prognoza - BIP - Urząd Gminy i Miasta Raszków
Transkrypt
prognoza - BIP - Urząd Gminy i Miasta Raszków
SoftGIS s.c. 51-616 Wrocław, ul. Parkowa 25 tel. (071) 345-92-51 NIP 898-20-01-760, REGON 932815350 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ustaleń Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miasta Raszków Opracowali: mgr inż. Łukasz Błądek mgr inż. Mariusz Marczewski WROCŁAW 2012 1 Spis treści I. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA PROGNOZY ................................................ 4 I. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY ORAZ METODA PRZYJĘTA W OPRACOWANIU PROGNOZY ........................................................................................................... 4 II. ANALIZA I OCENA STANU ZASOBÓW ŚRODOWISKA ............................................ 5 III.1 Uwarunkowania wynikające z rzeźby terenu i budowy geologicznej ................ 5 III.2 Uwarunkowania topoklimatyczne ................................................................ 6 III.3 Uwarunkowania wynikające z obecności wód powierzchniowych i podziemnych 7 III.4 Uwarunkowania glebowe ........................................................................... 9 III.5 Uwarunkowania wynikające z obecności gatunków chronionych roślin i zwierząt, obszarów chronionych, obszarów cennych przyrodniczo i walorów krajobrazowych .................................................................................................10 III.6 Uwarunkowania wynikające z jakości powietrza atmosferycznego ..................15 III.7 Uwarunkowania wynikające ze stanu klimatu akustycznego ..........................17 III.8 Uwarunkowania wynikające z obecności obiektów emitujących promieniowanie elektromagnetyczne ..........................................................................................18 IV. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI i GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTU STUDIUM .........19 IV.1 Główne cele zmiany Studium ....................................................................19 IV.2 Kierunki polityki przestrzennej wyznaczone w Studium ................................21 V. OCENA WPŁYWU USTALEŃ ZMIANY STUDIUM NA POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY ŚRODOWISKA ......................................................................................................32 V.1 Analiza i ocena wpływu rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych na środowisko ………………………………………………………………………………………………………………………………32 V.2 Wpływ ustaleń Studium na elementy środowiska we wzajemnym powiązaniu .38 Wpływ na świat roślinny i zwierzęcy ..................................................................43 VI. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, ZMNIEJSZANIE LUB KOMPENSOWANIE NEGATYWNYCH DZIAŁAŃ NA ŚRODOWISKO .................................55 VII. ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARDOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ...........................................................56 VIII. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO......................................................................................................63 2 IX. