaski, lekko pochylony w kierunku północnym i wschodnim. Część wschodnia obszaru LGD zajmuje rozległa dolina rzeki Wisły, zaliczana do jednostki fizjograficznej Małopolskiego Przełomu Wisły. Rzeka na całej długości jest nieuregulowana i posiada liczne wyspy. Przez środkową część obszaru LGD przepływa rzeka Kamienna. W rejonie gminy Kunów rzeka Kamienna tworzy płaską dolinę biegnącą aż do gminy Ćmielów, gdzie ulega zwężeniu ku północy tworząc wyraźną krawędź wysokości kilkudziesięciu metrów. Następnie rzeka przepływa przez gminę Bałtów, by na terenie gminy Solec nad Wisłą, w rejonie Kępy Piotrawińskiej, wpłynąć do Wisły. Rzeka Kamienna wraz ze swoją doliną jest na znacznym odcinku chroniona w ramach tzw. Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Kamiennej. Południowa część obszaru leży na pograniczu wyżyny Kielecko – Sandomierskiej i makroregionu Gór Świętokrzyskich, przechodzącemu ku północnemu wschodowi i wschodowi w makroregion Wyżyny Sandomierskiej. Granica pomiędzy tymi jednostkami przebiega w obrębie wsi: Truskolasy, Michałów, Biskupice, Bukowiny i Łężyce. Góry Świętokrzyskie w obrębie gminy Sadowie obejmują północne stoki Pasma Jeleniowskiego, przechodząc łagodnie w kierunku północno-wschodnim i wschodnim w falistą powierzchnię Wyżyny Sandomierskiej. Obszar LGD cechuje w całości pagórkowate ukształtowanie terenu z licznymi wąwozami, rozpadlinami, dolinami rzek i cieków wodnych. Tereny te pokryte przepiękną roślinnością są prawdziwym bogactwem, dającym możliwości rozwoju, ukierunkowanym na turystykę. 2.2.4. Uwarunkowania przyrodnicze i środowiskowe Północna część obszaru objętego strategią ma łagodny klimat wynikający z bliskości rzeki Wisły i jej lewobrzeżnych dopływów. W gminach położonych w tym regionie lato jest stosunkowo ciepłe i długie, a zimy mroźne i krótkie. Wiosna pojawia się szybko, zaznaczając się gwałtownym wzrostem temperatur. Jesień jest porą roku długą i ciepłą, jednak na przełomie października i listopada następuje gwałtowny spadek temperatur. Największy wpływ na zmiany termiczne w skali lokalnej wywierają rzeki Kamienna i Wisła, a także obecność lasu i rzeźba terenu. Znaczne różnice temperatur notuje się między obszarem dolin rzecznych, a terenami położonymi na wysoczyźnie. Na terenach znajdujących się w pobliżu Wisły częstym zjawiskiem jest występowanie mgieł. Gminy znajdujące się w środkowej i południowej części obszaru posiadają na ogół korzystne dla rolnictwa warunki klimatyczne, charakteryzujące się długim okresem wegetacji i średnią sumą rocznych opadów przekraczającą 550 mm. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 20 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Mniej sprzyjające warunki posiada południowo - zachodnia część LGD, położona w granicach Pasma Jeleniowskiego Gór Świętokrzyskich, której lokalny mikroklimat posiada cechy klimatu górskiego. Na obszarze objętym strategią dominującymi rodzajami gleb są gleby bielicowe i pseudobielicowe, zajmujące na obszarze LGD największą powierzchnię. Wytworzyły się one na skałach macierzystych różnego pochodzenia geologicznego. Warunkami sprzyjającymi bielicowaniu są stosunkowo duże opady i niskie temperatury. Należą do gleb kwaśnych lub słabo kwaśnych i nie tworzą dużych kompleksów, lecz występują w mozaice z glebami brunatnymi. Gleby brunatne, które wytworzyły się przy udziale roślinności leśnej, na terenie LGD zajmują drugie miejsce pod względem powierzchni występowania. Wśród tego typu gleb wyróżnia się gleby brunatne właściwe, które występują na terenach lessowych, gliniastych i piaszczystych polodowcowych. W skład gleb brunatnych wchodzą jeszcze gleby brunatne kwaśne, gleby brunatne bielicowe (występują tylko w siedliskach leśnych) i gleby szarobrunatne. W niektórych gminach położonych w dolinach rzek występują tzw. mady rzeczne, które powstały z namułów osadzonych w czasie wylewów. Występują w dolinach wszystkich większych rzek (Wisły i Kamiennej) i należą do żyźniejszych gleb na terenie LGD. Czarnoziemy to gleby pochodzenia łąkowo - stepowego. Ich degradację przypisuje się późniejszemu pojawieniu się na nich roślinności leśnej. Z tego względu na terenie LGD dominują czarnoziemy zdegradowane i deluwialne. Są to gleby najżyźniejsze, charakteryzujące się dużą zawartością próchnicy i w przeciwieństwie do wyżej wymienionych typów gleb występują w zwartych kompleksach. Skałą macierzystą czarnoziemów są przeważnie utwory zwięzłe (gliny, iły, lessy) zasobne w węglany i minerały ilaste. Największe ich powierzchnie na obszarze LGD występują w gminie Sadowie. Na obszarze Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” występuje wiele złóż kopalin. Większość z nich to surowce używane w budownictwie. Są to: kruszywo naturalne, surowce ilaste, wapienie, opoki, fosforyty, kamienie drogowe i budowlane, węglany, krzemienie ozdobne, glina zwałowa. Znaczna część z tych bogactw naturalnych nie jest wykorzystywana, gdyż zasobność złóż predysponuje ich tylko do lokalnego wykorzystania i eksploatacja na skalę przemysłową jest nieopłacalna. Obecne zapotrzebowanie lokalne na tego typu surowce jest w pełni zaspokajane przez eksploatowane już złoża. Nie wszystkie gminy posiadają udokumentowane złoża surowców naturalnych, lub, jeśli je mają, świadomie nie podejmują żadnych kroków by rozpocząć ich eksploatację. Przykładem gminy nie posiadającej żadnych udokumentowanych złóż jest gmina Bodzechów, zaś na terenie gminy Bałtów, która posiada własne złoża, w tym złoże fosforytów, nie jest prowadzona żadna działalność wydobywcza. Obszar LGD „Krzemienny Krąg” charakteryzuje się ogromnym bogactwem roślinności. Średnia lesistość na tym obszarze wynosi 25%. Wskaźnik ten jest jednak różny dla poszczególnych gmin, co wynika z ich położenia geograficznego i jakości gleb. Na obszarach o dobrych i bardzo dobrych glebach rozwinęło się rolnictwo, co naturalnie ograniczyło wielkość obszarów leśnych. Drugim czynnikiem wpływającym na poziom lesistości jest bliskość Ostrowca Świętokrzyskiego i wynikająca z tego potrzeba pozyskiwania nowych terenów przeznaczanych pod rozwój budownictwa mieszkaniowego. Największym zwartym kompleksem leśnym, znajdującym się na obszarze LGD jest Puszcza Iłżecka. Obejmuje ona obszar północnej części gminy Kunów, Bodzechów i Ćmielów oraz południowo – zachodnią część gminy Bałtów. W obrębie gminy Sadowie, w jej południowo – zachodniej części rozpoczyna się Pasmo Jeleniowskie, będące początkiem Gór Świętokrzyskich i systemu lasów porastających ten obszar. Mazowiecka część LGD nie posiada tak rozbudowanych i zwartych kompleksów leśnych. Wynika to z bliskości szlaków komunikacyjnych i rzeki Wisły, która we wcześniejszych wiekach była wykorzystywana w systemie komunikacyjnym kraju. Poziom lesistości tych Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 21 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” terenów wynika również z ukształtowania terenu. Obszar ten wchodzi w skład Równiny Radomskiej i Powiśla, czyli obszarów charakteryzujących się łatwiejszymi warunkami dla osadnictwa i rozwoju rolnictwa. Obszar Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” łączą ze sobą rzeki Wisła i Kamienna oraz ich niewielkie dopływy. Kręte rzeczki i nienazwane cieki wodne znajdujące się w każdej gminie, tworzą zasoby wodne oraz atrakcyjne urozmaicenie terenu. Rzeka Wisła płynie na znacznym odcinku wzdłuż wschodnich granic gminy Solec nad Wisłą. Tworzy również wschodnią, naturalną granicę gminy Chotcza. Na terenie ziemi choteckiej występuje szereg naturalnych zbiorników wodnych zlokalizowanych głównie w dolinach rzecznych. Gmina Bałtów położona jest również w dorzeczu Wisły i w całości znajduje się w obrębie rzeki Kamiennej. Kamienna przepływa także przez gminy: Kunów, Bodzechów i Ćmielów. Na terenie LGD znajduje się część jednego z największych w Województwie Świętokrzyskim zbiorników retencyjnych. Zbiornik Wióry - na rzece Świślinie - jest położony na terenie trzech gmin: Pawłów, Kunów (LGD „Krzemienny Krąg”) oraz Waśniów. Jest wykorzystywany do trzech celów: ochrona przeciwpowodziowa w zlewni rzeki Kamiennej, ustabilizowanie ilości przepływającej poniżej zapory wody, produkcja energii elektrycznej, funkcja rekreacyjna w planach. Na terenie LGD głównym źródłem emisji zanieczyszczeń do atmosfery, poza działającymi na terenie miejskim zakładami produkcyjnymi, są indywidualne gospodarstwa domowe opalane najczęściej węglem i drewnem oraz pojazdy wyposażone w silniki spalinowe. W szczególny sposób wpływ na część obszaru LGD ma Ostrowiec Świętokrzyski wraz z jego zakładami przemysłowymi. Jednak na przełomie ostatnich lat poziom emisji zanieczyszczeń z ostrowieckich zakładów, w szczególności z zakładów metalurgicznych, zmniejsza się. Drugim zakładem, który wpływa na centralną cześć LGD jest Cementowania „Ożarów”. Jednak i w tym przypadku, dzięki zastosowaniu odpowiednich technologii, zakład ten znacznie obniżył poziom zanieczyszczeń emitowanych do środowiska. W nieco innej sytuacji znajdują się tereny gminy Sadowie i gmin powiatu lipskiego. W wyniku przewagi wiatrów zachodnich gmina Sadowie nie odczuwa w tak znacznym stopniu dolegliwości, jakie niesie za sobą bliskość ostrowieckich zakładów. W gminach powiatu lipskiego nie ma rozwiniętego przemysłu ani tym bardziej przemysłu metalurgicznego. Gospodarka odpadami na terenie LGD jest w pełni uporządkowana. W gminach zorganizowana jest selektywna zbiórka odpadów. Każde gospodarstwo domowe wyposażone jest w 120 litrowy kosz do zbiórki odpadów niesegregowanych. Największym problemem tych gmin jest brak lub niepełna kanalizacja. Obszar LGD charakteryzuje się występowaniem wielu bardzo cennych obszarów chronionych o unikatowej wartości. Są to: 1) parki krajobrazowe - Jeleniowski Park Krajobrazowy (gmina Sadowie); 2) obszary chronione lub rezerwaty: rezerwat leśny „Modrzewie” (gmina Bałtów), rezerwat leśny „Ulów” (gmina Bałtów), Rezerwat Przyrody „Lisiny Bodzechowskie” (gmina Bodzechów), Rezerwat Archeologiczno-Przyrodniczy „Krzemionki” (gmina Bodzechów), rezerwat roślinności stepowej „Sadkowice” (gmina Solec nad Wisłą), Obszar Krajobrazu Chronionego „Dolina rzeki Zwoleńki” (gmina Chotcza), Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 22 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Obszar Krajobrazu Chronionego „Solec nad Wisłą” (gmina Solec nad Wisłą i gmina Chotcza), Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Kamiennej (gmina Kunów, gmina Bodzechów, gmina Ćmielów, gmina Bałtów); 3) użytki ekologiczne mające znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów środowisk; 4) liczne pomniki przyrody np.: dęby szypułkowate, wiązy górskie, lipy drobnolistne, topole białe, robinia akacjowa, głazy narzutowe, odsłonięcia geologiczne, parki wiejskie i podworskie, place przykościelne i wiele innych. Reasumując, obszar objęty strategią jest regionem czystym, wolnym od zanieczyszczeń, sprzyjającym możliwości rozwoju turystyki, rekreacji i sportu. 2.2.5. Uwarunkowania kulturowe Obszar obecnego LGD nie jest jednorodny pod względem kulturowym. Wynika to głównie z położenia geograficznego, co do tej pory jest zauważalne w zwyczajach, pieśniach, potrawach ludowych, itp. Południowa i centralna część LGD to Ziemia Świętokrzyska, która znajdowała się w strefie oddziaływania Kielc, ale również Sandomierza. Część północna i północno – wschodnia była determinowana bliskością Radomia, Puław, jak również rzeki Wisły. Duży wpływ na utrwalenie wzorców kulturowych, architektonicznych, wynika z przynależności tych ziem do dawnego zaboru rosyjskiego. Pomimo pewnych różnic jest to nadal dawna kongresówka, w której działania oddolne, wspólne inicjatywy społeczne i rozwój samoorganizacji społeczeństwa jest nadal niewielki i przyjmowany z nieufnością. Jednak i w tym temacie następuje widoczna poprawa, gdyż powrót do „korzeni” i tworzenie oddolnych inicjatyw w rodzaju stowarzyszeń jest coraz bardziej popularne. Ważnym czynnikiem łączącym te tereny jest folklor ludowy. Obejmuje on sferę ubiorów, muzyki, obyczajów, zwyczajów wigilijnych lub niespotykanych w innych regionach rodzajów potraw. W ramach zwiększania się zainteresowania ludzi mieszkających na tych terenach tradycją - większą popularnością cieszą się obrzędy i zwyczaje poprzednich pokoleń. Można tu wymienić zwyczaj kolędowania i organizowania się grup kolędników, obrzędy Kusaków, obrzędy weselne, które przeżywają renesans swojej popularności, bardzo rozbudowane i celebrowane obrzędy związane ze Świętem Plonów, czyli dożynki. Pomimo 1000 lat chrześcijaństwa, na naszych ziemiach pozostały pewne elementy dawnych, prasłowiańskich wierzeń i tradycji takich jak celebrowanie nocy Sobótkowej zwanej również nocą Kupały. Ważnym elementem folkloru tych ziem jest regionalna kuchnia. Potrawy regionalne przez wiele lat były traktowane po macoszemu, lecz ten stan się zmienia. Coraz więcej jest imprez kulturalnych, promujących dawne, proste i smaczne potrawy. Takimi imprezami są konkursy i prezentacje potraw, znanych i przyrządzanych na tych ziemiach dziesiątki i setki lat temu. W ramach kuchni regionalnej można wymienić kilka potraw o bardzo ciekawym smaku, charakterystycznym dla tego obszaru. Są to np.: szczodraki, placek z buraka cukrowego, kluchy „bałtuchy”, pierogi z kaszanką, czy tradycyjne potrawy przyrządzane na wigilię Bożego Narodzenia. Organizowane są również imprezy folklorystyczne w rodzaju „święta chleba” lub „święta pieczonego ziemniaka”. Folklor to również rękodzielnictwo. Przedmioty wykonywane przez rzemieślników, artystów ludowych mają niepowtarzalny charakter i zawsze są jedyne w swoim rodzaju. Coraz bardziej rozwija się garncarstwo, kamieniarstwo i kowalstwo artystyczne. Mieszkańcy LGD zajmują się rzeźbieniem w drewnie i wosku, wikliniarstwem, tkactwem, ceramiką lub wytwarzaniem wyrobów artystycznych z drutu. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 23 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Znaczącą rolą w przekazywaniu tradycji następnym pokoleniom mają Koła Gospodyń Wiejskich, znajdujące się w każdej gminie, jak również zespoły śpiewacze kultywujące dawne tradycje ludowe. By pielęgnować i rozwijać tradycje potrzeba nie tylko zaangażowanych ludzi, ale i miejsc, gdzie mieszkańcy mogliby się zbierać. Taką rolę pełnią remizy Ochotniczej Straży Pożarnej i Świetlice Wiejskie znajdujące się w wielu wsiach i sołectwach. Tym, co wyróżnia gminy współpracujące razem w ramach Lokalnej Grupy Działania są bardzo ciekawe szlaki tematyczne. Pokazują piękno tych ziem lub ich historię w zupełnie odmienny sposób. Najważniejszymi szlakami łączącymi wszystkie gminy wchodzące w skład LGD są: Szlak Gombrowiczowski, Szlak Żółwia i Dinozaura, Szlak zabytków sakralnych, Szlak literacki, Szlak „Od epoki kamienia do epoki żelaza” śladami dziedzictwa przemysłowego, Szlak wzdłuż malowniczego Przełomu Wisły, Szlak śladami skał i skamieniałości, Szlak „od garnka glinianego do ekskluzywnej porcelany”, Szlak "śladami tradycji i kultury wsi polskiej" - ścieżka turystyczna. Kulturę tych ziem można podzielić na materialną i duchową. Duchowa to wymienione już tradycje i obrzędy, pieśni, zwyczaje, legendy i opowieści, wszystko to, co jest przekazywane z pokolenia na pokolenie. Kulturę materialną tych ziem tworzą głównie wyroby sztuki rękodzielniczej i zabytki, z których warto wymienić: Bałtów - Pałac książąt Druckich-Lubeckich, Bałtów - Kaplica z 1786 roku, Bałtów - Młyn wodny z czasów książąt Druckich – Lubeckich, Prahistoryczna kopalnia krzemienia pasiastego w Krzemionkach, Mychów - kościół parafialny p.w. św. Barbary, Szewna - kościół par. p.w. św. Mikołaja Biskupa, Szwarszowice - wiatrak holenderski, Mychów - pozostałości zamku, Sudół - Prahistoryczna kopalnia krzemienia pasiastego w Krzemionkach, muzeum archeologiczno – przyrodnicze, Chmielów - pozostałości huty żelaza, dymarki, ruiny starego młyna z XIX wieku, Świrna - dwa kurhany, dymarki, pozostałości grodziska z XII wieku, Chotcza Dolna - kościół parafialny p.w. Św. Trójcy, Młyn wodny w Zajączkowi, datowany na 1916 rok, poruszany na podwójne koło podsiębierne, Chotcza Dolna - zabytkowa kaplica murowana z początków XIX wieku, Stanowiska archeologiczne: - Kolonia Białobrzegi – kultura Przeworska, - Chotcza Górna Kresy – młodsza epoka kamienia, - Jarentowskie Pole- wczesna epoka brązu, - Niemieryczów – epoka kamienia, - Niemieryczów i Zajączków – mezolit, - Niemieryczów – neolit, - Zajączków – neolit, kultura pucharów lejkowatych, - Kijanka – wczesna epoka brązu, - Niemieryczów – wczesna epoka brązu, kultura trzciniecka, Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 24 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” - Siekierka Stara – wczesne średniowiecze, Ćmielów – 36 domów, kaflarnia, 2 kapliczki, ochronka, układ urbanistyczny, cmentarz, kaplica cmentarna, dzwonnica, kostnica, kościół, ogrodzenie kościoła, budynek zamku, fortyfikacje zamku, kaplica zamku, zamek, Stoki Duże – młyn, Doły Biskupie - elementy Fabryki Tektury: - pozostałe budynki zakładu przemysłowego tj. kotłownia, magazyn wyrobów gotowych, magazyn techniczny, hala odwadniania, turbinownia, magazyn żelaza; - pozostałe elementy parku maszynowego tj. dwa gniotowniki oraz walec; - budynek administracyjno-mieszkalny wraz z ogrodzeniem; - osiedle fabryczne, - pozostałości parku, - kamieniołom, Kunów – kościół parafialny p. w. św. Władysława, Kunów – rzymsko-katolicki cmentarz grzebalny z zabytkowymi nagrobkami, Kaplica (nieistniejąca wieś) - kaplica p.w. św. Katarzyny wraz z otoczeniem, Chocimów - zabytkowy park podworski - wpisany do rejestru zabytków, Nietulisko - park krajobrazowy, Nietulisko Duże - zespół urbanistyczno-przemysłowy: - ruina walcowni, - dwa budynki kontrolne, - ruina suszarni, - budynek dyrekcji, - ruina magazynu, - most z wylotem kanału, - przepust wody, Lipsko - kościół parafialny p.w. Św. Trójcy z 1614 r., przebudowany w pierwszej połowie XIX wieku według projektu Henryka Marconiego, Krępa Kościelna - kościół Św. Piotra i Pawła, Lipa Miklas - Muzeum Wsi, Wszechświęte - kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych z 1462 r. – miejsce chrztu Witolda Gombrowicza i renesansowe płyty nagrobkowe, Ruszków - kościół parafialny p.w. Św. Stanisława z 1798 roku, Rzeczniów – kościół p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP i Świętego Restytuta z 1589 r. Grabowiec – kościół p.w. św. Mikołaja z 1626 r. Sienno - kościół parafialny, Sienno - cmentarz rzymsko-katolicki, Wola Siennieńska - zespół dworski z dworem i parkiem, Wierzchowiska - wiatrak, Solec nad Wisłą - ruiny zamku z XIII - XIV wieku, Solec nad Wisłą - kościół cmentarny p.w. Św. Barbary z XVI wieku – jeden z najstarszych drewnianych zabytków na Mazowszu, Solec nad Wisłą - kościół parafialny p.w. N.M.P z XIV wieku, Solec nad Wisłą - zespół klasztorny o. reformatów z XVII wieku: - kościół p. w. Św. Stanisława Bpa, - klasztor, - dziedziniec z krużgankami, Solec nad Wisłą - d. ratusz z XIX wieku, Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 25 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Solec nad Wisłą – dom podcieniowy, drewniany, Raj - park z XVIII wieku Kolonia Raj - kościół p.w. Św. Stanisława z okresu baroku, Pawłowice - zespół kościoła parafialnego p. w. Św. Jana Chrzciciela z 1884-85 r.: - kościół, - dzwonnica, - plebania, Wola Pawłowska - zabytkowy dworek modrzewiowy, Wola Pawłowska – młyn wodny, drewniany, Kolonia Nadwiślańska (na tzw. „Kępie) – kościół p.w. Św. Stanisława Bpa, murowany z XVII wieku przebudowany gruntownie na początku XIX wieku. 2.2.6. Uwarunkowania historyczne Pierwsze ślady człowieka na tych ziemiach są datowane na okres neolitu (5200 -1800 lat p.n.e.). Istniała wówczas w dzisiejszych Krzemionkach Opatowskich, neolityczna kopalnia krzemienia pasiastego. Jest to najcenniejszy zabytek na terenie LGD i pomimo upływu tylu tysiącleci jest w znakomitym stanie. Pozostałości po kopalni mają charakter unikatowy w skali europejskiej, a nawet światowej. Badania na wzgórzach Gawroniec w gminie Ćmielów wykazały, iż na tym terenie około 2500 lat p.n.e. zamieszkiwali ludzie trudniący się m.in. wyrobem narzędzi krzemiennych z surowca dostarczanego z w/w kopalni. Wyroby te są znajdowane przez archeologów na znacznych obszarach Europy. We wsi Mierzanowice k. Ćmielowa archeolodzy udokumentowali dużą aktywność osadniczą z okresu brązu - znaną nauce jako kultura mierzanowicka. W północnej część obszaru LGD również znajdują się ślady działalności ludzkiej z tak wczesnych okresów historii. W gminie Chotcza dokonano odkryć archeologicznych, które wskazują, iż mieszkali tu ludzie w epoce neolitycznej, w epoce brązu, jak również znajdują się tu ślady po kulturze przeworskiej, kulturze pucharków lejkowatych czy kulturze trzcinieckiej. Innym przykładem wzmożonej działalności człowieka na tych terenach na długo przed nastaniem państwa Piastów, są tzw. dymarki, czyli pozostałości po pierwszych „hutnikach”. Szczególnie dużo tych „pamiątek” znajdowano i wciąż się znajduje na obszarze gminy Kunów i Bodzechów. Najprawdopodobniej ten obszar był wielkim ośrodkiem hutniczym tamtych czasów, w którym zaopatrywali się w żelazo podróżujący jedną z odnóg Szlaku Bursztynowego, kupcy z Rzymu. O ożywionych kontaktach handlowych pomiędzy ówczesnym cesarstwem rzymskim, a mieszkańcami tych ziem, którzy byli najprawdopodobniej przedstawicielami kultury przeworskiej, świadczą znaleziska na tym obszarze, szczególnie wykopany na terenie Chmielowa w gminie Bodzechów „skarb” i znalezisko monet rzymskich z Nietuliska Małego w gminie Kunów. Wiadomo na pewno, iż przez te okolice w pierwszych wiekach naszej ery przebiegał Szlak Bursztynowy. Istnieje hipoteza, że na tym terenie łączył się ze Szlakiem Bursztynowym również drugi szlak, biegnący od morza Czarnego do Bałtyku. Okolice zamieszkiwała ówcześnie ludność trudniąca się rolnictwem i prawdopodobnie garncarstwem. We wczesnym średniowieczu tereny te zamieszkiwało zachodniosłowiańskie plemię Lędzian, które zostało wchłonięte przez rozrastające się państwo Piastów. Okres Średniowiecza to rozwój tych terenów, szczególnie Solca nad Wisłą, o którym pierwsza udokumentowana wzmianka pochodzi z XII wieku. Solec jako miejsce historycznych wydarzeń opisanych między innymi przez Wincentego Kadłubka dotyczący konfliktu pomiędzy biskupem Stanisławem Szczepanowskim (późniejszym świętym), Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 26 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” a królem Bolesławem Śmiałym. W 1078 r. na błoniach soleckich odbył się sąd między w/w, na który jako świadek został powołany, cudownie wskrzeszony przez Biskupa St. Szczepanowskiego - rycerz Piotrawin, świadczący na jego korzyść. Wydarzenie to dało początek kultu św. Stanisława biskupa męczennika. Fakt ten został upamiętniony wybudowaniem świątyni w Kolonii Nadwiślańskiej i Piotrawinie położonym po drugiej stronie rzeki Wisły. Drugim takim miejscem jest Kunów, który prawdopodobnie istniał już w XI wieku, a pierwsze informujące o nim wzmianki pochodzą z XIII wieku. Okres I Rzeczypospolitej to czas rozwoju terenu dzisiejszego LGD. Powstawały wtedy liczne miasta, wsie i osady. Obszar obecnego LGD wchodził w skład dóbr ziemskich wielu rodów szlacheckich i magnackich takich jak: ród Szydłowieckich (właściciele dóbr ćmielowskich), ród Oleśnickich i Denhoffów (właściciele dóbr tarłowskich i lipskich), ród Chomętowskich (właścicieli dóbr Bałtowskich), czy ród książąt Zbaraskich posiadających znaczne dobra w okolicy Solca nad Wisłą. Wybudowano wiele obiektów sakralnych, które do dzisiaj pełnią swoją rolę, będąc jednocześnie świadkami rozwoju tych terenów. Są to m.in.: kościół farny w Solcu nad Wisłą; kościół parafialny w Ćmielowie, przebudowany w XVI wieku w stylu renesansowym; czy kościół parafialny we Wszechświętych, którego pierwszy budynek został wybudowany w pierwszej połowie XIV wieku, jednakże obecny budynek pochodzi z drugiej połowy XV wieku. Powstało również wiele obiektów o charakterze innym niż sakralny, jednakże w wyniku zawirowań historycznych, głównie działań wojennych prowadzonych w XVII i XVIII wieku, znajdują się obecnie przeważnie w złym stanie. Większość tych obiektów to zamki i pałace. Najwięcej pozostałości tego typu budowli można znaleźć w gminie Ćmielów i Solec nad Wisłą. Przełom XVIII i XIX wieku to okres nierównomiernego uprzemysłowienia tych ziem. Uprzemysłowienie przeważnie polegało na powstaniu niewielkich manufaktur lub zakładów świadczących usługi dla ludności lokalnej. Takimi lokalnymi zakładami były młyny, browary. W tym czasie rozwijały się zakłady kamieniarskie w Kunowie, które znane są z tradycji kamieniarskich sięgających XII wieku. Miejscowe złoża piaskowca wykorzystano m.in. do budowy Kolegiaty Opatowskiej, rzeźb do Pałacu w Łazienkach oraz gmachów, mostów i pomników w Piotrogrodzie na zlecenie cara Piotra I. Dziś tę tradycję kontynuują dwa zakłady kamieniarskie: wydobywczy i przetwórczy. Po rozbiorach część tych ziem została włączona do zaboru rosyjskiego, a część do austriackiego. W wyniku korekty granic pomiędzy tymi dwoma zaborcami, wszystkie te ziemie weszły w skład tzw. Królestwa Polskiego, znajdującego się pod zaborem rosyjskim. Pierwsza połowa XIX wieku to rozwój pierwszego polskiego zagłębia przemysłowego, tzw. Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego, które swym działaniem obejmowało część obszaru dzisiejszego LGD. W gminie Kunów znajdują się obecnie: osiedle robotnicze w Nietulisku Dużym, powstałe według planów Stanisława Staszica, oraz ruiny zespołu urbanistyczno – przemysłowego, który w ówczesnym czasie był największą na ziemiach Królestwa Polskiego walcownią produkującą żelazo. Można stwierdzić, iż działalność tej walcowni była kolejnym etapem rozwoju metalurgii na tym obszarze. Pomiędzy okresem, gdy na tych terenach wytapiano żelazo w „dymarkach”, aż do powstania walcowni w Kunowie naturalne bogactwa tego regionu były wykorzystywane również w okresie I Rzeczypospolitej. W XVII i XVIII wieku w dobrach bałtowskich książąt Sanguszko wytapiano żelazo, którego rudę kopano w lasach ćmielowskich i bodzechowskich. Innym zakładem przemysłowym, działającym do dnia dzisiejszego jest fabryka porcelany w Ćmielowie. Na początku XIX wieku właścicielem jej został hr. Hyacynt Małachowski, który przyczynił się do znacznego rozwoju tego zakładu. Fabryka rozpoczęła produkcję porcelany w roku 1839. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 27 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wiek XIX to okres powstań narodowych. Rejon dzisiejszego LGD był miejscem wielu bitew i potyczek, szczególnie w okresie Powstania Styczniowego. W tych okolicach działały oddziały powstańcze Czachowskiego i Langiewicza. W wyniku zaangażowania ówczesnego społeczeństwa tych ziem w sprawę narodowowyzwoleńczą ukazami carskimi wiele z miasteczek straciło po Powstaniu Styczniowym prawa miejskie i odzyskało je dopiero w wolnej Polsce, a nawet później, gdyż Kunów prawa miejskie odzyskał dopiero w 1989 r. Na tych terenach po dziś dzień znajdują się pamiątki po Powstaniu, jakimi są pomniki znajdujące się na miejscach potyczek i bitew oraz mogiły powstańców, które są przez miejscową ludność utrzymywane w należytym stanie. Okres II wojny światowej jeszcze raz potwierdził znakomite warunki do prowadzenia działalności partyzanckiej, jakie znajdowały się na obszarze dzisiejszego LGD. Na tym obszarze, szczególnie w rejonie Gór Świętokrzyskich, działały oddziały partyzanckie Armii Krajowej ze zgrupowania „Ponurego" i „Nila”. Działały tutaj też silne odziały Batalionów Chłopskich, które np. w Solcu nad Wisłą wsławiły się śmiałą akcją odbicia z rąk Niemców obozu junaków, w którym znajdowało się 300 osób. Okres wyzwalania tych ziem spod okupacji był szczególnie bolesny, co wynikało z ustabilizowania frontu na rzece Wiśle na okres pół roku. Szczególnie dotknęło to ziemie położone w sąsiedztwie brzegu Wisły. Przechwycenie przez Armię Czerwoną przyczółka w rejonie Chotczy wpłynęło dodatkowo na zniszczenie tych terenów. Niektóre zniszczenia z tamtego okresu były bardzo długo usuwane, czego przykładem jest kościół w Chotczy, ostatecznie odrestaurowany w latach 70-tych ubiegłego wieku. Na ziemiach objętych strategią przychodzili na świat i kształtowali swoją osobowość wybitni Polacy. Jednym z najważniejszych był urodzony w Małoszycach w gminie Sadowie prozaik, dramaturg i eseista - Witold Gombrowicz. Otoczenie, w którym się wychował miało na niego wielki wpływ, czego można się bardzo łatwo dopatrzyć w jego twórczości. W Obręcznej urodził się wybitny poeta epoki napoleońskiej, preromantyk Wincenty Reklewski, w Zochcinie wybitny pisarz, twórca autentyzmu Stanisław Czernik, w Ruszkowie twórca legionowego oddziału ułanów Beliniaków – Władysław Belina Prażmowski, a w Chocimowie poeta Marian Ośniałowski. 2.3. Ocena społeczno-gospodarcza obszaru 2.3.1 Potencjał demograficzny Na terenie realizacji LSR na dzień 31.12.2006 r. zameldowanych było 70 854 osób, z czego 58 619 osób to ludność zamieszkała we wsiach, a 12 235 osób to mieszkańcy miast Ćmielów, Kunów i Lipsko. Tabela 6. Liczba ludności LGD „Krzemienny Krąg” Jednostka terytorialna 2002 [osoba] Faktyczne miejsce zameldowania stan na 31 XII 2003 2004 2005 [osoba] [osoba] [osoba] 2006 [osoba] Bałtów 4 004 3 990 3 961 3 926 3 882 Bodzechów 13 398 13 400 13 424 13 492 13 490 Chotcza 2 799 2 743 2 704 2 664 2 634 Ćmielów - miasto 3 205 3 214 3 217 3 193 3 173 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 28 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Ćmielów - obszar wiejski 4 757 4 740 4 711 4 696 4 641 Kunów - miasto 3 164 3 169 3 181 3 168 3 148 Kunów - obszar wiejski 6 926 6 895 6 888 6 933 6 930 Lipsko - miasto 6 095 6 047 6 007 5 965 5 914 Lipsko - obszar wiejski 5 949 5 894 5 850 5 839 5 828 Rzeczniów 5 090 5 039 4 986 4 935 4 827 Sadowie 4 420 4 395 4 322 4 310 4 288 Sienno 6 694 6 613 6 587 6 544 6 477 Solec nad Wisłą 6 320 6 249 6 175 5 707 5 622 Ludność LGD "Krzemienny Krąg” 72 821 72 388 72 013 71 372 70 854 Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDR GUS, Bałtów 2008 Jak wynika z tabeli liczba ludności na obszarze objętym LSR nie przekracza 100 tys. osób. Strukturę przestrzenną ludności przedstawiono na poniższym wykresie. Wykres 2. Struktura przestrzenna ludności na obszarze LGD Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDR GUS, Bałtów 2008 Najwięcej osób zamieszkuje teren gmin: Bodzechów - 19%, Lipsko - 16%, Kunów 14% i Ćmielów - 11%. Razem na terenie tych czterech gmin mieszka 59% mieszkańców obszaru LGD „Krzemienny Krąg”. Najmniejszy odsetek ludności LGD zamieszkuje gminy Chotcza – 4% oraz Bałtów i Sadowie - 6%. Na ogólną liczbę 70 854 mieszkańców, liczba kobiet w 2006 roku wynosiła 36 046, co stanowiło 51%, w stosunku do liczby mężczyzn 34 808 (49%). Występujący od kilku lat ujemny przyrost naturalny na obszarze realizacji LSR, pogłębiony ujemnym saldem migracji powoduje zagrożenie depopulacją. Utrzymywanie się niskiej Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 29 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” dynamiki rozwoju gospodarczego i społecznego, która nie pozwala na zaspokojenie aspiracji i oczekiwań mieszkańców, może dalej pogłębić negatywny charakter tego trendu. Z analizy danych zgromadzonych do opracowania niniejszej strategii wynika, że na obszarze LGD zmniejsza się odsetek ludzi w wieku przedprodukcyjnym, a rośnie odsetek ludzi w wieku produkcyjnym. Zjawisko to można wytłumaczyć tym, że na rynek pracy wchodzą sukcesywnie roczniki z okresów wyżu demograficznego, a obecny ruch naturalny nie kompensuje tych przepływów ludności. Wysoki wzrost liczby ludności w wieku poprodukcyjnym, wynikający ze zmniejszającej się liczby urodzeń oraz nasilonej migracji stałej oznacza natomiast, że obszar LGD może stać się obszarem starzenia się ludności. Od wielu lat bezrobocie jest największym problemem społecznym na obszarze realizacji LSR. Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w 2006 roku wyniosła 6.232. Największa liczba osób bezrobotnych zamieszkuje gminy: Bodzechów –1.301 osób, Kunów – 1.232 osób, Lipsko – 1.144 osób oraz Ćmielów – 822 osób. Problem bezrobocia na tym terenie wynikł głównie z załamania się przemysłu i upadku wielu przedsiębiorstw na terenie takich miast jak Ostrowiec Świętokrzyski, Ożarów, Opatów, jak również w samym Kunowie i Lipsku. Bezrobocie ludności w wieku produkcyjnym jest jednym z głównych problemów społecznoekonomicznych gmin, na których terenie będzie realizowana niniejsza strategia. Ogromna rzesza zarejestrowanych bezrobotnych nie posiada uprawnień do korzystania z zasiłków. Odrębnym problemem jest tzw. bezrobocie ukryte szczególnie na terenach wiejskich. Jest to faktyczna nadwyżka potencjału pracy, która nie może być racjonalnie wykorzystana w produkcji rolnej. 2.3.2 Potencjał gospodarczy Teren LGD ma charakter typowo rolniczy. W strukturze użytków rolnych dominującą rolę zajmują grunty orne. Istotny jest też udział sadów, co wynika z silnej tradycji sadowniczej w gminach Lipsko, Sienno i Solec nad Wisłą. Stamtąd pochodzi „wiśnia nadwiślanka”. Szansą rozwoju rolnictwa na obszarach wiejskich objętych LSR są uprawy ekologiczne. Liczba gospodarstw systematycznie rośnie. Należy zauważyć, iż w wielu przypadkach produkcja ekologiczna może być związana z prowadzeniem gospodarstwa agroturystycznego, a głównym „rynkiem zbytu” produktów ekologicznych, mogą być turyści odwiedzający gospodarstwa. W takich przypadkach rolnictwo ekologiczne może być działalnością wspomagającą ofertę turystyczną. Turystyka jest branżą gospodarki silnie podkreślającą obszar „Krzemiennego Kręgu”. Rozwija się ona szczególnie w gminach Bałtów, Kunów, Lipsko, czy Solec nad Wisłą, ale ma również potężne oddziaływanie na pozostałe gminy. Dziedzina ta, to nie tylko umożliwienie turystom zwiedzania zabytków, czy piękna przyrodniczego, to także infrastruktura okołoturystyczna – gastronomia, noclegi, handel, transport i wiele innych. Do najbardziej rozwiniętych gospodarczo gmin należą: Bodzechów, Kunów i Lipsko. Sąsiedztwo gminy Bodzechów z 75 – tysięcznym miastem stwarza warunki do powstania na jej terenie hurtowni, magazynów, składów i zaplecza różnych firm działających w mieście. W gminie Kunów zarejestrowanych jest ponad 360-u przedsiębiorców. W strukturze firm zarejestrowanych w gminnej ewidencji, dominują przedsiębiorcy zajmujący się handlem. W dalszej kolejności plasują się firmy budowlane oraz transportowe. Inne wyróżniające się branże to: produkcja drewna, usługi leśne, obróbka metalu, usługi motoryzacyjne. Miejsko – wiejski charakter gminy Lipsko sprzyja rozwojowi dość dużych zakładów. Do największych podmiotów gospodarczych działających na tym terenie należą: KINGSPAN Sp. z o.o. – zakład produkujący płyty warstwowe dla budownictwa, Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 30 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” SCANDIC – FOOD Sp. z o.o. zajmująca się przetwórstwem owoców i warzyw, producent mrożonek, sałatek i dżemów, zatrudniający na stałe 113 pracowników, w sezonie 243 pracowników, MARBET Marek i Ewa Otko P.P.H.U, zajmujące się usługami: obróbka plastyczna i mechaniczna metali, laserowe cięcie blachy, handel łożyskami tocznymi, zatrudnia 101 pracowników, P.P.H.U. PUBLIMA – Zakład Przetwórstwa Mięsnego i Hurtownia, wyroby wędliniarskie, dystrybucja wyrobów garmażeryjnych, ubojnia trzody – usługi wg norm europejskich, zatrudnia 90 pracowników, MLEKO Sp. z o.o. – skup mleka, przetwórstwo, producent masła, serów, itp., zatrudnia 198 pracowników, PARADOWSCY AMP Sp. jawna – producent zaworów ssących i wydechowych do silników spalinowych, AGROPLASTMET Sp. z o.o. – siedzenia do wszystkich typów pojazdów i maszyn oraz kabiny i części zamienne do ciągników rolniczych, PPHU „KUBAR”, Andrzej Fijas - branża tartacznicza. Jedną z najbardziej znaczących działalności na terenie LGD są zlokalizowane w Ćmielowie Zakłady Porcelany „Ćmielów” Sp. z o.o. Są to najstarsze w Polsce, bo istniejące od 1790 roku zakłady porcelany, słynące z wysokiej jakości swoich wyrobów ceramiki szlachetnej. Poza tym zakładem istnieje również Fabryka Porcelany „AS”, która wznowiła produkcję słynnych na całym świecie ćmielowskich figurek ceramicznych. W Fabryce „AS”, jako ciekawy produkt turystyczny funkcjonuje Żywe Muzeum Porcelany. Na terenie pozostałych gmin funkcjonują oczywiście różnorodne podmioty gospodarcze, cechujące w zupełności cały obszar objęty strategią. Są to dziedziny głównie handlu i drobnego przemysłu związanego nieodzownie z rolnictwem, gospodarstwem domowym i turystyką wiejską. Informacja o branżach gospodarki mających kluczowe znaczenie dla obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju Obszar objęty LSR jest w przeważającym stopniu obszarem wiejskim z trzema miastami Lipskiem, Ćmielowem i Kunowem. Do branż, które mają kluczowe znaczenie dla rozwoju obszarów wiejskich LGD „Krzemienny Krąg” należą rolnictwo i przemysł „czasu wolnego”. Świadczą o tym zarówno obecne wskaźniki omówione w poprzednich rozdziałach, jak i obserwowane obecnie tendencje przejawiające się w działaniach podejmowanych na terenie gmin objętych niniejszą strategią. Charakterystykę rolnictwa przedstawiono powyżej, coraz częściej rolnicy szukają alternatywnych źródeł dochodów, powstają gospodarstwa ekologiczne i agroturystyczne. Przykład Bałtowa, który dzięki spływowi rzeką Kamienną, a następnie Parkowi Jurajskiemu i pozostałymi atrakcjami przyciągnął w 2007 roku ponad 300.000 turystów, co pokazuje, że jest to słuszny kierunek rozwoju. Powstające na danym terenie gospodarstwa agroturystyczne zwiększają atrakcyjność oferty turystycznej (Kraina Koni Bałt, Gospodarstwo Świat Kucyków, Agro-Turbo (quady). W sąsiednich gminach widać wzrost liczby turystów i powstają nowe atrakcje (Żywe Muzeum Porcelany w Ćmielowie, Muzeum Gombrowicza, Szlak Żółwia i Dinozaura). Efekt synergii wynikający ze współdziałania widać na ponad dwukrotnym wzroście odwiedzających neolityczną kopalnię krzemienia pasiastego w Krzemionkach (gmina Bodzechów). Rozwija się baza noclegowa, najazd turystów powoduje zwiększenie obrotów w lokalnych punktach handlowych i zapotrzebowanie na nowe usługi. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 31 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Dlatego również konieczne jest wsparcie przedsiębiorczości dzięki zastosowaniu nowych technologii oraz know-how. Powstają gospodarstwa ekologiczne, których odbiorcami są odwiedzający region turyści. Następuje stopniowa modernizacja bazy sportowej, rekreacyjnej (Chmielów – tereny rekreacyjne nad Kamienną, Nietulisko – tereny rekreacyjne, Szewna – hala sportowa, Ruda Kościelna – centrum konferencyjne w zabytkowej gorzelni, Solec nad Wisłą – schronisko i odnowa miejscowego rynku, zbiornik rekreacyjno-retencyjny Topiołki niedaleko Ćmielowa to tylko przykłady działań z ostatnich lat, których celem jest rozwój przemysłu czasu wolnego. Powstają stowarzyszenia gospodarstw ekologicznych i agroturystycznych (Chotcza, Bałtów).Waga rolnictwa i przemysłu czasu wolnego (turystyki) dla gmin LGD „Krzemienny Krąg” potwierdzają stosowne zapisy w gminnych strategiach rozwoju, czy planach rozwoju lokalnego. Na podstawie tych zapisów można wysnuć wniosek, iż będą one w najbliższych latach podejmowały aktywne działania ukierunkowane na rozwój właśnie tych dwóch gałęzi gospodarki. 2.3.3 Potencjał społeczny Kształtując podłoże do opracowania niniejszej strategii przeprowadzono szereg spotkań z mieszkańcami poszczególnych gmin „Krzemiennego Kręgu”. Wynikiem tych spotkań jest krótka analiza i ocena społeczeństwa zamieszkującego ten obszar. Frekwencja nie była ogromna, lecz osoby, które uczestniczyły w spotkaniach wykazywały się dużą aktywnością i wiedzą o swoim regionie. To prawdziwi „liderzy” nadali kierunki myślowe, podsunęli ciekawe pomysły i wskazali horyzontalne obszary rozwoju swojego otoczenia, a idąc dalej swojej Lokalnej Grupy Działania. Poziom zaangażowania społeczności lokalnych w rozwój swych środowisk bardzo wyraźnie zaznacza się w ilości istniejących i działających organizacji pozarządowych. Do najbardziej aktywnych i rozpoznawalnych na obszarze „Krzemiennego Kręgu” należą: Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Gminy Bałtów „Bałt”, Stowarzyszenie „Delta” z Bałtowa, Stowarzyszenie Dziedzictwa Kulturowego Gminy Bodzechów „Kurhan” z Chmielowa, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Ziemi Ćmielowskiej z Ćmielowa, Stowarzyszenie „Nietulisko nad Świśliną” z Nietuliska Dużego, Stowarzyszenie Przyjaciół Solca. Wpływ na społeczeństwo lokalne mają również jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych, których na terenie LGD jest po kilka w każdej gminie. Obok dbałości o bezpieczeństwo mieszkańców i niesienia im pomocy, są współorganizatorami imprez, turniejów i zawodów. Organizacjami społecznymi o ogromnym potencjale są również Koła Gospodyń Wiejskich. KGW to kobiety wiejskie odznaczające się aktywnością, pomysłowością i efektywnością w działaniu. Kultywują tradycje folklorystyczne regionu, podtrzymują dziedzictwo kulturowe, reprezentują swoje „małe ojczyzny” na różnego rodzaju konkursach kulinarnych i przeglądach zespołów ludowych. Stowarzyszenie „SENIOR” w Rzeczniowie jest przykładem zaangażowania osób starszych w aktywność społeczną. Działania społeczne wspierane są w dużej mierze również przez placówki oświatowe. Na obszarze objętym strategią edukację, zapewniają przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne. Bliskość Ostrowca Świętokrzyskiego umożliwia również łatwy dostęp do uczelni wyższych. Placówki szkolne, skupiające społeczność szkolną, chętnie współpracują z organizacjami pozarządowymi i instytucjami kultury. Działalność kulturalna „Krzemiennego Kręgu” to przede wszystkim Gminne Ośrodki i Centra Kultury, Świetlice Wiejskie i biblioteki, mające za zadanie i cel priorytetowy - tworzenie społeczeństwa obywatelskiego poprzez uczestnictwo w kulturze. Organizacje sportowe, głównie Kluby Sportowe będące organizacjami pozarządowymi starają się o zorganizowanie dzieciom, młodzieży i dorosłym aktywnego spędzania czasu wolnego i wychowywanie prozdrowotne. Korzystają najczęściej z przyszkolnych obiektów sportowych lub obiektów Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 32 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” gminnych. Obiekty te jednak nie w każdej gminie spełniają właściwe standardy, są w złym stanie technicznym i wizualnym, kwalifikują się do pełnej rewitalizacji. Pomoc społeczna zapewniana jest przez Ośrodki Pomocy Społecznej znajdujące się w każdej gminie, o bezpieczeństwo zaś dbają policjanci w kilkunastu posterunkach policji oraz wspomniani już wcześniej strażacy ochotnicy, a także straż zawodowa funkcjonująca w miastach powiatowych. Zdrowie mieszkańcom LGD zapewniają Zakłady Opieki Zdrowotnej znajdujące się w każdej gminie oraz Szpitale w Ostrowcu Świętokrzyskim, Opatowie i Lipsku wraz ze swymi Oddziałami Ratownictwa Medycznego. Można zatem powiedzieć, iż potencjał społeczny LGD „Krzemienny Krąg” jest ogromny. W każdym miejscu znajdą się ludzie, z którymi można „zmieniać świat” – wpływać na poprawę jakości życia społeczeństwa naszego regionu. 3. Analiza SWOT dla obszaru objętego LSR Zastosowana poniżej analiza, to jedna z najpopularniejszych heurystycznych technik analitycznych, służąca do porządkowania informacji. Bywa stosowana we wszystkich obszarach planowania strategicznego jako uniwersalne narzędzie pierwszego etapu analizy strategicznej. Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanych informacji o danej sprawie, zjawisku, rzeczy na cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych): S (Strengths) – mocne strony: wszystko to, co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego obiektu, W (Weaknesses) – słabe strony: wszystko to, co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego obiektu, (Opportunities) – szanse: wszystko to, co stwarza dla analizowanego obiektu szansę korzystnej zmiany, T (Threats) – zagrożenia: wszystko to, co stwarza dla analizowanego obiektu niebezpieczeństwo zmiany niekorzystnej Warto również zaznaczyć, że elementy, których nie da się zaliczyć do żadnego z powyższych zbiorów są w procesie SWOT pomijane, gdyż nie wnoszą niczego istotnego do procesu jej tworzenia i wreszcie wypływających z niej wniosków. Informacja strategiczna, posegregowana według opisanych kryteriów na cztery grupy, jest następnie zapisywana w czterodzielnej macierzy strategicznej, której lewa połowa zawiera dwie kategorie czynników pozytywnych, a prawa dwie kategorie czynników negatywnych. Ten rodzaj analizy jest powszechnie stosowany przy planowaniu rozwoju regionalnego i lokalnego, (np. przy sporządzaniu strategii gminy, powiatu lub województwa), planowaniu przestrzennym i programowaniu urbanistycznym, (np. przy sporządzaniu przez gminę Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego). Dokonana przy udziale liderów i uczestników LGD analiza SWOT miała za zadanie poszerzenie widzenia obszaru LGD i pokazania całego szeregu problemów, co nie było łatwe do spełnienia na gruncie dziewięciu gmin. Analiza ta różniła się znacznie od analizy dokonywanej dla pojedynczego przedsiębiorstwa czy jednej gminy. Przede wszystkim obejmowała ona szeroki zakres występujących problemów i różne dziedziny życia. Obszar działania LGD przeanalizowano z wielu stron rozważając mocne i słabe strony zasobów środowiskowych, społecznych i gospodarczych występujących na tym obszarze. Podczas konstruowania analizy SWOT, a w szczególności podczas debat, warsztatów i spotkań z mieszkańcami czy uczestnikami szkoleń, autorzy strategii, animatorzy i moderatorzy tworzenia LGD „Krzemienny Krąg” duży nacisk kładli na odnajdowanie Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 33 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” atutów i dobrych stron lokalnego życia, przyczyniając się tym samym do budowania pozytywnego obrazu własnej małej ojczyzny i zakorzenianiu patriotyzmu w lokalnej społeczności. Przeprowadzając analizę autorzy dołożyli wszelkich starań, aby rozróżnić zmiany, jakie mogą następować w czasie. Rozróżniono sytuację obecną (obecne słabe i mocne strony) od przyszłej, związanej z możliwościami i zagrożeniami. Spojrzenie w przyszłość pokazuje możliwości zmian. Dla każdego horyzontu czasowego określono pozytywy i negatywy wg poniższego schematu: Teraźniejszość Przyszłość Pozytywy Mocne strony Negatywy Słabe strony Możliwości Zagrożenia Podczas sesji i warsztatów prowadzonych z uczestnikami LGD „Krzemienny Krąg” pracowano nad analizą zasobów wewnętrznych i analizą otoczenia zewnętrznego pod kątem szans i zagrożeń. Analiza ta stała się podstawą do zidentyfikowania i sformułowania podstawowych problemów i zagadnień strategicznych. W tej ogólnej charakterystyce silnych i słabych stron oraz istniejących szans i zagrożeń autorzy LSR starali się zawrzeć wszystkie ważne cechy i problemy wszystkich gminy z obszaru LGD, które były podejmowane przez wszystkich uczestników procesu budowania strategii oraz, które zidentyfikowano na podstawie informacji i danych uzyskanych z wszystkich badań ankietowych, a w szczególności do ankiety skierowanej do społeczności lokalnych z terenu wszystkich gmin. Uczestnicy szeregu debat byli proszeni o wskazywanie najważniejszych ich zdaniem czynników i ich uszeregowywaniem wg obszarów analizy SWOT. Również przeprowadzone wśród uczestników debaty, badania ankietowe dały możliwość poznania gmin wchodzących w skład LGD poprzez pryzmat ich opinii. Pozwoliły one dodatkowo przybliżyć i określić najważniejsze problemy. Ankietowani uczestnicy odpowiadali na pytania:, Co – ich zdaniem – jest mocną stroną gminy, czy powiatu, których są mieszkańcami? Z jakimi trudnościami boryka się lokalny samorząd i jak można je pokonywać, wykorzystując rysujące się szanse? Respondenci kwantyfikowali również podstawowe dziedziny życia społeczno – gospodarczego w rozbiciu na poszczególne cechy. Jak już wspomniano wyżej, podstawą do przeprowadzenia analizy SWOT (mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń) były wyniki ankiet. Analiza dotyczy uśrednionej sytuacji, w jakiej obecnie znajduje się obszar LGD i pozwala sformułować założenia koncepcji zrównoważonego rozwoju dla omawianego obszaru. Przedstawiona poniżej analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń jest syntezą poszczególnych obszarów życia społeczno-gospodarczego obszaru LGD. Wiele kwestii podnoszonych było przez lokalnych liderów LGD w sposób nieomal identyczny. Można je, zatem nazwać uniwersalnymi. Wiele zaś było tak szczegółowych, iż można było je traktować jako zalążki nowych projektów. Tabela 7. Analiza SWOT obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Mocne strony 1. Korzystne położenie obszaru oraz warunki środowiskowe i klimatyczne LGD „Krzemienny Krąg”: usytuowanie obszaru na terenie dwóch województw: świętokrzyskiego Słabe strony 1. 2. Wysoka stopa bezrobocia, szczególnie wśród osób młodych i kobiet. Niekorzystne zmiany demograficzne: odpływ młodej siły roboczej, spadek dynamiki demograficznej Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 34 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” i mazowieckiego, położenie obszaru w połowie drogi pomiędzy aglomeracją warszawską i krakowską, położenie w niedalekiej odległości od Świętokrzyskiego Parku Narodowego, znaczne zasoby i walory oraz bardzo dobry stan środowiska przyrodniczego, wysoka lesistość, różnorodne i bogate środowisko przyrodnicze w tym parki krajobrazowe i rezerwaty przyrody, klimat z 210 dniowym okresem wegetacyjnym roślin; Dobre rozwiązania infrastrukturalne gmin w zakresie urządzeń infrastruktury technicznej i środowiskowej: dobrze rozwinięta sieć dróg lokalnych, dobrze rozwinięta sieć wodociągowa, dobrze rozwinięta sieć teleinformatyczna w tym internet szerokopasmowy, systemowa selektywna zbiórka odpadów w większości gmin, dobre warunki środowiskowe dla rozwoju budownictwa indywidualnego; Stabilna sytuacja władz lokalnych: władze lokalne posiadają poparcie mieszkańców, władze zorientowane na rozwój, wysoki poziom kształcenia w placówkach oświatowych; Dobre rozwiązania gmin w zakresie rozwijania infrastruktury społecznej: wspieranie funkcjonowania organizacji obywatelskich o charakterze społecznokulturalnym i działań promujących wolontariat, wspieranie aktywności i zainteresowań mieszkańców poprzez działanie na rzecz OSP, KGW, klubów sportowych i środowiskowych czy organizacji seniorskich, organizacja wielu przedsięwzięć nawiązujących do kultywowania i interpretowania tradycji, historii czy kultury. Wysoki poziom tożsamości mieszkańców z historią obszaru: duża spoistość społeczności lokalnej objawiająca się silnymi więziami rodzinnymi, sąsiedzkimi i podejmowaniem działań samopomocowych, 2. 3. 4. 5. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. i starzenie się społeczeństwa; Pogorszenie się bezpieczeństwa publicznego oraz wzrost zjawisk patologii społecznych: alkoholizm, przestępczości wśród nieletnich, wysoki poziom rozwodów; Relatywnie gorsza pozycja konkurencyjna obszaru w stosunku do sąsiednich obszarów aglomeracyjnych: niższy poziom wykształcenia ludności, niższa dostępność do kultury i oferty spędzania czasu wolnego, skromniejsza oferta edukacyjna; Znaczna część obszaru położona na terenach zalewowych. Potencjalny konflikt pomiędzy gospodarczym wykorzystaniem przyrodniczego potencjału obszaru (turystyka, eksploatacja minerałów, rolnictwo), a wymogami ekologii, wraz z niebezpieczeństwem zatracenia czystości, spokoju, ale także degradacji kultury lokalnej. Odczuwalne niedostatki w rozwoju infrastruktury ochrony środowiska. Ciągle zbyt słaba świadomość społeczeństwa w dziedzinie ekologii. Brak odpowiednich mechanizmów egzekwowania ładu i porządku. Brak aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego. Nieuregulowane sprawy własnościowe nieruchomości i terenów. Słaby stan nawierzchni dróg wewnątrz obszaru. Niekorzystne warunki we wprowadzaniu zmian w produkcji rolnej: znaczne rozdrobnienie gospodarstw rolnych, brak ukształtowanych specjalizacji w produkcji rolnej i przetwórstwie rolno-spożywczym, brak wyraźnej specjalizacji produkcji rolnej – rolnictwo obszaru nie jest kojarzone z żadnymi charakterystycznymi produktami, dekapitalizacja majątku gospodarstw rolnych i sprzętu rolniczego, brak silnych organizacji reprezentujących interesy lokalnego rolnictwa, niskie wsparcie gospodarstw rolnych poprzez doradztwo i marketing; Słabe skomunikowanie wewnętrzne obszaru Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 35 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” wysoki poziom odpowiedzialności za współmieszkańców objawiający się chętnym i spontanicznym udziałem w akcjach społecznych w tym charytatywnych, kultywowanie ciekawych przekazów, podań, legend oraz działalność nieformalnych kronikarzy dbających o zachowanie wiedzy o swoich miejscowościach, zachowana spuścizna materialna związana z historią rodów arystokratycznych oraz promocja sławnych postaci związanych z obszarem; 6. Wysoki poziom przedsiębiorczości mieszkańców obszaru i wzrastające zainteresowanie podejmowaniem własnej działalności gospodarczej: znaczne przekształcenia struktury sektora gospodarczego spowodowane przez rozwój małych przedsiębiorstw, wzrost zainteresowania nowymi działalnościami o charakterze gospodarczym w tym turystycznym i około turystycznym, rozwinięte tradycje drobnej wytwórczości i przetwórstwa rolnospożywczego stwarzające szanse na podwyższanie stopnia przetworzenia lokalnych produktów rolnych; 7. Unikatowe walory przyrodniczokrajobrazowe obszaru w skali regionu i kraju: zachowanie tradycyjnego charakteru krajobrazu wiejskiego na części obszaru, występowanie obszarów podlegających niskiej presji antropogenicznej, występowanie obszarów cennych przyrodniczo: meandry Kamiennej i Wisły; 8. korzystne warunki dla rozwoju turystyki i rekreacji: liczne zabytki i miejsca o unikatowych walorach kulturalnych i przyrodniczych atrakcyjnie turystycznie, gospodarstwa rolne predestynowane do rozwoju funkcji agroturystycznych, liczne akweny wodne o znaczeniu rekreacyjnym (sporty wodne, wędkarstwo) oraz 50 m basen kryty „Rawszczyzna”, dobrze rozwinięty system ścieżek rowerowych, za pośrednictwem transportu publicznego. 15. Niewystarczająca baza turystyczna, szczególnie w zakresie bazy noclegowej, gastronomicznej i obsługi ruchu turystycznego. 16. Brak wysoko kwalifikowanej kadry do obsługi ruchu turystycznego. 17. Niewystarczający poziom promocji turystycznej i inwestycyjnej obszaru. 18. Brak mentalnych przyzwyczajeń ludzi do zrzeszania się i pracy na rzecz wspólnych interesów w tym tworzenia miejsc pracy. 19. Niski poziom wiedzy mieszkańców o regionie. 20. Potencjał organizacyjny: nie dostateczna wiedza o LGD w Urzędach (Gmin) należących do LGD - niewystarczająca wiedza na temat różnych obszarów w ramach terenu na jakim działa Stowarzyszenie, słaby przepływ informacji do mieszkańców, nie wszyscy członkowie działają z równym zaangażowaniem, słabe zaangażowanie sektora biznesu, trudności w zgraniu działań ze względu na wielkość Stowarzyszenia Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 36 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” powstawanie nowych podmiotów zajmujących się turystyką i rekreacją, zarówno podmiotów gospodarczych, jak i licznych organizacji non-profit koncentrujących swoją uwagę na zagadnieniach promocji obszaru, ochrony i promocji walorów środowiska naturalnego, zwyczajów i obrzędów lokalnych itp., liczne zabytki architektury sakralnej: kościoły, kapliczki, krzyże przydrożne, krzyże pokutne; 9. Rozwój komercyjnych produktów turystycznych w oparciu o walory kulturowoprzyrodnicze: Szlak Gombrowiczowski, Szlak Żółwia i Dinozaura, Szlak Tradycje przemysłowe dawnych epok, Szlak Literacki, Bursztynowy Szlak Greenways, Krzemionki - Prahistoryczne kopalnie krzemienia pasiastego, JuraPark Bałtów, Żywe Muzeum Porcelany w Ćmielowie, Obiekt rekreacyjny „Gutwin” z parkiem linowym, Wdrażanie innowacyjnych kierunków w turystyce takich jak Greenways, Ekomuzea, Produkt Lokalny i Czysta Turystyka. 10. Potencjał organizacyjny: partnerstwo wszystkich podmiotów zaangażowanych przy jednoczesnej ich suwerenności, dobry PR Stowarzyszenie to dobra marka, dobrze się kojarząca pozwala to pozyskiwać wciąż nowych członków dobra komunikacja zarówno jako umiejętność „dogadania się” jak i dobry przepływ informacji Szanse 1. Ustabilizowany, niski poziom inflacji. 2. Stabilna sytuacja gospodarcza w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji w rolnictwie. 3. Utrzymująca się wysoka dynamika wzrostu gospodarczego w Polsce i wysoka atrakcyjność inwestycyjna Polski w UE. 4. Korzystna Polityka Unii Europejskiej wspierająca rozwój Obszarów Wiejskich. 5. Pozytywne wzorce rozwoju obszarów wiejskich oraz doświadczenia związane Zagrożenia 1. Niekorzystna polityka podatkowa. 2. Niekorzystna sytuacja w zakresie finansów publicznych. 3. Brak jasnej i przejrzystej polityki rolnej rządu, marginalizacja problemów wsi w polityce państwa, brak długofalowych programów rozwoju dla obszarów wiejskich. 4. Niestabilna polityka państwa: dynamiczne zmiany przepisów prawnych. 5. Przekazywanie samorządom przez państwo Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 37 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. z wdrażaniem programu Leader+ w Unii Europejskiej mogące stać się inspiracją dla rozwoju obszaru. Możliwość korzystania z krajowych i zagranicznych źródeł finansowania. Ogólnokrajowe programy wspierające rozwój społeczno – gospodarczy. Otwarcie rynków krajów UE na polskie produkty, w szczególności na produkty rolne i produkty spożywcze. Łatwa dostępność obszaru dla mieszkańców dużych aglomeracji Warszawa, Śląsk i Małopolska. Położenie obszaru LGD w niedalekim sąsiedztwie Gór Świętokrzyskich i Kielc. Możliwości wzmacniania kapitału ludzkiego obszaru związane z: rozwojem edukacji – zwłaszcza na szczeblu średnim i wyższym, napływem nowych mieszkańców zainteresowanych osiedlaniem się na terenach wiejskich, możliwość pozyskania wykwalifikowanych kadr odchodzących z restrukturyzowanych gałęzi przemysłu na obszarach aglomeracyjnych, oraz możliwości społecznej i gospodarczej aktywizacji mieszkańców obszaru przechodzących na wcześniejsze emerytury i cechujących się dobrymi kwalifikacjami i dobrym stanem zdrowia; Zmiany modelu konsumpcji, a wśród nich: moda na zdrowy styl życia („zdrowa żywność”), moda na wypoczynek na wsi, zanikanie różnic w modelu konsumpcji pomiędzy obszarami miejskimi i wiejskimi (szansa na wzrost popytu wewnętrznego), wzmocnienie znaczenia i atrakcyjności lokalnych kultur, folkloru, interesujących odmienności historycznych dla osób odwiedzających, wzrost zainteresowania dziedzictwem kulturowym wsi, rękodzielnictwem oraz szeroko pojmowaną kultura wiejską; Dynamiczny rozwój nowych form i typów turystyki zwiększający możliwości wykorzystywania lokalnych potencjałów: rozwijające się zainteresowanie usługami turystycznymi i rekreacyjnymi opartymi na wykorzystaniu walorów kulturowych i przyrodniczych, 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. coraz to nowych zadań bez pełnego zabezpieczenia środków finansowych. Drogie kredyty bankowe (wysokie oprocentowanie); Wzrost cen nośników energii. Nasilający się proces rozwarstwiania ekonomicznego pomiędzy obszarami miejskimi, a wiejskimi. Brak wiedzy społeczeństwa na temat alternatywnych i tanich źródeł finansowania. Niskie ceny produktów rolnych i brak zbytu na produkcję rolną wpływa na poziom życia mieszkańców. Niski poziom rozwoju szeroko rozumianych usług dla ludności. Migracja młodych ludzi. Biurokracja – każda inicjatywa społeczna, gospodarcza itp. wymaga wielu dodatkowych dokumentów, pozwoleń, zaświadczeń, sprawozdań itp. Powoduje to znaczne rozciągnięcie w czasie procesu realizacji danego przedsięwzięcia i marnotrawienie czasu i pracy wielu ludzi Trudności jakie mają potencjalni beneficjenci w przystępowaniu do oferowanych działań ( projektów), np. brak wkładu finansowego. Brak zrozumienia i świadomości po stronie społeczności lokalnej co do możliwości pozyskiwania Funduszy Strukturalnych oraz wynikający z tego brak aprobaty dla proponowanych przez LGD działań (chcieliby chodniki a nie rozwój turystyki) Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 38 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” certyfikacja specyficznych produktów i usług z obszaru oraz ich promocja; 14. Program NATURA 2000 oraz występowanie obszarów objętych szczególną ochroną. 15. Promocja i marketing obszaru LGD KK: możliwość wykorzystania budowanej przez lata marki LGD wykorzystanie PR Parku Jurajskiego do różnych działań ; dinozaury jako symbol, klamra spinająca różne działania (- możliwość pozyskania nowych, innych, zewnętrznych źródeł finansowania, jednostka miary – skok dinozaura), możliwość wykorzystania Dobrych Praktyk (doświadczeń i przykładów z innych Partnerstw - LGD Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Wnioski z przeprowadzonej analizy Przedstawiona powyżej analiza SWOT pozwalają wyciągnąć jednoznaczne wnioski, co do kierunków działań, które zapewnią trwały rozwój regionu. Obszary miejsko-wiejskie objęte działaniem LGD „Krzemienny Krąg”, poprzez walory krajobrazowe, bogactwo przyrodniczo-kulturowe oraz wysoki potencjał ludzki mają szansę stać się miejscem atrakcyjnym turystycznie, skupiającym życie mieszkańców na wspólnym osiąganiu założonego celu, jakim jest rozwój społeczno-gospodarczy poprzez podnoszenie atrakcyjności turystycznej obszaru. Umiejętne wykorzystanie szans, jakie niosą ze sobą środki finansowe z budżetu Unii Europejskiej, stanie się metodą ograniczania słabych stron regionu związanych ze złym stanem infrastruktury oraz słabnącej opłacalności produkcji rolnej. Postępująca poprawa jakości życia na obszarze LGD „Krzemienny Krąg”, w szczególności poprzez integrację społeczności lokalnej i budowanie poczucia tożsamości i odpowiedzialności za swój los, skutkowała będzie także ograniczaniem zagrożenia emigracji młodych wykształconych osób i stopniowym wzrostem aktywności zawodowej mieszkańców tegoż obszaru. Cele Lokalnej Strategii Rozwoju wnioskowane z Analizy SWOT wynikają z dążenia do wykorzystania i zachowania Mocnych stron, likwidowania Stron słabych, wykorzystywania Szans i unikania Zagrożeń. Stwierdzić jednoznacznie można, iż poprawa jakości życia dokonywać będzie się poprzez ciągły rozwój turystyki, ze szczególnym uwzględnieniem turystyki dziedzictwa kulturowego. Działania podejmowane przez społeczność lokalną skupiać winny się wokół rozbudowy i modernizacji infrastruktury- szczególnie turystycznej, kreowania produktów lokalnych, tworzenia atrakcji turystycznych i zacieśniania więzi międzyludzkich. Bardzo ważne jest wykorzystanie także atutów związanych z rolnictwem. To nadal źródło utrzymania wielu mieszkańców małych śródleśnych miejscowości wiejskich. Pomimo słabych gleb, dużego rozdrobnienia i ekstensywnej gospodarki rolniczej mieszkańcy w przyszłości mogą się utrzymać prowadząc gospodarstwa ekologiczne oraz specjalistyczne uprawy wymagające dużych nakładów pracy: truskawki, wiklina, zioła oraz na większych powierzchniach produkcji biomasy. Szansą jest rozwinięcie małej infrastruktury przetwórczej, której obecnie nie ma. Podobnie z pozyskiwaniem runa leśnego, które od stuleci utrzymuje Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 39 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” ludzi na tych ziemiach. Brak przetwórstwa powoduje, że cenny leśny surowiec nieprzetwarzany na miejscu trafia poza region nie stanowiąc ważnej gałęzi lokalnej gospodarki. Zdecydowaną słabością na obszarach wiejskich jest również niski poziom wykształcenia szczególnie osób w wieku produkcyjnym; mieszkańcy wsi nie posiadają odpowiednich kwalifikacji potrzebnych i poszukiwanych w regionie. W okolicznych miastach powiatowych funkcjonuje niewiele uczelni wyższych, co daje zbyt skromne możliwości na zdobywanie wykształcenia przez ludzi młodych. Stąd też ucieczka tej grupy wiekowej do dużych miast i zagranicę. Nakłada się na to malejący potencjał demograficzny związany z migracją i ujemnym przyrostem naturalnym w większości gmin. Szansą jest zatrzymanie odpływu ludzi młodych, osadnictwo rekreacyjne i na stałe ludzi z okolicznych miast. Analizowane gminy mają ogromny, jedyny w swoim rodzaju potencjał środowiskowy, kulturowy, gospodarczy i społeczny. Nawet niewielkie wsparcie umożliwiające integrację ludzi, branż i ofert w ramach „Krzemiennego Kręgu” może być dobrym impulsem do rozwoju społeczności wiejskich i lokalnej gospodarki. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 40 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 4. Określenie celów ogólnych i szczegółowych LSR Struktura części planistycznej LSR została wypracowana od ogółu do szczegółu według schematu przedstawionego na poniższym schemacie. W pierwszym rzędzie opracowano wizję i misję obszaru działania LGD „Krzemienny Krąg”, które należą do kluczowych elementów strategii. W wizji zaznaczyły się cele ogólne i szczegółowe, w których będzie realizowana LSR, natomiast w każdym z celów szczegółowych przedsięwzięcia, które będą zmierzać do osiągnięcia celu wizji i misji. Realizacja celów ogólnych i szczegółowych możliwa będzie tylko poprzez wykonanie całego szeregu zadań opisanych w preferowanym zakresie operacji. W fazie wdrażania LSR będzie niezbędne opracowanie (wykonanie studium wykonalności) całego szeregu projektów. Dzięki tej metodologii LSR dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” staje się świadomym i ukierunkowanym procesem podejmowania decyzji. Cele ogólne, które powinny zostać osiągnięte poprzez wdrażanie Lokalnej Strategii Rozwoju zostały określone w oparciu o wyniki przeprowadzonej analizy SWOT oraz przy wykorzystaniu rezultatów spotkań warsztatowych z przedstawicielami społeczności lokalnej zamieszkującej obszar „Krzemiennego Kręgu”. Przyjęto cztery cele ogólne, które zostały zorientowane na: podniesienie świadomości znaczenia środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego w zrównoważonym rozwoju oraz wzmacnianie poczucia tożsamości mieszkańców poprzez kultywowanie tradycji, rozwój kultury i pobudzanie aktywności społecznej, efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych, kulturowych i przyrodniczych dla celów turystycznych i okołoturystycznych, zapewniając ich trwałą dostępność dla obecnego i przyszłych pokoleń, zapewnienie warunków efektywnej sprzedaży produktów lokalnych i atrakcji turystycznych regionu, rozwój nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości oraz rozwój społeczeństwa informacyjnego; Należy przypomnieć, że Lokalna Strategia Rozwoju stanowi kontynuację myślenia o rozwoju LGD „Krzemienny Krąg”, które zostało zapoczątkowane pracami nad Zintegrowaną Strategią Rozwoju Obszaru Wiejskich. Stąd też proponowane cele są skorelowane z celami realizowanymi przez LGD we wcześniejszym okresie programowania. Struktura ustalonych celów przedstawia się w następujący sposób: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 41 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” WIZJA Region widzimy jako obszar zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego - ekorozwoju, opartego na czystym środowisku przyrodniczym, dziedzictwie historyczno-kulturowym, który dzięki partnerskiej współpracy samorządów, przedsiębiorstw i organizacji społecznych, stworzy obecnym i przyszłym mieszkańcom tego regionu warunki do lepszej jakości życia, a odwiedzającym go turystom warunki do atrakcyjnego wypoczynku i rekreacji. MISJA Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” to sposób rozwiązywania problemów gospodarczych, społecznych i ekologicznych regionu metodą partnerską, polegającą na łączeniu zasobów, kompetencji i możliwości samorządu terytorialnego, organizacji gospodarczych i społecznych, celem wypracowania zintegrowanych i skoordynowanych działań, mających na celu efektywną realizację przyjętej wspólnie wizji. CELE OGÓLNE Cel ogólny 1 Podniesienie świadomości znaczenia środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego w zrównoważonym rozwoju oraz wzmacnianie poczucia tożsamości mieszkańców poprzez kultywowanie tradycji, rozwój kultury i pobudzanie aktywności społecznej. Cel ogólny 2 Efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych, kulturowych i przyrodniczych dla celów turystycznych i okołoturystycznych, zapewniając ich trwałą dostępność dla obecnego i przyszłych pokoleń. Cel ogólny 3 Zapewnienie warunków efektywnej sprzedaży produktów lokalnych i atrakcji turystycznych regionu Cel ogólny 4 Rozwój nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości oraz rozwój społeczeństwa informacyjnego. CELE SZCZEGÓŁOWE Cel szczegółowy 1 Stworzenie funkcjonalnej bazy informacyjnej o dziedzictwie historycznym, kulturowym i przyrodniczym. Cel szczegółowy 1 Opis i publikacje funkcjonujących produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych. Cel szczegółowy 1 Badania marketingowe regionalnego rynku turystycznego. Cel szczegółowy 1 Wdrożenie i wykorzystanie nowoczesnych technik teleinformatycznych w edukacji, doradztwie, przedsiębiorczości i rolnictwie. Cel szczegółowy 2 Działalność na rzecz odnowy, rewitalizacji i zachowania obiektów nieożywionych oraz walorów przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych sprzyjających rozwojowi turystyki. Cel szczegółowy 2 Opracowanie koncepcji promocji funkcjonujących produktów, usług turystycznych i produktów turystycznych. Cel szczegółowy 2 Cel szczegółowy 2 Wsparcie systemu reklamy, promocji i marketingu rynku turystycznego. Zapewnienie mieszkańcom swobodnego i darmowego dostępu do zasobów teleinformatycznych. Cel szczegółowy 3 Cel szczegółowy 3 Wspieranie i współdziałanie na rzecz zwiększenia atrakcyjności regionu i poszerzenia oferty turystycznej oraz zwiększenie długości odpowiednio wytyczonych, przygotowanych, oznakowanych i wyposażonych szlaków turystycznych łączących atrakcje historyczne i przyrodnicze obszaru. Cel szczegółowy 3 Cel szczegółowy 3 Zwiększenie liczby podmiotów gospodarczych zajmujących się działalnością turystyczną, rękodzielniczą, rzemieślniczą, usługową oraz wzrost liczby nowo powstałych miejsc pracy w tych dziedzinach. Wsparcie i promocja zrównoważonego rozwoju regionu i aktywizacja społeczności lokalnych. Komercjalizacja atrakcji i usług turystycznych oraz marek produktu lokalnego. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 42 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 1.0 CEL OGÓLNY 1.1 1.2 1.3 CELE SZCZEGÓŁOWE Podniesienie świadomości znaczenia środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego w zrównoważonym rozwoju oraz wzmacnianie poczucia tożsamości mieszkańców poprzez kultywowanie tradycji, rozwój kultury i pobudzanie aktywności społecznej Stworzenie funkcjonalnej bazy informacyjnej o dziedzictwie historycznym, kulturowym i przyrodniczym. Działalność na rzecz odnowy, rewitalizacji i zachowania obiektów nieożywionych oraz walorów przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych sprzyjających rozwojowi turystyki. Wsparcie i promocja zrównoważonego rozwoju regionu i aktywizacja społeczności lokalnych. Wartość Źródło danych / Poziom wskaźnika / Wskaźniki oddziaływania celu głównego Jednostka miary 2009 2014 częstotliwość pomiaru Wzrost liczby produktów lokalnych z obszaru LGD na liście produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Wzrost liczby biletów sprzedanych w JuraPark Bałtów, Żywego Muzeum Porcelany w Ćmielowie i Kopalni Krzemienia Pasiastego w Krzemionkach w 2014 w porównaniu do 2009 Wskaźniki rezultatu dla celu szczegółowego w1.1 Liczba osób, które skorzystały z bazy informacyjnej o dziedzictwie obszaru LGD w1.2 Liczba osób, które zwiedziły obiekty i obszary objęte działaniami Liczba osób, które skorzystały ze zmodernizowanych obiektów oraz wzięły udział w zorganizowanych w1.3 wydarzeniach Lp. 1.1.1 1.1.2 1.2.1 1.2.2. 1.3.1 1.3.2 Wartość przeznaczona na wsparcie przedsięwzięcia Przedsięwzięcie Inwentaryzacja zasobów dziedzictwa historycznego, kulturowego i przyrodniczego Upowszechnianie i publikowanie w formie tradycyjnej i elektronicznej zasobów dziedzictwa historycznego, kulturowego i przyrodniczego Działania mające na celu odnowę, rewitalizację i zachowanie nieożywionych obiektów historycznych i sakralnych dla przyszłych pokoleń Patronacka ochrona obszarów lub obiektów o istotnych walorach przyrodniczych, kulturalnych, historycznych Wsparcie samoorganizacji mieszkańców poprzez nowatorskie formy i instrumenty działania NGO aktywizujące mieszkańców i przyczyniające się do integrowania obszaru oraz rozwiązywania jego istotnych problemów Integracja i pobudzanie aktywności mieszkańców – festyny, pikniki SUMA szt. 0 1 szt. 520 000 650 000 szt. szt. 0 0 20000 30000 szt. 0 30000 Dane MRiRW / na koniec 2014 Dane właścicieli obiektów / średniorocznie Dane LGD / corocznie Wskaźniki produktu dla przedsięwzięć Nazwa J.m. Źródło danych / częstotliwość pomiaru Wartość 150 000 zł Liczba zinwentaryzowanych elementów zasobów Sztuka 0 10 100 000 zł Liczba publikacji dotyczących zasobów Sztuka 0 10 0 10 0 5 Sztuka 0 20 Sztuka 0 50 Liczba obiektów odnowionych, 500 000 zł poddanych rewitalizacji i Sztuka zachowaniu Liczba obiektów i obszarów objętych 100 000 zł Sztuka patronatem 700 000 zł Liczba zmodernizowanych obiektów 516 000 zł Liczba zorganizowanych wydarzeń 2 066 000 zł Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Sprawozdania Beneficjentów / Corocznie 43 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Cel szczegółowy Podniesienie świadomości znaczenia środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego w zrównoważonym rozwoju oraz wzmacnianie poczucia tożsamości mieszkańców poprzez kultywowanie tradycji, rozwój kultury i pobudzanie aktywności społecznej. Działalność na rzecz odnowy, rewitalizacji i zachowania obiektów nieożywionych oraz Stworzenie funkcjonalnej bazy informacyjnej walorów przyrodniczych, o dziedzictwie historycznym, kulturowym i kulturowych i krajobrazowych przyrodniczym. sprzyjających rozwojowi turystyki. Cel ogólny Przedsięwzięcie Inwentaryzacja zasobów dziedzictwa historycznego, kulturowego i przyrodniczego. Upowszechnianie i publikowanie w formie tradycyjnej i elektronicznej zasobów dziedzictwa historycznego, kulturowego i przyrodniczego. Działania mające na celu odnowę, rewitalizację i zachowanie nieożywionych obiektów historycznych i sakralnych dla przyszłych pokoleń. Wdrażanie LSR Preferowany zakres operacji Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Małe projekty wykonanie ekspertyz w celu identyfikacji kluczowych zasobów naturalnych i kulturowych; działania archiwizujące i opisujące ludzi związanych z obszarem w przeszłości oraz ich historie, wydarzenia historyczne, słowniki gwary, podania i legendy, kulturę lokalną, dziedzictwo materialne obszaru, kuchnię lokalną i przyrodę Krzemiennego Kręgu; katalogowanie i archiwizowanie istotnych materiałów dokumentujących dziedzictwo historyczno-kulturowe i przyrodnicze obszaru. Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Małe projekty opracowanie i druk map i planów tematycznych, przewodników, informatorów, broszur, monografii, albumów; tworzenie tradycyjnych i internetowych baz danych; publikacje popularno-naukowe na temat specyfiki kulturowej obszaru; np. strój ludowy, muzyka, plastyka, architektura; organizacja imprez prezentujących i upowszechniających dziedzictwo przyrodniczo-kulturowe regionu. Różnicowanie Mikro Odnowa wsi rewitalizacja budynków zabytkowych użytkowanych na cele publiczne i obiektów małej architektury, konserwacja pomników historycznych, miejsc pamięci i cmentarzy, odnawianie elewacji i dachów w zabytkowych budynkach sakralnych; zakup i odnawianie obiektów charakterystycznych dla regionu lub tradycji budownictwa na cele społeczne; oznakowanie, zachowanie, odtworzenie, zabezpieczenie cennego dziedzictwa przyrodniczego, krajobrazowego, kulturowego; działania zabezpieczające zagrożone obiekty historyczne; wspieranie funkcjonowania lokalnych zabytków techniki; tworzenie regionalnych izb pamięci i tradycji; odbudowa i renowacja kościołów, cmentarzy, obiektów sakralnych, obiektów zabytkowych i kapliczek przydrożnych. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 44 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Małe projekty Patronacka ochrona obszarów lub obiektów o istotnych walorach przyrodniczych, kulturalnych, historycznych. Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Małe projekty Wsparcie i promocja zrównoważonego rozwoju regionu i aktywizacja społeczności lokalnych. rewitalizacja budynków zabytkowych użytkowanych na cele publiczne i obiektów małej architektury, konserwacja pomników historycznych, miejsc pamięci i cmentarzy, odnawianie elewacji i dachów w zabytkowych budynkach sakralnych; zakup i odnawianie obiektów charakterystycznych dla regionu lub tradycji budownictwa na cele społeczne; oznakowanie, zachowanie, odtworzenie, zabezpieczenie cennego dziedzictwa przyrodniczego, krajobrazowego, kulturowego; działania zabezpieczające zagrożone obiekty historyczne; wspieranie funkcjonowania lokalnych zabytków techniki; tworzenie regionalnych izb pamięci i tradycji; odbudowa i renowacja kościołów, cmentarzy, obiektów sakralnych, obiektów zabytkowych i kapliczek przydrożnych. bieżący patronat nad obszarami lub obiektami przyrodniczymi, kulturalnymi, historycznymi przez lokalne społeczności tj. grupy mieszkańców, firmy, szkoły, organizacje pozarządowych oraz utrzymywanie porządku, monitorowanie stanu, aktualizacje informacji i bieżąca ochrona; działania zabezpieczające zagrożone obiekty historyczne. bieżący patronat nad obszarami lub obiektami przyrodniczymi, kulturalnymi, historycznymi przez lokalne społeczności tj. grupy mieszkańców, firmy, szkoły, organizacje pozarządowych oraz utrzymywanie porządku, monitorowanie stanu, aktualizacje informacji i bieżąca ochrona; działania zabezpieczające zagrożone obiekty historyczne. Różnicowanie Mikro Wsparcie samoorganizacji mieszkańców poprzez nowatorskie formy i instrumenty działania NGO aktywizujące mieszkańców i przyczyniające się do integrowania obszaru oraz rozwiązywania jego istotnych problemów. Odnowa wsi Małe projekty remont i adaptacja świetlic wiejskich; remont i adaptacja remiz strażackich; remont i adaptacja wiejskich bibliotek; remont i adaptacja Wiejskich Centrów Informacji Turystycznej i Centrów Wspierania Turystyki; remont i adaptacja wiejskich ośrodków kultury. wspieranie liderów i organizacji poprzez organizację szkoleń, wsparcie doradczego, seminariów i konferencji; systemowe wspieranie działalności stowarzyszeń i zorganizowanych struktur społecznych w pozyskiwaniu środków finansowych na funkcjonowanie i realizację celów statutowych ; Szkolenia kadr i beneficjentów biorących udział we wdrażaniu LSR; wsparcie inicjatyw oferujących integrację mieszkańców i organizację czasu wolnego; projekty w zakresie informatyzacji organizacji pozarządowych działających na rzecz społeczności lokalnej; wymiana doświadczeń z organizacjami pozarządowymi na obszarach wiejskich w Polsce i UE, wspieranie wolontariatu; upowszechnianie dobrych przykładów i dobrych praktyk. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 45 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Integracja i pobudzanie aktywności mieszkańców – festyny, pikniki. Małe projekty warsztaty artystyczno–edukacyjne oraz wsparcie przedsięwzięć związanych z kultywowaniem ginących zawodów; realizacja programów edukacji przyrodniczo – regionalnej skierowanych dla dzieci, młodzieży i dorosłych; wsparcie zespołów ludowych, śpiewaczy folklorystycznych, instytucji kultywujących lokalne tradycje oraz organizowanych imprez folklorystycznych, obrzędowych i festynów promujących kulturę, tradycję czy historie społeczności lokalnej; wsparcie aktywności ośrodków kultury, bibliotek, świetlic, organizacji NGO w zakresie animowania i rozwijania działań kulturalno-sportowo-rozrywkowych; organizacja widowisk historycznych; wyposażenie w materiały, środki i elementy pozwalające na organizację lokalnych imprez i wydarzeń; opracowanie, druk i dystrybucja materiałów promujących aktywność mieszkańców; organizacja przedsięwzięć prezentujących wyroby lokalne, twórców ludowych i rękodzielników. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 46 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 2.0 2.1 2.2 Efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych, kulturowych i przyrodniczych dla celów turystycznych i okołoturystycznych, zapewniając ich trwałą dostępność dla obecnego i przyszłych pokoleń CEL OGÓLNY Opis i publikacje funkcjonujących produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych. Opracowanie koncepcji promocji funkcjonujących produktów, usług turystycznych i produktów turystycznych. Wspieranie i współdziałanie na rzecz zwiększenia atrakcyjności regionu i poszerzenia oferty turystycznej oraz zwiększenie długości odpowiednio wytyczonych, przygotowanych, oznakowanych i wyposażonych szlaków turystycznych łączących atrakcje historyczne i przyrodnicze obszaru. CELE SZCZEGÓŁOWE 2.3 Poziom wskaźnika / Jednostka miary Wskaźniki oddziaływania dla celu głównego 2009 do 2014 Wzrost gospodarstw agroturystycznych funkcjonujących na obszarze LGD szt. 20 40 Wzrost liczby biletów sprzedanych w JuraPark Bałtów, Żywego Muzeum Porcelany w Ćmielowie i Kopalni Krzemienia Pasiastego w Krzemionkach w 2014 w porównaniu do 2009 szt. 520 000 650 000 Wskaźniki rezultatu dla celów szczegółowych Liczba odbiorców publikacji i osób korzystających z zinwentaryzowanych elementów zasobów Osoba 0 20000 w2.2 Liczba produktów turystycznych objętych nowymi koncepcjami i strategiami promocyjnymi Osoba 0 10 w2.3 Liczba osób korzystających z nowopowstałej infrastruktury 2.1.1 Inwentaryzacja produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych 100 000 zł Nazwa Liczba zinwentaryzowanych elementów zasobów Upowszechnianie i publikowanie w formie tradycyjnej i 2.1.2 elektronicznej produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych. 100 000 zł Liczba publikacji Wspieranie działań związanych z tworzeniem koncepcji i strategii 2.2.1 promocyjnych funkcjonujących produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych 200 000 zł promocyjnych Tworzenie i remont małej infrastruktury turystycznej, sportowej i obiektów publicznych 2.3.1 Tworzenie i sieciowanie atrakcji turystycznych regionu Wytyczanie nowych szlaków turystycznych wraz z budową małej 2.3.2 infrastruktury 2.2.2 SUMA Dane właścicieli obiektów / średniorocznie Dane LGD / corocznie Osoba 0 60 000 Wskaźniki produktu dla przedsięwzięć Wartość przedsięwzięcia Przedsięwzięcie Dane z gmin objętych LSR / do końca 2014 w2.1 Lp. Źródło danych / częstotliwość pomiaru Liczba koncepcji i strategii Liczba stworzonych lub 1 000 000 zł wyremontowanych obiektów 150 000 zł Liczba stworzonych sieci atrakcji Liczba nowopowstałej infrastruktury 150 000 zł turystycznej J. m. Źródło danych / częstotliwość pomiaru Wartość Sztuka 0 10 Sztuka 0 5 Sztuka 0 3 Sztuka 0 20 Sztuka 0 2 Sztuka 0 2 Sprawozdania Beneficjentów / Corocznie 1 700 000 zł Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 47 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Opis i publikacje funkcjonujących produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych Cel szczegółowy Opracowanie i wdrożenie koncepcji promocji funkcjonujących produktów, usług turystycznych i produktów turystycznych. Efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych, kulturowych i przyrodniczych dla celów turystycznych i okołturystycznych, zapewniając ich trwałą dostępność dla obecnego i przyszłych pokoleń. Cel ogólny Przedsięwzięcie Inwentaryzacja produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych Upowszechnianie i publikowanie w formie tradycyjnej i elektronicznej produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych. Wdrażanie LSR Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Małe projekty Preferowany zakres operacji wykonanie ekspertyz w celu identyfikacji produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych; działania archiwizujące i opisujące produkty, usługi turystyczne i produkty lokalne Krzemiennego Kręgu; katalogowanie i archiwizowanie istotnych materiałów dokumentujących produkty, usługi turystyczne i produkty lokalne. opracowanie i druk map i planów tematycznych, przewodników, informatorów, broszur, monografii, albumów; publikacje popularno-naukowe na temat produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych; organizacja imprez prezentujących i upowszechniających produkty, usługi turystyczne i produkty lokalne; opracowanie i udostępnienie tradycyjnej i internetowej bazy informacyjnej o produktach, usługach turystycznych i produktach lokalnych; organizacja konkursów wiedzy o regionie. tworzenie programu promocji produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych; tworzenie koncepcji spójnego oznakowania szlaków i atrakcji turystycznych; tworzenia strategii promocji produktu turystycznego; szkolenia z zakresu tworzenia strategii promocji produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych. Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Małe projekty Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Wspieranie działań związanych z tworzeniem koncepcji i strategii promocyjnych funkcjonujących produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych. Małe projekty Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 48 Wspieranie i współdziałanie na rzecz zwiększenia atrakcyjności regionu i poszerzenia oferty turystycznej oraz zwiększenie długości odpowiednio wytyczonych, przygotowanych, oznakowanych i wyposażonych szlaków turystycznych łączących atrakcje historyczne i przyrodnicze obszaru. Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Tworzenie i remont małej infrastruktury turystycznej, sportowej i obiektów publicznych. Małe projekty opracowanie koncepcji planów odnowy miejscowości; budowa, przebudowa, remont, wyposażenie obiektów publicznych pełniących funkcję kulturalne i sportowe w tym: place zabaw, boiska sportowe,, mała architektura, świetlica, sale wiejskie; kształtowanie centrów wsi w tym: place, parkingi, chodniki, oświetlenia; urządzenie i porządkowanie terenów zielonych; zagospodarowanie zbiorników i cieków wodnych; wyburzenia i rozbiórki zdewastowanych budynków w celu nadanie terenowi lub obiektowi nowej funkcji; zakup i odnawianie obiektów charakterystycznych dla regionu lub tradycji budownictwa na cele społeczne; remont i wyposażenie muzeów; dostosowanie lokalnej infrastruktury do obowiązujących norm bezpieczeństwa,; nasadzenia tradycyjnej roślinności oraz starych odmian roślin w centrach miejscowości oraz wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych; likwidacja barier architektonicznych w przestrzeni publicznej; tworzenie Izb Tradycji Lokalnej i Izb Regionalnych. opracowanie koncepcji planów odnowy miejscowości; budowa, przebudowa, remont, wyposażenie obiektów publicznych pełniących funkcję kulturalne i sportowe w tym: place zabaw, boiska sportowe,, mała architektura, świetlica, sale wiejskie; budowa, przebudowa, remont, adaptacja, wyposażenie obiektów i miejsc pełniących funkcje turystyczne i okołoturystyczne; kształtowanie centrów wsi w tym: place, parkingi, chodniki, oświetlenia; urządzenie i porządkowanie terenów zielonych; zagospodarowanie zbiorników i cieków wodnych; wyburzenia i rozbiórki zdewastowanych budynków w celu nadanie terenowi lub obiektowi nowej funkcji; zakup i odnawianie obiektów charakterystycznych dla regionu lub tradycji budownictwa na cele społeczne; remont i wyposażenie muzeów; dostosowanie lokalnej infrastruktury do obowiązujących norm bezpieczeństwa; nasadzenia tradycyjnej roślinności oraz starych odmian roślin w centrach miejscowości oraz wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych; likwidacja barier architektonicznych w przestrzeni publicznej; tworzenie Izb Tradycji Lokalnej i Izb Regionalnych. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 49 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Tworzenie i sieciowanie atrakcji turystycznych regionu Małe projekty działania zmierzające do koordynacji oferty turystycznej lokalnych podmiotów, tworzenia pakietów produktów i ich promowania w otoczeniu; działania zmierzające do wzajemnego promowania się przez podmioty oferujące usługi turystyczne; organizacja punktów informacji turystycznej na obszarze , w tym internetowa informacja turystyczna wraz z systemem organizacji pobytu; połączenie działań realizowanych przez różne podmioty – działania samorządu lokalnego w partnerstwie z zainteresowanymi podmiotami; tworzenie klastrów turystycznych; opracowanie i druk wspólnych ofert promujących jednocześnie kilka atrakcji turystycznych. Różnicowanie Mikro Wytyczanie nowych szlaków turystycznych wraz z budową małej infrastruktury. Odnowa wsi Małe projekty modernizacja infrastruktury istniejących szlaków turystycznych; tworzenie systemu tras i szlaków rowerowych, pieszych, konnych i wodnych w tym Bursztynowego Szlaku – Greenways; tworzenie i odnawianie małej infrastruktury turystycznej tj. punkty i wieże widokowe, miejsca postojowe, wiaty, tablice informacyjne itp.; utworzenie miejsc rekreacyjno – wypoczynkowych przy atrakcjach turystycznych. modernizacja infrastruktury istniejących szlaków turystycznych tworzenie systemu tras i szlaków rowerowych, pieszych, konnych i wodnych w tym Bursztynowego Szlaku – Greenways; tworzenie i odnawianie małej infrastruktury turystycznej tj. punkty i wieże widokowe, miejsca postojowe, wiaty, tablice informacyjne itp.; utworzenie miejsc rekreacyjno – wypoczynkowych przy atrakcjach turystycznych. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 50 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 3.0 3.1 3.2 3.3 CEL OGÓLNY Zapewnienie warunków efektywnej sprzedaży produktów lokalnych i atrakcji turystycznych regionu Badania marketingowe regionalnego rynku turystycznego. CELE SZCZEGÓŁOWE Wsparcie systemu reklamy, promocji i marketingu rynku turystycznego. Komercjalizacja atrakcji i usług turystycznych oraz marek produktu lokalnego. Poziom wskaźnika / Jednostka miary Wskaźniki oddziaływania dla celu głównego Wzrost liczby pomiotów gospodarczych zarejestrowanych w ewidencji działalności gospodarczych każdej z gmin LGD Wzrost liczby biletów sprzedanych w JuraPark Bałtów, Żywego Muzeum Porcelany w Ćmielowie i Kopalni Krzemienia Pasiastego w Krzemionkach w 2014 w porównaniu do 2009 w3.1 Wskaźniki rezultatu dla celów szczegółowych Liczba zmienionych dokumentów planistycznych gmin z terenu LGD w zwiazku z przedstawieniem wyników badań 2009 do 2014 szt. 3 504 3604 szt. 520 000 650 000 szt. 0 10 Liczba uczestników zorganizowanych imprez i wydarzeń szt. 0 100 000 w.3.3 Liczba nowych komercyjnych produktów turystycznych powstałych w ramach reaizacji LSROW szt. 0 5 3.1.1 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.3.1 3.3.2 Wartość przedsięwzięcia Przedsięwzięcie Badania, ekspertyzy i analizy dotyczące regionalnego rynku turystycznego Działania mające na celu promocję produktów i usług turystycznych Wspieranie i organizowanie imprez i wydarzeń o charakterze kulturalnym, sportowym i rekreacyjnym Wykreowanie i promocja nowych atrakcji i usług turystycznych oraz marki produktu lokalnego Wzmacnianie atrakcyjnych i konkurencyjnych produktów lokalnych, atrakcji i usług turystycznych regionu Certyfikacja produktów i usług turystycznych oraz okołoturystycznych SUMA Dane z gmin objętych LSR / do końca 2014 Dane właścicieli obiektów / średniorocznie w3.2 Lp. Źródło danych / częstotliwość pomiaru Dane LGD / corocznie Wskaźniki produktu dla przedsięwzięć Nazwa Liczba przeprowadzonych badań, ekspertyz lub analiz Liczba wydarzeń promujących produkty i usługi 300 000 zł turystyczne 100 000 zł 500 000 zł Liczba zorganizowanych imprez i wydarzeń 300 000 zł Liczba zorganizowanych wydarzeń Liczba działań wzmacniających produkty, trakcje i 300 000 zł usługi turystyczne regionu Liczba produktów i usług turystycznych oraz 100 000 zł okołoturystycznych które otrzymały certyfikat J. m. Źródło danych / częstotliwość pomiaru Wartość Sztuka 0 4 Sztuka 0 20 Sztuka 0 30 Sztuka 0 10 Sztuka 0 10 Sztuka 0 1 Sprawozdania Beneficjentów / Corocznie 1 600 000 zł Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 51 Cel szczegółowy Przedsięwzięcie Badania, ekspertyzy i analizy dotyczące regionalnego rynku turystycznego. Wdrażanie LSR Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Małe projekty Preferowany zakres operacji przeprowadzanie i publikowanie badań rynkowych dotyczących regionalnego rynku turystycznego; przeprowadzanie i publikowanie analiz rynkowych dotyczących regionalnego rynku turystycznego; opracowanie i publikowanie ekspertyz dotyczących regionalnego rynku turystycznego. organizacja targów i imprez promujących region; organizacja kampanii promocyjnych w tym outdoor-owych. opracowanie i druk materiałów promocyjno – informacyjnych; wspieranie tworzenia zintegrowanego systemu informacji w Internecie; udział w targach i imprezach turystycznych regionalnych, krajowych i zagranicznych; organizacja targów i imprez promujących region; promocja marki turystycznej „Bursztynowy Szlak – Greenways” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Szlak Żółwia i Dinozaura” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Gębą Stąd - Gombrowicz” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Tradycje przemysłowe dawnych epok” i jej atrakcji turystycznych; opracowanie i realizacja spójnej koncepcji wizualizacji atrakcji turystycznych; wspieranie powstawania ekspozycji ilustrujących dziedzictwo i atrakcje obszaru; ujednolicenie wizualne narzędzi systemu informacji turystycznej – publikacje, informatory, mapy, przewodniki; organizacja kampanii promocyjnych w tym outdoor-owych; organizacja Study Press-ów dla dziennikarzy krajowych i zagranicznych; organizacja Study Tour-ów dla branży turystycznej i około turystycznej; organizacja wydarzeń związanych z promocją i sprzedażą produktów lokalnych; wspieranie i tworzenie punktów informacji turystycznej; organizacja konkursów. organizacja imprez promujących region lub konkretne produkty– Inicjatywy na Bursztynowym Szlaku; organizacja imprez promujących region lub konkretne produkty– Łączymy się w Krzemiennym Kręgu; organizacja imprezy promującej region – Ogólnopolski Piknik Gombrowiczowski; organizacja imprezy promującej region – Świętokrzyski Piknik Jurajski; organizacja imprezy promującej region – Bliżej Natury; organizacja imprezy promującej region – Dzień Ceramika; organizacja imprezy promującej region – Festiwal Promocji i Lansu „Ściernisko”. Różnicowanie Wsparcie systemu reklamy, promocji i marketingu rynku turystycznego Zapewnienie warunków efektywnej sprzedaży produktów lokalnych i atrakcji turystycznych regionu Cel ogólny .Badania marketingowe regionalnego rynku turystycznego Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Mikro Odnowa wsi Działania mające na celu promocję produktów i usług turystycznych. Wspieranie i organizowanie imprez i wydarzeń o charakterze kulturalnym, sportowym i rekreacyjnym. Małe projekty Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Małe projekty Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 52 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Różnicowanie Wykreowanie i promocja nowych atrakcji i usług turystycznych oraz marki produktu lokalnego. Mikro Komercjalizacja atrakcji i usług turystycznych oraz marek produktu lokalnego Certyfikacja produktów i usług turystycznych oraz okołoturystycznych. tworzenie i wspieranie nowych atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Bursztynowy Szlak – Greenways” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Szlak Żółwia i Dinozaura” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Gębą Stąd - Gombrowicz” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Tradycje przemysłowe dawnych epok” i jej atrakcji turystycznych; tworzenie i wspieranie nowych atrakcji turystycznych; tworzenie, wspieranie i rozwijanie Questingu - jako metody interpretacji turystyki dziedzictwa. tworzenie i wspieranie nowych atrakcji turystycznych. promocja marki turystycznej „Bursztynowy Szlak – Greenways” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Szlak Żółwia i Dinozaura” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Gębą Stąd - Gombrowicz” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Tradycje przemysłowe dawnych epok” i jej atrakcji turystycznych; tworzenie, wspieranie i rozwijanie Questingu - jako metody interpretacji turystyki dziedzictwa. tworzenie i wspieranie nowych atrakcji turystycznych. promocja marki turystycznej „Bursztynowy Szlak – Greenways” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Szlak Żółwia i Dinozaura” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Gębą Stąd - Gombrowicz” i jej atrakcji turystycznych; promocja marki turystycznej „Tradycje przemysłowe dawnych epok” i jej atrakcji turystycznych; tworzenie, wspieranie i rozwijanie Questingu - jako metody interpretacji turystyki dziedzictwa. organizacja wydarzeń związanych z promocją i sprzedażą produktów lokalnych, atrakcji i usług turystycznych; działania edukacyjno-doradcze- szkoleniowe w zakresie rozwoju i sprzedaży usług turystycznych; wspieranie kreowania i rozwoju nowych marek turystycznych; utworzenie sieci punktów sprzedaży produktów lokalnych i usług z terenu LGD poprzez hotele, pensjonaty, muzea, Izby Tradycji, wybrane sklepy. certyfikacja produktów i usług turystycznych i okołoturystycznych; certyfikacja produktów lokalnych; pomoc w uzyskaniu certyfikatu – „Czysta Turystyka” pomoc w uzyskaniu certyfikatu – „Przyjazny rower” pomoc w uzyskaniu certyfikatu – „Czysty biznes” pomoc producentom lokalnym w wpisaniu produktów na Listę Produktów Tradycyjnych; wsparcie uczestnictwa producentów produktów lokalnych w imprezach lokalnych, regionalnych i krajowych. Odnowa wsi Małe projekty Wzmacnianie atrakcyjnych i konkurencyjnych produktów lokalnych, atrakcji i usług turystycznych regionu. Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Małe projekty Różnicowanie Mikro Odnowa wsi Małe projekty Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 53 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 4.0 Rozwój nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości oraz rozwój społeczeństwa informacyjnego CEL OGÓLNY 4.1 4.2 Wdrożenie i wykorzystanie nowoczesnych technik teleinformatycznych w edukacji, doradztwie, przedsiębiorczości i rolnictwie. Zapewnienie mieszkańcom swobodnego i darmowego dostępu do zasobów teleinformatycznych. CELE SZCZEGÓŁOWE Zwiększenie liczby podmiotów gospodarczych zajmujących się działalnością turystyczną, rękodzielniczą, rzemieślniczą, usługową oraz wzrost liczby nowo powstałych miejsc pracy w tych dziedzinach. 4.3 Poziom wskaźnika / Jednostka miary Wskaźniki oddziaływania dla celu głównego 2009 do 2014 Wzrost liczby pomiotów gospodarczych zarejestrowanych w ewidencji działalności gospodarczych każdej z gmin LGD szt. 3 504 3604 Wzrost liczby biletów sprzedanych w JuraPark Bałtów, Żywego Muzeum Porcelany w Ćmielowie i Kopalni Krzemienia Pasiastego w Krzemionkach w 2014 w porównaniu do 2009 szt. 520 000 650 000 w4.1 w4.2 w4.3 Lp. Wskaźniki rezultatu dla celów szczegółowych Liczba wdrożonych i wykorzystanych nowoczesnych technik teleinformatycznych Liczba mieszkańców korzystających ze swobodnego i darmowego dostępu do zasobów teleinformatycznych Liczba nowopowstałych miejsc pracy Wartość przedsięwzięcia Przedsięwzięcie szt. 0 2 szt. 0 3 000 szt. 0 20 Wskaźniki produktu dla przedsięwzięć Nazwa J. m. Liczba nowych technologii i 100 000 zł informacji know-how zastosowanych w dofinansowanych projektach Sztuka 0 3 Prowadzenie działań teleinformatycznych ze szczególnym 4.2.1 uwzględnieniem problematyki pozyskiwania, zapisu, przetwarzania i analizy oraz gospodarki informacją 150 000 zł Liczba przeprowadzonych działań Sztuka 0 1 Sztuka 0 5 800 000 zł nowoutworzonych Sztuka 0 15 700 000 zł Liczba wspartych przedsięwzięć i usług Sztuka 0 10 Sztuka 0 10 Tworzenie miejsc z darmowym lub tanim dostępem do Internetu i sprzętu IT Wsparcie i wzrost liczby podmiotów gospodarczych zajmujących 4.3.1 się tradycyjnym rzemiosłem, działalnością artystyczną, turystyczną i okołoturystyczną Wsparcie przedsięwzięć i usług mających charakter osiągania 4.3.2 pozarolniczych źródeł dochodu Wsparcie i wzrost liczby podmiotów gospodarczych zajmujących 4.3.3 się usługami agroturystycznymi, hotelarskimi, gastronomicznymi SUMA Liczba udostępnionych stanowisk 100 000 zł komputerowych Liczba podmiotów wspartych oraz Liczba podmiotów wspartych oraz 1 000 000 zł nowoutworzonych Dane z gmin objętych LSR / do końca 2014 Dane właścicieli obiektów / średniorocznie Dane LGD / corocznie Źródło danych / częstotliwość pomiaru Wartość Zastosowanie nowych informacji know-how i nowych technologii 4.1.1 w celu podniesienia konkurencyjności produktów i usług obszarów wiejskich 4.2.2 Źródło danych / częstotliwość pomiaru Sprawozdania Beneficjentów / Corocznie 2 850 000 zł Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 54 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Cel szczegółowy Wdrożenie i wykorzystanie nowoczesnych technik teleinformatycznych w edukacji, doradztwie, przedsiębiorczości i rolnictwie. Przedsięwzięcie Wdrażanie LSR Różnicowanie Zastosowanie informacji know-how i nowych technologii w celu podniesienia konkurencyjności produktów i usług obszarów wiejskich. Mikro Preferowany zakres operacji wspieranie i tworzenie usług i działań z wykorzystaniem nowych technologii oraz informacji know-how w celu promocji gospodarczo-turystycznej regionu. wspieranie i tworzenie usług i działań z wykorzystaniem nowych technologii oraz informacji know-how w celu promocji gospodarczo-turystycznej regionu. Odnowa wsi Małe projekty wspieranie i tworzenie usług i działań z wykorzystaniem nowych technologii oraz informacji know-how w celu promocji gospodarczo-turystycznej regionu; organizacja szkoleń, konferencji i seminariów o tematyce nowych technologii oraz informacji know-how. Różnicowanie Zapewnienie mieszkańcom swobodnego i darmowego dostępu do zasobów teleinformatycznych Rozwój nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości oraz rozwój społeczeństwa informacyjnego. Cel ogólny Prowadzenie działań teleinformatycznych ze szczególnym uwzględnieniem problematyki pozyskiwania, zapisu, przetwarzania i analizy oraz gospodarki informacją. Tworzenie miejsc z darmowym lub tanim dostępem do Internetu i sprzętu IT. Mikro tworzenie i administrowanie internetowymi danymi przestrzennymi; Geoportal – Interaktywny Przewodnik Turystyczny- tworzenie i administrowanie narzędziami służącymi promocji regionu; tworzenie i administrowanie systemów zarządzających gminami; tworzenie i zarządzanie wizytówkami 3D usług, atrakcji turystycznych i produktów lokalnych. Odnowa wsi Małe projekty Różnicowanie Mikro Odnowa wsi tworzenie i administrowanie internetowymi danymi przestrzennymi; Geoportal – Interaktywny Przewodnik Turystyczny- tworzenie i administrowanie narzędziami służącymi promocji regionu; tworzenie i administrowanie systemów zarządzających gminami; tworzenie i zarządzanie wizytówkami 3D usług, atrakcji turystycznych i produktów lokalnych; wsparcie wielofunkcyjnego rozwoju i aktywizacja gospodarcza obszarów wiejskich poprzez tworzenie działań z wykorzystaniem narzędzi teleinformatycznych. wspieranie i tworzenie wiejskich telecentrów – Telechat; wspieranie i tworzenie kawiarenek internetowych vs. Internet dla Każdego; wspieranie i tworzenie Informatycznych Centrów Przedsiębiorczości. wspieranie i tworzenie Centrów Komunikacji Społecznej; wspieranie i tworzenie Gminnych Centrów Informacji. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 55 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Zwiększenie liczby podmiotów gospodarczych zajmujących się działalnością turystyczną, rękodzielniczą, rzemieślniczą, usługową oraz wzrost liczby nowo powstałych miejsc pracy w tych dziedzinach. Małe projekty Różnicowanie Wsparcie i wzrost liczby podmiotów gospodarczych zajmujących się tradycyjnym rzemiosłem, działalnością artystyczną, turystyczną i okołoturystyczną. wspieranie i tworzenie wiejskich telecentrów – Telechat; wspieranie i tworzenie Centrów Komunikacji Społecznej; wspieranie i tworzenie Gminnych Centrów Informacji; wspieranie i tworzenie kawiarenek internetowych vs. Internet dla Każdego; wspieranie i tworzenie Informatycznych Centrów Przedsiębiorczości. wsparcie tworzenia lokalnych galerii przedmiotu, produktu lokalnego czy sklepików z produktami lokalnymi; wsparcie dla tworzących lub istniejących usług rzemieślniczych i lokalnych artystów w zakresie: promowania działalności, komercjalizacji produktów, przywracania tradycyjnych technologii, wsparcie dla tworzących lub istniejących lokalnych aktywności rzemieślniczych i rękodzielniczych: garncarstwo, ceramika, kowalstwo, artystyczna obróbka drewna, wikliniarstwo, młynarstwo, tkactwo, produkty kulinarne, wyroby spożywcze; wsparcie lokalnych artystów w procesie wprowadzania wyników ich pracy artystycznej na otwarty rynek. wsparcie tworzenia lokalnych galerii przedmiotu, produktu lokalnego czy sklepików z produktami lokalnymi; wsparcie dla tworzących lub istniejących usług rzemieślniczych i lokalnych artystów w zakresie: promowania działalności, komercjalizacji produktów, przywracania tradycyjnych technologii; wsparcie dla tworzących lub istniejących lokalnych aktywności rzemieślniczych i rękodzielniczych: garncarstwo, ceramika, kowalstwo, artystyczna obróbka drewna, wikliniarstwo, młynarstwo, tkactwo, produkty kulinarne, wyroby spożywcze; wsparcie lokalnych artystów w procesie wprowadzania wyników ich pracy artystycznej na otwarty rynek. Mikro Odnowa wsi Małe projekty szkolenia producentów i wytwórców w zakresie produktu lokalnego, marketingu i sprzedaży; szkolenia specjalistyczne z zakresu agroturystyki, gastronomii, hotelarstwa, rzemiosła artystycznego, dobrych przykładów przeprofilowania działalności; informacja, szkolenia i warsztaty kierowane do mieszkańców wsi na temat pozarolniczych źródeł dochodów i zakładania działalności gospodarczej; doradztwo i szkolenia kompetencji społecznych dla osób odchodzących z rolnictwa; wsparcie i tworzenie działalności organizacji branżowych, spółdzielni producenckich czy klastrów, sadowniczych, pszczelarskich,, kamieniarskich, garncarskich, turystycznych, agroturystycznych; organizacja spotkań konferencyjnych, warsztatowych, wyjazdów studyjnych; wsparcie uczestnictwa producentów produktów lokalnych w imprezach lokalnych, regionalnych i krajowych; wsparcie organizacyjne i finansowe wytwarzania spożywczych produktów lokalnych w tym: sery, wina, miody, mięsa i wędliny, piwa, zioła. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 56 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wsparcie przedsięwzięć i usług mających charakter osiągania pozarolniczych źródeł dochodu. Różnicowanie Mikro wspieranie i tworzenie działalności - produkcja szkółkarstwa – rośliny ozdobne, owocowe, dekoracyjne; wspieranie i tworzenie działalności - hodowla zwierząt, ptaków ozdobnych, egzotycznych; wspieranie i tworzenie działalności - firm doradczych i konsultingowych; wspieranie i tworzenie działalności - szkół językowych, kursów kwalifikacyjnych, komputerowych itp.; wspieranie i tworzenie działalności - projektowanie wnętrz i elementów małej architektury, planowanie ogrodów; wspieranie i tworzenie działalności - przetwórstwa rolno – spożywczego (budowa przechowalni, magazynów, chłodni i przetwórni); wspieranie i tworzenie działalności - montaż i serwisowanie przydomowych oczyszczalni ścieków; wspieranie i tworzenie działalności - rachunkowość oraz doradztwo prawno – gospodarcze i informatyczne; wspieranie i tworzenie zaplecza motoryzacyjnego -mechanika pojazdowa, myjnia samochodowa, wulkanizacja; wspieranie i tworzenie bazy magazynowej i logistycznej; wspieranie i tworzenie plantacji roślin energetycznych; wspieranie i tworzenie działalności - rachunkowość oraz doradztwo prawno – gospodarcze i informatyczne; wspieranie i tworzenie działalności - produkcja biopaliw i energii ze źródeł odnawialnych; wspieranie i tworzenie działalności - przetwórstwo produktów rolnych i leśnych; wspieranie i tworzenie innych usług i produkcji na rzecz lokalnych społeczności. wspieranie i tworzenie działalności - produkcja szkółkarstwa – rośliny ozdobne, owocowe, dekoracyjne; wspieranie i tworzenie działalności - hodowla zwierząt, ptaków ozdobnych, egzotycznych; wspieranie i tworzenie działalności - firm doradczych i konsultingowych; wspieranie i tworzenie działalności - szkół językowych, kursów kwalifikacyjnych, komputerowych itp.; wspieranie i tworzenie działalności - projektowanie wnętrz i elementów małej architektury, planowanie ogrodów; wspieranie i tworzenie działalności - przetwórstwa rolno – spożywczego (budowa przechowalni, magazynów, chłodni i przetwórni); wspieranie i tworzenie działalności - montaż i serwisowanie przydomowych oczyszczalni ścieków; wspieranie i tworzenie działalności - rachunkowość oraz doradztwo prawno – gospodarcze i informatyczne; wspieranie i tworzenie zaplecza motoryzacyjnego -mechanika pojazdowa, myjnia samochodowa, wulkanizacja; wspieranie i tworzenie bazy magazynowej i logistycznej; wspieranie i tworzenie plantacji roślin energetycznych; wspieranie i tworzenie działalności - rachunkowość oraz doradztwo prawno – gospodarcze i informatyczne; wspieranie i tworzenie działalności - produkcja biopaliw i energii ze źródeł odnawialnych; wspieranie i tworzenie działalności - przetwórstwo produktów rolnych i leśnych; wspieranie i tworzenie innych usług i produkcji na rzecz lokalnych społeczności. Odnowa wsi Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 57 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Małe projekty Różnicowanie Wsparcie i wzrost liczby podmiotów gospodarczych zajmujących się usługami agroturystycznymi, hotelarskimi, gastronomicznymi. Mikro szkolenia producentów i wytwórców w zakresie produktu lokalnego, marketingu i sprzedaży; szkolenia specjalistyczne z zakresu agroturystyki, gastronomii, hotelarstwa, rzemiosła artystycznego, dobrych przykładów przeprofilowania działalności; informacja, szkolenia i warsztaty kierowane do mieszkańców wsi na temat pozarolniczych źródeł dochodów i zakładania działalności gospodarczej; doradztwo i szkolenia kompetencji społecznych dla osób odchodzących z rolnictwa; wsparcie i tworzenie działalności organizacji branżowych, spółdzielni producenckich czy klastrów, sadowniczych, pszczelarskich,, kamieniarskich, garncarskich, turystycznych, agroturystycznych; organizacja spotkań konferencyjnych, warsztatowych, wyjazdów studyjnych; wsparcie uczestnictwa producentów produktów lokalnych w imprezach lokalnych, regionalnych i krajowych; wsparcie organizacyjne i finansowe wytwarzania spożywczych produktów lokalnych w tym: sery, wina, miody, mięsa i wędliny, piwa, zioła. wspieranie i tworzenie działalności – budowa i modernizacja gospodarstwa agroturystycznego; wspieranie i tworzenie działalności - Budowa i modernizacja bazy noclegowej; wspieranie i tworzenie działalności - Budowa i modernizacja bazy gastronomicznej; wspieranie i tworzenie działalności – usługi i produkty turystyczne. wspieranie i tworzenie działalności – budowa i modernizacja gospodarstwa agroturystycznego; wspieranie i tworzenie działalności - Budowa i modernizacja bazy noclegowej; wspieranie i tworzenie działalności - Budowa i modernizacja bazy gastronomicznej; wspieranie i tworzenie działalności – usługi i produkty turystyczne. szkolenia producentów i wytwórców w zakresie produktu lokalnego, marketingu i sprzedaży; szkolenia specjalistyczne z zakresu agroturystyki, gastronomii, hotelarstwa, rzemiosła artystycznego, dobrych przykładów przeprofilowania działalności; informacja, szkolenia i warsztaty kierowane do mieszkańców wsi na temat pozarolniczych źródeł dochodów i zakładania działalności gospodarczej; doradztwo i szkolenia kompetencji społecznych dla osób odchodzących z rolnictwa; wsparcie i tworzenie działalności organizacji branżowych, spółdzielni producenckich czy klastrów, sadowniczych, pszczelarskich,, kamieniarskich, garncarskich, turystycznych, agroturystycznych; organizacja spotkań konferencyjnych, warsztatowych, wyjazdów studyjnych; wsparcie uczestnictwa producentów produktów lokalnych w imprezach lokalnych, regionalnych i krajowych; wsparcie organizacyjne i finansowe wytwarzania spożywczych produktów lokalnych w tym: sery, wina, miody, mięsa i wędliny, piwa, zioła. Odnowa wsi Małe projekty Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 58 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 5. Określenie misji LGD Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” to sposób rozwiązywania problemów gospodarczych, społecznych i ekologicznych regionu metodą partnerską, polegającą na łączeniu zasobów, kompetencji i możliwości samorządu terytorialnego, organizacji gospodarczych i społecznych, celem wypracowania zintegrowanych i skoordynowanych działań, mających na celu efektywną realizację przyjętej wspólnie wizji. Przedstawiona misja jest wyrażeniem, które określa główny cel działania LGD „Krzemienny Krąg”. Jest ona wyrazem dążeń i oczekiwań wszystkich osób i członków tego partnerstwa w stosunku do pola działań w przyszłości. Wizja i misja dla LGD „Krzemienny Krąg” koncentruje się na istocie problemów, dostosowuje kierunki działań do długoterminowych celów i równocześnie pełni funkcje motywacyjne i promocyjne. Rodziły się one i konkretyzowały w toku dwunastomiesięcznych prac, dyskusji, debat przedstawicieli środowisk lokalnych uczestniczących w opracowywaniu i tworzeniu LSR. Do tego społecznego procesu autorzy strategii przywiązywali szczególną wagę. Chodziło o to, żeby wizja przyszłości i sposoby jej realizacji zawarte (określone) w misji, konkretyzowane dalej w celach strategicznych, mogły być wyrazem rzeczywistych dążeń i marzeń społeczności lokalnej, a nie tylko jej władz i liderów, czy ekspertów. Zależało nam na swoistej społecznej legitymizacji wizji i misji. Sądzimy, że warunek ten został spełniony. Ogólnie można stwierdzić, że wizja i misja LSR zawiera odpowiedź na podstawowe oczekiwania, plany i marzenia mieszkańców obszarów objętych strategią. Jest w istocie wizją dobrej przyszłości: tak indywidualnej jak i całej społeczności lokalnej. Niniejsza strategia rozwoju może i powinna być narzędziem realizacji tych marzeń i pragnień. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 59 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 6. Wykazanie spójności specyfiki obszaru z celami LSR Po dokonaniu diagnozy stanu obszaru LGD „Krzemienny Krąg”, zawierającej informacje o uwarunkowaniach gospodarczych, przestrzennych, demograficznych można stwierdzić, iż tereny wiejskie objęte LSR cechuje wysoki stopień spójności, którą należy rozpatrywać w odniesieniu do następujących kryteriów: a. Spójność geograficzna – cały obszar przedmiotowych terenów obejmuje graniczące ze sobą gminy. Morfologicznie obszar LSR obejmuje pogranicze pomiędzy trzema wielkimi formacjami fizjograficznymi: makroregionem Wzniesień Południowo – Mazowieckich, makroregionem Wyżyny Lubelskiej oraz makroregionem Gór Świętokrzyskich. Przeważają tu obszary wyżynne, poprzecinane wąwozami lessowymi i dolinami rzek. Obszar LSR znajduje się w obszarze zlewni lewobrzeżnych dopływów rzeki Wisły. Znaczna część obszaru LGD jest nawadniana przez rzekę Kamienną wraz z jej dopływami. b. Spójność przyrodnicza –Wyżynne ukształtowanie terenu i niewymagająca roślinność charakteryzuje ten obszar. Młody las (mający kilkadziesiąt lat) zasadzony ręką człowieka z elementami dawnych naturalnych puszcz, obecnie będących rezerwatami przyrody. Słabej jakości gleby połączone ze słabo wykształconą siecią powierzchniowych cieków wodnych rzutuje na dobór leśnej roślinności. Przeważają drzewa i krzewy mające niewielkie wymagania wodne i glebowe. c. Spójność kulturowa – jednolitość kulturowa terenów wiejskich „Krzemiennego Kręgu” przejawia się m.in. w kultywowaniu podobnych tradycji, zwyczajów, obrzędów, a także w przenikaniu się kultury wielu grup i wzajemnym czerpaniu z dorobku tradycji świętokrzyskich, mazowieckich i lubelskich w granicach oddziaływania, których leży obszar LGD. Ważnym elementem spójności kulturowej są wspólne doświadczenia historyczne, postacie itp. d. Spójność demograficzna – ludność terenów objętych LSR cechuje niski przyrost naturalny, ujemne saldo migracji oraz podobna struktura wiekowa przejawiająca się wysokim odsetkiem osób w wieku przedprodukcyjnym, zaś niskim – w wieku poprodukcyjnym. Negatywnym zjawiskiem obecnym we wszystkich gminach wiejskich jest niski procent osób posiadających wyższe wykształcenie. e. Spójność gospodarcza – przed zmianami strukturalnymi w latach 90-tych XX wieku mieszkańcy tych ziem byli to często tzw. chłoporobotnicy pracujący w zakładach przemysłowych Ostrowca Świętokrzyskiego, Radomia, Ożarowa itp. i posiadający małe gospodarstwo rolne. Cały obszar objęty LSR leży w strefie, w której gospodarka jest oparta głównie na działalności rolniczej, rozwijającej się w ostatnich latach małej przedsiębiorczości oraz rozwijającym się przemyśle czasu wolnego (turystyka wiejska, agroturystyka). Dużym problemem jest bezrobocie i tzw. bezrobocie ukryte na terenach wiejskich i wynikająca z tego nadpodaż siły roboczej. f. Spójność rolnicza – determinowane przez warunki terenowe rolnictwo wykształciło podobny we wszystkich gminach wiejskich model produkcji rolnej opartej na uprawie zbóż, ziemniaków oraz hodowli bydła mlecznego i trzody chlewnej oraz występują sady. Charakterystyczna dla obszarów wiejskich jest również struktura agrarna: mała powierzchnia gospodarstw i znaczne rozdrobnienie użytków rolnych. g. Spójność turystyczna – w obrębie obszaru objętego LSR wytyczono kilka szlaków turystycznych, które powstały w wyniku oddolnej inicjatywy mieszkańców np. Szlak Żółwia i Dinozaura, Szlak Gombrowiczowski. Walory turystyczne uwarunkowane są w dużym stopniu walorami geograficznymi, przyrodniczymi i kulturowymi. Na terenie objętym realizacją LSR realizowanych jest wiele projektów inwestycyjnych przez gminy, czy lokalnych przedsiębiorców. Poniżej przedstawiamy tylko te projekty, które Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 60 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” były realizowane w partnerski sposób, dzięki nieformalnej Grupie Partnerskiej „Krzemienny Krąg”, powstałej w 2003 roku. Dotychczasowe działania partnerów na terenie działania LGD ogniskowały się wokół kilku przedsięwzięć o charakterze turystycznym. Można tu wyróżnić: a. działania wokół turystycznego wykorzystania przełomu rzeki Kamiennej z organizacją spływu tratwami oraz JuraParku, b. organizacja Szlaku Gombrowiczowskiego w krainie dzieciństwa i młodości pisarza oraz Pikniku Gombrowiczowskiego, c. wytyczenie Szlaku Żółwia i Dinozaura, d. wspieranie działań na rzecz powstawania infrastruktury rekreacyjnej w gminach „Krzemiennego Kręgu”, e. rozwój agroturystyki. Działania wokół turystycznego wykorzystania przełomu rzeki Kamiennej z organizacją spływu tratwami oraz Bałtowskiego JuraParku Przełom rzeki Kamiennej Malowniczy przełom rzeki Kamiennej, zwany w Podgrodziu „Małym Ojcowem”, a prezentujący pełnię swej urody w Bałtowie, jest znakomitym miejscem dla rozwoju turystyki wodnej, rowerowej i wspinaczkowej. Jednocześnie jest to obszar występowania unikalnych tropów jurajskich dinozaurów oraz miejsce, gdzie powstał pierwszy w tej części Europy park jurajski z naturalnej wielkości makietami prehistorycznych gigantów. Spływ tratwami w Bałtowie Rzeka Kamienna w okolicach Bałtowa tworzy malowniczy przełom. Ponad godzinna trasa bałtowskiego spływu tratwami, który wije się pośród unikalnej roślinności rezerwatów, wywierzysk, siedlisk bobrów i wapiennych skałek, urozmaicana jest opowieściami oraz gawędami miejscowych flisaków. Jest to jedyna tego typu atrakcja na Niżu Polskim. Tropy dinozaurów Na terenie Bałtowa znajduje się kilka tropów dinozaurów. Na słynnej „Czarciej Stopce” dr Gerard Gierliński odkrył trop potężnego allozaura, natomiast w „Żydowskim Jarze” odciski roślinożernych stegozaura i kamptozaura. W 2008 roku otwarta została nowa atrakcja „Zaginiony Świat Dinozaurów – odkrycia w Żydowskim Jarze”. Jest to ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna, prezentująca m.in. odkrycia tropów dinozaurów z Bałtowa. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 61 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Organizacja Szlaku Gombrowiczowskiego w krainie dzieciństwa i młodości pisarza oraz Pikniku Gombrowiczowskiego Rok Gombrowiczowski Witold Gombrowicz, który należy do najbardziej znanych na świecie polskich pisarzy, urodził się w Małoszycach (gmina Sadowie, powiat Opatów). W kościele we Wszechświętym znajduje się jego wpis metrykalny, a w Bodzechowie resztki zabudowań dworskich i fabrycznych, należących niegdyś do Kotkowskich, rodziny matki pisarza. W Potoczku mieszkał odwiedzany w wakacje brat Janusz. Atmosfera Małoszyc, Bodzechowa, Grocholic oraz obrazki z Rudy Kościelnej i Ostrowca Św. najlepiej zobrazowane są na kartach genialnej gombrowiczowskiej twórczości. Rok 2004, który ogłoszono Rokiem Gombrowicza, dał miarę jego sławy. W kraju odbyło się ponad trzysta rocznicowych imprez. W organizacji wielu z nich czynny udział miała Grupa Partnerska „Krzemienny Krąg”, która była współorganizatorem Pikniku Gombrowiczowskiego, szlaków turystycznych śladami pisarza oraz jest zaangażowana w ideę utworzenia Muzeum Witolda Gombrowicza. Muzeum Witolda Gombrowicza Ideę budowy pierwszego muzeum pisarza w Dołach Biskupich „Witulinie”, jedynym miejscu na świecie nazwą związanym z osobą Gombrowicza, realizuje Fundacja im. Witolda Gombrowicza „Witulin” przy wsparciu partnerów. Podczas swojej dotychczasowej działalności Fundacja nabyła prawa do nieruchomości dawnego budynku „dyrektorówki” Fabryki Tektury w Dołach Biskupich „Witulinie” (gmina Kunów), gdzie planowane jest utworzenie pierwszego na świecie muzeum pisarza. „Mitex” oddział Katowice wykonał nieodpłatnie na rzecz fundacji kosztorys przedsięwzięcia, natomiast Spółka „Architekt” Andrzeja Papierza wykonała nieodpłatnie na rzecz fundacji projekt budowlany muzeum. W użyczonym przez Zygmunta Wronę, będącego właścicielem firmy „Old Kram”, uruchomiona została z pomocą partnerów w pomieszczeniu biura dawnych zakładów żelaza w Bodzechowie tymczasowa siedziba Muzeum Witolda Gombrowicza, która w ostatnim czasie wraz z eksponatami muzealnymi została przeniesiona do obiektu Miejskiego Centrum Kultury w Ostrowcu Świętokrzyskim. Piknik Gombrowiczowski Jest coroczną imprezą organizowaną przez partnerów w Dołach Biskupich Witulinie. Wystawianym nieodpłatnie na rzecz idei powstania muzeum spektaklom Teatru Powszechnego im. Jana Kochanowskiego z Radomia towarzyszą imprezy okolicznościowe. Gośćmi pikniku, oficjalnie wpisanego na listę wydarzeń Roku Gombrowiczowskiego 2004, byli m.in. twórcy filmowej „Pornografii” Adam Ferency, Krzysztof Majchrzak i Sandra Samos. Piknik Gombrowiczowski, który jest obecny w ogólnopolskich mediach, stanowi znakomitą formę promocji partnerów i regionu na rzecz, którego działają. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 62 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Szlaki turystyczne śladami Witolda Gombrowicza Wśród opracowanych propozycji znajdują się trzy wersje: dla pieszych, dla rowerzystów, dla zmotoryzowanych. Głównym celem partnerów z terenu powiatów opatowskiego i ostrowieckiego jest przybliżenie miejsc związanych z osobą i twórczością pisarza. Począwszy od miejsca urodzin, poprzez gniazda rodowe Gombrowiczów i Kotkowskich, źródła artystycznych inspiracji, krajobrazy znane z lektury dzieł pisarza, aż po nekropolie, na których spoczywają najbliżsi członkowie jego rodziny. Szlaki, które docierają do trzech czwartych „polskich” miejsc związanych z Witoldem Gombrowiczem, przybliżają coraz liczniejszym zwolennikom literatury także autentyczną, gombrowiczowską przestrzeń naszego regionu. Powszechna w Europie i na świecie „gombrowiczomania” powinna przejawić się w nasileniu ruchu turystycznego na poświęconych pisarzowi szlakach. Wytyczenie Szlaku żółwia i dinozaura Stanowi inicjatywę partnerów z terenu trzech powiatów: lipskiego, opatowskiego i ostrowieckiego w województwach mazowieckim i świętokrzyskim, ale w obszar działania włącza także obszar województwa lubelskiego. W przedsięwzięcie zaangażowane są: Starostwo Powiatowe w Lipsku, gminy Janowiec, Przyłęk, Chotcza, Solec nad Wisłą, Lipsko, Tarłów, Bałtów, Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Lipskiej „Powiśle”, Stowarzyszenie Przyjaciół Solca, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Bałtów „Bałt”, Związek Gmin nad Iłżanką, Lasy Państwowe Nadleśnictwa Zwoleń i Ostrowiec Świętokrzyski oraz PTTK. Szlak łączą dwa symbole: Allozaur i żółw błotny. Pierwszy, który był największym drapieżnikiem swoich czasów, zostawił swój odcisk na „Czarciej Stopce” w Bałtowie, drugi, który jest największym wymierającym drapieżnikiem pośród żółwi żyjących w Polsce, jedno w nielicznych miejsc lęgowych posiada w rezerwacie „Borowiec”, na przeciwległym krańcu szlaku. Początek, który został wyznaczony w Kazimierzu Dolnym, lokalizuje szlak w Małopolskim Przełomie Wisły, nad którym dominują zamki w Kazimierzu i Janowcu, a jednocześnie łączy rejon Bałtowa z atrakcyjnym, nadwiślańskim obszarem, odwiedzanym corocznie przez setki tysięcy turystów. Ponadto wzdłuż swego przebiegu oferuje szereg atrakcji, wśród których warto wymienić: miejscowość Lucimia słynącą z wikliniarzy, wspomniany Rezerwat Żółwia Błotnego „Borowiec”, czterechsetletnie Lipsko, dawne królewskie miasto Solec z ruinami królewskiego zamku i zabytkowymi świątyniami, Pętkowice, do których zaprasza Kraina Koni „Bałt” oraz zalew na starorzeczu Kamiennej i Bałtów z opisywanymi już atrakcjami. Szlak Żółwia i Dinozaura opracowany został dla potrzeb turystyki pieszej i rowerowej. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 63 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wspieranie działań na rzecz powstawania infrastruktury rekreacyjnej na przykładzie gminy Kunów. Nietulisko Duże, którego społeczność ożywiło Stowarzyszenie „Nietulisko nad Świśliną”, proponuje utworzenie ośrodka turystyczno-rekreacyjnego na terenie zabytkowej walcowni żelaza. Na przedsięwzięcie składają się: przekształcenie schroniska sezonowego w stałe, przy planowanej na przyszły rok rozbudowie szkoły; wybudowanie zespołu kortów do tenisa ziemnego, odbudowa dawnego, zabytkowego budynku wartowni z przeznaczeniem na wypożyczalnię sprzętu i sprzedaż pamiątek; odtworzenie dawnej drogi wodnej walcowni i napełnienie czaszy zbiornika na potrzeby bezpiecznego kąpieliska oraz adaptacja dawnego budynku magazynu na halę widowiskową. Dotychczasowym osiągnięciem partnerskiego środowiska z Nietuliska jest aktywizacja lokalnej społeczności, która organizuje cykliczne imprezy, m.in. Święto pieczonego ziemniaka oraz promuje produkt lokalny w postaci unikalnej technologii wyrobu butów ze słomy oraz figur z masy solnej. Ciekawą propozycją jest tzw. „Szara godzina”, program, który odwołuje się do tradycji opowiadania dzieciom bajek przez dziadków, którzy w czasie jesienno –zimowej szarówki, kiedy było już zbyt ciemno by czytać, dla oszczędności nafty, jeszcze nie zapalali lamp, brali wnuczki na kolana i snuli opowieści o wiejskich tradycjach i lokalnych legendach. Ideą programu jest zachowanie więzi pokoleniowych oraz wyobraźni ludowej. Z akceptacją środowiska Nietuliska spotkał się również program „Ratujmy stare sady”. Ukierunkowany na tradycyjne odmiany polskich jabłoni i grusz oraz tzw. stare sady, odwołuje się nie tylko do smaku naturalnie rosnących owoców, ale przypomina również o zapomnianej funkcji rekreacyjnej nietowarowych sadów, które wyposażone w ławeczki i altanki mogą służyć jako miejsce wypoczynku i spędzania wolnego czasu. Uczestnicy programu zapoznali się z technikami prześwietlania starodrzewu oraz małą architekturą, którą można wprowadzić dla urozmaicenia starych sadów. Programowi towarzyszy kulinarna oferta gospodyń, które zaprezentowały bogatą ofertę wypieków, dań i napojów z wykorzystujących niepowtarzalny smak tradycyjnych owoców. Od 2007 roku Stowarzyszenie „Nietulisko nad Świśliną”, nawiązując do wielowiekowych tradycji kamieniarskich, organizuje plenery rzeźbiarskie z udziałem artystów z Polski i zza granicy. Na terenie Gminy Kunów planowane jest utworzenie ośrodka sportów zimowych w rejonie Bukowskiej Góry. Na działce 6,27 ha, należącej do wspólnoty gruntowej, wycięto pas zieleni pod wyciąg narciarski i trasę zjazdową narciarską (snowbordową) oraz trasy dla saneczkarzy i „ośle łączki” dla początkujących. Przewidziano również remont uszkodzonej tamy i odtworzenie znajdującego się u stóp góry zbiornika wodnego. Celem projektu jest powstanie jedynego w rejonie ośrodka sportów zimowych. Jednocześnie lokalne środowisko regionalistów skupione wokół Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Kunowskiej konsekwentnie promuje tradycję kunowskiego kamieniarstwa, myśląc o odtworzeniu warsztatów kamieniarskich i zachowaniu umiejętności miejscowych mistrzów. O ich niegdysiejszej sławie przypomina wydany przez Towarzystwo informator. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 64 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Rozwój agroturystyki Razem z partnerem lokalnym tygodnikiem „Gazeta Ostrowiecka” Grupa Partnerska realizowała projekt „Eurogospodarz”, którego celem jest propagowanie idei agroturystyki. W specjalnym dodatku do „Gazety Ostrowieckiej” publikowano informacje pomocne w podjęciu działalności gospodarczej w tym zakresie. Z roku na rok obserwowany jest stały wzrost liczby gospodarstw agroturystycznych na terenie LGD „Krzemienny Krąg”. W samym Bałtowie w ciągu ostatnich dwóch lat liczba gospodarstw wzrosła z pięciu do siedemnastu. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 65 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 7. Uzasadnienie podejścia zintegrowanego dla przedsięwzięć planowanych w ramach LSR Przy planowaniu celów ogólnych, szczegółowych i przedsięwzięć, które zostały zapisane w Lokalnej Strategii Rozwoju, twórcom dokumentu przyświecała idea podejścia zintegrowanego. Cele tworzą spójną i logiczną całość, dając efekt synergii. Bowiem tylko w sytuacji, gdy współdziałają ze sobą różne sektory począwszy od osób fizycznych, skończywszy na jednostkach samorządu terytorialnego, organizacjach pozarządowych i lokalnych firmach można mówić o trwałym efekcie działań. Zintegrowany charakter strategii oznacza specyficzne podejście do rozwiązywania problemów poprzez wielosektorowe i różnorodne wykorzystanie zasobów lokalnych w sferze społecznej, gospodarczej i kulturowo – przyrodniczej. W przypadku LGD „Krzemienny Krąg” taka integracja i współdziałanie niewątpliwie występują. Analizując cele i planowane przedsięwzięcia wyraźnie daje się zauważyć, że każdy z sektorów pozostaje w efekcie korelacji z innymi i wzajemnie się one uzupełniają. Zarówno inwestycje w człowieka, jak i materialne wzajemnie na siebie oddziałują. Cele i przedsięwzięcia zostały skonstruowane w ten sposób, że każdy z przedstawicieli sektorów wchodzących w skład LGD miał możliwość realizacji projektów. Dotyczy to każdej sfery: sfera społeczna – działania integrujące, szkoleniowe, animujące czy kulturowe bezpośrednio wpływają i oddziaływają na całą strukturę społeczną angażując wszystkie sektory w sposób bezpośredni i pośredni, sfera gospodarcza – to szereg działań związanych z planowanym budowaniem nowych usług, produktów turystycznych i produktów lokalnych głównie w oparciu o trzy osie tematyczne tj. Szlak Żółwia i Dinozaura, Gębą Stąd – Gombrowicz, Tradycje przemysłowe dawnych epok. Działania te w sposób naturalny będą prowadziły do współpracy trzech sektorów jak i współpracy w obrębie jednego sektora poprzez tworzenie np. klastrów produktowych, sfera kulturowo-przyrodnicza – jest głównym determinantem jeśli chodzi o wybór celów ze względu na możliwości obszaru, atrakcyjne ale jeszcze niewykorzystane oraz ze względu na bardzo wysoką pozycję gałęzi gospodarki rynkowej, w kraju i na świecie, jaką jest turystyka. Ponadto istotną sprawą jest fakt, iż podmioty jednego sektora będą mogły podmiotom innego sektora w ramach wdrażania LSR świadczyć różnego rodzaju usługi i wsparcie. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 66 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 8. Uzasadnienie podejścia innowacyjnego dla przedsięwzięć planowanych w ramach LSR Pomimo, iż obszar „Krzemiennego Kręgu” poprzez swoje tytularne produkty turystyczne takie jak JuraPark Bałtów, Żywe Muzeum Porcelany w Ćmielowie, czy Szlak Gombrowiczowski jest w Polsce rozpoznawalny to znaczna część obszaru potrzebuje jeszcze wiele działań skierowanych na budowanie i promocję produktu turystycznego. Potrzeba ta w dużej mierze będzie realizowana przez działania innowacyjne w czterech płaszczyznach: a) innowacyjność produktowa przejawiająca się w: kreowaniu nowych produktów i usług turystycznych, wykorzystywaniu niepowtarzalnych walorów lokalnych, w szczególności kulturalnych i przyrodniczych do tworzenia produktów lokalnych i produktów wizytówek (rozwijane produkty tradycyjne lub zupełnie nowe koncepcje produktów), rozszerzaniu działalności organizacji pozarządowych o nowe akcje, wydarzenia, usługi, b) innowacyjność technologiczna, odnosząca się do: wykorzystywania nowoczesnych technologii teleinformatycznych do promowania obszaru, przywracania tradycyjnych technologii w celu wytwarzania wysoko konkurencyjnych produktów lokalnych, c) innowacyjność procesowa polegająca na: nowym zorganizowaniu współpracy pomiędzy podmiotami lokalnymi, tworzeniu trwałych sieci kooperacji pomiędzy lokalnymi podmiotami, d) edukacja kreatywna dotycząca: wzmacniania kompetencji młodych ludzi do generowania i realizowania pomysłów na własny biznes, poznawania doświadczeń innych obszarów wiejskich we wdrażaniu niekonwencjonalnych rozwiązań. Innowacyjność stanowić będzie istotne kryterium wyboru konkretnych projektów zgłaszanych do realizacji w ramach sformułowanych przedsięwzięć a w szczególności innowacyjność technologiczna. Uzasadnieniem szczególnego zwrócenia na tą płaszczyznę jest fakt, iż planując odpoczynek coraz większa rzesza ludzi korzysta tylko i wyłącznie z Internetu. Na etapie podejmowania decyzji o miejscu wyjazdu liczy się dla nich tylko to co znajdą na stronach www. Można powiedzieć, że jeśli nie ma czegoś w Internecie to nie istnieje. Jednak w natłoku informacji trzeba się wyróżniać. Kluczem do sukcesu jest szybkie dotarcie do klientów z aktualną, rzetelną i przede wszystkim przejrzystą informacją. Takie warunki spełniają profesjonalne narzędzia teleinformatyczne takie jak: serwisy mapowe zwane geoportalami, interaktywne mapy danych czy systemy informacji geograficznej. I dlatego też jednym z celów szczegółowych jest rozwój nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości oraz rozwój społeczeństwa informacyjnego. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 67 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 9. Określenie procedury oceny zgodności operacji z LSR, wyboru projektu przez LGD, odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego LGD. Określenie kryteriów oceny zgodności projektów z LSR, kryteriów wyboru projektów, a także procedury zmiany tych kryteriów Tworząc procedury i kryteria wyboru projektów autorzy LSR Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” kierowali się dwiema przesłankami. Po pierwsze wymogami wyznaczonymi poprzez odpowiednie akty legislacyjne, które warunkowały chociażby dobór tzw. kryteriów centralnych. Po drugie ustaleniami, które zostały wypracowane w czasie procesu tworzenia LSR. Te drugie pozwoliły na odpowiedni dobór tzw. kryteriów lokalnych oraz dostosowały procedury do potrzeb przyszłych beneficjentów środków. Dopiero takie połączenie aktów normatywnych z zapisami wywodzącymi się od samych mieszkańców obszaru daje gwarancję jasnych reguł, a przez to odpowiedniego wykorzystania środków. Wszystkie procedury stanowią załącznik do niniejszej strategii (załącznik nr 2, załącznik nr 3, załącznik nr 4). Dokonywanie zmian dotyczących wyżej wymienionych procedur nie wymaga pojęcia uchwał przez Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia LGD „Krzemienny Krąg”. Zmiany te będą dokonywane poprzez podjęcie uchwał Rady Stowarzyszenia LGD „Krzemienny Krąg”. 10. Budżet LSR dla każdego roku jej realizacji Struktura ogólnego budżetu LGD „Krzemienny Krąg” została przygotowana w oparciu o liczbę mieszkańców obszaru LGD zameldowanych na pobyt stały, wg danych GUS na dzień 31.12.2006 r. tj. liczbę 70 854. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych kryteriów i sposobu wyboru LGD do realizacji LSR w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 przedstawia się ona następująco: Tabela 8. Łączny maksymalny budżet LGD „Krzemienny Krąg” na lata 2009-2015 w podziale na poszczególne działania PROW 2007-2013 Działanie 413 - Wdrażanie LSR 421 - Wdrażanie projektów współpracy 431 - Funkcjonowanie LGD, nabywanie umiejętności i aktywizacja Łącznie Kalkulacja Liczba mieszkańców x 116 zł Liczba mieszkańców x 3 zł Liczba mieszkańców x 29 zł Kwota (zł) 8 219 064 212 562 2 054 766 10 486 392 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 68 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 9. Szczegółowy budżet LGD „Krzemienny Krąg” na lata 2009-2015 Działania Osi 4 Leader 4.1/413 Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju Rok 2008/2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Kategoria kosztu / wydatku Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw 4.21 Wdrażanie projektów współpracy Odnowa i rozwój wsi Małe projekty Razem 4.1/413 Przygotowanie projektów współpracy Realizacja projektów współpracy całkowite kwalifikowalne 1 075 888 1 075 888 547 049 547 049 1 622 937 1 622 937 do refundacji całkowite kwalifikowalne do refundacji całkowite kwalifikowalne do refundacji 600 000 600 000 300 000 806 916 858 896 858 896 687 117 250 000 250 000 200 000 382 934 582 710 582 710 407 897 749 999 749 999 524 999 1 189 850 1 441 606 1 441 606 1 095 014 1 599 999 1 599 999 1 024 999 15 000 15 000 15 000 15 000 15 000 15 000 38 000 38 000 38 000 44 256 44 256 44 256 Razem Oś 4 Funkcjonowanie LGD (koszty bieżące) Nabywanie umiejętności i aktywizacja Razem 4.31 177 643 177 643 75 189 75 189 252 832 252 832 1 875 769 1 875 769 53 000 53 000 53 000 59 256 59 256 59 256 177 643 234 927 234 927 234 927 233 567 233 567 233 567 75 189 102 826 102 826 102 826 80 619 80 619 80 619 252 832 337 753 337 753 337 753 314 186 314 186 314 186 1 442 682 1 832 359 1 832 359 1 485 767 1 973 441 1 973 441 1 398 441 Razem 4.21 całkowite 1 914 000 2 414 000 1 066 209 2 355 952 7 750 161 10 000 30 000 40 000 243 327 89 000 332 327 8 122 488 kwalifikowalne do refundacji całkowite kwalifikowalne do refundacji 1 914 000 957 000 2 414 000 1 207 000 1 066 209 852 967 2 355 952 1 649 165 7 750 161 4 666 132 10 000 10 000 10 000 10 000 10 000 30 000 30 000 50 000 50 000 50 000 40 000 40 000 60 000 60 000 60 000 243 327 243 327 230 000 230 000 230 000 89 000 89 000 89 000 89 000 89 000 332 327 332 327 319 000 319 000 319 000 8 122 488 5 038 459 379 000 379 000 379 000 całkowite 342 864 342 864 230 000 55 659 285 659 628 523 kwalifikowalne 342 864 342 864 230 000 55 659 285 659 628 523 do refundacji 240 005 240 005 230 000 55 659 285 659 525 664 całkowite 213 008 213 008 213 008 kwalifikowalne 213 008 213 008 213 008 213 008 do refundacji Razem 2008/2015 4.31 Funkcjonowanie Lokalnej Grupy Działania całkowite kwalifikowalne do refundacji 1 914 000 1 914 000 957 000 3 014 000 3 014 000 1 507 000 3 250 993 3 250 993 2 547 000 4 578 574 4 578 574 3 205 000 12 757 567 12 757 567 8 216 000 50 000 50 000 50 000 162 256 162 256 162 256 212 256 212 256 212 256 1 562 472 1 562 472 1 562 472 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 492 293 492 293 492 293 213 008 213 008 2 054 765 2 054 765 2 054 765 15 024 588 15 024 588 10 483 021 69 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 10. Harmonogram przewidywanych terminów podawania do publicznej wiadomości informacji o możliwości składania wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania 4.1/413 Wdrażanie lokalnych strategii 1. 2. 3. 4. Wyszczególnienie Operacje spełniające warunki przyznania pomocy dla działania: Lp. 2009 I II III 2010 IV I II III Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Małe projekty IV I 2012 II I X Tworzenie i rozwój mikroprzedsię -biorstw Odnowa i rozwój wsi 2011 2013 II I 2014 II I 2015 II I II X X X X X X X X X X X X X X X Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] X 70 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 11. Opis procesu przygotowania i konsultowania LSR Proces przygotowania i konsultowania Lokalnej Strategii Rozwoju został oparty o bardzo szerokie konsultacje społeczne zakończone profesjonalnymi badaniami ankietowymi. Konsultacje składały się z debat, warsztatów i konferencji przeprowadzonych przez koordynatorów lokalnych wspólnie z animatorami i mieszkańcami oraz autorami strategii. W założeniach głównym zadaniem było opracowanie hierarchii celów, przedsięwzięć i preferowanych zakresów operacji wraz z harmonogramem rzeczowo finansowym. Prosty sposób przedstawienia hierarchizacji celów został całkowicie zaakceptowany przez społeczność lokalną. Wraz ze wzrostem liczny celów pojawiały się pewne problemy właściwego i czytelnego rozdzielania zadań realizacyjnych, w taki sposób, aby można je było przyporządkować do konkretnego problemu, który uczestnicy chcieli rozwiązać. Jak już wspominano wcześniej cele ogólne i szczegółowe były wskazywane i wybierane przy wykorzystaniu analizy SWOT oraz przez uczestników LGD na warsztatach metodą tzw. „drzewa problemów”, która obejmowała z reguły wiele problemów i w wyniku powiązań między nimi tworzyła na wykresach wiele odgałęzień wymagających szczegółowej interpretacji. W trakcie procesu budowania LSR w siedzibie Fundacji „Partnerstwo Krzemienny Krąg” funkcjonował we wszystkie dni robocze w godzinach 9.00 – 16.00 punkt informacyjno – konsultacyjny, z którego nieodpłatnie mogli korzystać mieszkańcy (sektor samorządowy, pozarządowy, gospodarczy). Wyżej wymieniony punkt informacyjno – konsultacyjny funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Badanie ankietowe zostało przeprowadzone jako forma konsultacji społecznych na potrzeby budowy Lokalnej Strategii Rozwoju gmin: Bałtów, Bodzechów, Chotcza, Ćmielów, Kunów, Lipsko, Sadowie, Sienno, Solec nad Wisłą. Badanie zostało zaprojektowane tak, aby pomóc w opracowywaniu LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg”, a w szczególności żeby: uspołecznić jak to tylko możliwe proces budowy strategii, wskazać istniejące problemy, określić kierunki ekorozwoju tego obszaru zgodnie z oczekiwaniami społeczności lokalnych, odnaleźć osoby, które mogą zaangażować się w działania na rzecz swoich miejscowości i gmin. Ankieta zawierała 41 kilkuwariantowych pytań podzielonych na 7 obszarów tematycznych: 1. związek z miejscem zamieszkania, 2. aspekty społeczno – gospodarcze rozwoju lokalnego, 3. aspekty przyrodnicze rozwoju, 4. rolnictwo, 5. turystka, 6. informatyzacja obszarów wiejskich, partnerstwo lokalne, 7. ogólne informacje o danych osobowych respondentów. Badanie zrealizowano w okresie od początku września 2008 roku, do końca października 2008 roku, na terenie wspomnianych 9 gmin LGD „Krzemienny Krąg”. W gminach tych ankieterzy dotarli do około 646 osób. Rozkład ilości ankietowanych osób (wypełnionych ankiet) w poszczególnych gminach LGD przedstawiał się następująco: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 71 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Bałtów Bodzechów Chotcza Ćmielów Kunów Lipsko Sadowie Sienno Solec 51 osób 47 osób 88 osób 98 osób 67 osób 88 osób 86 osób 57 osób 64 osób Badanie zostało przeprowadzone na grupie celowej wybranych osób pod nadzorem koordynatorów gminnych. Założono, iż „badanymi” osobami udzielającymi odpowiedzi będą w przeważającej części osoby aktywne – działające na terenie swojej gminy bądź miejscowości. Przede wszystkim, mimo relatywnie znacznej liczby respondentów nie można mówić o pełnej reprezentatywności badania. Oznaczało to, że otrzymanych wyników nie należy uogólniać na znacznie większy teren, bądź inne miejsca niż badane. Dla autorów LSR uzyskane wyniki badań pozwoliły na określenie ważnych obszarów problemowych, określenie preferencji rozwojowych mieszkańców obszaru LGD wynikających z istniejących uwarunkowań, oraz stanowiły dobry materiał wyjściowy do przygotowania metodą partycypatywną i partnerską analizy SWOT obszaru LGD. Uzyskane wyniki miały pokazać również nastroje i pomysły na perspektywiczny rozwój lokalnych liderów oraz oszacować potencjał ludzki niezbędny do planowanych działań związanych z tworzeniem LGD, budowaniem LSR i jej wdrażaniem. Z drugiej strony celowość badania okazała się jego wielkim atutem. Spośród badanych osób większość stanowiły osoby aktywne, pracujące na rzecz swojej gminy czy miejscowości. Sondowano poglądy tych ludzi, którzy chcą i najprawdopodobniej będą się angażować w różne działania LGD, a więc będą mieć wpływ na późniejsze wdrażanie budowanej strategii metodą partnerską. Uzyskane informacje z badań ankietowych posiadały, więc znacznie większą wartość niż by to wynikało z samej analizy statystycznej. Zbierane dane służyły na bieżąco do weryfikacji materiałów pomocniczych i źródłowych, na których oparto opracowanie części merytorycznej niniejszej strategii. Służyły również jako materiały pomocnicze i poglądowe do dyskusji panelowych i prac warsztatowych członków LGD nad strategią. Z tego też powodu niniejsze opracowanie może być modelowym przykładem początku budowania LSR. Pozyskane dzięki badaniu ankietowemu informacje, dostarczyły wiele interesujących danych do analizy sytuacji wyjściowej na potrzeby strategii, jak również pozwoliły na dokonanie cząstkowej diagnozy na temat panujących nastrojów na obszarach wiejskich. Uzyskany materiał wymaga szczegółowego opracowania i pełnej analizy socjologicznej. Na potrzeby niniejszego opracowania zostaną omówione i zobrazowane najistotniejsze informacje z punku widzenia określania analizy potencjału obszaru LGD i opracowanej na potrzeby LSR analizy SWOT. Dla lepszej wizualizacji tabelaryczno-wykresowej niektóre wartości danych % uzyskane w odpowiedziach wielowariantowych zaokrąglono do liczb całkowitych (przykładowo 5,25% jako 5%; itd.). Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 72 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Charakterystyka badanej grupy Grupę 646 zbadanych stanowią tylko osoby mieszkające na obszarze LGD, często udzielające się społecznie, cenione i uważane za osoby wartościowe w swojej miejscowości. Proszono ankieterów o przeprowadzenie wywiadów z osobami, które chętnie robią coś dla swojego otoczenia, inaczej mówiąc wyróżniają się pozytywnie w lokalnej społeczności. Osobami, które najczęściej udzielały odpowiedzi to ludzie w wieku powyżej 50 lat (18 % badanych). Najmniej odpowiedzi udzieliła młodzież do 20 roku życia (4%). Tabela 11. Procentowy rozkład wieku respondentów z obszaru LGD objętych badaniem ankietowym do 20 lat Ilość ważnych odpowiedzi 21 20 - 25 lat 62 11,44 26 - 30 lat 71 13,10 31 - 35 lat 69 12,73 36 - 40 lat 61 11,25 41 - 45 lat 70 12,92 46 - 50 lat 88 16,24 >50 lat 100 18,45 Ogółem 542 100% Przedział wieku respondentów % odpowiedzi 3,87 Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Kolejną cechą charakteryzującą grupę badanych to płeć. 57,55% wszystkich ankietowanych stanowią kobiety, natomiast 42,55% stanowią mężczyźni. Obserwuje się nieco korzystniejszy wynik na rzecz kobiet. Te dane są zaskakujące, bo zwyczajowo uważa się, że na wsi angażuje się społecznie więcej mężczyzn niż kobiet. Tabela 12. Płeć respondentów Płeć Ilość ankietowanych % osób kobiety 347 57,55 mężczyźni 256 42,45 Ogółem 603 100 Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 73 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 13. Sytuacja materialna rodziny Jak oceniłby/ oceniłaby Pan/ Pani sytuację materialną swojej rodziny? Ilość ankietowanych % osób bardzo dobra 11 1,70 dobra 113 17,49 przeciętna 367 56,81 zła 73 11,30 bardzo zła 12 1,86 odmowa odpowiedzi 70 10,84 Ogółem 646 100 Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Kolejne pytanie w tej części tematycznej pozwoliło zorientować się w statusie materialnym rodzin respondentów zamieszkujących w gminach obszaru LGD (powyższa tabela). Ponad 50% ankietowanych określiło swoją sytuację materialną jako przeciętną, a tylko 1,7% jako sytuację bardzo dobrą. Z kolei 10,84% osób odmówiło odpowiedzi, a 1,86% uznało swoją sytuację materialna jako bardzo złą. Dane te pokazują, jak ważne zadanie do spełnienia ma inicjatywa Leader i lokalne partnerstwo działające na rzecz rozwoju obszarów wiejskich i polepszenia życia społeczności lokalnej. Kolejna seria pytań dotyczyła związków ankietowanych osób z miejscem zamieszkania i przywiązania ich do rodzinnego miejsca. Pytania te miały na celu znalezienia potwierdzenia istnienia silnych związków ludności zamieszkujących obszar działania LGD ze swoją małą ojczyzną. Aż 61% badanych osób podało, że mieszku tu od zawsze, 36 % respondentów jest silnie związanych z miejscem zamieszkania, a 39% czuje silne związki. Z tej liczby 79 % osób, czyli 513 osób na 646 ankietowanych nie chciałoby i nie zamierza się wyprowadzić ze swojej miejscowości. Uzyskane dane pozwalają na uznanie związków społeczności lokalnych z miejscem zamieszkania jako silne i będące oznaką istnienia elementu patriotyzmu lokalnego oraz uznanie mieszkańców jako mocnej i istotnej strony obszaru działania LGD „Krzemienny Krąg”. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 74 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wykres 3. Związki ankietowanych osób z miejscem zamieszkania Jak długo jesteś mieszkańcem miejscowości, w której mieszkasz, żyjesz ? 400 350 300 250 Ilość odpowie dz i 200 150 100 50 S2 S1 tu od jn iż 1 m ies zk am dł uż e Warianty odpowie dz i za ws ze 1l at 610 la t at 15l kr ó ce j ni żr ok 0 Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Tabela 14. Związki ankietowanych osób z miejscem zamieszkania Czy czuje się Pan/ Pani związany/związana ze swoim miejscem zamieszkania? % odpowiedzi Czuję się silnie związany 36,22 Czuję się związany 38,54 Czuje się średnio związany 15,33 Słabo związany 4,80 Nie czuję się związany 5,11 Ogółem 100,00 Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 75 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wykres 4. Związki ankietowanych osób z miejscem zamieszkania 80% 60% 40% 20% 0% czy chciałbyś wyprowadzić się ze swojej miejscowości? tak nie 21% 79% Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Tylko 21% respondentów chciałoby wyjechać ze swojej miejscowości. Motywują oni taką chęć głównie poszukiwaniem pracy i lepszych warunków do życia. Względnie niski % woli emigracji, pomimo wysokiego stopnia zubożenia społeczności wskazuje na silny patriotyzm lokalny i wiąże się prawdopodobnie z nadzieją na możliwy rozwój ich małej ojczyzny i regionu. Tabela 15. Rola walorów przyrodniczych w rozwoju obszaru LGD 13. Dokonaj oceny, jaką rolę w rozwoju LGD „Krzemienny Krąg” odgrywają wymienione walory: Są bardzo atrakcyjne i właściwie wykorzystane % odpowiedzi Są bardzo atrakcyjne, ale nie są właściwie wykorzystane % odpowiedzi 17% 66% 17% 22,25% 62,75% 15% Walory te w mojej okolicy nie są atrakcyjne % odpowiedzi a Ukształtowanie terenu i osobliwości geologicznej b Klimat, czystość powietrza c Wody-rzeki, potoki, akweny wodne 9% 58% 33% d Źródła mineralne, błota lecznicze 3% 24% 73% e Szata roślinna, lasy 14% 71,75% 14,25% f Świat zwierzęcy-zwierzęta łowne 12,25% 54,50% 33,25% g Walory krajobrazu naturalnego 21,75% 69,75% 8,5% Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Przeszło 60% mieszkańców odpowiedziało, że walory przyrodnicze i krajobrazowe są bardzo atrakcyjne, ale nie są właściwie wykorzystywane, kilkanaście do 22% mieszkańców uważa, że walory są atrakcyjne i są właściwie wykorzystywane, ale jest też mały procent mieszkańców, który uważa, że walory krajobrazowe ich okolicy nie są atrakcyjne – to Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 76 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” prawdopodobnie Ci, którzy zamieszkują w oddaleniu od najbardziej atrakcyjnych krajobrazowo miejsc, a nie mają świadomości, że turyści mogą do nich dojeżdżać rowerem i będzie to dla nich też dodatkowa, zdrowotna atrakcja turystyczna Tym bardziej zasadne jest, zatem wypracowanie w ramach LGD - LSR, z którą lokalna społeczność się utożsami, gdyż będzie to ich wspólny efekt solidarnego działania. Ocena sytuacji materialnej rodzin wskazuje na znaczny, wysoki procent pauperyzacji społecznej, gdyż aż 70% ankietowanych określiło ją jako złą lub przeciętną. Odmówiło odpowiedzi przeszło 10 %, a tylko niecałe 20% oceniło swoją sytuację materialną jako dobrą i bardzo dobrą. Odpowiedź na to pytanie wskazuje, jak wiele jest do zrobienia na tym obszarze, aby rozwój przedsiębiorczości lokalnej, prowadzonej zarówno w sferze rolniczej jak i około rolniczej, realizowanej w ramach LGD podniósł poziom materialny wielu rodzin. Wykres 5. Sytuacja materialna rodzin z obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Jak oceniasz sytuację materialną swojej rodziny? 