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ...........................................................................63 X. METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU ZMIANY STUDIUM .....65 XI. PROGNOZA ZMIAN ŚRODOWISKA W WYNIKU REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY STUDIUM ............................................................................................................66 XI.1. Przyjęte założenia ...................................................................................66 XI.2. Prognoza skutków wpływu ustaleń zmiany Studium na środowisko ................67 XI.3 Oddziaływanie ustaleń Studium poza obszarem opracowania ........................68 XII. STRESZCZENIE ..........................................................................................69 XIII. ŹRÓDŁA: ...................................................................................................73 3 I. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA PROGNOZY Projekt Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy i Miasta Raszków opracowany został na podstawie Uchwały Nr XXXIX/300/2010 Rady Gminy i Miasta Raszków z dnia 25 czerwca 2010 r., stanowiącej podstawę niniejszego opracowania. W związku z art. 51 ust. 1 i z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199 poz. 1227 ze zmianami) sporządzona została prognoza oddziaływania ustaleń zmiany Studium (opracowanego zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz. U. Nr 80 z 2003 r. poz. 717 ze zm.) na środowisko. Sporządzona Prognoza oddziaływania na środowisko dla Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy i Miasta Raszków uwzględnia w szczególny sposób wpływ ustaleń na istniejące środowisko, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów chronionych zarówno na terenie gminy jak i terenów sąsiednich. Wskazano ponadto możliwe zagrożenia dla środowiska, ze wskazaniem obszarów szczególnie problemowych. Wskazane zostały jednocześnie pozytywne aspekty wprowadzonego zagospodarowania. I. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY ORAZ METODA PRZYJĘTA W OPRACOWANIU PROGNOZY Zakres prognozy określony został w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z jej ustaleniami prognoza powinna określać, analizować i oceniać istniejący stan środowiska oraz oddziaływanie zarówno projektu Studium na stan zasobów środowiska, jak i niekorzystne oddziaływanie w przypadku braku realizacji ustaleń Studium. W prognozie wskazuje się także obszary problemowe o najbardziej niekorzystnym oddziaływaniu na stan środowiska, a także określa się problemy związane z obszarami chronionymi wyznaczonymi zarówno przepisami prawa polskiego, jak i międzynarodowego (Natura 2000). Dodatkowo analizuje się stan i wpływ istniejącego i projektowanego zagospodarowania na poszczególne elementy środowiska. Prognoza ponadto przedstawia rozwiązania mające na celu zapobieganie, kompensację, lub ograniczenie niekorzystnego 4 oddziaływania ustaleń Studium i opis metod prowadzących do wyboru określonego rozwiązania. Sporządzona prognoza odnosi się do proponowanych ustaleń Studium z uwzględnieniem naturalnej pojemności środowiska i jej poszczególnych elementów, z zachowaniem walorów przyrodniczych i krajobrazowych, a także obowiązku ochrony niektórych terenów wynikającego z przepisów prawa. Oddziaływanie na środowisko przyrodnicze i krajobraz, projektowanego zagospodarowania przedstawionego w Studium oceniono posługując się następującymi kryteriami: • zasięg oddziaływania (miejscowe, lokalne, ponadlokalne, regionalne i ponadregionalne), • charakterystyka wprowadzonych zmian do środowiska (korzystne, niekorzystne, niepożądane, bez znaczenia), • trwałość przekształceń (nieodwracalne, częściowo odwracalne, odwracalne). Wprowadzone kryteria pozwoliły wraz z innymi (jak częstotliwość oddziaływania, bezpośredniość oddziaływania) na ocenę wpływu ustaleń Studium i zagregowanych w grupy funkcji, (różnego rodzaju sposobu zainwestowania) na środowisko, z uwzględnieniem jego poszczególnych elementów. Załącznik do prognozy w skali 1: 20 000 stanowi integralną część prognozy. II. ANALIZA I OCENA STANU ZASOBÓW ŚRODOWISKA III.1 Uwarunkowania wynikające z rzeźby terenu i budowy geologicznej Gmina Raszków, wielkopolskiego, w położona jest północno-wschodniej w południowej części powiatu części województwa ostrowskiego, w paśmie wzniesień Śląsko – Wielkopolskich na Wyżynie Koźmińskiej. Gmina graniczy z gminą miejską i wiejską Ostrów Wielkopolski, z gminą Plesze, Dobrzyca i Krotoszyn. Rzeźba terenu gminy ukształtowana została wskutek transgresji, recesji oraz denudacji peryglacjalnej lądolodu zlodowacenia środkowopolskiego (stadiał Warty). W wyniku tej działalności powstały na terenie Raszkowa moreny denne. Obszar gminy charakteryzuje mało urozmaicona rzeźba terenu, o różnicy wysokości pomiędzy najwyżej, a najniżej położonym obszarem około 30 m Dominującymi formami terenu są wysoczyzny morenowe (jako płasko-faliste równiny o wysokościach pomiędzy ich dnami a szczytami około 7-20 m) poprzecinane dolinami rzecznymi. Wypełnione są one głównie utworami polodowcowymi (piaskami, żwirami) oraz utworami 5 mineralnymi i holoceńskimi. Małe różnice wysokości terenu, a przez to brak barier przestrzennych związanych z ukształtowaniem powierzchni gminy, daje swobodę w zagospodarowaniu. Występowanie szeregu rowów i kotlin zawdzięczamy ruchom tektonicznym w okresie miocenu. Następnie wskutek dalszych deformacji i działań wód zostały pogłębione istniejące doliny rzeczne. Obszar zlokalizowany jest w jednostce geologicznej zwanej monokliną przedsudecką. Dominują tutaj skały pochodzenia permsko-mezozoicznego. Najstarszymi skałami permskimi występującymi na terenie gminy są zlepieńce, piaskowce i łupki czerwonego spągowca. Skały okresu mezozoiku to: dolno jurajskie piaskowce, piaski środkowo jurajskie piaski, piaskowce, iły. Wśród skał trzeciorzędowych dominują iły z przewarstwieniami piasków. Na nich zalega warstwa utworów czwartorzędowych, którą stanowi glina zwałowa z nielicznymi przewarstwieniami piasków. Piaski wodnolodowcowe zlokalizowane są głównie w północnej części gminy i posiadają miąższość od 0,5 m do 10 m. W okresie pliocenu wskutek zmiany warunków klimatycznych pojawiają się liczne okresowo wysychające bagniska, które zasilane były rzekami płynącymi z kierunku północnego i południowego. Wskutek akumulacji materiału piaszczysto-mułkowo-ilastego powstały pstre iły poznańskie. Zanik bagnisk spowodowany był ruchami podnoszącymi u schyłku pliocenu. III.2 Uwarunkowania topoklimatyczne Obszar gminy Raszków charakteryzuje występowanie klimatu umiarkowanego o dużym wpływie mas powietrza polarno-morskiego i polarno-kontynentalnego. Zgodnie z klasyfikacją E. Romera obszar gminy należy zaliczyć do regionu Krainy Wielkich Dolin, natomiast zgodnie z podziałem zaproponowanym przez Gumińskiego obszar należy zaliczyć do dzielnicy rolno-klimatycznej łódzkiej. Klimat obserwowany na terenie gminy cechuje się wczesnymi i ciepłymi wiosnami i latem oraz łagodnymi zimami, z niewielką i nietrwałą pokrywą śnieżną (zalegającą od 40-60 dni). Klimat ten charakteryzuje się także stosunkowo dużą liczbą dni pochmurnych. Średnia temperatura obserwowana na terenie gminy wynosi około 8,1oC, a średni opad wynosi 541 mm. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (średnia temperatura 18,2oC), a najzimniejszym styczeń (średnia temperatura -2,2oC). Temperatury poniżej 0oC obserwujemy nawet do marca. Okres wegetacyjny (średnia dobowa temperatura powyżej 50C) trwa około 210-218 dni i przypada od kwietnia do września. Całość obszaru gminy charakteryzuje brak występowania lokalnych różnic klimatycznych. Nieznacznie odmienne warunki występują na obszarach wysoczyzn oraz dolin rzecznych Ołoboku i Lutyni. W okolicach dolin rzecznych z uwagi na występowanie wód powierzchniowych, a także terenów o płytko występujących wodach 6 gruntowych, występuje okresowe zaleganie mas zimnego powietrza, zamglenia oraz przymrozki przygruntowe. Obszarem charakteryzującym się swoistym mikroklimatem są tereny leśne oraz ich pobliskie otoczenie. Tereny te cechują mniejsze dobowe wahania temperatur, dobre warunki wilgotnościowo-glebowe oraz znaczne zacienie. III.3 Uwarunkowania i podziemnych wynikające z obecności wód powierzchniowych Wody powierzchniowe zlokalizowane na terenie gminy zalicza się do Regionu Wodnego Odry. Przez teren gminy przebiega dział wodny II rzędu. Sieć rzeczna na terenie gminy reprezentowana jest przez rzeki: Ołobok, Lutynia, Kuroch i Trzebówka. W południowej części gminy na obszarze wzdłuż części biegu rzeki Ołobok występują obszary zalewowe, charakteryzujące się głównie niskim poziomem wód podziemnych. Tereny te narażone są na niebezpieczeństwo powodzi przy szczególnie wysokich stanach wód rzeki Ołobok, co może mieć wpływ na przesiąkanie wód na powierzchnię gleby, głównie w związku z niskimi poziomami wód gruntowych około od 1-2 m p.p.t. Najważniejszym ciekiem wodnym dla gminy jest rzeka Ołobok będąca lewobrzeżnym dopływem Prosny. Rzeka Ołobok ma swoje źródła w okolicach miasta Korytnica i płynie dalej w kierunku Ostrowa Wielkopolskiego. Wody Ołoboku zasilane są Niedźwiadą, Ciemną i Zgniłą Baryczą. Całkowita długość cieków wodnych na terenie gminy wynosi około 30 km. Gmina posiada także bogatą sieć rowów melioracyjnych o łącznej długości 178 km. Odprowadzających wody z terenów podmokłych, szczególnie dna dolin. Wody w ciekach wodnych nie podlegają większym wahaniom, jedynie w okresie wiosennych roztopów możliwe jest wystąpienie wód ze swoich koryt. Na terenie gminy brak jest większych zbiorników wodnych sztucznych lub naturalnych. Jednak zauważyć da się mniejsze zbiorniki wodne zaliczane do obiektów małej retencji. Stanowią je stawy, śródpolne oczka wodne zlokalizowane w dolinach rzecznych oraz wyrobiskach poeksploatacyjnych (jest ich 10 o łącznej powierzchni 8,02 ha i pojemności 101 tys. m3). Na terenie gminy występuje jeden staw hodowlany w Przybysławicach (pow. 1,85 ha). Na terenie gminy wzdłuż istniejących cieków wodnych zlokalizowane są urządzenia wodne w postaci 3 jazów: 1. na rzece Ołobok w miejscowości Radłów (dopuszczalna wysokość piętrzenia 0,9 m, światło budowli 2 m), 2. na rzece Lutynia w miejscowości Koryta (dopuszczalna wysokość piętrzenia 1 m, światło budowli 2 m), 3. na rzece Lutynia w miejscowości Ligota (dopuszczalna wysokość piętrzenia 0,9 m, światło budowli 2 m). 7 Obszar gminy zlokalizowany jest zgodnie z hydrogeologicznym podziałem kraju w makroregionie zachodnim Niżu Polskiego-Regionie Wielkopolskim (XIII), w Podregionie Poznańskim. Poziomy wodonośne występują na poziomie około 60 m w utworach piaszczystych i żwirowych, natomiast wody pierwszego poziomu występują na poziomie około 5 m p.p.t. Wody podziemne przeznaczone na cele gospodarowania człowieka występują w utworach czwartorzędowych i trzeciorzędowych. Pozyskiwanie wody przez gminę następuje głównie z wód na poziomie czwartorzędowych, w mniejszym zakresie z utworów trzeciorzędowych. Płytkie