1,7 Warianty odpowiedi bardzo dobra bardzo zła 1,86 10,84 odmowa odpowiedzi 11,3 zła 17,49 dobra 56,81 przeciętna 0 10 20 30 40 50 60 % odpowiedzi Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Aspekty społeczno-gospodarcze rozwoju lokalnego, rolnictwo, turystyka Bardzo istotne informacje wykorzystane przy tworzeniu Lokalnej Strategii Rozwoju zawarte były w odpowiedziach na pytania dotyczące problemów życia codziennego mieszkańców obszaru LGD, pytania oceny istniejącej na tym terenie infrastruktury oraz określenie form działalności gospodarczej preferowanej aktualnie przez mieszkańców i kierunków jej rozwoju. Jako najistotniejszy problem życia codziennego respondenci wymieniają brak intratnej pracy i perspektyw na stabilizację (26% ankietowanych), zły stan dróg i brak perspektyw rozwoju (po 14%). Za mało znaczące problemy uznali ankietowani kwestie związane z dojazdem dzieci do szkół, zanieczyszczenie środowiska, stan bezpieczeństwa i bezpośrednio związany z bezpieczeństwem stan oświetlenia ulic. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 77 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 16. Ocena problemów dotyczących codziennego życia w poszczególnych gminach i na obszarze LGD Ankieta dotycząca LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Bałtów Bodzechów Chotcza Ćmielów Kunów Lipsko Sadowie Sienno Solec LGD % % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Nr Pytanie 6 Z jakimi problemami dotyczącymi codziennego życia w gminie spotykacie się Państwo, na co dzień? a brak intratnej pracy i perspektyw na stabilizację 26 23 24 26 29 28 29 23 21 26 b zły stan dróg dojazdowych 11 12 3 14 16 15 15 21 17 14 c brak infrastruktury usługowej 7 6 9 7 5 6 12 3 7 7 d brak bezpieczeństwa cywilnego 5 4 5 9 1 3 1 3 1 4 e problem z dojazdem dzieci do szkoły 3 3 2 2 0 1 4 1 0 2 f brak instytucji pomagającym przedsiębiorcą 7 6 9 6 7 9 10 5 7 7 g zanieczyszczenie środowiska (powietrza, gleb, wód) 1 4 1 3 6 5 1 1 2 3 h brak dostępu do Internetu 16 10 13 3 4 2 4 8 7 7 i zły stan oświetlenia ulic 2 3 4 2 4 2 9 7 8 5 j brak ośrodków kultury i rozrywki 10 16 18 11 14 13 2 20 15 13 k brak perspektyw rozwoju 12 13 12 16 14 16 13 9 17 14 Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 78 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 17. Ocena problemów, z jakimi styka się młodzież na terenie gmin i ogólnie na obszarze LGD „Krzemienny Krąg” Ankieta dotycząca LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Nr 7 a b Pytanie Z jakimi problemami spotykają się dzieci i młodzież na terenie Gminy? przestępczość i patologie społeczne brak bezpłatnych atrakcji kulturalnych, wychowawczych i rozrywkowych Bałtów Bodzechów Chotcza Ćmielów Kunów Lipsko Sadowie Sienno Solec LGD % % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 20 29 7 32 18 32 17 18 14 22 41 37 48 33 39 36 43 54 43 41 c brak placów zabaw i miejsc do uprawiania sportu 39 29 37 35 39 28 32 26 39 34 d inne 0 6 8 1 4 3 8 1 5 4 Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 79 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Jednak w kolejnym pytaniu (powyższa tabela), dotyczącym problemów, na jakie napotykają dzieci i młodzież na obszarze dziewięciu gmin objętych LSR, aż 41% respondentów wskazało na problemy wychowawcze i brak miejsc na spędzanie wolnego czasu, a 22% wskazało przestępczość i patologie jako istotny problem do rozwiązania. Autorzy strategii uważają, że dzięki prawdziwej współpracy władz jednostek samorządu terytorialnego i właśnie Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” uda się zredukować wiele problemów, z którymi, na co dzień borykają się mieszkańcy gmin oraz młode pokolenie. Tabela 18. Ocena istniejącej infrastruktury na obszarze LGD „Krzemienny Krąg” 8. 1 2 Jak ocenisz stan istniejącej infrastruktury? stan dróg i sieć szlaków turystycznych sieć hotelarskonoclegowa, zwłaszcza całoroczna bardzo dobra dobra dostateczna niedostateczna % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi 1,2% 24,4% 54,4% 20% 0,4% 5,2% 29,8% 6,6% 3 sieć gastronomiczna 0,6% 17,2% 30,2% 52% 4 ilość biur i agencji turystycznych 0,6% 9,2% 33,6% 56,6% 5 jakość pracy tych biur i agencji 1,25% 15,25% 28,5% 55% 6 obiekty sportowe i rekreacyjne 4,0% 15,0% 47,25% 33,75% 7 parkingi 1,00% 15,75% 37% 46,25% 8 urządzenia sanitarne (stałe i przenośne toalety i WC) 0,5% 5,50% 26,50% 67,50% 9 sieć telekomunikacyjna 27,5% 46,0% 23% 3,5% 10 dostęp do Internetu 3,25% 32,25% 24,50% 40% 11 dostęp do telewizji kablowej 4% 20,75% 13,25% 62% 7,5% 31,50% 32,25% 28,75% 2,75% 8% 28% 61,25% 5,75% 26,25% 34% 34% 12 13 14 stan infrastruktury wodnej (wodociągi) stan infrastruktury kanalizacyjnej (oczyszczalnie ścieków) pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Ocena stanu infrastruktury technicznej i turystycznej uznana została przez większość ankietowanych zdecydowanie jako niewystarczająca. Jedynie sieć telekomunikacyjna funkcjonuje dobrze na większości obszaru LGD. Za zaniedbania związane z rozwojem sieci gastronomicznej, hotelarskiej, agencji turystycznych urządzeń sanitarnych, parkingów, nie można obwiniać wyłącznie samorządy gminne, gdyż sieci te mogą być właśnie tworzone jako własne formy lokalnej Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 80 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” przedsiębiorczości, przynoszące nieduży, ale stały dochód. Widać zatem, że istnieje bariera świadomości i samoorganizacji wśród mieszkańców. Nie wiedzą, że wiele spraw mogą wziąć w swoje ręce i na tej przedsiębiorczości budować swoją przyszłość. Ocena zaniedbań w zakresie infrastruktury kanalizacyjnej, drogowej, selektywnej zbiórki odpadów, czy sieci TV kablowej, w części jest słuszna, ale dla wielu gospodarstw oddalonych od zwartej zabudowy trzeba budować oczyszczalnie indywidualne, zagrodowe – biologiczne. Jest to również zadanie dla indywidualnej przedsiębiorczości – zebrania kilku chętnych, aby taniej zrobić projekty i wykonawstwo z udziałem samych mieszkańców. Do najbardziej ekologicznych oczyszczalni ścieków o różnej przepustowości, zarówno dla indywidualnych gospodarstw rolnych jak i dla całych gmin należą oczyszczalnie korzeniowe. Kolejne pytania dotyczyły form i dziedzin działalności gospodarczej na obszarze objętym LSR. Wykres 6. Formy działalności gospodarczej cieszące się największym zainteresowaniem na obszarze LGD „Krzemienny Krąg” Jakie formy działalności gospodarczej cieszą się największym zainteresowaniem w regionie? usługi różne 4,47% 10,35% agroturystyka 11,12% turystyka i usługi okołoturystyczne 15,60% rolnictwo ekologiczne, produkcja zdrowej żywności 24,48% rolnictwo konwencjonalne 33,98% handel 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% % odpowiedzi Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 81 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 19. Dziedziny gospodarki, które powinny podlegać wspieraniu Ankieta dotycząca LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Nr Pytanie Bałtów Bodzechów Chotcza Ćmielów Kunów Lipsko Sadowie Sienno Solec LGD % % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 38 35 35 39 33 31 32 21 45 35 a Jakie formy pozarolniczej działalności gospodarczej uznałby Pan/Pani za szansę rozwoju swojego regionu? turystyka b agroturystyka 47 45 47 35 42 49 47 41 34 43 c ochrona dziedzictwa kulturowego 15 20 18 19 22 17 21 36 20 20 d Inne - 0 0 0 7 3 3 6 2 1 3 11 Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Tabela 20. Pozarolnicza działalność gospodarcza jako szansa rozwoju lokalnego Ankieta dotycząca LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Nr Pytanie Bałtów Bodzechów Chotcza Ćmielów Kunów Lipsko Sadowie Sienno Solec LGD % % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 26 24 32 23 27 25 33 33 27 28 10 Jakie dziedziny gospodarki powinny być przede wszystkim wspierane w Pana/Pani gminie? a rolnictwo b łowiectwo i leśnictwo 2 2 6 2 4 3 3 4 3 3 c rybołówstwo i rybactwo 1 0 4 1 1 4 1 6 5 2 d przetwórstwo spożywcze 10 13 10 10 9 16 16 10 15 12 e przemysł 0 3 0 7 6 4 0 5 3 3 f budownictwo 13 17 3 12 12 12 9 7 8 10 16 9 8 9 10 10 8 11 8 10 11 19 15 16 13 11 16 12 13 14 h nowoczesne technologie (w tym telekomunikacja i informatyzacja) handel i usługi i turystyka 23 12 22 18 18 15 15 11 18 17 inne 0 1 0 1 0 0 0 2 1 0 g j Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 82 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Odpowiedzi zobrazowane w powyższych tabelach dowodzą, że rolnictwo nadal stanowić będzie na obszarze LGD ważną dziedzinę gospodarki, na której warto opierać rozwój gmin z tego obszaru. Uważa tak 28% ankietowanych. Może ono współegzystować ponadto z innymi formami pozarolniczej działalności - agroturystyką oraz ochroną środowiska i dziedzictwa kulturowego. Agroturystyka i turystyka zostały wskazane jako szczególne formy pozarolniczej działalności (odpowiednio – 43 i 35% ankietowanych), z którymi mieszkańcy wiążą szansę rozwojową obszaru LGD, co znalazło odzwierciedlenie w analizie SWOT jako szansa rozwojowa regionu. Wymienione rodzaje działalności mają charakter proekologiczny, tzn. nie tylko niedegradujący zasobów, ale wręcz je wzbogacający poprzez np. wzrost bioróżnorodności – zadrzewień śródpolnych, przywodnych i przydrożnych oraz nawiązujący do tradycji rodzimej kultury (obrzędowość, zwyczaje, religia). Należy również odnotować pozytywny fakt, że gospodarowanie w rolnictwie metodami ekologicznymi cieszy się coraz większym zainteresowaniem -15,6% w porównaniu do rolnictwa konwencjonalnego - 24,5%. Uważamy, że modelu rolnictwa przemysłowego, wielkoobszarowego silnie zmechanizowanego nie należy na obszarze naszego LGD rozwijać, gdyż faktycznie kłóci się ono z mozaikową strukturą rolną tego regionu gospodarstw mało i średniohektarowych, dla których korzystne są programy rolno-środowiskowe, dofinansowanie dla gospodarstw niskotowarowych i właśnie rolnictwo ekologiczne. Te proekologiczne sposoby rolniczego gospodarowania, które chronią krajobraz przyrodniczo-kulturowy polskiej wsi, są do pełnego zastosowania na tym obszarze, ale jak pokazuje poniższy wykres 79% ankietowanych nie wie, czym są programy rolnośrodowiskowe. Dlatego do cyklu szkoleń należy jak najszybciej włączyć tę tematykę. Wykres 7. Znajomość programów rolno-środowiskowych przez mieszkańców obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Czy słyszał Pan/Pani o programach rolnośrodowiskowych? 21% tak nie 79% Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 83 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 21. Produkt lokalny Ankieta dotycząca LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Nr 15 a b 16 Pytanie Czy istnieje produkt lokalny? tak (podać jaki) nie Czy istnieją i działają lokalne grupy producenckie? Bałtów Bodzechów Chotcza Ćmielów Kunów Lipsko Sadowie Sienno Solec LGD % % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 14 6 44 34 10 18 9 12 22 21 86 94 56 66 90 82 91 88 78 79 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% a tak 10 9 9 12 12 34 26 26 17 18 b nie 49 36 44 24 31 22 36 40 52 36 nie wiem 41 55 47 63 57 44 38 33 31 46 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 33 26 17 18 17 21 c 17 Czy mógłby powstać taki lokalny produkt i jaki mógłby to być produkt? a tak 25 28 19 12 b nie 71 66 74 84 6 63 72 72 80 66 nie wiem 4 6 7 4 61 11 10 11 3 13 c Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 84 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 22. Programy rolo-środowiskowe, turystyka Ankieta dotycząca LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Nr 18 Pytanie Czy słyszał Pan/Pani o programach rolnośrodowiskowych? a b 19 tak nie Czy uważa Pan(i), że istnieje konieczność skonstruowania specjalnej strategii rozwoju lokalnego produktu turystycznego? (t/n) Bałtów Bodzechów Chotcza Ćmielów Kunów Lipsko Sadowie Sienno Solec LGD % % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 22 4 39 11 19 22 20 30 20 21 78 96 61 89 81 78 80 70 80 79 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% a tak 53 68 48 70 78 58 51 44 63 59 b 47 32 52 30 22 42 49 56 37 41 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% a nie Które z wymienionych sportów i form czynnej rekreacji może udostępnić turystom Wasza Gmina? jazda rowerem 14 28 23 21 22 24 27 21 22 22 b piesze wędrówki 17 28 22 19 24 24 26 19 21 22 20 c narciarstwo 12 1 1 1 7 0 2 2 3 3 d łyżwiarstwo 3 5 1 2 0 1 1 2 1 2 e kajakarstwo 15 2 6 8 2 2 0 6 7 5 f jazdę konną 19 9 4 13 9 8 20 9 7 11 g wędkarstwo 10 8 21 15 13 17 5 19 20 15 h łowiectwo 2 8 11 5 7 9 3 11 9 7 i biwaki i obozy w wyznaczonych terenach leśnych 7 11 11 15 17 12 14 11 10 12 j inne 0 1 0 1 0 1 1 1 0 0 Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 85 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Również w połączeniu z przetwórstwem rolno-spożywczym, które chce rozwijać w gminach średnio 12% ankietowanych i promocją produktu lokalnego, ten rodzaj przedsiębiorczości jest istotny, ale większość ankietowanych nie była zorientowana, czym jest produkt lokalny i regionalny, a tym bardziej nie są im znane procedury przyznawania tych certyfikatów. Należy objąć systemem szkoleń lokalną społeczność w zakresie wymagań produkcyjnych i systemu ochrony nazw dla produktów regionalnych i lokalnych, które są tak istotne dla faktycznej promocji turystycznej regionu. Kolejne ważne pytanie, dotyczące szans rozwoju regionu przedstawia poniższy wykres. Zdecydowanie większość ankietowanych osób z obszaru LGD wiąże rozwój społecznogospodarczy regionu z rozwojem agroturystyki, turystyki i ochroną dziedzictwa kulturowego. Na ten kierunek rozwoju wskazywali również uczestnicy zajęć w ramach LGD „Krzemienny Krąg”. Główna oś ekorozwoju i przyszłych działań LGD zawarta w LSR koncentruje się na tych trzech elementach. Wykres 8. Szanse rozwojowe regionu Jakie formy działalności gospodarczej uznałbyś za szansę rozwojową regionu? 2,19 inne 20,48 ochrona dziedzictw kulturowego 42,58 agroturystyka 34,75 turystyka 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 % odpowiedzi Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Zagadnieniom rozwoju turystyki i rekreacji poświęcone były również kolejne pytania zawarte w ankiecie. W odniesieniu do całego obszaru LGD ankietowani uważają, że turystom chcącym uprawiać rekreację czynną ich teren oferuje najlepsze warunki do jazdy rowerem (turystyka rowerowa), turystyki pieszej i wędkarstwa (odpowiednio: 22%, 22% i 15% respondentów). Najgorsze warunki ich zdaniem istnieją dla rozwoju łyżwiarstwa i narciarstwa. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 86 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wykres 9. Jaki masz pomysł na rozwój obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Jaki kierunek rozwoju (sport,turystyka, przemysł) może zapewnić mieszkańcom lepsze jutro? 13 sport 29 przemysł 58 agroturystyka 0 10 20 30 40 50 60 % odpowiedzi Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Większość ankietowanych respondentów (58%) przedstawiła swój pomysł na rozwój obszaru LGD jako rozwój szeroko pojętej agroturystyki. Z rozwojem przemysłu szanse rozwoju wiąże 29% ankietowanych, z tym zastrzeżeniem, że nie określili oni, o jakie rodzaje czy gałęzie przemysłu chodzi. Wykres 10. Lokalny produkt turystyczny Czy uważasz, że istnieje konieczność skonstruowania specjalnej strategii rozwoju lokalnego produktu turystycznego? 41% tak nie 59% Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Prawie 60% ankietowanych, jest zdania, że w ramach LGD należy wykonać specjalną strategię rozwoju lokalnego produktu turystycznego. Działania w tym zakresie zostały również ujęte w LSR w celach operacyjnych i zadaniach dla LGD „Krzemienny Krąg”. Informatyzacja Technologie Informacyjne (IT) stanowią fundament rozwoju społeczeństwa XXI wieku – społeczeństwa wiedzy, w którym coraz więcej ludzi znajduje zatrudnienie w tworzeniu zasobów wiedzy, jej przetwarzania i dystrybucji. Jest to wyzwanie i jednocześnie zagrożenie dla wszystkich, którzy nie zdobędą dostatecznej wiedzy i umiejętności Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 87 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” posługiwania się nią. Proces budowania społeczeństwa informacyjnego na obszarze LGD „Krzemienny Krąg” musi być pojmowany jako proces stymulujący wzrost aktywności we wszystkich obszarach życia społeczno-gospodarczego. Jego główną misją będzie przygotowanie społeczności wiejskiej do interaktywnego uczestnictwa w procesie planowanych przemian strukturalnych polskiej wsi i rolnictwa wynikających z integracji polskiej gospodarki z gospodarką UE. Wykres 11. Wpływ informatyzacji na rozwój społeczno-gospodarczy obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Czy twoim zdaniem tzw. informatyzacja może pomóc w rozwoju społeczno gospodarczym obszaru LGD? 26% tak nie 74% Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Powyższy wykres wyraźnie pokazuje, że społeczność lokalna ma świadomość ze znaczenia informatyzacji gmin. Aż 74% ankietowanych ma pozytywne zdanie w tej kwestii. Za największy wpływ informatyzacji na rozwój społeczno-gospodarczy uznali respondenci z gminy Sadowie, bo aż 91%. 40 40 35 30 25 20 15 10 5 0 32,25 24,50 b. do br y do br y do st at e ni ed os ta te cz ny 3,25 cz ny % odpowiedzi Wykres 12. Jak oceniasz stan infrastruktury telekomunikacyjnej na obszarze 4 gmin LGD „Krzemienny Krąg”? Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 88 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 23. Komputeryzacja i możliwości korzystania z Internetu na obszarze LGD Ankieta dotycząca LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Nr Pytanie Bałtów Bodzechów Chotcza Ćmielów Kunów Lipsko Sadowie Sienno Solec LGD % % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 0 0 0 1 9 1 6 16 0 3 22 Komputeryzacja i możliwości korzystania z Internetu: a obejmuje wszystkich mieszkańców b obejmuje dużą część społeczeństwa 0 2 16 30 48 42 24 21 13 21 c korzystają z tej formy komunikacji tylko nieliczni 71 83 72 61 34 49 63 49 64 63 d nie spotkałem/am się z powyższą możliwością 29 15 12 8 9 8 7 14 23 12 23 Jak często korzysta Pan/i z Internetu? 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% a bardzo często – kilka razy w tygodniu 4 36 18 30 37 40 23 26 9 23,87 b często – 2 razy w tygodniu 4 10 12 12 7 10 9 9 3 9,67 12 12 16 12 11 13 14 11 12,32 5 2 6 5 7 12 7 5 6,40 c średnio – raz w tygodniu 6 d rzadko – 2 razy w miesiącu 6 e bardzo rzadko – rzadziej niż raz w miesiącu 4 2 5 2 2 2 9 11 5 4,99 f sporadycznie lub okazjonalnie 22 10 18 19 20 9 14 16 19 15,29 g w ogóle nie korzystam z Internetu 55 26 32 14 17 20 20 18 48 27,46 Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 89 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 32% ankietowanych uznało stan istniejącej infrastruktury za dobry, a 40% za niedostateczny. Proces budowania społeczeństwa informacyjnego na obszarze LGD wynika z przyczyn społecznych. Autorzy LSR uznają rozwój informatyzacji za podstawowy warunek egzystencji rolnika, jako przedsiębiorcy wiejskiego w strukturach gospodarczych wspólnego rynku europejskiego. Również ze społecznego punktu widzenia, edukacja informatyczna to konieczny element strategii wyrównywania szans życiowych społeczności wiejskiej i likwidacji zapóźnienia cywilizacyjnego wsi. Komplementarność pojęcia wiedzy i łatwego dostępu do niej z pojęciem powszechnego dostępu do informacji jest oczywista. Równie ważny i ścisły związek istnieje pomiędzy budowaniem społeczeństwa informacyjnego a rozwojem przedsiębiorczości i aktywną walkę z bezrobociem. W tym kontekście istotne są, z punktu budowania strategii, informacje zawarte w powyższej tabeli. Według ankietowanych komputeryzacja i możliwość korzystania z Internetu na obszarze objętym LSR obejmuje tylko 3% mieszkańców, a to, że korzystają z tej formy komunikacji tylko nieliczni uważa aż 63% ankietowanych. 27% ankietowanych w ogóle nie korzysta z Internetu, sporadycznie lub okazjonalnie 15%. Natomiast 24% respondentów zadeklarowało korzystanie z Internety kilka razy w tygodniu. Dane te wyraźnie wskazują na potrzebę integracji przedsięwzięć informatyzacyjnych LGD ze strategicznymi celami krajowych i regionalnych programów budowania społeczeństwa informacyjnego na obszarach wiejskich. Działalność samorządu lokalnego, partnerstwo na rzecz LGD Ostatni blok tematyczny pytań dotyczył oceny zaangażowania społeczności lokalnych na rzecz rozwiązywania ich własnych problemów, znajomości przez mieszkańców działań podjętych przez władze poszczególnych gmin oraz oceny inicjatywy LGD i lokalnego partnerstwa. Średnie zaangażowanie mieszkańców z badanego obszaru na wykonanie czegoś na rzecz miejsca, w którym mieszkają, respondenci ocenili na 34% (poniższa tabela). Bardzo częste zaangażowanie oceniono na 3%. Za zadawalające można uznać znajomość aktualnych i planowanych działań przez władze gminne. Tylko 15% ankietowanych uznało znajomość tych działań za bardzo słabe. Potrzebę utworzenia Lokalnej Grupy Działania potwierdza odpowiedź na pytanie 29. 65% ankietowanych nie wyraziło ochoty na zaangażowanie się w tworzenie programu rozwoju obszaru LGD przy założeniu, że miałaby taką możliwość. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 90 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 24. Zaangażowanie mieszkańców w działania na rzecz miejsca zamieszkania Ankieta dotycząca LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Nr Pytanie Bałtów Bodzechów Chotcza Ćmielów Kunów Lipsko Sadowie Sienno Solec LGD % % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 3 0 0 3 9 2 3 25 Jak Pan/i uważa czy mieszkańcy Pana/Pani gminy i miejscowości chętnie angażują się by zrobić coś na rzecz miejsca, w którym mieszkają? a bardzo często 2 4 2 b Często 14 17 30 7 25 7 16 19 6 14 c od czasu do czasu 55 30 26 39 27 33 27 39 25 34 d Rzadko 25 36 24 29 35 34 37 26 33 30 e bardzo rzadko 4 13 18 22 13 26 16 7 34 19 26 Czy uważa się Pan/i za dobrze poinformowanego o aktualnych i planowanych działaniach władz gminy? 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% a bardzo dobrze 8 6 9 3 5 7 14 26 0 9 b Dobrze 18 21 23 22 19 19 27 32 16 23 c średnio 27 23 38 46 37 40 19 26 36 33 d Słabo 27 32 17 16 22 17 28 4 27 20 e bardzo słabo 20 17 14 12 17 17 13 12 22 15 Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 91 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Tabela 25. Udział mieszkańców obszaru LGD w opracowanie LSR Ankieta dotycząca LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Nr 29 Pytanie Czy gdyby Pan/i miał/miała możliwość osobiście uczestniczyć w tworzeniu programu rozwoju gminy i regionu, to na ile byłby Pan/byłaby Pani się w stanie zaangażować i w jakim charakterze? Bałtów Bodzechów Chotcza Ćmielów Kunów Lipsko Sadowie Sienno Solec LGD % % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% a tak 27 38 19 47 39 24 34 39 28 33 b Nie 73 55 77 53 61 72 65 60 72 65 0 6 3 0 0 5 1 2 0 2 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% c 30 nie wiem Czy deklaruje Pan/i swój udział w opracowaniu Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR)? a Tak 29 23 36 28 42 27 36 58 33 34 b Nie 29 30 17 15 13 43 27 9 27 24 41 47 47 56 45 30 37 33 41 42 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% jedno spotkanie 15 19 15 3 19 8 15 22 31 16 b kilka spotkań 64 67 66 60 60 63 47 54 56 59 c kilka godzin w tygodniu 21 14 19 37 21 29 38 24 13 25 c 31 a jeszcze się nie zdecydowałem/am Jeśli tak, to w jakim wymiarze czasowym? Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 92 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Jednak w opracowywaniu Lokalnej Strategii Rozwoju 34% chciałoby już uczestniczyć, a 42% nie jest zdecydowanych. 24% nie zamierza się angażować w ten proces. Widać z tego, że działalność LGD budzi spore zainteresowanie i powinno w znaczący sposób pobudzić wśród społeczności lokalnych chęć wpływania na własny los i pobudzić chęć działania na rzecz własnego miejsca zamieszkania. Osoby, które chciałyby uczestniczyć procesie budowy LSR w większości mieli świadomość, że trzeba na to działanie poświęcić kilka spotkań (60% ankietowanych). Natomiast 25% ankietowanych uważa, że wystarczyłoby kilka godzin w tygodniu. Wykres 13. Ocena szansy powodzenia inicjatywy LGD „Krzemienny Krąg” Jak oceniasz szansę powodzenia inicjatywy LGD? nie widzę szans dla działalności LGD 10,52 53,56 oceniam jako niewielkie 35,92 oceniam jako bardzo duże 0 10 20 30 40 50 60 % odpowiedzi Źródło: Opracowanie własne, Bałtów 2008 Ocenę całego przedsięwzięcia utworzenia LGD obrazuje powyższy wykres. 36% ankietowanych ocenia tę szansę jako dużą, 34% - jako niewielką. Tylko 11% nie widzi szans dla działalności LGD; dlaczego? Tu warto w przyszłości postawić kolejne pytania: czy ze względów społecznych, finansowych, czy organizacyjnych ludzie ci nie widzą celowości własnych działań w takiej formie. Czy stracili nadzieję w możliwość i celowość uczestnictwa w solidarnym wypracowywaniu strategii rozwoju własnej gminy i sąsiednich? Podsumowanie Omówione badania ankietowe będą podlegały szerszej analizie socjologicznej. Na potrzeby tworzenia i budowy LSR wybrano i omówiono najbardziej istotne problemy i sprawy z nimi związane. Wiele problemów i zagadnień, które stanowiło materiał poglądowy i wyjściowy do tworzenia strategii obszaru LGD omawianych było szerzej na warsztatach i debatach problemowych uczestników LGD. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 93 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 12. Opis procesu wdrażania i aktualizacji LSR Za proces wdrażania i aktualizacji niniejszego dokumentu odpowiedzialne jest Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg”. Odpowiada ono za powierzone jej środki publiczne, za ich wykorzystanie zgodnie z zaplanowanymi działaniami i poprawne rozliczenie. W procesie wdrażania i aktualizacji Lokalnej Strategii Rozwoju biorą udział następujące podmioty: Zarząd Stowarzyszenia, Rada Stowarzyszenia, Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia, Komisja Rewizyjna Stowarzyszenia, Pracownicy biura LGD, Inne podmioty (np. doradcze), o ile zostanie wyartykułowana taka potrzeba; Procesy wdrażania i aktualizacji Lokalnej Strategii Rozwoju są ze sobą powiązane w ten sposób, że aktualizacja dokumentu będzie warunkowana oceną procesu wdrażania oraz wpływających na ten proces uwarunkowań. Aktualizacja będzie więc wynikiem analizy następujących czynników: charakteru i dynamiki zmian uwarunkowań rozwojowych „Krzemiennego Kręgu” – wewnętrznych, zewnętrznych oraz aspiracji i oczekiwań lokalnych podmiotów, efektów realizacji przedsięwzięć zaplanowanych w LSR, skuteczności zarządzania procesem wdrażania strategii. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 94 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Zależność procesów wdrażania i aktualizacji LSR Monitoring przedsięwzięć wdrażających LSR – niezbędny ze względu na przełożenie pomiędzy realizacją przedsięwzięć a osiąganiem zapisanych w strategii celów. W tym kontekście monitorowaniu poddać należy: skuteczność osiągania wyników zakładanych w ramach przedsięwzięć, skuteczność osiągania celów ogólnych i szczegółowych (uzależnioną od realizacji przedsięwzięć), harmonogram realizacji przedsięwzięć i zawartych w nich zadań, Monitoring organizacji wdrażania strategii – partnerskie wdrożenie zainteresowanie podmiotów lokalnych udziałem w strategii wraz z podnoszeniem skuteczności zarządzania LSR-em realizacji LSR poprzez podejmowanie działań wymaga od Lokalnej Grupy Działania wzięcia odpowiedzialności za: wpisujących się w przedsięwzięcia. promocję Lokalnej Strategii Rozwoju wśród podmiotów lokalnych, wspieranie podmiotów lokalnych w przygotowywaniu jak najwyższej jakości projektów, jakie w ramach LSR będą realizowane. WDRAŻANIE LSR Monitoring wewnętrznych i zewnętrznych uwarunkowań rozwojowych LGD „Krzemienny Krąg” (czyli czynników zidentyfikowanych w analizie SWOT). Ponieważ analiza SWOT była podstawą do sformułowania celów i realizujących je przedsięwzięć, zmiana układu sił i słabości wewnątrz obszaru LGD „Krzemienny Krąg” lub szans i zagrożeń w jego otoczeniu w naturalny sposób powoduje potrzebę zmiany strategii (w części lub całości). W szczególności zmiany te powinny uwzględniać stale ewoluujące oczekiwania lokalnych podmiotów – i odzwierciedlać je przede wszystkim na poziomie przedsięwzięć. Analiza warunkująca decyzję o zakresie ewentualnej aktualizacji LSR Aktualizacja LSR Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 95 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Z powyższego schematu wynika, że zarówno wdrażanie jak i monitorowanie strategii ma charakter ciągły. Zakłada się, iż w wyniku stale prowadzonych analiz aktualizacja Lokalnej Strategii Rozwoju może nastąpić: okresowo – na początku roku kalendarzowego, po dokonaniu podsumowania wykonania LSR za rok poprzedni, doraźnie – jako skutek kluczowych zmian w sposobie wdrażania strategii lub uwarunkowań jej wdrażania. Aktualizacja LSR w zależności od potrzeb może za sobą pociągać zmiany strategii w różnym zakresie i obejmować odpowiednio: zmiany przedsięwzięć, zmiany celów strategii, przeformułowanie strategii poprzez powtórzenie partnerskiego procesu jej formułowania. Podmioty biorące udział w procesie aktualizacji/zmiany LSR Głównym organem LGD, w którego kompetencjach będzie podejmowanie decyzji o wprowadzaniu zmian do LSR jest Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg”. Decyzje te mogą dotyczyć m.in.: a) zmian w obrębie zapisanych w strategii przedsięwzięć, b) uruchomienia procesu konsultacyjnego związanego z wprowadzeniem zmian w celach strategii lub kluczowych zmian w przedsięwzięciach zawartych w LSR, c) uruchomienia partnerskiego procesu przeformułowania całej strategii. Nacisk na zachowanie zasady partnerstwa w procesie formułowania LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” będzie podtrzymywany na etapie ewentualnych aktualizacji, co oznacza, że: proces aktualizacji będzie odpowiednio promowany, w procesie aktualizacji będą wykorzystywane stosowne narzędzia konsultacyjne (rozmowy, spotkania, ankiety, warsztaty), do procesu aktualizacji zostaną zaproszeni reprezentanci lokalnych środowisk, przy uwzględnieniu kryteriów sektorowych, społeczno-demograficznych, przestrzennych. Podmioty biorące udział w procesie wdrażania Wielopodmiotowy układ zastosowany przy formułowaniu LSR będzie podtrzymywany i rozwijany w fazie wdrażania strategii. Przyjmuje się następujące zasady dotyczące wdrażania LSR odnoszące się do podmiotów lokalnych: wszystkie podmioty lokalne są uprawnione do zgłaszania propozycji dotyczących strategii, jak również projektów wdrażających strategię i służących realizacji strategicznych celów ogólnych, każdy podmiot lokalny może uzyskać wsparcie na realizację swojego projektu (jeżeli jest on zgodny z LSR, spełnia pozostałe ogólne warunki dostępu i zostanie wystarczająco wysoko oceniony), a ocena projektu przebiegać będzie według obiektywnych kryteriów, wszystkie podmioty lokalne mają prawo do uzyskiwania aktualnych i wiarygodnych informacji na temat funkcjonowania LGD oraz wdrażania LSR. Zasady powyższe oznaczają, że projekty wdrażające strategię będą realizowane przez podmioty lokalne reprezentujące wszystkie trzy kluczowe sektory: samorządowy, 96 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” obywatelski i biznesowy. Proces wdrażania strategii będzie na bieżąco organizowany przez Zarząd Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg”. Sposób wdrażania LSR Wdrażanie LSR będzie zorganizowane w ramach kilku współzależnych, wzajemnie się wspomagających procesów przedstawionych w poniższej tabeli: Lp. Proces wdrażania Narzędzia 1. Rozwijanie partnerstwa w ramach LGD 2. Dynamiczna realizacja przedsięwzięć strategicznych 3. Wykorzystywanie LSR dla wzmacniania pozycji obszaru w otoczeniu 4. Monitoring realizacji strategii promowanie idei programu Leader, LSR i LGD, organizacyjne wzmacnianie relacji między lokalnymi podmiotami: w ramach sektorów, między sektorami, między obszarami tworzącymi partnerstwo, promowanie LSR i korzyści z niej wynikających dla podmiotów lokalnych, informowanie o zasadach przyznawania wsparcia i zasadach funkcjonowania LGD, pomoc dla podmiotów lokalnych w zakresie przygotowywania dobrych projektów, promowanie obszaru LGD w otoczeniu, promowanie produktów i usług wytwarzanych w ramach przedsięwzięć strategicznych LSR w otoczeniu, wykorzystywanie LSR do pozyskiwania środków wsparcia ze źródeł zewnętrznych, rozpoznawanie oczekiwań lokalnych podmiotów oraz ich opinii na temat LSR i funkcjonowania LGD, rozpoznawanie uwarunkowań wdrażania LSR, analiza efektów wdrażania LSR. Powiązanie powyższych procesów powinno zostać uzupełnione o: stałe animowanie wspólnego działania, nastawienie na rozwiązania integrujące obszar LGD „Krzemienny Krąg”, łączenie na rzecz rozwoju obszaru LGD różnych źródeł finansowania oraz potencjałów lokalnych, wyznaczanie trendów i twórcze wykorzystywanie dobrych wzorców, jawność postępowania, wzmacnianie społeczeństwa obywatelskiego, konsekwentne i krytyczne realizowanie LSR. 97 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 13. Zasady i sposób dokonywania oceny własnej Przyjmuje się dziesięć kluczowych mierników wyrażających efektywność wdrażania Lokalnej Strategii Rozwoju LGD „Krzemienny Krąg”: Lp. Miernik 1. liczba projektów zgłaszanych przez podmioty lokalne w kolejnych okresach wdrażania 2. jakość merytoryczna i techniczna zgłaszanych projektów 3. poziom osiągania efektów w ramach realizowanych operacji (projektów zgłaszanych przez beneficjentów) – planowany poziom ustalany każdorazowo w przypadku konkretnych operacji wartość wkładu własnego podmiotów lokalnych 4. 5. 6. 7. Informacja dostarczana przez miernik z punktu widzenia wdrażania i aktualizacji LSR poziom wypromowania Lokalnej Strategii Rozwoju wśród podmiotów lokalnych oraz uzyskany w jego efekcie poziom zainteresowania podmiotów lokalnych włączeniem się w realizację LSR, dostosowanie LSR do oczekiwań lokalnych podmiotów, poziom przygotowania lokalnych podmiotów do właściwego opracowywania projektów, określenie głównych trudności podmiotów lokalnych we właściwym przygotowaniu projektów, a co za tym idzie dostosowanie rodzaju udzielanego wsparcia do realnych potrzeb, weryfikacja tempa i jakości wdrażania operacji, weryfikacja wiarygodności partnerów wdrażających konkretny projekt, proporcja pomiędzy wielkością wsparcia udzielanego podmiotom lokalnym w ramach strategii a ich wkładem własnym liczba beneficjentów pośrednich i bezpośrednich realizowanych projektów (zakładana i rzeczywista) poziom realizacji celów szczegółowych (a co za tym idzie celów ogólnych, na które cele szczegółowe się składają) – cele szczegółowe zostały sformułowane w formie mierzalnej co pozwala na ich bezpośrednią kontrolę stopień uaktywnienia finansowych i pozafinansowych potencjałów znajdujących się w dyspozycji podmiotów lokalnych, efekty mnożnikowe uzyskiwane w wyniku wdrażania strategii, społeczna i gospodarcza rozległość oddziaływania LSR, stopień uaktywnienia podmiotów i społeczności lokalnych na rzecz animowanego przez LGD procesu rozwoju lokalnego stopień zbieżności podejmowanych działań wdrożeniowych z realnymi potrzebami rozwojowymi obszaru wyrażającymi się w celach LSR, określenie tempa zmian na obszarze, określenie skuteczności podejmowanych działań strategicznych, 98 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” efektywność realizacji projektu (stosunek wyniku użytecznego do poniesionych kosztów) 9. zmiana wewnętrznych uwarunkowań rozwoju obszaru na skutek wdrażania strategii, a w szczególności operacji wynikających ze strategii 10. szybkość udzielania wsparcia beneficjentom 8. określenie efektywności poszczególnych projektów, wnioski na temat warunków efektywności projektów realizowanych w ramach LSR (np. rodzaj projektu, beneficjenci, efektywność udzielonego wsparcia itp.), badanie, na ile zmianie ulegają siły i słabości obszaru wskutek realizacji strategii, a co za tym idzie identyfikowanie przesłanek dla aktualizacji strategii oraz zawartych w niej przedsięwzięć, określenie sprawności funkcjonowania struktur LGD, wnioski na temat potrzeb szkoleniowych personelu biura i członków LGD oraz wyposażenia infrastrukturalnego biura. Przedstawione grupy mierników wynikają z przyjętej procedury monitorowania i wdrażania strategii. Sposób dokonywania oceny (ewaluacji) pozwoli na: uaktualnianie strategii do potrzeb podmiotów lokalnych i warunków rozwoju obszaru, doskonalenia operacji wynikających ze strategii, doskonalenia działań techniczno-organizacyjnych na rzecz wdrażania strategii. Z powyższej tabeli wynika, iż obowiązek gromadzenia informacji dotyczących liczby projektów zgłaszanych przez podmioty lokalne w kolejnych okresach wdrażania, jakości merytorycznej i technicznej zgłaszanych projektów, proporcji pomiędzy wielkością wsparcia udzielanego podmiotom lokalnym w ramach strategii a ich wkładem własnym, zmiany wewnętrznych uwarunkowań rozwoju obszaru na skutek wdrażania strategii, a w szczególności operacji wynikających ze strategii, szybkości udzielania wsparcia beneficjentom spocznie na Zarządzie LGD „Krzemienny Krąg”. Z kolei beneficjenci zgłaszający i wdrażający operacje zobowiązani są do dostarczania rzetelnych informacji, potrzebnych do oceny przez organ decyzyjny LGD, takich jak: poziom osiągania efektów w ramach realizowanych projektów, wartość wkładu własnego podmiotów lokalnych, liczba beneficjentów pośrednich i bezpośrednich realizowanych projektów (zakładana i rzeczywista), poziom realizacji celów szczegółowych (a co za tym idzie celów ogólnych, na które cele szczegółowe się składają), efektywność realizacji projektu. Analiza dostarczonych informacji oraz wyciągnięcie z nich stosownych wniosków na temat wdrażania, bądź potrzeby aktualizacji Lokalnej Strategii Rozwoju będzie istotnym narzędziem ewaluacji strategii. 