zaleganie wód gruntowych obserwujemy na terenie gminy na obszarach dolin. Na obszarach wysoczyznowych wyróżnić można dwa zasadnicze obszary: obszar obejmujący znaczną część wysoczyzny morenowej, gdzie woda gruntowa występuje w postaci okresowych sączeń w glinie morenowej. Woda gruntowa występuje na tych obszarach na głębokości 3-4 m p.p.t. Drugi obszar to teren gdzie gliny morenowe przykryte są warstwą piasków. Wody gruntowe na tych terenach występują na głębokości 1-4 m p.p.t., a głębokość ta uzależniona jest od grubości warstwy piasków. Na całym obszarze gminy zwierciadło wody stabilizuje się na poziomie 0,1-11 m p.p.t. W utworach trzeciorzędowych poziom wodonośny związany jest przede wszystkim z piaszczystymi utworami miocenu. Całkowita miąższość tych utworów waha się 30-70 m. Obszar gminy zlokalizowany jest w zasięgu Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 310 (Dolina kopalna rzeki Ołobok). Zbiornik ten zajmuje na powierzchni 50 km2, głębokość ujęć wynosi około 60m, a wielkość zasobów dyspozycyjnych 21 tys. m3/d. Na terenie miasta i gminy Raszków zlokalizowane są następujące ujęcia wody podziemnej: • Miasto Raszków – działki nr 161/2 i 162 – hydrofornia oraz 3 studnie o łącznej wydajności 3600 m3/d (150 m3/h). Wokół studni wyznaczona została strefa ochrony sanitarnej o promieniu 8-10 m licząc od obudowy studni, ustanowiona decyzją Wojewody Kaliskiego z dnia 06.10.1997 r., udzielającej Burmistrzowi Miasta i Gminy Raszków pozwolenia wodno-prawnego na pobór wód dla potrzeb wodociągu grupowego w Raszkowie; • Moszczanka – działka nr 138/2 – studnia; • Skrzebowa – działka nr 322/1 – studnia; • Grudzielec – działka nr 222/4 – hydrofornia; • Grudzielec - działka nr 179/1 – studnia o łącznej wydajności 820 m3/d (38 m3/h), warstwa czwartorzędowa. Wokół studni nr 1 ustanowiona została strefa ochrony bezpośredniej w zasięgu istniejącego ogrodzenia działki o wymiarach 24x28m ustanowiona decyzją Starosty Ostrowskiego z dnia 23.04.2004 r. udzielającą 8 pozwolenia wodno-prawnego na szczególne korzystanie z wód w zakresie poboru wód podziemnych z ujęcia w Grudzielcu. Wszystkie wskazane ujęcia gospodarowane są przez Zakład Gospodarki Komunalnej Raszków. Wody pobierane na cele komunalne są w dobrej jakości do spożycia. Wokół terenów ujęć wód wyznaczone zostały strefy bezpośredniej ochrony ujęć wód. Poza tym na terenie gminy zlokalizowane są ujęcia indywidualne: - ujęcie na terenie miejscowości Głogowa o łącznej wydajności 15,55 m3/d m3/h), (5,73 warstwa czwartorzędowa, ujęcia eksploatowane przez Atlas Sp. z o.o., - ujęcie na terenie miejscowości Bugaj o łącznej wydajności 58,44 m3/d (6,50 m3/h), warstwa czwartorzędowa, ujęcia eksploatowane przez Rolniczą Spółdzielnie Produkcyjną. III.4 Uwarunkowania glebowe Na terenie gminy Raszków pokrywy glebowe stanowią głównie gleby bielicowe piaszczyste. Sporadycznie występują także gleby płowe na podłożu glin zwałowych, słabo ilaste i gleby pylaste. Na terenie gminy brak jest gleb zaliczanych do I i II klasy bonitacyjnej. Najwięcej jest gleb IV klasy bonitacyjnej, stanowiących około 50 % całość gleb w gminie. Gleby klasy III zajmują około 20 % powierzchni gruntów ornych gminy. Biorąc pod uwagę wskaźnik rolniczej przestrzeni produkcyjnej należy stwierdzić, iż na terenie gminy panują lepsze warunki glebowe dla działalności rolniczej niż na większości pozostałych terenów powiatu. Zgodnie z przeprowadzoną klasyfikacja gleb na odpowiednie kompleksy glebowe należy stwierdzić, iż na terenie gminy przeważają gleby kompleksu pszennego dobrego. Stanowią je głównie gleby brunatne, brunatne wyługowane i płowe (gleby te nadają się do prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej). Na terenie gminy występują również gleby kompleksu 6 (żytniego słabego), zajmujące około 21 % powierzchni gleb gminy. Stanowią go na ogół gleby bielicowe i czarne ziemie wykształcone z pisków (są to gleby słabo przydatne do intensywnej gospodarki rolnej). Gleby zlokalizowane na terenie gminy charakteryzują się głównie kwaśnym odczynem (co związane jest przede wszystkim z rodzajem skał macierzystych oraz przebiegiem procesu glebotwórczego), są mało zasobne w magnez i potas, natomiast zasobne są w związki fosforu. 9 III.5 Uwarunkowania wynikające z obecności gatunków chronionych roślin i zwierząt, obszarów chronionych, obszarów cennych przyrodniczo i walorów krajobrazowych Flora: Zgodnie z podziałem Pawłowskiego i Szafera (1972) obszar gminy leży w obrębie Okręgu Kaliskiego w Krainie Północne Wysoczyzny Brzeżne, wchodzącej w skład Podziału Pasa Wyżyn Środkowych w Dziale Bałtyckim. Zgodnie z podziałem geobotanicznym Matuszkiewicza (1993) obszar gminy należy do dwóch podregionów Roszkowskiego i Ostrowskiego. Natomiast zgodnie z podziałem Polski na regiony przyrodniczo-leśne Tramplera (1994) teren zalicza się do Dzielnicy Krotoszyńskiej w Krainie Wielkopolsko – Pomorskiej. Obszar gminy jest stosunkowo mało zróżnicowany pod względem występującej fitocenozy. Powierzchnię gminy tworzy siedlisko środkowoeuropejskich grądów dębowo – grabowych. Północno – zachodnia część gminy znajduje się na siedliskach wilgotnych borów mieszanych dębowo – sosnowych. Obszar gminy jest stosunkowo słabo zalesiony. Lasy stanowią zaledwie około 7 % powierzchni gminy. Dominującym gatunkiem drzew jest dąb, znacznie mniejsze powierzchnie zajmują lipy. Brak jest natomiast na terenie gminy szczególnie istotnych i charakterystycznych gatunków roślin. Zadrzewienia zlokalizowane są głównie wzdłuż ciągów komunikacyjnych, w pobliżu oczek wodnych, a także jako zadrzewienia śródpolne. Wśród nich przeważają grusze, topole, wierzby, kasztanowce, jesiony, olsze czarne, kruszyna pospolita, kalina koralowa. Na terenie powiatu ostrowskiego występuje stosunkowo dużo gatunków roślin chronionych leśnych, łąkowych i wodnych. Na terenach leśnych są to: „widłaki jałowcowaty, goździsty i spłaszczony, paprotka zwyczajna, długosz królewski, rosiczka okrągłolistna, wawrzynek kruszczyk wilczełyko, szerokolistny, bluszcz buławnik pospolity, wielkokwiatowy, wiciokrzew pomorski, lilia jarząb złotogłów. brekinia; na stawach rybnych: salwinia pływająca, grążel żółty, grzybienie białe, grzybieńczyk wodny”1. Na terenach łąk: „storczyki szerokolistny, krwisty i plamisty; kruszczyk błotny, mieczyk dachówkowaty, pełnik europejski, goździk pyszny”2. Fauna: Na terenie całego powiatu ostrowskiego fauna jest bardzo zróżnicowana. Na terenach leśnych obserwuje się występowanie tzw. zwierzyny grubej: sarny, 1 „Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Ostrowskiego – woj. Wielkopolskie na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2019”, Poznań 2009r. „Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Ostrowskiego – woj. Wielkopolskie na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2019”, Poznań 2009r. 2 10 dziki, jelenie, sporadycznie daniele i marginalnie łosie. Do niedawna na terenie powiatu występowały wilki. Drobna zwierzyna leśna występująca na terenie powiatu to: lisy, zające, wydry, bobry, piżmaki, kuny. Wśród fauny powiatu ostrowskiego, a w tym także na terenie gminy Raszków, występują różne gatunki myszy