99 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 14. Określenie powiązań LSR z innymi dokumentami planistycznymi związanymi z obszarem objętym LSR Wdrażanie Lokalnej Strategii Rozwoju dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg" w latach 2009-2015 stanowić będzie naturalną kontynuację pierwotnie sformułowanych zamierzeń strategicznych, zapisanych w ZSROW na lata 2006-2008. Zamierzenia te opierają się zarówno na aktualnych, rzeczywistych potrzebach, odczuwanych na obszarze „Krzemiennego Kręgu”, jak i pewnych ogólnych ramach wsparcia dla obszarów wiejskich, wytyczonych przez różne dokumenty o charakterze strategiczno-planistycznym, sformułowanych na poziomie krajowym, regionalnym oraz lokalnym. Dokumenty strategiczne na poziomie krajowym LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” wpisuje się w nadrzędny dla Polski wieloletni dokument strategiczny rozwoju społeczno-gospodarczego, tj. Strategię Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK), stanowiący odniesienie dla innych strategii i programów rządowych, jak i innych dokumentów opracowywanych na szczeblu regionalnym i lokalnym. Dokument ten określa cele i priorytety rozwoju Polski oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić, uwzględniając przy tym najważniejsze trendy rozwoju gospodarki światowej oraz cele, jakie stawia Unia Europejska w odnowionej Strategii Lizbońskiej. Zapisana w LSR polityka rozwoju obszaru LGD „Krzemienny Krąg” będzie przyczyniać się do realizacji zapisanej w Strategii Rozwoju Kraju wizji kraju, która zakłada, że Polska w roku 2015 będzie krajem o wysokim poziomie i jakości życia mieszkańców oraz silnej i konkurencyjnej gospodarce, zdolnej do tworzenia nowych miejsc pracy. Wizja ta ma zostać osiągnięta poprzez działania realizowane w 6 priorytetach, wśród których 2, tj. Priorytet 5. Rozwój obszarów wiejskich (bezpośrednio) oraz Priorytet 6. Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej (pośrednio) stanowić będą główne obszary korelacji priorytetów rozwoju zapisanych w LSR. W szczególności poprzez cele zapisane w LSR realizowane będą działania: a) Rozwój przedsiębiorczości i aktywności pozarolniczej oraz d) Wzrost jakości kapitału ludzkiego oraz aktywizacja zawodowa mieszkańców wsi w Priorytecie 5 SRK, z kolei w Priorytecie 6 w sposób pośredni realizowane będą dwa zapisane działania, tj. a) Podniesienie konkurencyjności polskich regionów oraz b) Wyrównywanie szans rozwojowych obszarów problemowych. Drugim istotnym dokumentem planistycznym, w jaki wpisuje się LSR dla obszaru „Krzemiennego Kręgu” są Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (Narodowa Strategia Spójności) 2007-2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Dokument ten reguluje w szczególności realizację tzw. polityki spójności w Polsce, a tym samym wydatkowanie największej puli środków pomocowych, pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności. Nie dotyczy on wprost rozwoju obszarów wiejskich, jednak sporo uwagi poświęca koordynacji polityki spójności z innymi politykami wspólnotowymi, w tym w szczególności Wspólna Polityką Rolną i realizowana ramach niej polityką rozwoju obszarów wiejskich. Działania w ramach LSR będą spójne zarówno z głównym celem strategicznym NSRO, tj. tworzeniem warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej, jak i jednym z 6 głównych celów horyzontalnych, tj. Wyrównywaniem szans rozwojowych i wspomaganiem zmian strukturalnych na obszarach wiejskich. Realizacja LSR będzie powiązana pośrednio również z innymi celami NSRO, w tym w szczególności z celem 1. Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych 100 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa oraz celem 2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej. Dokumentem strategicznym o charakterze krajowym, z którym poprzez branżowy charakter w największym stopniu powiązana musi być LSR dla obszaru LGD „Krzemienny Krąg” jest Krajowy Plan Strategiczny Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 (KPSROW). Zawiera on priorytety rozwoju obszarów wiejskich na okres 7 lat, uwzględniające zarówno regulacje wspólnotowe (Strategiczne Wytyczne Wspólnoty dla Rozwoju Obszarów Wiejskich), jak i spójność z dokumentami krajowymi (KPS, NSRO oraz Krajowy Program Reform). KPSROW jest tym samym podstawowym dokumentem ramowym, na podstawie, którego został przygotowany główny instrument wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej w Polsce, w części dotyczącej rozwoju obszarów wiejskich, tj. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Podstawę realizacji KPSROW stanowi koncepcja wielofunkcyjności rolnictwa i obszarów wiejskich. Zakłada ona wzmocnienie ekonomiczne gospodarstw rolnych i wzrost konkurencyjności sektora rolno-spożywczego, przy jednoczesnym zapewnieniem instrumentów na rzecz różnicowania działalności gospodarczej w kierunku pozyskania i stworzenia alternatywnych źródeł dochodów mieszkańców wsi. Równie ważnym aspektem obszarów wiejskich w Polsce, poza funkcjami ekonomicznymi i dobrymi warunkami dla rozwoju społecznego, jest ich rola w zachowaniu i odtwarzaniu walorów krajobrazowych oraz zasobów przyrody, tj. zachowanie dobrego stanu ekologicznego wód i gleb, bogactwa siedlisk i różnorodności biologicznej, a także dziedzictwa kulturowego wsi. Dokumenty strategiczne na poziomie regionalnym Realizacja działań rozwojowych zapisanych w LSR powinna przyczyniać się do rozwoju tego obszaru, postrzeganego zarówno w wymiarze wewnętrznym, jak i zewnętrznym. Wymiar wewnętrzny dotyczy wielowymiarowego potencjału obszaru LGD „Krzemienny Krąg”, w którym podejmowane będą działania powstrzymujące zjawiska utraty posiadanych potencjałów, w tym zwłaszcza kapitału ludzkiego i społecznego, oraz działania aktywizujące zasoby wszystkich gmin i powiatów, tworzących partnerstwo. W drugim wymiarze konieczne jest wzmocnienie i utrwalenie pozycji LGD w regionie. Przyjęte cele strategiczne uwzględniają obydwa wymiary i są zbieżne zarówno z oczekiwaniami mieszkańców, jak też treścią Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego i treścią Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020, która jest głównym dokumentem strategicznym, określającym kształt polityki regionalnej na kolejnych kilkanaście lat. Dokumenty te zawierają wizję rozwoju regionu z kilkoma zasadniczymi składowymi. 1. Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020 Cel 1: Przyśpieszenie rozwoju bazy ekonomicznej i wzrostu innowacyjności województwa Priorytet 3: Kształtowanie specjalizacji regionalnej w gospodarce: Tworzenie warunków dla rozwoju skupisk współpracujących przedsiębiorstw w strategicznych dla regionów sektorach gospodarki – np. przedsiębiorstwa informatyczne, budownictwo i materiały budowlane, odlewnictwo, energia odnawialna, przemysł spożywczy, turystyka i rekreacja, usługi medyczne i sanatoryjne itp., Wspieranie rozwoju specyficznych dla regionu sektorów gospodarki, w szczególności działających w oparciu o wykorzystanie zasobów naturalnych województwa, Kreowanie i wspieranie produktów regionalnych. 101 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Cel 2: Rozwój zasobów ludzkich Priorytet 1: Doskonalenie systemu szkolnictwa z uwzględnieniem rynku pracy: Dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy, Priorytet 3: Rozwój form kształcenia ustawicznego Upowszechnienie, poprawa jakości i zwiększenie różnorodności kierunków kształcenia ustawicznego w tym inicjowanie i wspieranie programów edukacyjnych dostosowanych do trendów demograficznych i potrzeb rynku pracy, Zwiększenie udziału w szkoleniach i przekwalifikowaniach pracowników o niskich umiejętnościach, pracowników starszych oraz osób znajdujących się w szczególnie niekorzystnych warunkach na rynku pracy, Promowanie kształcenia przez całe życie, ze szczególnym uwzględnieniem kwalifikacji przydatnych w gospodarce opartej na wiedzy. Priorytet 4: Aktywna polityka rynku pracy Wspieranie przedsiębiorczości, promowanie pracy na odległość oraz elastycznych form zatrudnienia, w tym samozatrudnienia. Cel 3: Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody i dóbr kultury Priorytet 1: Tworzenie warunków rozwoju turystyki, sportu i rekreacji: Rozwój infrastruktury turystycznej, szczególnie infrastruktury noclegowej, gastronomicznej. Małej infrastruktury na pieszych, rowerowych i wodnych szlakach oraz turystyczne zagospodarowanie zbiorników wodnych, Wspieranie procesów powstawania lokalnych i regionalnych produktów turystycznych, Podnoszenie jakości usług turystycznych, Oznakowanie i udostępnienie atrakcji turystycznych, Modernizacja i rozbudowa bazy sportowo-rekreacyjnej w regionie. Priorytet 2: Ochrona i udostępnienie dziedzictwa kulturowego: Zachowanie dziedzictwa kulturowego i aktywna ochrona zabytków, Zwiększenie roli zabytków w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości, Poprawa dostępności mieszkańców do oferty kulturalnej poprzez wspieranie instytucji poszerzających ofertę programową umożliwiającą aktywne uczestnictwo w życiu kulturalnym. Priorytet 3: Tworzenie warunków zrównoważonego rozwoju i prawidłowego funkcjonowania systemów ekologicznych: Racjonalizacja wykorzystania i ochrona istniejących zasobów wodnych, Modernizacja i rozbudowa systemu infrastruktury przeciwpowodziowej, Rozwój regionalnego systemu małej retencji wodnej, Rekultywacja terenów zdegradowanych przyrodniczo, Ochrona różnorodności biologicznej, w szczególności realizacja działań związanych z ustanowieniem obszarów sieci NATURA 2000, Rozwój proekologicznej infrastruktury turystycznej na obszarach chronionych i ich otulinach, Cel 4: Wzmocnienie potencjału instytucjonalnego województwa Priorytet 5: Marketing Regionalny Kształtowanie atrakcyjnego wizerunku regionu i kreowanie marki regionalnej, 102 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Synchronizacja działań promocyjnych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego i organizacje biznesowe. Cel 6: Aktywizacja rolnictwa i wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich 2. Strategia Rozwoju Turystyki w Województwie Świętokrzyskim na lata 2006 - 2014 Priorytet 1: Produkt Priorytet 2: Rozwój zasobów ludzkich Priorytet 3: Marketing i promocja Priorytet 4: Przestrzeń turystyczna Priorytet 5: Wsparcie instytucjonalne 3. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Świętokrzyskiego Cel Warunkujący 2: Efektywne wykorzystanie miejscowych potencjałów rozwoju – tworzenie systemu ośrodków, obszarów i pasm aktywności społeczno-gospodarczej. Cel Warunkujący 4: Aktywna ochrona wartości i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego przy zachowaniu zasady zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa ekologicznego województwa. Cel Warunkujący 5: Ochrona zasobów dziedzictwa kulturowego i udostępnienie ich społeczeństwu – wykorzystanie dziedzictwa kulturowego dla integracji i promocji regionu. 4. Strategia rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 Cel 1: Rozwój kapitału społecznego Priorytet 1: Rozwój społeczeństwa informacyjnego i teleinformatyzacji Priorytet 3: Wzrost zatrudnienia w regionie i przeciwdziałanie bezrobociu Cel 5: Rozwój społeczeństwa obywatelskiego oraz kształtowanie wizerunku regionu Priorytet 1: Rozwój społeczeństwa obywatelskiego i integracji regionalnej Priorytet 2: Poprawa i promocja atrakcyjności inwestycyjnej w regionie Priorytet 3: Promocja i zwiększenie atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej regionu w oparciu o walory środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego Priorytet 4: Kształtowanie tożsamości regionu oraz kreowanie i promocja jego produktu Dokumenty strategiczne na poziomie lokalnym Istniejące dokumenty o charakterze strategicznym, opracowane dla gmin i powiatów obszaru LGD „Krzemienny Krąg” zostały wzięte pod uwagę już na etapie opracowywania materiałów bazowych niezbędnych do opracowania ZSROW, tym samym ich zapisy uwzględnia niniejsza LSR. 103 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 15. Wskazanie planowanych działań, przedsięwzięć lub operacji realizowanych przez LGD w ramach innych programów wdrażanych na obszarze objętym LSR Ideą środków pochodzących z osi IV Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 - 2013 jest wszechstronny rozwój obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju. Dzięki tym funduszom obszary wiejskie mają szansę stać się konkurencyjnymi i atrakcyjnymi regionami, w którym podniesie się poziom życia mieszkańców. Aby tak się jednak stało Lokalna Grupa Działania nie może skupić się jedynie na poprawnym wydatkowaniu pieniędzy, które będą pochodzić z programu Leader. Środki te, bowiem mają jedynie wspierać działalność LGD i dać podstawy do innych przedsięwzięć, które będą uzupełniały i wpisywały się w te – zaplanowane w Lokalnej Strategii Rozwoju – taki zintegrowany charakter działań ma na celu zapewnienie bardziej wszechstronnego, przez to, skuteczniejszego rozwoju terenu LGD. LGD „Krzemienny Krąg”, aktywizując społeczność wiejską, budując potencjał społeczny na obszarach wiejskich, zamierza ubiegać się o wsparcie dla projektów w ramach innych programów, konkursów przeznaczonych dla organizacji pozarządowych Wszelkie realizowane projekty, oraz działania podejmowane przez LGD „Krzemienny Krąg” będą przyczyniać się do realizacji następujących celów: wzmacnianie związków łączących mieszkańców „Krzemiennego Kręgu” ze swoim miejscem zamieszkania, wykreowanie nowej całości składającej się z dziewięciu gmin „Krzemiennego Kręgu” połączonych ścisłymi relacjami współpracy wykreowanie i stałe wzmacnianie pozycji „Krzemiennego Kręgu” w otoczeniu, przejawiające się powiązaniami kooperacyjnymi z regionem i atrakcyjnym wizerunkiem obszaru. W celu wyeliminowania potencjalnego zagrożenia, jakim jest nakładanie się pomocy finansowej uzyskanej w ramach PROW i innych programów LGD „Krzemienny Krąg” zastosuje następujące rozwiązania: tworzenie wydzielonych kont bankowych (lub subkont) do obsługi każdego programu, umieszczanie na fakturach, rachunkach i innych dokumentach księgowych potwierdzających poniesione koszty informacji dotyczącej źródła finansowania; w przypadku gdy dany koszt będzie współfinansowany z różnych źródeł – przy każdym źródle podawana będzie kwota finansowana z danego programu, każdy program będzie miał wyznaczonego kierownika projektu, odpowiedzialnego za prawidłowe wydatkowanie środków programu, wynagrodzenia pracowników, na które składają się ułamkowo różne programy, realizowane będą w postaci przelewów z głównego rachunku bankowego, a następnie refundowane we właściwych proporcjach z rachunków wydzielonych dla poszczególnych programów na rachunek główny; wynagrodzenia pracowników zatrudnionych wyłącznie przy jednym programie realizowane są w postaci przelewów bezpośrednio z rachunku wydzielonego dla tego programu. Działania podejmowane w ramach innych programów będą miały charakter uzupełniający wobec działań realizowanych w ramach osi IV PROW. Wśród potencjalnych źródeł finansowania projektów należy zaliczyć m.in.: Europejski Fundusz Spójności, ze szczególnym akcentem na Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL), Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, 104 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” programy Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, krajowe fundusze publiczne (np. Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, środki własne ministerstw, NBP) Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) Program koncentruje wsparcie na następujących obszarach: zatrudnienie, edukacja, integracja społeczna, rozwój potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw, a także zagadnienia związane z budową sprawnej i skutecznej administracji publicznej wszystkich szczebli i wdrażaniem zasady dobrego rządzenia. Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej, a do osiągnięcia tego celu przyczynia się realizacja sześciu celów strategicznych do których należą: podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce, upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy, zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa, wzrost spójności terytorialnej. Priorytet VI: Rynek pracy otwarty dla wszystkich 6.1 - Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie 6.2 - Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia 6.3 - Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na obszarach wiejskich W ramach Priorytetu VI duży nacisk zostanie położony na podnoszenie jakości usług świadczonych na rzecz osób bezrobotnych i biernych zawodowo, w tym zwłaszcza na wczesną identyfikację potrzeb klientów instytucji rynku pracy oraz diagnozowanie możliwości ich rozwoju zawodowego, a także na zwiększenie dostępności usług pośrednictwa pracy i doradztwa zawodowego, które odgrywają kluczową rolę w początkowym okresie pozostawania bez zatrudnienia. Ważnym elementem wsparcia w ramach Priorytetu będzie również tworzenie warunków sprzyjających podnoszeniu zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych, obejmujące m.in. działania na rzecz dalszego doskonalenia, bądź zmiany kwalifikacji zawodowych w formie szkoleń, kursów i praktyk oraz możliwości zdobycia doświadczeń zawodowych w miejscu pracy. Pomoc będzie koncentrowała się również na rozwoju przedsiębiorczości i samozatrudnienia, obejmując m.in. doradztwo, szkolenia oraz usługi finansowo – prawne adresowane do osób pragnących rozpocząć własną działalność gospodarczą. Priorytet VII: Promocja integracji społecznej 7.1 - Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji 7.3 - Inicjatywy lokalne na rzecz aktywnej integracji W ramach Priorytetu VII „Promocja integracji społecznej” podejmowane będą przede wszystkim działania zmierzające do ułatwienia dostępu do rynku pracy osobom zagrożonym 105 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” wykluczeniem społecznym. Ważnym elementem wsparcia jest eliminowanie różnego rodzaju barier (organizacyjnych, prawnych, czy psychologicznych) na jakie napotykają osoby zagrożone wykluczeniem społecznym. Problem ten dotyczy przede wszystkim osób niepełnosprawnych, długotrwale bezrobotnych, imigrantów, osób opuszczających zakłady karne oraz kobiet, postrzeganych w sposób stereotypowy przez pracodawców i otoczenie społeczne jako pracownicy mniej dyspozycyjni oraz mobilni zawodowo. Wobec tych osób zostaną zastosowane instrumenty aktywnej integracji, mające na celu przywrócenie osób wykluczonych na rynek pracy oraz ich integrację ze społeczeństwem, poprzez przywrócenie zdolności lub możliwości zatrudnienia, uzyskanie wsparcia dochodowego oraz wyeliminowanie przeszkód napotykanych przez osoby i rodziny w procesie dostępu do praw i usług społecznych, a przez to wspierających ich powrót do zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. W celu zapewnienia właściwych warunków dla realizacji przez instytucje pomocy i integracji społecznej (jednostki organizacyjne pomocy społecznej, jednostki zatrudnienia socjalnego, organizacje pozarządowe) zadań z zakresu aktywnej integracji, niezbędne jest stworzenie również na poziomie regionalnym możliwości podnoszenia kwalifikacji ich kadr i potencjału organizacyjnego powiązanego ściśle ze specyfiką realizowanych przez nie zadań, głównie poprzez szkolenia i kursy realizowane w formach pozaszkolnych oraz upowszechnianie pracy socjalnej i aktywnej integracji w środowiskach lokalnych. Priorytet VIII: Regionalne kadry gospodarki 8.1 - Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Planowane projekty mają stymulować podnoszenie i aktualizację umiejętności zawodowych przez osoby pracujące, zwłaszcza starsze i o niskich kwalifikacjach, co jest kluczowe dla utrzymania ich aktywności na rynku pracy. Priorytet IX: Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach 9.5 - Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich Wsparcie przewidziane w projektach nakierowane będzie na rzecz tworzenia i funkcjonowania oddolnych, lokalnych inicjatyw powoływanych przez mieszkańców obszarów wiejskich na rzecz rozwoju edukacji i podnoszenia poziomu wykształcenia mieszkańców wsi. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności. Interwencja w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka obejmuje zarówno bezpośrednie wsparcie dla przedsiębiorstw, instytucji otoczenia biznesu oraz jednostek naukowych świadczących przedsiębiorstwom usługi o wysokiej jakości, a także wsparcie systemowe zapewniające rozwój środowiska instytucjonalnego innowacyjnych przedsiębiorstw. Celem głównym programu jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności polskiej nauki, zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym, zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, 106 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy, wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce; Oś priorytetowa 3 Kapitał dla innowacji Celem osi jest zwiększenie liczby przedsiębiorstw działających na bazie innowacyjnych rozwiązań oraz zwiększenie dostępu do zewnętrznych źródeł finansowania przedsięwzięć innowacyjnych. Oś ta obejmuje projekty związane z inicjowaniem działalności innowacyjnej poprzez identyfikowanie, weryfikację innowacyjnych pomysłów o dużym potencjale rynkowym, wsparcie tworzenia na ich bazie przedsiębiorstw z sektora MSP, wsparcie MSP na początkowych etapach wzrostu, których przedsięwzięcia oparte są na innowacyjnych rozwiązaniach, poprzez zasilenie funduszy kapitałowych, aktywizację rynku inwestorów prywatnych poprzez tworzenie dogodnych warunków inicjowania współpracy inwestorów prywatnych z przedsiębiorcami. Oś priorytetowa 4 Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia Celem osi jest podniesienie poziomu innowacyjności przedsiębiorstw poprzez stymulowanie wykorzystania nowoczesnych rozwiązań w przedsiębiorstwach. Projekty obejmujące szkolenia, doradztwo i inwestycje przedsiębiorstw niezbędne do opracowania i wdrożenia wzorów użytkowych i przemysłowych. Oś priorytetowa 6 Polska gospodarka na rynku międzynarodowym Celem osi jest poprawa wizerunku Polski jako atrakcyjnego partnera gospodarczego, miejsca nawiązywania wartościowych kontaktów handlowych, lokowania inwestycji, prowadzenia działalności gospodarczej oraz rozwoju usług turystycznych. Działania nastawione na promocję turystycznych walorów Polski, w tym tworzenie nowych, innowacyjnych typów produktów i usług turystycznych, tworzenie systemu informacji turystycznej. Projekty inwestycyjne w zakresie produktów turystycznych o znaczeniu ponadregionalnym, w tym inwestycje przyczyniające się do poprawy jakości usług turystycznych. Oś priorytetowa 8 Społeczeństwo informacyjne – zwiększanie innowacyjności gospodarki Celem osi jest stymulowanie rozwoju gospodarki elektronicznej poprzez wspieranie tworzenia nowych, innowacyjnych eUsług, innowacyjnych rozwiązań elektronicznego biznesu oraz zmniejszanie technologicznych, ekonomicznych i mentalnych barier wykorzystywania eUsług w społeczeństwie. Oś ta obejmuje projekty związane ze wsparciem dla nowo tworzonych mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw świadczących eUsługi, wspieraniem eUsług między przedsiębiorstwami, wspieraniem działań z zakresu e-Integracji poprzez wspieranie dostępu obywateli do szerokopasmowego Internetu, wsparciem dostarczania dostępu do Internetu szerokopasmowego na etapie tzw. „ostatniej mili” przez MSP. Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności Korzystając z pomocy finansowej oferowanej w ramach różnych programów uruchamianych przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności planuje się pozyskać środki m.in. na projekty: 107 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” w zakresie specjalistycznego poradnictwa obywatelskiego i prawnego dla mieszkańców, mające na celu poszerzenie wiedzy mieszkańców w zakresie korzystania z komputera i Internetu, w tym opracowywania stron www, mające na celu stworzenie lokalnego funduszu grantowego, dzięki któremu wspierane będą działania definiowane i realizowane przez lokalne społeczności, w zakresie wspierania edukacji i pobudzania aktywności społecznej osób starszych, w zakresie tworzenia oferty zajęć dodatkowych dla najmłodszych, mające na celu stymulowanie i rozwijanie ducha przedsiębiorczości wśród młodzieży gimnazjalnej, edukacyjne związane z nauka języka angielskiego dla dzieci, wzmacniające aktywność społeczną, samodzielność, umiejętności autoprezentacji, itp. młodzieży z obszarów wiejskich, Podstawową zasadą, która będzie warunkowała wybór działania będzie jego komplementarność w stosunku do zapisów umieszczonych w Lokalnej Strategii Rozwoju. 108 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 16. Przewidywany wpływ realizacji LSR na rozwój regionu i obszarów wiejskich Zarówno wizja, misja, jak i cele strategiczne oraz operacyjne są spójne z zapisami w strategiach rozwoju regionalnego województw świętokrzyskiego i mazowieckiego oraz powiatów i gmin zaangażowanych w tworzenie LSR. Działania wynikające z niniejszej strategii przyczynią się do realizacji celów strategicznych i warunkujących obu województw w granicach, których działają gminy wchodzące w skład Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg”. Poniżej przedstawiono zapisy Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2020 roku, w które wkomponowują się cele LSR LGD „Krzemienny Krąg”: 1. Cele długookresowe: zwiększenie konkurencyjności metropolii warszawskiej i regionu w układzie europejskim i globalnym, przeciwdziałanie nadmiernym, społecznie nieakceptowanym dysproporcjom w poziomie rozwoju gospodarczego i warunkach życia ludności w województwie, poprawa jakości środowiska przyrodniczego Mazowsza, ukształtowanie tożsamości kulturowej regionu, bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni. 2. Cele średniookresowe i operacyjne: a) wmocnienie mechanizmów dyfuzji procesów rozwojowych z aglomeracji warszawskiej na otoczenie regionalne, co nastąpi w wyniku: określenie obszarów aktywności gospodarczej w kluczowych dla rozwoju Mazowsza sektorach – rozpoznanie regionalnych uwarunkowań i określenie kierunków polityki zagospodarowania przestrzennego województwa, ze szczególnym uwzględnieniem delimitacji obszarów predestynowanych do rozwijania sektorowej aktywności gospodarczej, modernizacji i rozbudowy sieci dróg w województwie oraz budowy przepraw mostowych przez Wisłę, podniesienia poziomu wykształcenia i kwalifikacji na obszarze pozametropolitalnym - (będzie służyła temu realizacja zadań opisanych w pkt. 2.2., zwłaszcza wzmocnienie materialne systemu oświaty w regionie, upowszechnienie Internetu oraz podniesienie poziomu znajomości języków obcych), ułatwienia inwestowania w regionie, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów poza aglomeracją warszawską - usprawnienie procedur decyzyjnych w zakresie planowania przestrzennego i prawa budowlanego, przygotowanie i rozpowszechnianie ofert lokalizacyjnych, informacja o ofertach inwestycyjnych. b) przyspieszenie procesów rozwoju społeczno-gospodarczego opartego na wiedzy i innowacjach, co powinno następować poprzez: stymulowanie rozwoju regionalnego systemu innowacji - pośredniczenie w nawiązywaniu kontaktów między instytucjami naukowymi a przedsiębiorstwami, wspieranie rodzimych nowoczesnych rozwiązań technicznych i technologicznych, propagowanie wysokich norm jakości (ISO), 109 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” c) rozpowszechnianie informacji o najnowszych osiągnięciach nauki i techniki na świecie, organizowanie konkursów na rozwiązania innowacyjne, zwiększenie możliwości korzystania z współczesnych środków komunikowania się, w tym z Internetu - szkolenia, wspieranie edukacji służącej podnoszeniu znajomości Internetu, wykorzystanie Internetu dla rozwoju regionu (tworzenie regionalnych baz danych, informatorów branżowych, giełd ofert inwestycyjnych, usługowych, towarowych), tworzenie i wspieranie centrów wiedzy i innowacji - ośrodków doradczych (doradztwo techniczno-technologiczne, ze szczególnymi preferencjami dla małych i średnich przedsiębiorstw, pośrednictwo w tworzeniu związków kooperacyjnych między podmiotami gospodarczymi), ośrodków konferencyjnych, publikacji informatorów. Aktywizacja i modernizacja obszarów pozametropolitalnych służąca likwidacji zapóźnień cywilizacyjnych i poprawie dochodów i warunków życia ludności, co osiągane będzie poprzez: aktywizację rozwoju małych miast jako lokalnych ośrodków usług publicznych wspieranie i podtrzymywanie funkcji lokalnych usług publicznych (oświata, szkolnictwo wyższe, ochrona zdrowia, kultura) i transferu technologii, wykorzystanie walorów turystycznych tych ośrodków, wspieranie rozwoju lokalnego przetwórstwa rolno-spożywczego - doradztwo techniczno-technologiczne, promocja lokalnych znaków towarowych, organizacja kontaktów producentów żywności z odbiorcami towarów, restrukturyzacja rozwoju infrastruktury technicznej obszarów wiejskich – remonty i budowa dróg o znaczeniu lokalnym, gazyfikacja, reelektryfikacja, rozbudowa sieci telefonicznej, rozbudowa sieci wodociągowej, a w szczególności kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków, modernizacja i rozbudowa urządzeń melioracyjnych, stymulowanie tworzenia pozarolniczych miejsc pracy poprzez wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw - w obsłudze rolnictwa, obsłudze ruchu turystycznego i agroturystyce, konserwacji przyrody, utrzymywaniu infrastruktury technicznej itp.; w ułatwianiu dostępu do kredytów, informacji, technologii, informowanie o potencjalnych partnerach, wspieranie lokalnych inkubatorów przedsiębiorczości, przebudowę i modernizację struktur sektora rolnego - komasacje i wymiana gruntów, koncentracja gruntów i produkcji w wysokotowarowych gospodarstwach rozwojowych, wspieranie dzierżawy gruntów, tworzenie grup producenckich, organizacja rynku rolnego, wspieranie ośrodków doradztwa i postępu rolniczego; tworzenie ośrodków ułatwiających ubieganie się i absorpcję krajowych oraz zagranicznych środków pomocowych, ekologizację rolnictwa oraz wprowadzanie zasad rozwoju ekologicznie zrównoważonego - stymulowanie produkcji żywności zgodnie z zasadami ekologii, rozwijanie profesjonalnych usług doradczych w zakresie współczesnych technologii przyjaznych środowisku, rolnictwa zintegrowanego, a na obszarach chronionych – ekologicznego, rozwój funkcji turystyczno-wypoczynkowych – poprzez wykorzystanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych i historyczno-kulturowych (m.in. wyznaczanie szlaków turystycznych i edukacyjnych, ścieżek rowerowych). 110 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” d) Przeciwdziałanie degradacji i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego W realizacji tego celu działania obejmować muszą zarówno sferę przyrodniczą sensu, jak i pozostałe obszary działalności społeczno-gospodarczej. Do najważniejszych należą: utworzenie regionalnego systemu obszarów chronionych, zgodnego ze standardami europejskimi - włączenie do systemu obszarów chronionych wszystkich ostoi EMERALD/NATURA 2000, wzmocnienie ochrony unikatowych dolin rzecznych i ich otoczenia, utrzymanie i wzmocnienie regionalnych i ponadregionalnych powiązań przyrodniczych (poprzez tworzenie korytarzy ekologicznych), zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska – wdrożenie systemu pełnego monitoringu zanieczyszczeń wód – realizacja całego kompleksu inwestycji związanych z oczyszczaniem i odprowadzaniem ścieków oraz uzdatnianiem wody pitnej – odchodzenie od koncepcji urządzania wysypisk gminnych na rzecz ponadgminnych zakładów utylizacji odpadów, likwidacja wysypisk zorganizowanych nie spełniających norm sanitarnych (zwłaszcza w dolinach rzecznych) oraz mogilników i dzikich wysypisk, budowa różnego typu nowoczesnych oczyszczalni ścieków oraz sieci kanalizacyjnych z podłączeniem do oczyszczalni oraz upowszechnienie sanitacji zagrody wiejskiej, ochrona stref zasilania zbiorników wód podziemnych, podniesienie poziomu wiedzy ekologicznej w zakresie wiadomości o środowisku przyrodniczym, konieczności jego ochrony i odpowiedzialności w procesie zarządzania, rozwijanie proekologicznych form aktywizacji gospodarczej. e) poprawa stanu zdrowia mieszkańców województwa mazowieckiego poprzez rozwój turystyki sportu i rekreacji; f) wzmocnienie regionalnych więzi kulturowo – społecznych mieszkańców województwa mazowieckiego, czemu będą służyć: propagowanie wiedzy o regionie i „małych ojczyznach” - zwłaszcza młodzieży szkolnej (organizacja wycieczek turystyczno-krajoznawczych, wyznaczanie „szlaków kulturowo-historycznych”), promocja korzyści ze współpracy społeczności i władz w ramach regionu, ochrona dóbr kultury materialnej (w szczególności zabytków nieruchomych Mazowsza, tak architektury miejskiej jak wiejskiej oraz zabytków ruchomych wytworów sztuki, czy rzemiosła), wspieranie twórczości artystycznej o znaczeniu ogólnonarodowym, regionalnym i lokalnym, ochrona krajobrazu kulturowego wsi mazowieckiej i małych miast. g) zahamowanie narastania chaosu w przestrzennym zagospodarowaniu Warszawy i województwa poprzez kształtowanie krajobrazu harmonijnie skomponowanego i zachowującego tożsamość kulturową i walory krajobrazowe. Zapisy LSR Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” powiązane są z następującymi zapisami Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego z 2000 roku. 111 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Cel generalny Wzrost atrakcyjności województwa dla rozwoju społecznego i gospodarczego Cele warunkujące, priorytety i programy wojewódzkie Cel warunkujący 1 Rozwój zasobów ludzkich i bezpieczeństwo społeczne W długim horyzoncie czasowym za najważniejszy cel warunkujący wzrost atrakcyjności województwa uznaje się rozwój zasobów ludzkich. Stąd priorytetowymi zadaniami są: 1. Doskonalenie systemu edukacji z uwzględnieniem rynku pracy. 2. Przeciwdziałanie bezrobociu, łagodzenie jego skutków i aktywizacja zawodowa bezrobotnych. 3. Zapewnienie wysokiej jakości usług publicznych. Cel warunkujący 2 Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody i dóbr kultury Wzrost atrakcyjności województwa warunkowany jest przestrzeganiem europejskich standardów jakości ochrony środowiska przyrodniczego oraz ochrony dziedzictwa kulturowego. 1. Rozwój zasobów ludzkich i bezpieczeństwo społeczne. 2. Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody i dóbr kultury. Wzrost atrakcyjności województwa dla rozwoju społecznego i gospodarczego. Priorytetowymi zadaniami są: 1. Tworzenie warunków zrównoważonego rozwoju umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie systemów ekologicznych. 2. Ochrona dziedzictwa kulturowego. Tworzenie warunków rozwoju kultury, turystyki, sportu i rekreacji. Realizację tego celu ułatwi kompleksowe podejście do problemów uporządkowania gospodarki wodnej w dorzeczach głównych rzek województwa, stworzenia rejonowych systemów zagospodarowania odpadów oraz rekultywacji terenów zdegradowanych, zapewnienia ochrony powietrza atmosferycznego. Poprawa stanu środowiska przyrodniczego pozwoli na lepsze udostępnienie dotychczas niedostatecznie wykorzystanych walorów krajobrazowych, przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego województwa świętokrzyskiego dla celów turystyki i rekreacji. Cel warunkujący 3 Rozwój systemów infrastruktury technicznej Działaniem niezbędnym dla poprawy atrakcyjności województwa jest inwestowanie w regionalną sieć infrastrukturalną. Priorytetowymi zadaniami są: 1. Podnoszenie standardów i stworzenie spójnego układu komunikacyjnego stymulującego rozwój regionu. 2. Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. Niezwykle ważnym zadaniem będzie inwestowanie w rozwój systemów telekomunikacyjnych oraz usług multimedialnych. 112 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Cel warunkujący 4 Aktywizacja rolnictwa i wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich. Za priorytetowe uznaje się działania na rzecz: 1. Wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich umożliwiającego przechodzenie ludności wiejskiej do zawodów pozarolniczych (obejmujące zarówno wsparcie rozbudowy infrastruktury technicznej i społecznej na wsi, tworzenie nowych miejsc pracy poza rolnictwem oraz poprawę kwalifikacji zawodowych mieszkańców wsi). 2. Rozwoju i modernizacji produkcji rolnej i przetwórstwa rolno-spożywczego. 3. Stworzenia infrastruktury rynku rolnego. Cel warunkujący 5 Przyspieszenie urbanizacji oraz restrukturyzacji bazy ekonomicznej i wzrostu innowacyjności województwa. Priorytety: 1. Aktywizacji gospodarczej oraz przyspieszonego rozwoju miast i centrów gmin województwa. 2. Przyspieszenie urbanizacji oraz restrukturyzacji bazy ekonomicznej i wzrostu innowacyjności województwa. Cel warunkujący 6 Przygotowanie województwa do międzynarodowej współpracy regionów Priorytety: 1. Rozwoju współpracy z partnerami zagranicznymi. 2. Przygotowania społeczeństwa do procesów integracyjnych. LSR doskonale wpisuje się w strategie lokalne powiatów ostrowieckiego, opatowskiego i lipskiego oraz gmin, na których terenie będzie realizowana. Priorytety wybrane do realizacji przez mieszkańców są również zbieżne z zapisami strategii i programów rozwoju poszczególnych gmin na terenie LGD „Krzemienny Krąg”. 113 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 17. Informacja o dołączonych do LSR załącznikach Załącznik nr 1 Regulamin Pracy Rady Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” §1 Użyte sformułowania i skróty w Regulaminie Pracy Rady Stowarzyszenia LGD „Krzemienny Krąg” oznaczają: Stowarzyszenie – Stowarzyszenie LGD „Krzemienny Krąg”, Rada – Rada Stowarzyszenia, Regulamin – Regulamin Pracy Rady, Prezes Zarządu – Prezes Zarządu Stowarzyszenia, Zarząd – Zarząd Stowarzyszenia, Przewodniczący – Przewodniczący Rady, Posiedzenie – Posiedzenie Rady, Statut – Statut Stowarzyszenia, Kierownik Biura – Kierownik Biura Stowarzyszenia. §2 1. Rada obraduje na posiedzeniach zwoływanych zgodnie z postanowieniami § 17 ust. 5, Statutu. a) na pisemny wniosek co najmniej dwóch członków Rady, b) a w przypadku prowadzonych procedur: oceny zgodności operacji z LSR, oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru, odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji, na pisemny wniosek Kierownika Biura lub z inicjatywy Przewodniczącego. 2. Posiedzenie prowadzone w ramach procedury oceny zgodności operacji z LSR i jej oceny wg lokalnych kryteriów wyboru musi zostać wyznaczone w terminie nie późniejszym niż 7 dni od daty, na którą został wyznaczony termin składania wniosków o przyznanie pomocy. 3. O terminie, miejscu i propozycjach porządku posiedzenia oraz projektach podejmowanych uchwał Przewodniczący, a w przypadku pierwszego posiedzenia Prezes Zarządu, zawiadamia wszystkich członków Rady: a) pisemnie co najmniej na 14 dni przed wyznaczonym terminem w przypadku Posiedzeń nie dotyczących rozpatrzenia odwołania od podjętych rozstrzygnięć w sprawie wyboru operacji, b) pisemnie lub telefonicznie lub pocztą elektroniczną co najmniej na 3 dni przed wyznaczonym terminem w przypadku Posiedzeń dotyczących rozpatrzenia odwołania od podjętych rozstrzygnięć w sprawie wyboru operacji. c) telefonicznie lub e-mailem w przypadku posiedzeń odbywanych za pośrednictwem elektronicznego – internetowego systemu na dzień przed udostępnieniem możliwości podejmowania uchwał. 4. Dopuszcza się formę elektroniczną przekazania projektów Uchwał i załączników do nich w postaci: zapisu na nośniku elektronicznym tj.: dyskietka, płyta CD, DVD lub innym powszechnym w użyciu, 114 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” podanego w treści Zaproszenia adresu odnośnika do strony internetowej Stowarzyszenia, na której zamieszczone będą pliki z zapisem elektronicznym projektów Uchwał, 5. Dopuszcza się następujące formaty plików z zapisem elektronicznym projektów Uchwał: txt, doc, PDF, sxw, rtf lub innym powszechnym w użyciu. 6. Za przygotowanie i przeprowadzenie Posiedzenia odpowiada Kierownik Biura. § 2a 1. Dopuszcza się odbycie posiedzenia za pośrednictwem elektronicznego – internetowego systemu. 2. System, o którym mowa powyżej musi gwarantować: a) bezpieczeństwo danych osobowych osób korzystających z systemu, b) bezpieczeństwo danych osobowych wnioskodawców, c) udział w dyskusji wszystkim uprawnionym osobom na podstawie przepisów niniejszego Regulaminy, d) sposób głosowania i podejmowania decyzji zgodny z postanowieniami niniejszego Regulaminu, e) sposób wyboru operacji, oceny zgodności operacji z LSR i oceny wg lokalnych kryteriów wyboru oraz rozpatrywania odwołań od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji zgodny z obowiązującymi procedurami. 3. W przypadku posiedzenia odbywanego za pośrednictwem elektronicznego – internetowego systemu: a) Przewodniczący o zawiadomieniu, o którym mowa w § 2 ust. 3, zobowiązany jest zamieścić informację o sposobie odbywania posiedzenia za pośrednictwem elektronicznego – internetowego systemu, b) do projektów uchwał załącza się uzasadnienie w trybie i formacie, o którym mowa w § 2 ust. 5, c) dopuszcza się formę elektroniczną przekazywania wniosków Beneficjentów i innych dokumentów niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia oceny złożonych wniosków. §3 1. Na dzień przed wyznaczonym terminem Posiedzenia Prezes Zarządu przekazuje pisemną informację zawierającą imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz serię i nr dowodu osobistego o osobach, które wezmą w nim udział z głosem doradczym. 2. Za powiadomienie osób, o których mowa w ust. 1, o terminie, miejscu i propozycji porządku posiedzenia oraz projektach podejmowanych uchwał odpowiada Prezes Zarządu. §4 1. Posiedzeniu Rady przewodniczy jej Przewodniczący, a w przypadku jego nieobecności Wiceprzewodniczący. 2. Na każdym posiedzeniu Rady członkowie Rady powinni potwierdzić swą obecność wpisem na liście obecności. W przypadku posiedzeń odbywanych za pośrednictwem elektronicznego – internetowego systemu udział członków Rady w posiedzeniu potwierdzany jest wygenerowanym przez system zestawieniem uczestniczących w głosowaniu. 3. Posiedzenia Rady protokółuje Sekretarz Rady, a w przypadku jego nieobecności inna osoba upoważniona pisemnie przez Przewodniczącego Rady. 115 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 4. Protokół z posiedzenia Rady powinien zawierać co najmniej: datę, miejsce posiedzenia, liczbę obecnych członków Rady, dane osoby przewodniczącej obradom i protokolanta, program obrad, przebieg posiedzenia, a także fakt przyjęcia uchwał. Protokół podpisuje przewodniczący obradom oraz protokolant. 5. Uchwały Rady posiadają charakter odrębnego dokumentu i opatruje się je kolejnym numerem, cyframi arabskimi łamane przez rok. 6. Uchwały Rady podpisuje prowadzący obrady. 7. Oryginały uchwał Rady ewidencjonuje się i przechowuje wraz z protokołami posiedzeń. 8. Członkom Rady za udział w posiedzeniu Rady przysługuje dieta w wysokości 80 zł za każdy dzień posiedzenia. §5 1. W posiedzeniach Rady uczestniczy Prezes Zarządu lub wyznaczony przez niego inny członek Zarządu. 2. W posiedzeniach Rady mogą uczestniczyć członkowie Zarządu, Komisji Rewizyjnej, pracownicy biura oraz zaproszeni eksperci. 3. W dyskusji prowadzonej w ramach Posiedzenia na równych prawach biorą udział zarówno członkowie Rady, jak i osoby uczestniczące w nim z głosem doradczym. § 6 (usunięty) §7 1. W przypadku Posiedzeń prowadzonych w ramach procedur: oceny zgodności operacji z LSR i jej oceny wg lokalnych kryteriów wyboru, odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji, wszyscy członkowie Rady wypełniają oświadczenie o bezstronności. 2. Członkowie Rady, którzy nie są bezstronni w podjęciu decyzji o wsparciu podmiotu ubiegającego się o dofinansowanie operacji, zostają wykluczeni z głosowania, zachowując jednocześnie prawo do udziału w Posiedzeniu z głosem doradczym. 3. Sytuacja, o której mowa w ust. 2, dotyczy przypadków, gdy podejmowana jest decyzja o wsparciu operacji, o którą ubiegają się: a) członkowie Rady, lub b) osoby, z którymi członkowie Rady pozostają w związku małżeńskim albo w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia albo są związani z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli, lub c) osoby prawne, których pracownikami bądź członkami są członkowie Rady, lub d) osoby, wobec których członkowie Rady pozostają w stosunku podległości służbowej. 4. Jeżeli członek Rady zatai fakt niepozostawania bezstronnym Przewodniczący zobowiązany jest: a) zwołać Posiedzenie w celu rozstrzygnięcia o bezstronności członka Rady, któremu zarzucono jej brak, b) najpóźniej w ciągu 7 dni od Posiedzenia, o którym jest mowa w ust. 4 lit. a, powiadomić prokuraturę o poświadczeniu nieprawdy i próbie wyłudzenia dofinansowania, jeżeli w wyniku posiedzenia okaże się, iż członek Rady celowo 116 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” zataił brak swojej bezstronności, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez siebie lub inną osobę, c) najpóźniej w ciągu 7 dni od Posiedzenia, o którym jest mowa w ust. 4, powiadomić Zarząd o zaistniałej sytuacji. 5. Zarząd zobowiązany jest zwołać z własnej inicjatywy Nadzwyczajne Walne Zebranie Stowarzyszenia w celu odwołania członka Rady, co najwyżej w ciągu 21 dni od otrzymania od Przewodniczącego powiadomienia, o którym jest mowa w ust. 4 lit. c. §8 Podczas głosowań, każdej z osób uprawnionych do niego, przysługuje jeden głos. §9 1. Posiedzenie, które prowadzone są w ramach procedur: oceny zgodności operacji z LSR, oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru, odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji mogą odbywać się w ciągu kilku spotkań i trwać dłużej niż 1 dzień. 2. Posiedzenie, o którym mowa ust. 1, musi zostać zamknięte w przeciągu: a) 7 dni od terminu, na który zostało zwołane, w przypadku procedury oceny zgodności operacji z LSR, b) 2 dni od terminu, na który zostało zwołane, w przypadku procedury odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji. 3. Przed zamknięciem Posiedzenia muszą zostać rozpatrzone wszystkie w wnioski o dofinansowanie operacji i odwołania od podjętych decyzji na poprzednich posiedzeniach. § 10 1. Rada podejmuje decyzje w formie uchwały. 2. Uchwały Rady podejmowane są w głosowaniu jawnym zwykłą większością głosów przy udziale co najmniej połowy składu Rady. § 11 Z każdego posiedzenia przygotowywany jest protokół, który publikowany jest na stronie Internetowej Stowarzyszenia w postaci plików zapisanych w jednym z formatów: txt, doc, PDF, sxw, rtf lub innym powszechnym w użyciu. 117 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 2 Procedura wyboru operacji przez Radę LGD „Krzemienny Krąg” §1 Użyte sformułowania i skróty w Procedurze wyboru operacji przez Stowarzyszenie – Lokalną Grupę Działania oznaczają: Stowarzyszenie – Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg”, Rada – Rada Stowarzyszenia, Regulamin Rady – Regulamin Pracy Rady, Prezes Zarządu – Prezes Zarządu Stowarzyszenia, Zarząd – Zarząd Stowarzyszenia, Przewodniczący – Przewodniczący Rady, Posiedzenie – Posiedzenie Rady, Statut – Statut Stowarzyszenia, Kierownik Biura – Kierownik Biura Stowarzyszenia, Procedura – Procedura wyboru operacji przez LGD, PROW- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, LSR – Lokalna Strategia Rozwoju, Ustawa – Ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Rozporządzenie - Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 lipca 2008r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania "Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 (z późniejszymi zmianami), Instytucja wdrażająca – Instytucje wymienione w art. 6 ust. 1 pkt. 2 i 3 Ustawy. §2 1. Kierownik Biura ustala treść ogłoszenia o konkursie, zawierającą informacje określone w Rozporządzeniu oraz ustala z Instytucją wdrażającą, pismem stanowiącym Załącznik nr 1 do niniejszej procedury, terminy: ogłaszania konkursu i składania wniosków o dofinansowanie operacji. 2. Po ustaleniu terminu, o którym mowa w ust. 1, Kierownik Biura, w ciągu 3 dni występuje do Przewodniczącego z wnioskiem, stanowiącym Załącznik nr 2 do niniejszej procedury, o zwołanie posiedzenia Rady w sprawie dokonania wyboru operacji w ramach LSR. Posiedzenie Rady powinno być wyznaczone, nie później niż 7 dni od dnia, w którym upływa termin do składania wniosków o przyznanie pomocy. §3 Ogłoszenie, o którym jest mowa w § 2 publikowane jest zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. §4 Posiedzenie Rady w sprawie dokonania wyboru operacji w ramach LSR zwoływane jest i przeprowadzane zgodnie z Regulaminem pracy Rady. 118 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” §5 1. Każdy wniosek o sfinansowanie operacji złożony w ramach prowadzonego naboru jest rejestrowany i otrzymuje indywidualny numer, który służy do jego identyfikacji w dalszym postępowaniu prowadzonym przez Stowarzyszenie. Numer wniosku składa się z 4 ciągów liczb, z których pierwszy odpowiada – numerowi działania, drugi – numerowi konkursu w ramach danego działania, trzeci – rokowi przeprowadzania procedury konkursowej, a czwarty – numerowi kolejnemu wniosku w danej procedurze konkursowej. §6 Wybór operacji następuje w trakcie Posiedzenia Rady zgodnie z Regulaminem Pracy Rady i Procedurą oceny zgodności operacji z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru. §7 1. Protokół z Posiedzenia, którego wzór stanowi Załącznik nr 3 do niniejszej procedury, wraz z wynikami oceny zgodności operacji z LSR oraz oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru, zawartymi na liście operacji ocenionych, stanowiącej Załącznik nr 4 do niniejszej procedury, publikowany jest na stronie internetowej Stowarzyszenia. 2. Przewodniczący pismem, którego wzór stanowi Załącznik nr 5 do niniejszej procedury, informuje wnioskodawców o wynikach oceny, o której mowa w pkt. 1 przekazując jednocześnie informacje wymagane obowiązującymi przepisami prawa. §8 1. W przypadku wpłynięcia odwołań od rozstrzygnięć organu decyzyjnego, Kierownik Biura występuje do Przewodniczącego z wnioskiem o wszczęcie Procedury odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego. 2. Przewodniczący wszczyna Procedurę odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w terminie zgodnym z Regulaminem Rady. 3. (Usunięty). 4. Odwołania rozpatrywane są zgodnie z Procedurą odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego i Regulaminem Rady. §9 1. Po rozpatrzeniu odwołań sporządzana jest ostateczna lista operacji ocenionych. 2. W terminie 45 dni od dnia, w którym upłynął termin składania wniosków o przyznanie pomocy, LGD sporządza listy: a) operacji, które zostały wybrane ustalając ich kolejność według liczby uzyskanych punktów w ramach oceny operacji wg kryteriów wyboru, której wzór stanowi Załącznik nr 6 do niniejszej procedury. b) operacji, które nie zostały wybrane, uwzględniając wyniki oceny dokonanej na skutek odwołań, o których mowa w § 8 pkt. 4, której wzór stanowi Załącznik nr 7 do niniejszej procedury. 3. Na liście operacji wybranych do finansowania w ramach LSR umieszcza się te, które: a) są zgodne z LSR i spełniły minimalne wymagania niezbędne do wyboru projektu przez LGD tj. uzyskały minimalną liczbę punktów niezbędną do wyboru operacji oraz spełniły kryteria na podstawie których uzasadnia się ocenę realizacji 119 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” projektu, oraz mieszczą się w ramach limitu dostępnych środków wskazanego w informacji, o której mowa w § 2 pkt. 1. b) zostały złożone w miejscu i terminie, o których mowa w podawanej do publicznej wiadomości informacji o możliwości składania, za pośrednictwem LGD wniosków o przyznanie pomocy. c) W przypadku, gdy informacja o możliwości składania wniosków o przyznanie pomocy jest podawana do publicznej wiadomości po raz ostatni (według Harmonogramu przewidywanych terminów podawania do publicznej wiadomości informacji o możliwości składania wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania 4.1/413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju), Rada wybiera operacje do wysokości 120 % limitu dostępnych środków wskazanego w tej informacji. 4. Na liście operacji niewybranych do finansowania w ramach LSR umieszcza się te, które w wyniku oceny pod względem zgodności z LSR zostały uznane za: f) zgodne z LSR, lecz nie spełniły minimalnych wymagań, których mowa w pkt. 3. g) zgodne z LSR i spełniły minimalne wymagania, o których mowa w pkt. 3, lecz nie mieszczą się w ramach limitu dostępnych środków wskazanego w informacji, o której mowa w § 2 pkt. 1. z zastrzeżeniem § 9 pkt. 3 lit. c. h) niezgodne z LSR. i) nie zostały złożone w miejscu i terminie, o których mowa w podawanej do publicznej wiadomości informacji o możliwości składania, za pośrednictwem LGD wniosków o poznanie pomocy. 5. Nie później niż przed upływem 45 dni, od dnia, w którym upłynął termin do składania wniosków, Przewodniczący: d) przekazuje Instytucji Wdrażającej listy, o których mowa w pkt. 2 oraz uchwały Rady w sprawie wyboru operacji wraz ze wszystkimi złożonymi wnioskami. Protokół przekazania dokumentacji stanowi Załącznik nr 9 do niniejszej procedury. e) publikuje listę operacji wybranych na stronie internetowej LGD nie później, niż w dniu jej przekazania do Instytucji Wdrążającej. f) informuje wnioskodawcę pismem, którego wzór stanowi Załącznik nr 8 do niniejszej procedury o: wybraniu operacji. niewybraniu operacji wskazując przyczyny niewybrania; liczbie uzyskanych punktów lub miejscu na liście operacji wybranych; w przypadku, o którym mowa w pkt. 3 lit. c pismo zawiera dodatkowo informację, czy operacja mieści się w limicie określonym w informacji, której mowa w pkt. 3. §9a 1. W sprawach nieuregulowanych w niniejszej procedurze decyduje Rada LGD. 2. Decyzje Rady, podejmowane zgodnie z pkt. 1 uwzględniają sposób postępowania określony w dokumencie „Zasady wymiany informacji pomiędzy Lokalną Grupą Działania (LGD), Samorządem Województwa (SW) i Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w związku z realizacją naborów w ramach działania „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju”. 120 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” § 10 Na potrzeby Procedury wprowadza się wzory formularzy i pism stanowiące załączniki: a) Załącznik nr 1 – Wniosek o ogłoszenie konkursu b) Załącznik nr 2 – Wzór wniosku o zwołanie Rady w ramach procedury wyboru operacji c) Załącznik nr 3 – Protokół z Posiedzenia Rady d) Załącznik nr 4 – Lista ocenionych operacji e) Załącznik nr 5 – Pismo z informacją o decyzji podjętej przez Radę f) Załącznik nr 6 – Lista operacji wybranych g) Załącznik nr 7 – Lista niewybranych operacji h) Załącznik nr 8 – Pismo o wybraniu lub niewybraniu operacji do finansowania i) Załącznik nr 9 – Protokół przekazania dokumentacji konkursowej j) Załącznik nr 10 – Schemat graficzny procedury wyboru operacji przez LGD k) Załącznik nr 11 – Tabelaryczne przedstawienie procedury wyboru operacji z LSR 121 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 1 Wniosek o ogłoszenie konkursu WZÓR Znak sprawy: Miejsce, data Instytucja wdrażająca Zwracam się z prośbą o ogłoszenie konkursu na dofinansowanie operacji ze środków przeznaczonych na realizację Lokalnej Strategii Rozwoju wdrażanej przez Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” w ramach umowy nr (nr umowy) w ramach: Nazwa działania PROW 2007-2013: Limit dostępnych środków: Ustalony termin ogłoszenia konkursu: Ustalony termin składania wniosków: Miejsce składania wniosków o przyznanie pomocy: Kryteria wyboru projektu określone w LSR: Wykaz niezbędnych dokumentów: W załączeniu przesyłam projekt ogłoszenia o konkursie na dofinansowanie operacji. Z poważaniem Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 122 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 2 Wniosek o zwołanie Rady w ramach procedury wyboru operacji WZÓR Znak sprawy: Miejsce, data Przewodniczący Rady Stowarzyszenia LGD „Krzemienny Krąg” Na podstawie ……….…… Uchwały Walnego Zebrania nr . z dnia ………. 2009 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu Pracy Rady wnioskuję o zwołanie Rady w celu przeprowadzenia Procedury wyboru operacji przez LGD. Nazwa działania PROW 2007-2013: Limit dostępnych środków: Proponowany termin ogłoszenia konkursu: Proponowany termin składania wniosków: Miejsce składania wniosków o przyznanie pomocy: Kryteria wyboru projektu określone w LSR: Wykaz niezbędnych dokumentów: Z poważaniem Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 123 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 3 WZÓR Miejsce, data Protokół z Posiedzenia Rady Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” odbytego w dniach (data dd.mm.rr – dd.mm.rr) 1. W dniach (data dd.mm.rr – dd.mm.rr) odbyło się Posiedzenie Rady Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” w celu dokonania wyboru operacji w ramach ogłoszonego konkursu na realizację LSR nr (nr konkursu nadany przez instytucję wdrażającą). 2. Program Posiedzenia Rady Program posiedzenia 3. W posiedzeniu wzięli udział: Lista uczestników Posiedzenia Rady z podziałem na: Członków Rady, osoby biorąc udział Posiedzeniu z głosem doradczym i w roli obserwatorów. 4. Przebieg Posiedzenia Rady. Przewodniczący Rady Protokolant Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 124 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 4 WZÓR Do Uchwały nr …… z dnia ……… Lista wniosków o dofinansowanie operacji w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” w ramach Działania (nazwa działania), które zostały ocenione na Posiedzeniu Rady Programowej, które odbyło się w dniach (dd.mm.rr – dd.mm.rr)” Lp. Nazwa i adres beneficjenta Tytuł projektu Lokalizacja operacji Numer identyfikacyjny Wnioskodawcy NIP Numer wniosku Wnioskowana kwota pomocy Informacja o zgodności/ niezgodności operacji z LSR Uzyskan e punkty ………………………………….………. imię i nazwisko oraz podpis Przewodniczącego Rady *Zapis stosowany w przypadku ostatniego naboru w ramach danego działania Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 125 Projekt mieszczący się w limicie środków Tak/Nie* Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 5 Pismo z informacją o decyzji podjętej przez Radę WZÓR Znak sprawy: Miejscowość, data Wnioskodawca Uprzejmie informuję, że Pana/Pani wniosek o dofinansowanie operacji w ramach Działania (nazwa działania) zarejestrowany pod nr (nr wniosku) został rozpatrzony przez Radę Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” na Posiedzeniu, które odbyło się w dniach (dd.mm.rr-dd.mm.rr). Uchwałą Rady nr (nr uchwały) z dnia (dd.mm.rr) uznano, że Pana/Pani wniosek jest/nie jest1 zgodny z Lokalną Strategią Rozwoju i przyznano mu …2. Pana/Pani wniosek uznano za niezgodny z LSR gdyż ………………………………………………………3 Jednocześnie informuję, że na stronie Internetowej www.krzemiennykrag.info została zamieszczona lista operacji ocenionych, a Pana/Pani wniosek mieści się/nie mieści się w limicie środków w ogłoszonym konkursie. Od podjętej decyzji przysługuje Panu/Pani prawo do odwołania się zgodnie z § 17 ust. 7 Statutu Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg”. Za odwołanie prawidłowe pod względem formalnym uznaje się takie, które: a) wpłynie do Biura Stowarzyszenia (dokładny adres biura) w terminie 5 dni od daty otrzymania niniejszego pisma (w przypadku odwołań przesłanych za pośrednictwem poczty, o zachowaniu terminu decyduje data stempla pocztowego), b) złożone będzie na formularzu dostępnym na stronie internetowej www.krzemiennykrag.info lub w Biurze Stowarzyszenia (27-423 Bałtów 55), c) zostanie wypełnione komputerowo, bądź na maszynie do pisania, d) zawierać będzie: pisemne uzasadnienie odwołania oraz nr wniosku nadany na etapie rejestracji w ramach Procedury wyboru, e) zostało podpisane przez osoby uprawnione do składania wniosku o dofinansowanie operacji w ramach LSR bądź przez osobę posiadającą pełnomocnictwo podpisane przez osoby uprawnione do reprezentowania wnioskodawcę. Po rozpatrzeniu ewentualnych odwołań zgodnie z Procedurą wyboru operacji, zostanie Pan/Pani poinformowany/a pisemnie, czy ostatecznie Rada wybrała Pana/Pani wniosek do sfinansowania. Pełna dokumentacja konkursowa, wraz z Pana/Pani wnioskiem zostanie przekazana do (nazwa Instytucji wdrażającej) w celu dalszego rozpatrzenia Pana/Pani wniosku. Z poważaniem 1. Niepotrzebne wykreślić. 2. W przypadku operacji uznanych za zgodne z LSR należy wstawić liczbę przyznanych punktów. 3. Zdanie stosowane tylko w przypadku informowania Wnioskodawcy o niezgodności jego wniosku z LSR. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 126 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 6 WZÓR Do Uchwały nr ….. z dnia ……….. Lista wniosków o dofinansowanie operacji w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” w ramach Działania (nazwa działania), które zostały wybrane do sfinansowania na Posiedzeniu Rady Programowej, które odbyło się w dniach (dd.mm.rr – dd.mm.rr) Lp. Nazwa i adres beneficjenta Tytuł projektu Lokalizacja operacji Numer identyfikacyjny Wnioskodawcy NIP Numer wniosku Wnioskowana kwota pomocy Informacja o zgodności/ niezgodności operacji z LSR Uzyskan e punkty ………………………………….………. imię i nazwisko oraz podpis Przewodniczącego Rady *Zapis stosowany w przypadku ostatniego naboru w ramach danego działania Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 127 Projekt mieszczący się w limicie środków Tak/Nie* Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 7 WZÓR Do Uchwały nr ….. z dnia ……….. Lista wniosków o dofinansowanie operacji w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” w ramach Działania (nazwa działania), które nie zostały wybrane do sfinansowania na Posiedzeniu Rady Programowej, które odbyło się w dniach (dd.mm.rr – dd.mm.rr) Lp. Nazwa i adres beneficjenta Tytuł projektu Nr wniosku Wnioskowana kwota pomocy Projekt złożony we właściwym miejscu i terminie Informacja o zgodności/ niezgodności operacji z LSR Projekt mieszczący się w limicie środków Tak/Nie Uzyskane punkty ………………………………….………. imię i nazwisko oraz podpis Przewodniczącego Rady Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 128 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 8 WZÓR Pismo o wybraniu lub niewybraniu operacji do finansowania Znak sprawy: Miejscowość, data Wnioskodawca Pragnę poinformować, że Pani/Pana wniosek w ramach oceny przeprowadzonej na Posiedzeniu Rady odbytym w dniach (dd.mm.rrrr) – (dd.mm.rrrr) otrzymał …1 punktów. Pani/Pana wniosek został wybrany do finansowania i mieści się/nie mieści2 się w ramach limitu środków przeznaczonych na konkurs (numer konkursu).* Pani/Pana wniosek nie został wybrany do realizacji gdyż3 ………………………………….. Jednocześnie pragnę poinformować, że ma Pani/Pan możliwość złożenia swojego wniosku w ramach konkursów ogłaszanych przez (nazwa instytucji wdrażającej). Szczegółowe informacje o prowadzonych naborach przez (skrót nazwy instytucji wdrażającej) znajdzie Pani/Pan na stronie internetowej (dokładny adres strony Internetowej z informacjami o prowadzonych naborach) lub w siedzibie, która mieści się w (adres biura).4 Z poważaniem, *Zapis stosowany w przypadku ostatniego naboru w ramach danego działania 1. Wstaw liczbę przyznanych punktów. 2. Wybierz właściwą opcję zgodnie z listą projektów wybranych do realizacji. 3. Uzupełnij uzasadnienie zgodnie z oceną Rady. 4. Akapit stosowany tylko i wyłącznie w przypadku projektów składanych w ramach następujących działań: Różnicowanie w kierunku działalności nie rolniczej, Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw oraz Odnowa i rozwój wsi. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 129 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 9 WZÓR PROTOKÓŁ PRZEKAZANIA DOKUMENTACJI KONKURSOWEJ Potwierdzam odbiór w dniu (data odbioru) dokumentacji konkursowej dotyczącej konkursu nr (nr konkursu) dotyczącej działania (nazwa działania) PROW 2007-2013. Wykaz przekazywanej dokumentacji Lp. Nazwa dokumentu ……………………………. Odbierający Liczba stron Uwagi ……………………………. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” Przekazujący 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 130 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 10 START Wystąpienie z wnioskiem o zwołanie Posiedzenia Rady Ustalenie terminu: - przygotowania ogłoszenia, - opublikowania ogłoszenia o wszczęciu naboru wniosków, - składania wniosków NIE AKCEPTACJA TAK Wsparcie doradcze dla wnioskodawców Spotkanie informacyjnoszkoleniowe Przygotowanie ogłoszenia Konsultacje dla projektodawców Publikacja ogłoszenia Zwołanie Posiedzenia Rady Nabór wniosków Rejestracja wniosków Procedura oceny zgodności operacji z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru Powiadomienie wnioskodawców o decyzji Rady Programowej Publikacja list operacji ocenionych NIE AKCEPTACJA Procedura odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego TAK Stworzenie ostatecznej listy projektów ocenionych Powiadomienie wnioskodawców o wyborze lub nie wyborze operacji Publikacja ostatecznych list operacji wybranych, nie wybranych Przekazanie Instytucji wdrażającej dokumentacji konkursowej Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 131 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 11 Tabelaryczne przedstawienie procedury wyboru operacji Osoba odpowiedzialna Używane dokumenty Adresat/II strona czynności Kierownik Biura Pismo dotyczące terminu ogłoszenia konkursu i składania wniosków Instytucja wdrażająca Przewodniczący Rady Wniosek o ogłoszenie konkursu Instytucja wdrażająca Kierownik Biura Projekt ogłoszenia Instytucja wdrażająca Publikacja ogłoszenia Instytucja wdrażająca, Specjalista ds. wdrażania LSR Ogłoszenie Potencjalni projektodawcy Nabór wniosków Specjalista ds. wdrażania LSR Karta naboru Wnioskodawca Wystąpienie z wnioskiem o zwołanie posiedzenia Rady w ramach procedury wyboru operacji Kierownik Biura Wniosek o zwołanie Rady w ramach procedury wyboru operacji Przewodniczący Rady Zwołanie Rady Przewodniczący Rady Zawiadomienie o Radzie Zarząd, Członkowie Rady, Kierownik Biura Konsultant ds. projektów i wniosków Materiały szkoleniowe Potencjalni projektodawcy Czynność Ustalenie terminu ogłoszenia konkursu i składania wniosków o dofinansowanie operacji Wystąpienie z wnioskiem o ogłoszenie konkursu o finansowanie operacji w ramach LSR Przygotowanie ogłoszenia o możliwości składania, za pośrednictwem LGD, wniosków o przyznanie pomocy do samorządu wojewódzkiego Prowadzenie wsparcia dla potencjalnych projektodawców: - spotkania informacyjne, - szkolenia, - doradztwo. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 132 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Rejestracja składanych wniosków o przyznanie pomocy Specjalista ds. wdrażania LSR Procedura oceny zgodności operacji z LSR i oceny operacji według lokalnych kryteriów wyboru Zgodnie z procedurą oceny zgodności z LSR i oceny operacji według lokalnych kryteriów wyboru Publikacja listy operacji ocenionych Kierownik Biura Powiadomienie o wynikach oceny Kierownik Biura W przypadku odwołań od podjętej decyzji przez Radę Programową Procedura odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego Kierownik Biura Przewodniczący Rady Zgodnie z procedurą Zgodnie z procedurą odwołania od odwołania od rozstrzygnięć organu rozstrzygnięć organu decyzyjnego decyzyjnego Kierownik Biura Protokół z posiedzenia Rady, Listy ostateczne operacji wybranych i niewybranych Wnioskodawca Powiadomienie wnioskodawców o wybraniu lub niewybraniu operacji do sfinansowania Przewodniczący Rady Pismo o wybraniu lub niewybraniu operacji do sfinansowania Wnioskodawca Przekazanie pełnej dokumentacji Kierownik Biura Protokół przekazania dokumentacji konkursowej Instytucja wdrażająca Publikacja list operacji wybranych, niewybranych Karta rejestracji Wnioskodawca Zgodnie z procedurą oceny zgodności z LSR i oceny operacji według lokalnych kryteriów wyboru Protokół z Posiedzenia Rady, Lista operacji ocenionych Pismo z informacją o decyzji podjętej przez Radę Zgodnie z procedurą oceny zgodności z LSR i oceny operacji według lokalnych kryteriów wyboru Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” Wnioskodawcy Wnioskodawcy 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 133 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 3 Procedura oceny zgodności operacji z Lokalną Strategią Rozwoju i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru §1 Użyte sformułowania i skróty w niniejszej Procedurze oznaczają: Stowarzyszenie – Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg”, Rada – Rada Stowarzyszenia, Regulamin – Regulamin Pracy Rady, Prezes Zarządu – Prezes Zarządu Stowarzyszenia, Zarząd – Zarząd Stowarzyszenia, Przewodniczący – Przewodniczący Rady, Posiedzenie – Posiedzenie Rady, Statut – Statut Stowarzyszenia, Kierownik Biura – Kierownik Biura Stowarzyszenia, Procedura – Procedura wyboru operacji przez LGD przyjęta Uchwałą Rady nr …….. z dnia ………..… 2009 r. w sprawie Przyjęcia procedury wyboru operacji (z późniejszymi zmianami), Ustawa – Ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Instytucja wdrażająca – Instytucje wymienione w art. 6 ust. 1 pkt. 2 i 3 Ustawy. § 1a Rada dokonuje oceny zgodności operacji z Lokalną Strategią Rozwoju i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru zgodnie z zasadami określonymi w niniejszej uchwale i obowiązujących przepisach prawa, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia, w którym upłynął termin składania wniosków o przyznanie pomocy. §2 1. 2. 3. 4. 5. 6. Członkowie Rady przystępując do procedury zobowiązani są złożyć na ręce Przewodniczącego lub za pośrednictwem elektronicznego – internetowego systemu oświadczenie o bezstronności w podejmowaniu decyzji. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1 Przewodniczący składa na ręce Prezesa Zarządu lub za pośrednictwem elektronicznego – internetowego systemu. Na podstawie złożonych oświadczeń przygotowywana jest lista biorących udział w ocenie w trakcie podejmowania decyzji o dofinansowaniu poszczególnych operacji. Przy nazwisku członka Rady, który nie pozostaje bezstronny w podjęciu decyzji, na liście, o której jest mowa w ust. 4, wpisuje się wykluczony z oceny. Członkowie Rady, którzy pozostają bezstronni, podpisują się na liście, o której jest mowa w ust. 3. Lista biorących udział w głosowaniu, przygotowana w sposób określony w ust. 4 i 5 stanowi Załącznik nr 2 do niniejszej Procedury. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 134 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” §3 1. 2. 3. Przed przystąpieniem do oceny Kierownik Biura zleca ekspertowi zewnętrznemu, albo pracownikowi biura przygotowanie streszczenia operacji – karty operacji dla każdego z rozpatrywanych wniosków, którego dokument został określony w Załączniku nr 4 do niniejszej Procedury. Karty, o których jest mowa w ust. 1, przekazywane są Radzie na pierwszym spotkaniu prowadzonym w ramach prowadzonej Procedury lub za pośrednictwem elektronicznego – internetowego systemu. Członkowie Rady mają prawo do wglądu w biurze Stowarzyszenia lub za pośrednictwem elektronicznego – internetowego systemu do każdego złożonego wniosku. §4 1. 2. 3. Przewodniczący Rady, na pierwszym spotkaniu wskazuje członków Rady lub pracowników biura, którzy podczas posiedzenia Rady będą referować poszczególne wnioski. Członkowie Rady lub pracownicy biura wybrani do referowania poszczególnych wniosków przygotowują streszczenia operacji zgodne ze wzorem określonym jako Załączniku nr 4 do niniejszej Procedury. Członkowie Rady lub pracownicy biura, o których mowa w ust. 1, muszą pozostawać bezstronni wobec wniosków, których zreferowanie pozostanie im powierzone. §5 Poszczególne wnioski rozpatrywane są w oddzielnych dyskusjach. § 5a W przypadku odbywania posiedzenia za pośrednictwem elektronicznego – internetowego systemu dyskusje prowadzone są za pośrednictwem forum dyskusyjnego, które ulegają zamknięciu z momentem zakończenia przez Przewodniczącego prowadzonej oceny. §6 1. 2. 3. 4. Po zamknięciu dyskusji Rada przechodzi do głosowania nad zgodnością operacji z LSR. Operacjom uznanym za zgodne z LSR jednocześnie przydzielane są punkty zgodnie z kryteriami oceny określonymi dla danej kategorii operacji przez każdego członka Rady oddzielnie. Na podstawie wyników oceny, o której mowa w ust 1., tworzona jest lista operacji ocenionych, ustalając ich kolejność wg liczby uzyskanych punktów. W przypadku operacji, którym przyznano tą samą liczbę punktów, o kolejności na liście operacji ocenionych decyduje kolejność wpłynięcia wniosku o udzielenie pomocy. W terminie nie późniejszym niż 21 dni od daty, na którą został wyznaczony termin zakończenia naboru wniosków o przyznanie pomocy, LGD przekazuje wnioskodawcom listę operacji ocenionych, o której mowa w ust. 2, informując jednocześnie na piśmie o: a) zgodności małego projektu z LSR albo jego niezgodności z LSR - wskazując przyczyny niezgodności; b) liczbie uzyskanych punktów w ramach tej oceny lub miejscu na liście ocenionych małych projektów; c) możliwości złożenia odwołania od wyników tej oceny zgodnie z procedurą określoną w LSR. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 135 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 5. 6. Ocena zgodności operacji z LSR oraz ocena wniosku według lokalnych kryteriów wyboru operacji dokonywana jest: a) na podstawie kart ocen, których wzory stanowią odpowiednio Załączniki nr 5 i 6 do niniejszej Procedury, b) zgodnie z przyjętymi kryteriami, które zostały określone w Załączniku nr 7 i 8 do niniejszej Procedury Za ocenę według kryteriów wyboru operacji przyjmuje się średnią liczbę punktów otrzymanych z oceny przeprowadzonej przez członków Rady biorących udział w głosowaniu. §7 1. 2. Kryteria wyboru operacji, o których mowa w § 6 ust. 5 lit. b) mogą zostać zmienione uchwałą Rady na pisemny wniosek Przewodniczącego Rady lub Kierownika Biura. Wniosek, o którym mowa w ust. 1 winien zawierać propozycję zmian wraz z pisemnym uzasadnieniem. §8 Na potrzeby Procedury wprowadza się wzory formularzy i pism stanowiące załączniki: a) Załącznik nr 1 – Oświadczenie o bezstronności b) Załącznik nr 2 – Uchwała o wykluczeniu z głosowania c) Załącznik nr 3 – Lista biorących udział w głosowaniu d) Załącznik nr 4 – Wzór streszczenia wniosku o dofinansowanie operacji – karta operacji e) Załącznik nr 5 – Karta oceny zgodności z LSR f) Załącznik nr 6 – Karty oceny operacji według lokalnych kryteriów g) Załącznik nr 7 – Kryteria oceny zgodności z LSR h) Załącznik nr 8 - Lokalne kryteria wyboru operacji i) Załącznik nr 9 – Schemat graficzny procedury oceny zgodności operacji z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru j) Załącznik nr 10 – Tabelaryczne przedstawienie procedury oceny zgodności operacji z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 136 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr1 WZÓR Nr konkursu: …………………………….. …………….………………….. miejsce, dnia Oświadczenie o bezstronności Ja niżej podpisany/a ………………………………………………………………………… (imię i nazwisko) zamieszkały/a …………………………………………………………………………………. (adres zamieszkania) legitymujący/a się dowodem osobistym seria ….… numer……………………………....... wydanym przez ………………………………………………………………………..……….. oświadczam, że: 1) znam zasady bezstronności oceny operacji określone w § …….…. Uchwały Rady ………….. nr …….../2009 z dnia (…) w sprawie przyjęcia Regulaminu Rady. 2) Z uwagi na brak bezstronności, nie mogę brać udziału w ocenie następujących operacji: ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………….. 3) w przypadku wniosków o dofinansowanie operacji podanych na liście poniżej moja ocena zostanie podjęta zgodnie z obowiązującą zasadą bezstronności: Lista wniosków przeznaczonych do rozpatrzenia w ramach konkursu (nr konkursu) a) (numer wniosku) złożonego przez (pełna nazwa wnioskodawcy),1 b) (numer wniosku) złożonego przez (pełna nazwa wnioskodawcy).1 ………………………………….. podpis składającego oświadczenie 1. Należy wykreślić pozycję, w przypadku gdy zachodzi choć jedna okoliczność wymieniona w § … ust. …Uchwały Rady nr …. z dnia …………. 2009 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu Pracy Rady. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 137 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 2 Uchwała Rady Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” nr (kolejny nr uchwały w roku kalendarzowym)/rok z dnia …………..……… w sprawie wykluczenia z głosowania w sprawie wyboru operacji w ramach konkursu (nr konkursu) członków Rady nie pozostających bezstronnymi w swej ocenie Na podstawie § ……... ust. …..…. Statutu Stowarzyszenia oraz § …… Uchwały Rady Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” nr ………. z dnia ….… 2009 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu Pracy Rady uchwala się co następuje: §1 Z głosowań w sprawie oceny poszczególnych wniosków wyklucza się osoby wskazane w Załączniku nr 1 do niniejszego załącznika. §2 Uchwała wchodzi w życie z chwilą podjęcia. §3 Wykonanie uchwały powierza się Przewodniczącemu Rady. …………………………………….. imię i nazwisko ora podpis Przewodniczącego Rady Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 138 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 3 Uchwała Rady nr ………… z dnia ……….... Lista członków Rady Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” biorących udział w głosowaniu dotyczącym wyboru operacji w ramach konkursu (nr konkursu) Imię i Nazwisko Nr wniosku Nr wniosku Nr wniosku Podpis biorącego Podpis biorącego Podpis biorącego udział w głosowaniu udział w głosowaniu udział w głosowaniu lub w przypadku osoby lub w przypadku osoby lub w przypadku osoby wykluczonej wpis wykluczonej wpis wykluczonej wpis „wykluczony „wykluczony „wykluczony z głosowania” z głosowania” z głosowania” …………………………………… imię i nazwisko oraz podpis Przewodniczącego Rady Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 139 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 4 WZÓR Streszczenie wniosku o dofinansowanie operacji KARTA OPERACJI I Identyfikacja wniosku i wnioskodawcy a) Nr konkursu: …………………………………………………………………………….. b) Nr wniosku: …………………………………..…………………....................................... Tytuł wniosku: …………………………………..……………………………………..……… Nazwa (imię i nazwisko) wnioskodawcy: ………………………..……………………..…..... Adres wnioskodawcy: …………………………...……………………………………………. II Charakterystyka projektu 1. Cel projektu: ……………………………………………………………………………… 2. Czy cel projektu odpowiada na cele ogólne i szczegółowe LSR? (Proszę napisać i uzasadnić na jakie cele LSR odpowiada wniosek) ……………………………………………………………………………………………… 3. Czy operacja jest zgodna z przedsięwzięciami zaplanowanymi w LSR? (Proszę napisać i uzasadnić z jakimi przedsięwzięciami LSR zgodna jest oceniana operacja) ……………………………………………………………………………………………… 4. Jak projekt odpowiada na kryteria wyboru projektu (Proszę napisać i uzasadnić jakie kryteria wyboru projektu spełnia wniosek) a) Nazwa kryterium wyboru projektu .………...…………………………………………………………………………………… b) Nazwa kryterium wyboru projektu ....…………………………………………………………………………………………… c) Nazwa kryterium wyboru projektu .……………………………………………………………………………………………... ……………………………………………… imię i nazwisko oraz podpis sporządzającego streszczenie Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 140 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 5 KARTA OCENY zgodności projektu z LSR Miejsce na pieczęć KO nr 1 Wersja: 1.1 Strona 1 z 1 Nr konkursu Termin rozpatrywania wniosku Imię i nazwisko oceniającego Nr wniosku Wnioskodawca DZIAŁANIE PROW 2007-2013 W RAMACH WDRAŻANIA LSR 1. 2. 3. 4. Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Odnowa i rozwój wsi Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju - małe projekty 1. Czy realizacja operacji przyczyni się do osiągnięcia celów ogólnych LSR? Cel ogólny 1 Podniesienie świadomości znaczenia środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego w zrównoważonym rozwoju oraz wzmacnianie poczucia tożsamości mieszkańców poprzez kultywowanie tradycji, rozwój kultury i pobudzanie aktywności społecznej. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………...................... …………………………………………………………………………............................................. Cel ogólny 2 Efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych, kulturowych i przyrodniczych dla celów turystycznych i okołturystycznych, zapewniając ich trwałą dostępność dla obecnego i przyszłych pokoleń. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………...................... …………………………………………………………………………............................................. Cel ogólny 3 Zapewnienie warunków efektywnej sprzedaży produktów lokalnych i atrakcji turystycznych regionu Uzasadnienie: …………………………………………………………………………...................... …………………………………………………………………………............................................. Cel ogólny 4 Rozwój nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości oraz rozwój społeczeństwa informacyjnego Uzasadnienie: …………………………………………………………………………...................... …………………………………………………………………………............................................. 2. Czy realizacja operacji przyczyni się do osiągnięcia celów szczegółowych LSR? Cel szczegółowy 1.1: Stworzenie funkcjonalnej bazy informacyjnej o dziedzictwie historycznym, kulturowym i przyrodniczym Uzasadnienie: …………………………………………………………………………............................ Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 141 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Cel szczegółowy 1.2: Działalność na rzecz odnowy, rewitalizacji i zachowania obiektów nieożywionych oraz walorów przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych sprzyjających rozwojowi turystyki. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………....................... …………………………………………………………………………..................... Cel szczegółowy 1.3: Wsparcie i promocja zrównoważonego rozwoju regionu i aktywizacja społeczności lokalnych. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………..................... …………………………………………………………………………..................... Cel szczegółowy 2.1: Opis i publikacje funkcjonujących produktów, usług turystycznych i produktów lokalnych. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………................. …………………………………………………………………………..................... Cel szczegółowy 2.2: Opracowanie koncepcji promocji funkcjonujących produktów, usług turystycznych i produktów turystycznych. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………..................... …………………………………………………………………………..................... Cel szczegółowy 2.3: Wspieranie i współdziałanie na rzecz zwiększenia atrakcyjności regionu i poszerzenia oferty turystycznej oraz zwiększenie długości odpowiednio wytyczonych, przygotowanych, oznakowanych i wyposażonych szlaków turystycznych łączących atrakcje historyczne i przyrodnicze obszaru. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………..................... …………………………………………………………………………..................... Cel szczegółowy 3.1: Badania marketingowe regionalnego rynku turystycznego. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………..................... …………………………………………………………………………..................... Cel szczegółowy 3.2: Wsparcie systemu reklamy, promocji i marketingu rynku turystycznego. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………..................... …………………………………………………………………………..................... Cel szczegółowy 3.3: Komercjalizacja atrakcji i usług turystycznych oraz marek produktu lokalnego. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………..................... ………………………………………………………………………………………. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 142 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Cel szczegółowy 4.1: Wdrożenie i wykorzystanie nowoczesnych technik teleinformatycznych w edukacji, doradztwie, przedsiębiorczości i rolnictwie. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………..................... …………………………………………………………………………..................... Cel szczegółowy 4.2: Zapewnienie mieszkańcom swobodnego i darmowego dostępu do zasobów teleinformatycznych. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………..................... …………………………………………………………………………..................... Cel szczegółowy 4.3: Zwiększenie liczby podmiotów gospodarczych zajmujących się działalnością turystyczną, rękodzielniczą, rzemieślniczą, usługową oraz wzrost liczby nowo powstałych miejsc pracy w tych dziedzinach. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………..................... …………………………………………………………………………..................... 3. Czy realizacja operacji jest zgodna z przedsięwzięciami zaplanowanymi w LSR? TAK NIE Jeśli tak to z którymi: 1…………………………………………………………………………… 2…………………………………………………………………………… 3………………………………………………………………………..…. Uzasadnienie: …………………………………………………………………………..................... …………………………………………………………………………..................... UZASADNIENIE NIEZGODNOŚCI PROJEKTU/OPERACJI Z ZAZNACZONYMI PRZEDSIĘWZIĘCIAMI W LSR: IMIĘ i NAZWISKO CZŁONKA RADY : Głosuję za uznaniem/nie uznaniem* operacji za zgodną z LSR *niepotrzebne skreślić MIEJSCE: DATA: PODPIS: Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 143 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA KARTY: Pola zaciemnione wypełnia Biuro LGD przed rozpoczęciem procesu oceny. Pola białe wypełnia Członek Rady LGD biorący udział w ocenie zgodności a) Kartę należy wypełnić piórem lub długopisem b) Ocena zgodności polega na wpisaniu znaku „x” w kratce przy każdym celu, z którym dana operacja jest zgodna. W przypadku oceny zgodności z przedsięwzięciami trzeba wybrać i wpisać przedsięwzięcie/a, które zostały określone w LSR. Zgodność operacji z LSR może występować w więcej niż jednym punkcie (można zaznaczyć więcej kwadracików) Operacja zostanie uznana za zgodną z LSR, jeżeli będzie zgodna z: co najmniej jednym celem ogólnym i co najmniej jednym celem szczegółowym i co najmniej jednym przedsięwzięciem zapisanym w LSR. c) W przypadku uznania operacji za niezgodną z LSR, Członek Rady wypełniający zobowiązany jest napisać uzasadnienie. d) Nie wpisanie imienia, nazwiska, miejsca, daty i czytelnego podpisu skutkuje nieważnością karty. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 144 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 145 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 7 Kryterium oceny zgodności z Lokalną Strategią Rozwoju Operację uznaje się za zgodną z Lokalną Strategią Rozwoju, jeżeli: jej realizacja przyczyni się jednocześnie do osiągnięcia co najmniej jednego celu ogólnego i jednego celu szczegółowego, oraz gdy jest zgodna z przynajmniej jednym zaplanowanym przedsięwzięciem. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 146 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 8 Propozycje lokalnych kryteriów wyboru operacji dla Działania: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Minimalne wymagania niezbędne do wyboru projektu przez LGD: 1. Minimalna liczba punktów niezbędna do wyboru operacji: 17 pkt. 2. Kryterium, na podstawie którego ocenia się uzasadnienie realizacji projektu w ramach LSR: uzyskanie co najmniej 5 punktów z kryteriów oceny 4, 7 i 10. L.p. Kryterium lokalne 1 Powierzchnia gospodarstwa rolnego, którą posiada wnioskodawca, lub w której pracuje będąc małżonkiem rolnika lub jego domownikiem w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu rolniczym 2 Wnioskowana kwota 3 Liczba nowostworzonych miejsc pracy w przeliczeniu na pełny etat średniorocznie Punktacja do 5 ha – 4 pkt. więcej niż 5 ha i nie więcej niż 10 ha – 2 pkt. powyżej 10 ha – 1 pkt. do 30 tys. zł – 10 pkt. więcej niż 30 tys. do 70 tys. zł – 5 pkt. powyżej 70 tys. – 1 pkt. więcej niż 1 – 5 pkt. 1 etat – 3 pkt. mniej niż 1 etat – 1 pkt. 0 etatu – 0 pkt. 4 5 6 7 w działalności, której dotyczy operacja zostaną wykorzystane technologie Wykorzystanie technologii teleinformatyczne – 5 pkt. teleinformatycznych w działalności, której dotyczy operacja nie zostaną wykorzystane technologie teleinformatyczne – 0 pkt. działalność, której dotyczy operacja bezpośrednio związana jest z sektorem turystycznym lub produktami lokalnymi Rodzaj działalności gospodarczej – 5 pkt. działalność nie dotyczy sektora turystycznego i produktów lokalnych – 0 pkt. projekt zgodny z więcej niż jednym celem Wpływ realizacji operacji na osiągnięcie ogólnym i szczegółowym celów ogólnych i szczegółowych i przedsięwzięciem – 3 pkt. Lokalnej Strategii Rozwoju projekt zgodny tylko z jednym celem ogólnym i szczegółowym i przedsięwzięciem – 1 pkt. projekt oparty jest na lokalnych zasobach Wykorzystanie lokalnych zasobów dziedzictwa kulturowego i historycznego Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 147 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 8 Komplementarność operacji do innych operacji/projektów zrealizowanych lub realizowanych i finansowanych w ramach przedsięwzięć przewidzianych w LSR 9 Innowacyjność operacji 10 Wpływ na rozwój turystyki i przyrodniczego – 10 pkt. projekt oparty jest na lokalnych zasobach dziedzictwa kulturowego lub historycznego lub przyrodniczego – 5 pkt. projekt nie jest oparty na lokalnych zasobach – 0 pkt. projekt jest komplementarny z więcej niż 1 inną operacją realizowaną lub zrealizowaną w ramach przedsięwzięć przewidzianych w LSR – 4 pkt. projekt komplementarny jest 1 inną operacją realizowaną lub zrealizowaną w ramach przedsięwzięć przewidzianych w LSR – 2 pkt. projekt nie jest komplementarny z innymi operacjami/projektami – 0 pkt. operacja o podobnym charakterze nie była wcześniej realizowana przez podmiot wnioskujący – 5 pkt. operacja o podobnym charakterze była wcześniej realizowana przez podmiot wnioskujący – 0 pkt. operacja wpłynie na rozwój turystyki – 5pkt. operacja nie wpłynie na rozwój turystyki – 0 pkt. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 148 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Propozycje lokalnych kryteriów wyboru operacji dla Działania: Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Minimalne wymagania niezbędne do wyboru projektu przez LGD: 1. Minimalna liczba punktów niezbędna do wyboru operacji: 18 pkt. 2. Kryterium, na podstawie którego ocenia się uzasadnienie realizacji projektu w ramach LSR: uzyskanie co najmniej 5 punktów z kryteriów oceny 4, 6 i 9. LP. Kryterium lokalne 1 Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w branży, której dotyczy wniosek o sfinansowanie operacji Punktacja mniej niż 3 lata – 5 pkt. więcej niż 3 lata i mniej niż 5 lat – 3 pkt. więcej niż 5 lat – 1 pkt. 2 3 4 5 do 50 tys. zł – 10 pkt. więcej niż 50 tys. do 100 tys. – 5 pkt. powyżej 100 tys. – 1 pkt. Liczba nowostworzonych miejsc pracy więcej niż 3 – 10 pkt. od 2 do 3 – 5 pkt. w przeliczeniu na pełny etat średniorocznie 1 – 3 pkt. w działalności, której dotyczy operacja zostaną wykorzystane technologie Wykorzystanie technologii teleinformatyczne – 5 pkt. teleinformatycznych w działalności, której dotyczy operacja nie zostaną wykorzystane technologie teleinformatyczne – 0 pkt. projekt zgodny z więcej niż jednym celem ogólnym i szczegółowym Wpływ realizacji operacji na osiągnięcie i przedsięwzięciem – 3 pkt. celów ogólnych i szczegółowych projekt zgodny tylko z jednym celem Lokalnej Strategii Rozwoju ogólnym i szczegółowym i przedsięwzięciem – 1 pkt. Wnioskowana kwota 6 Wykorzystanie lokalnych zasobów 7 Komplementarność operacji do innych operacji/projektów zrealizowanych lub realizowanych i finansowanych w ramach przedsięwzięć przewidzianych w LSR projekt oparty jest na lokalnych zasobach dziedzictwa kulturowego i historycznego i przyrodniczego – 10 pkt. projekt oparty jest na lokalnych zasobach dziedzictwa kulturowego lub historycznego lub przyrodniczego –5 pkt. projekt nie jest oparty na lokalnych zasobach – 0 pkt. projekt jest komplementarny z więcej niż 1 inną operacją realizowaną lub zrealizowaną w ramach przedsięwzięć przewidzianych w LSR – 4 pkt. projekt komplementarny jest 1 operacją realizowaną lub zrealizowaną w ramach Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 149 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 8 Innowacyjność operacji 9 Wpływ na rozwój turystyki przedsięwzięć przewidzianych w LSR – 2 pkt. projekt nie jest komplementarny z innymi operacjami/projektami – 0 pkt. operacja o podobnym charakterze nie była wcześniej realizowana przez wnioskodawcę – 5 pkt. operacja o podobnym charakterze była wcześniej realizowana przez wnioskodawcę – 0 pkt. operacja wpłynie na rozwój turystyki – 5pkt. operacja nie wpłynie na rozwój turystyki – 0 pkt. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 150 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Propozycje lokalnych kryteriów wyboru operacji dla Działania: Odnowa i rozwój wsi Minimalne wymagania niezbędne do wyboru projektu przez LGD: 1. Minimalna liczba punktów niezbędna do wyboru operacji: 13 pkt. 2. Kryterium, na podstawie którego ocenia się uzasadnienie realizacji projektu w ramach LSR: uzyskanie co najmniej 5 punktów z kryteriów oceny 2, 3 i 6. LP. Kryterium lokalne Punktacja 1 Zasięg realizacji projektu 2 Wpływ na rozwój turystyki 3 4 Wpływ na zagospodarowanie czasu wolnego Wpływ realizacji operacji na osiągnięcie celów ogólnych i szczegółowych Lokalnej Strategii Rozwoju 5 Komplementarność operacji do innych operacji/projektów zrealizowanych lub realizowanych i finansowanych w ramach przedsięwzięć przewidzianych w LSR operacja pozytywnie wpłynie na obszar całej gminy – 10 pkt. operacja pozytywnie wpłynie na obszar co najmniej pięciu miejscowości – 5 pkt. operacja pozytywnie wpłynie na obszar co najmniej trzech miejscowości – 3 pkt. operacja pozytywnie wpłynie na obszar jednej miejscowości – 1 pkt. operacja wpłynie pozytywnie na rozwój turystyki – 5 pkt. operacja nie wpłynie na rozwój turystyki – 0 pkt. operacja wpłynie pozytywnie na zagospodarowanie czasu wolnego – 5 pkt. operacja nie wpłynie na zagospodarowanie czasu wolnego – 0 pkt projekt zgodny z więcej niż jednym celem ogólnym i szczegółowym i przedsięwzięciem – 3 pkt. projekt zgodny tylko z jednym celem ogólnym i szczegółowym i przedsięwzięciem – 1 pkt. projekt jest komplementarny z więcej niż 4 innymi operacjami realizowanymi lub zrealizowanymi w ramach przedsięwzięć przewidzianych w LSR – 4 pkt. projekt komplementarny jest z więcej niż 1 i nie więcej niż z 4 innymi operacjami realizowanymi lub zrealizowanymi w ramach przedsięwzięć przewidzianych w LSR – 2 pkt. projekt nie jest komplementarny z innymi operacjami/projektami – 0 pkt. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 151 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 6 Wykorzystanie lokalnych zasobów 7 Wnioskowana kwota projekt oparty jest na lokalnych zasobach dziedzictwa kulturowego i historycznego i przyrodniczego – 10 pkt. projekt oparty jest na lokalnych zasobach dziedzictwa kulturowego lub historycznego lub przyrodniczego – 5 pkt. projekt nie jest oparty na lokalnych zasobach – 0 pkt. do 50 tys. zł – 5 pkt. więcej niż 50 tys. do 200 tys. – 3 pkt. powyżej 200 tys. – 1 pkt. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 152 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Propozycje lokalnych kryteriów wyboru operacji dla Działania: Małe projekty Minimalne wymagania niezbędne do wyboru projektu przez LGD: 1. Minimalna liczba punktów niezbędna do wyboru operacji: 24 pkt. 2. Kryterium, na podstawie którego ocenia się uzasadnienie realizacji projektu w ramach LSR: uzyskanie co najmniej 5 punktów z kryteriów oceny 2, 3 i 6. LP. Kryterium lokalne Punktacja 1 Zasięg realizacji projektu 2 Wpływ na rozwój turystyki 3 Wpływ na zagospodarowanie czasu wolnego 4 Wpływ realizacji operacji na osiągnięcie celów ogólnych i szczegółowych Lokalnej Strategii Rozwoju 5 Komplementarność operacji do innych operacji/projektów zrealizowanych lub realizowanych i finansowanych w ramach przedsięwzięć przewidzianych w LSR operacja pozytywnie wpłynie na obszar co najmniej dwóch gmin – 15 pkt. operacja pozytywnie wpłynie na obszar całej gminy – 10 pkt. operacja pozytywnie wpłynie na obszar co najmniej pięciu miejscowości – 5 pkt. operacja pozytywnie wpłynie na obszar co najmniej trzech miejscowości – 3 pkt. operacja pozytywnie wpłynie na obszar jednej miejscowości – 1 pkt. operacja wpłynie pozytywnie na rozwój turystyki – 5 pkt. operacja nie wpłynie na rozwój turystyki – 0 pkt. operacja wpłynie pozytywnie na zagospodarowanie czasu wolnego – 5 pkt. operacja nie wpłynie na zagospodarowanie czasu wolnego – 0 pkt projekt zgodny z więcej niż jednym celem ogólnym i szczegółowym i przedsięwzięciem – 3 pkt. projekt zgodny tylko z jednym celem ogólnym i szczegółowym i przedsięwzięciem – 1 pkt. projekt jest komplementarny z więcej niż 4 innymi operacjami realizowanymi lub zrealizowanymi w ramach przedsięwzięć przewidzianych w LSR – 4 pkt. projekt komplementarny jest z więcej niż 1 i nie więcej niż z 4 innymi operacjami realizowanymi lub zrealizowanymi w ramach przedsięwzięć przewidzianych w LSR – 2 pkt. projekt nie jest komplementarny z innymi operacjami – 0 pkt. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 153 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” 6 Wykorzystanie lokalnych zasobów 7 Operacja będzie realizowana w partnerstwie z innymi podmiotami, niezależnymi od wnioskodawcy, działającymi na rzecz rozwoju obszaru LSR 8 9 Innowacyjność operacji Wnioskowana kwota 10 Wykorzystanie technologii teleinformatycznych 11 Projekt będzie dotyczył działalności projekt oparty jest na lokalnych zasobach dziedzictwa kulturowego i historycznego i przyrodniczego – 10 pkt. projekt oparty jest na lokalnych zasobach dziedzictwa kulturowego lub historycznego lub przyrodniczego – 5 pkt. projekt nie jest oparty na lokalnych zasobach – 0 pkt. więcej niż 2 partnerów – 5 pkt. 2 partnerów – 3 pkt. 1 partner – 1 pkt. bez partnerów – 0 pkt. operacja o podobnym charakterze nie była wcześniej realizowana przez wnioskodawcę – 5 pkt. operacja o podobnym charakterze była wcześniej realizowana przez wnioskodawcę – 0 pkt. do 5 tys. – 10 pkt. więcej niż 5 tys. do 15 tys. – 5 pkt. powyżej 15 tys. – 1 pkt. w działalności, której dotyczy operacja zostaną wykorzystane technologie teleinformatyczne – 5pkt. w działalności, której dotyczy operacja nie zostaną wykorzystane technologie teleinformatyczne – 0 pkt. działalność, której dotyczy operacja bezpośrednio związana jest z sektorem turystycznym lub produktami lokalnymi – 5 pkt. działalność nie dotyczy sektora turystycznego lub produktów lokalnych – 0 pkt. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 154 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 9 Procedura wyboru operacji przez LGD START NIE Wykluczenie z głosowania Sprawdzenie bezstronności członków Rady Przygotowanie streszczeń operacji – kart operacji przez niezależnych ekspertów/pracowników Biura TAK Wpisanie na listę biorących udział w głosowaniu Wybór referujących operacje Przekazanie kart Członkom Rady Zarządzenie przerwy w Posiedzeniu Przygotowanie streszczeń operacji – kart operacji przez referentów Udostępnienie złożonych wniosków Wznowienie Posiedzenia NIE Sprawdzenie bezstronności moderatora Wybór nowego moderatora TAK Dyskusja NIE Przygotowanie listy operacji niezgodnych z LSR Sprawdzenie zgodności operacji z LSR TAK Ocena wniosku według kryteriów wyboru operacji Podjęcie uchwały o niezgodności operacji z LSR Podjęcie uchwały o zgodności operacji z LSR Przygotowanie listy operacji ocenionych Procedura wyboru operacji przez LGD Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 155 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 10 Tabelaryczne przedstawienie procedury oceny zgodności operacji z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru Osoba Adresat/II strona Czynność Używane dokument odpowiedzialna czynności Sprawdzenie bezstronności Rady Przewodniczący Oświadczenie Członkowie Rady w podejmowaniu Rady/Prezes Zarządu o bezstronności decyzji Uchwała Wykluczenie Przewodniczący o wykluczeniu Członkowie Rady z głosowania Rady z głosowania Wpisanie na listę Przewodniczący Lista biorących biorących udział Członkowie Rady Rady udział w głosowaniu w głosowaniu Przygotowanie streszczeń operacji – kart operacji przez Prezes Zarządu Wzór karty operacji Rada niezależnych ekspertów/ pracowników Biura Wybór referujących Przewodniczący poszczególne Uchwała Rady Członkowie Rady Rady operacje Przygotowanie streszczenia operacji Członkowie Rady Karty operacji Rada – karty operacji przez referującego Zreferowanie Członkowie krótkiego opisu Rady/Eksperci Uczestnicy Karty operacji operacji – karty zewnętrzni/ Posiedzenia Rady projektu Pracownicy Biura Członkowie Rady /Zarząd/Kierownik Uczestnicy Dyskusja Protokół Biura/Eksperci Posiedzenia Rady zewnętrzni Sprawdzenie Karta oceny zgodności operacji Członkowie Rady zgodności operacji Wnioskodawcy z LSR z LSR Ocena wniosków Karta oceny operacji według lokalnych Wnioskodawcy Członkowie Rady według lokalnych kryteriów wyboru kryteriów operacji Podjęcie uchwały Uchwała o wyborze/ o wyborze/ Przewodniczący niewybraniu operacji Wnioskodawcy niewybraniu operacji Rady do realizacji do realizacji Przygotowanie listy Przewodniczący Lista operacji Wnioskodawcy operacji ocenionych Rady ocenionych Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 156 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Załącznik nr 4 Procedura odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji §1 Użyte sformułowania i skróty w niniejszej uchwale oznaczają: Stowarzyszenie – Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg”, Rada – Rada Stowarzyszenia, Regulamin – Regulamin Rady, Prezes Zarządu – Prezes Zarządu Stowarzyszenia, Zarząd – Zarząd Stowarzyszenia, Przewodniczący – Przewodniczący Rady, Posiedzenie – Posiedzenie Rady, Statut – Statut Stowarzyszenia, Kierownik Biura – Kierownik Biura Stowarzyszenia, Procedura – Procedura odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji, Procedura wyboru - Procedura wyboru operacji przez LGD przyjęta Uchwałą Rady Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” nr …… z dnia …….. 2009 r., Procedura oceny zgodności - Procedury oceny zgodności operacji z LSR i oceny operacji wg lokalnych kryteriów wyboru przyjęta Uchwałą Rady Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” nr ……. w dniu …….. 2009 r., Ustawa – Ustawa z dnia 7 marca 2007 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, Instytucja wdrażająca – Instytucje wymienione w art. 6 ust. 1 pkt. 2 i 3 Ustawy. §2 1. W ramach Procedury określonej w niniejszym załączniku rozpatrywane są odwołania od decyzji Rady, które są prawidłowe pod względem formalnym. 2. Odwołanie wnosi się: a) do Biura Stowarzyszenia w terminie nie późniejszym niż 5 dni od daty poinformowania Wnioskodawcy. W przypadku odwołań przesłanych za pośrednictwem poczty, o zachowaniu terminu decyduje data stempla pocztowego, b) na formularzu, który stanowi wzór do niniejszego załącznika, c) wypełnione pismem komputerowym, bądź na maszynie do pisania, 3. Odwołanie Powinno zawierać pisemne uzasadnienie odwołania wniosku, numer nadany na etapie rejestracji w ramach Procedury wyboru oraz czytelny podpis odwołującego się. §3 Każde odwołanie jest rejestrowane i otrzymuje numer, który używany jest w trakcie jego rozpatrywania. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 157 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” §4 1. Kierownik Biura lub osoba przez niego wskazana, sprawdza zgodność odwołań pod względem formalnym. 2. Odwołania wniesione po terminie podlegają odrzuceniu. 3. W przypadku innych braków formalnych, niż wniesione odwołania po terminie, wzywa się odwołującego do uzupełnienia tych braków, w terminie 3 dni od dnia otrzymania wezwania, pod rygorem odrzucenia odwołania. §5 1. Kierownik Biura występuje do Przewodniczącego z wnioskiem o zwołanie Posiedzenia w celu rozpoznania odwołań. 2. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1 dołącza się prawidłowe pod względem formalnym odwołania od podjętej przez Radę decyzji. §6 Przewodniczący zwołuje Posiedzenie zgodnie Regulaminu Pracy Rady i zawiadamia pisemnie o jego terminie Kierownika Biura. §7 1. Kierownik Biura informuje pisemnie odwołującego się o przyjęciu jego odwołania do rozpatrzenia, bądź jego odrzuceniu. 2. Pismo o przyjęciu odwołania do rozpatrzenia winno zawierać numer pod jakim odwołanie zostało zarejestrowane. 3. Pismo o odrzuceniu odwołania winno zawierać następujące informacje: a) numer pod jakim odwołanie zostało zarejestrowane, b) podstawę odrzucenia odwołania. 4. W szczególnych wypadkach informacje, o których mowa w ust. 2 i 3, mogą zostać przekazane wnioskodawcy telefonicznie lub e-mail’em lub fax’em. §8 Do przeprowadzenia Posiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy Regulaminu Pracy Rady i Procedury oceny zgodności. §9 Od decyzji podjętej w ramach Procedury nie ma odwołania. § 10 Dalsze postępowanie jest zgodne z Procedurą wyboru. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 158 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” § 11 Na potrzeby Procedury wprowadza się wzory formularzy i pism stanowiące załączniki do niniejszej uchwały: a) Wzór nr 1 – Wniosek o zwołanie Rady w ramach procedury odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego, b) Wzór nr 2 – Pismo o niepoprawnym odwołaniu pod względem formalnym, c) Wzór nr 3 – Powiadomienie o przyjęciu odwołania do rozpatrzenia, d) Wzór nr 4 – Zaproszenie na Posiedzenie Rady, e) Wzór nr 5 – Formularz odwołania, f) Wzór nr 6 – Schemat graficzny procedury odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji, g) Wzór nr 7 - Tabelaryczne przedstawienie procedury odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 159 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wzór nr 1 Wniosek o zwołanie Rady w ramach procedury odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego Znak sprawy: Miejsce, data Przewodniczący Rady Stowarzyszenia LGD „Krzemienny Krąg” W związku z wpłynięciem do dn. (dd.mm.rrrrr) do Biura Stowarzyszenia prawidłowych pod względem formalnym odwołań od decyzji podjętej przez Radę na Posiedzeniu odbytym w dniach (dd.mm.rrrr – dd.mm.rrrr) oraz na podstawie § ….ust. …… Uchwały Rady Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” nr ……. z dnia ……2009 r. wnioskuję o zwołania Rady w celu przeprowadzenia Procedury odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego. W załączeniu do wniosku przekazuję prawidłowe pod względem formalnym odwołania, które należy rozpatrzeć na najbliższym Posiedzeniu Rady. Z poważaniem Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 160 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wzór nr 2 Pismo o niepoprawnym odwołaniu pod względem formalnym Znak sprawy Miejsce, data Szanowny/a Pan/Pani Wnioskodawca Pana/Pani odwołanie od decyzji, które wpłynęło w dniu (dd.mm.rrrr), zostało zarejestrowane pod nr (nr odwołania). Niestety na podstawie przepisów § …. ust. …. Uchwały Rady Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” nr ……. z dnia ..……2009 r. Pana/Pani odwołanie uznaje się za nieprawidłowe pod względem formalnym gdyż: a) wpłynęło do Biura Stowarzyszenia po 5 dniach od daty otrzymania pisma, 1 b) nie została złożone na odpowiednim formularzu, 1 c) nie zostało wypełnione na komputerze, bądź maszynie d pisania, 1 d) nie zawiera pisemnego uzasadnienie odwołania, 1 e) nie zawiera nr wniosku nadanego na etapie rejestracji w ramach Procedury wyboru, 1 f) nie zostało podpisane przez osoby uprawnione do składania wniosku o dofinansowanie operacji w ramach LSR, bądź przez osobę posiadającą pełnomocnictwo podpisane przez osoby uprawnione do reprezentowania wnioskodawcę.1 W związku z powyższym Pana/Pani odwołanie pozostanie nie rozpatrzone. Z poważaniem 1 – Niepotrzebne skreślić Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 161 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wzór nr 3 Powiadomienie o przyjęciu odwołania do rozpatrzenia Znak sprawy Miejsce, dnia Szanowny/a Pan/Pani Wnioskodawca Pana/Pani odwołanie od decyzji, które wpłynęło w dniu (dd.mm.rrrr), jest poprawne pod względem formalnym i zostało zarejestrowane pod nr (nr odwołania). Zostanie ono rozpatrzone na najbliższym Posiedzeniu Rady, które odbędzie się w dn. (dd.mm.rrrr) w (adres) o godz. (godz.). Z poważaniem Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 162 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wzór nr 4 Zaproszenie na Posiedzenie Rady Znak sprawy: Miejsce, data Prezes Zarządu Stowarzyszenia /Członkowie Rady Programowej Stowarzyszenia/Kierownik Biura Na podstawie § ….. ust. ……. Statutu Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” oraz § …. ust. ….. i Uchwały Rady nr ……. z dnia ……… 2009 r. w sprawie przyjęcia Regulaminu Pracy Rady zwołuję Posiedzenie Rady, które odbędzie się w dniu (data), o godzinie (godzina), w (miejsce). (Program Posiedzenia Rady) Jednocześnie informuję, że projekty podejmowanych uchwał wraz z załącznikami dostępne są w wersji elektronicznej na stronie Internetowej (dokładny adres strony internetowej). Z poważaniem Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 163 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wzór nr 5 Formularz odwołania ODR nr 1 Wersja: 1.1 ODWOŁANIE od decyzji Rady Miejsce na pieczęć wnioskodawcy Strona 1 z 1 NUMER UCHWAŁY RADY NUMER WNIOSKU DATA WPŁYNIĘCIA ......................................... PODPIS PRZYJMUJACEGO ODWOŁANIE ……………………………. ......................................... NAZWISKO I IMIĘ/NAZWA WNIOSKODAWCY NAZWA / TYTUŁ WNIOSKOWANEJ OPERACJI: DZIAŁANIE PROW 20072013 W RAMACH WDRAŻANIA LSR Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw Odnowa i rozwój wsi Małe projekty DECYZJA RADY O NIEWYBRANIU PROJKETU ZAPADŁA NA ETAPIE: Oceny zgodności z LSR Oceny projektów wg. lokalnych kryteriów wyboru UZASADNIENIE DLA WSZCZĘCIA PROCEDURY ODWOŁAWCZEJ: IMIONA I NAZWISKA OSÓB UPRAWNIONYCH DO REPREZENTACJI WNIOSKODAWCY: ADRES ZAMIESZKANIA / SIEDZIBY WNIOSKODAWCY ADRES KORESPONDENCYJNY (jeżeli inny niż wskazany powyżej) TELEFON KONTAKTOWY WNIOSKODAWCY: ADRES E-MAIL WNIOSKODAWCY: WNOSZĘ O PONOWNE ROZPATRZENIE WNIOSKU O DOFINANSOWANIE OPERACJI PRZEZ RADĘ LGD MIEJSCE: DATA: CZYTELNY PODPIS: INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU: Pola zaciemnione wypełnia Biuro LGD Pola białe wypełnia Wnioskodawca Wniosek będzie uznany za poprawnie złożony, tylko w sytuacji wypełnienia wszystkich białych pól, w tym w szczególności uzasadnienia dla wszczęcia procedury odwoławczej. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 164 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wzór nr 6 Wpłynięcie odwołania START Rejestracja odwołania i nadanie numeru Sprawdzenie pod względem formalnym NIE Wysłanie pisma o niepoprawnym odwołaniu pod względem formalnym AKCEPTACJA TAK Wystąpienie o zwołanie Posiedzenia w ramach procedury odwołania Powiadomienie odwołującego się o przyjęciu odwołania i terminie Posiedzenia Rady Zwołanie Rady Posiedzenie Wysłuchanie stanowiska odwołującego się Rozpatrzenie odwołania Dalsze postępowanie zgodnie z Procedurą wyboru operacji przez LGD Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 165 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Wzór nr 7 Tabelaryczne przedstawienie procedury odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji Osoba odpowiedzialna Specjalista ds. wdrażania LSR Czynność Rejestracja i nadanie nr odwołania Sprawdzenie odwołania pod względem formalnym Specjalista ds. wdrażania LSR Wystąpienie do Przewodniczącego o zwołanie Procedury odwołania Wysłanie pisma o niepoprawnym odwołaniu pod względem formalnym Powiadomienie odwołującego się o przyjęciu odwołania i terminie Posiedzenia Rady Zwołanie Rady Posiedzenie Rady w ramach procedury odwołania Rozpatrzenie odwołania Procedura wyboru operacji przez LGD Kierownik Biura Kierownik Biura Używane dokument Adresat/II strona czynności Formularz Odwołania Wnioskodawcy Formularz Odwołania Wnioskodawcy Wniosek o zwołanie Rady w ramach procedury odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego Pismo o niepoprawnym odwołaniu pod względem formalnym Przewodniczący Rady Wnioskodawcy Kierownik Biura Powiadomienie o przyjęciu odwołania do rozpatrzenia Wnioskodawcy Przewodniczący Rady Zaproszenie na Posiedzenie Rady Członkowie Rady, Zarządu Przewodniczący Rady Regulamin rady Członkowie Rady, Zarządu Rada Uchwała Członkowie Rady, Zgodnie z procedurą wyboru operacji przez LGD Zgodnie z procedurą wyboru operacji przez LGD Zgodnie z procedurą wyboru operacji przez LGD Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 166 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Spis tabel: Tabela 1. Członkowie LGD „Krzemienny Krąg” Tabela 2. Reprezentatywność poszczególnych sektorów w składzie LGD „Krzemienny Krąg” Tabela 3. Skład organu decyzyjnego LGD Tabela 4. Identyfikator jednostki podziału terytorialnego kraju Tabela 5. Powierzchnia w km2 gmin LGD „Krzemienny Krąg” Tabela 6. Liczba ludności LGD „Krzemienny Krąg” Tabela 7. Analiza SWOT obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Tabela 8. Łączny budżet LGD „Krzemienny Krąg” na lata 2009-2015 w podziale na poszczególne działania PROW 2007-2013 Tabela 9. Szczegółowy budżet LGD „Krzemienny Krąg” na lata 2009-2015 Tabela 10. Harmonogram przewidywanych terminów podawania do publicznej wiadomości informacji o możliwości składania wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania 4.1/413 Wdrażanie lokalnych strategii Tabela 11. Procentowy rozkład wieku respondentów z obszaru LGD objętych badaniem ankietowym Tabela 12. Pleć respondentów Tabela 13. Sytuacja materialna rodziny Tabela 14. Związki ankietowanych osób z miejscem zamieszkania Tabela 15. Rola walorów przyrodniczych w rozwoju obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Tabela 16. Ocena problemów dotyczących codziennego życia w poszczególnych gminach i na obszarze Tabela 17. Ocena problemów, z jakimi styka się młodzież na terenie gmin i ogólnie na obszarze LGD Tabela 18. Ocena istniejącej infrastruktury na obszarze LGD „Krzemienny Krąg” Tabela 19. Dziedziny gospodarki, które powinny podlegać wspieraniu Tabela 20. Pozarolnicza działalność gospodarcza jako szanse rozwoju lokalnego Tabela 21. Produkt lokalny Tabela 22. Programy rolno-środowiskowe, turystyka Tabela 23. Komputeryzacja i możliwość korzystania z Internetu na obszarze LGD Tabela 24. Zaangażowanie mieszkańców w działania na rzecz miejsca zamieszkania Tabela 25. Udział mieszkańców obszaru LGD w opracowaniu LSR Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 167 Lokalna Strategia Rozwoju dla Lokalnej Grupy Działania „Krzemienny Krąg” Spis wykresów: Wykres 1. Procentowy udział powierzchni gmin w powierzchni ogólnej obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Wykres 2. Struktura przestrzenna ludności na obszarze LGD „Krzemienny Krąg” Wykres 3. Związki ankietowanych osób z miejscem zamieszkania (jak długo jesteś mieszkańcem miejscowości, w której mieszkasz, żyjesz) Wykres 4. Związki ankietowanych osób z miejscem zamieszkania (czy chciałbyś wyprowadzić się ze swojej miejscowości) Wykres 5. Sytuacja materialna rodzin z obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Wykres 6. Formy działalności gospodarczej cieszące się największym zainteresowaniem na obszarze LGD „Krzemienny Krąg” Wykres 7. Znajomość programów rolno-środowiskowych przez mieszkańców Wykres 8. Szanse rozwojowe regionu Wykres 9. Jaki masz pomysł na rozwój obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Wykres 10. Lokalny produkt turystyczny Wykres 11. Wpływ informatyzacji na rozwój społeczno-gospodarczy obszaru LGD Wykres 12. Jak oceniasz stan infrastruktury telekomunikacyjnej na obszarze 4 gmin LGD Wykres 13. Ocena szansy powodzenia inicjatywy LGD „Krzemienny Krąg” Rysunki: Rysunek 1: Mapa obszaru LGD „Krzemienny Krąg” Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Krzemienny Krąg” 27-423 Bałtów 55, (041) 264 10 22, www.krzemiennykrag.info, e-mail: [email protected] 168