i norników oraz ryjówki (aksamitna, malutka), rzęsorek rzeczek, zębiełek karliczek, wiewiórka, łasica i gronostaj, będące gatunkami chronionymi oraz kilka gatunków nietoperzy. Wśród fauny ryb występują: ukleje, lin, leszcz, płoć, karaś, karp, okoń, szczupak i sum. Płazy na terenie powiatu reprezentowane są głównie przez różne gatunki żab, traszek, ropuch, a także gadów jaszczurek (zwinka i żyworodna), padalców, zaskrońców i żmij zygzakowatych. Ptaki stanowią na terenie powiatu szczególnie one bogatą głównie w i zróżnicowaną dolinach rzecznych awifaunę. Baryczy Na i terenie Prosny, powiatu na występują terenach stawów oraz podmokłych łąkach. Na terenach podmokłych występują siedliska perkozów, łabędzi niemych, kilku gatunków kaczek, zimorodek i wiele innych. Występują także na tym terenie sporadycznie ptaki egzotyczne pelikan, warzęcha, czy flaming. Ponadto obszary Natura 2000, których część znajduje się na obszarze gminy są miejscem występowania takich gatunków ptaków jak: bocian czarny, dzięcioł średni, dzięcioł czarny, muchołówka biało szyja, żuraw szary, bielik, dzięcioł zielonosiny. Ptaki te w większości są także wpisane do czerwonej księgi gatunków chronionych. Pola i łąki są siedliskiem skowronka, przepiórki, bażanta i kuropatwy. Zaznaczyć więc należy, iż teren gminy i jej otoczenia, głównie z uwagi na duży udział terenu niezabudowanego, jest stosunkowo bogaty w awifaunę. Spotkać można tutaj wiele różnorodnych gatunków ptaków, także rzadko spotykanych na terenie całego kraju. Na „Dąbrowy terenie gminy zlokalizowany Krotoszyńskie jest Obszar Baszków-Rochy” Chronionego ustanowiony Krajobrazu rozporządzeniem nr 6 Wojewody Kaliskiego z dnia 22.01.1993 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Kaliskiego Nr 2/93). Obszar ten zajmuje powierzchnię 55 800 ha. W samej gminie Raszków 9800 ha zajęte jest przez ten O.Ch.K. Na terenie całego Obszaru Chronionego Krajobrazu zlokalizowanych jest 6 rezerwatów przyrody Baszków (3,6 ha; 1959), Buczyna Helenopol (42,0 ha; 1995), Dąbrowa Smoszew (9,8 ha; 1963), Dąbrowa koło Biadek Krotoszyńskich (16,6 ha; 1963), Miejski Bór (29,2 ha; 1987), Mszar Bogdaniec 22,0 ha; 1995). Obszar ten utworzono w celu „ochrony obszaru zbliżonego do naturalnego oraz zapewnienia społeczeństwu warunków do wypoczynku i turystyki w środowisku”3. Na obszarze gminy brak jest innych form ochronnych zgodnie z ustawą 3 Program Ochrony Środowiska miasta i gminy Raszków 11 o ochronie przyrody. Główne zagrożenie OChK może wynikać głównie z prowadzeniem niewłaściwej melioracji na terenie gminy, mogącą prowadzić do przesuszania terenu, a przez to pogorszyć warunki bytowe roślin i zwierząt. Obszary Natura 2000 Na terenie gminy zlokalizowany jest obszar zaliczony do sieci „Natura 2000” – OSO (obszar specjalnej ochrony) „Dąbrowy Krotoszyńskie” oraz występuje Obszar o Znaczeniu Wspólnotowym PLH 300002, zaliczany w skład obszarów Natura 2000 (włączony dnia 10 stycznia 2011r. przez Komisje Europejską do obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty Dz. U. UE. L. 2011. 33. 146)) o nazwie „Dąbrowy Krotoszyńskie”. Obszar PLB 30007 Dąbrowy Krotoszyńskie charakteryzuje się występowaniem ptaków: Ciconia nigra (bocian czarny) , Dendrocopos medius (dzięcioł średni), Dryocopus martius (dzięcioł (żuraw czrny), szary), Ficedula Haliaeetus albicollis albicilla (muchołówka (bielik), Picus biało canus szyja), (dzięcioł Grus grus zielonosiny). Ptaki te w większości są także wpisane do czerwonej księgi gatunków chronionych. W ramach klasy siedlisk występujących na obszarze PLB 300007 dominują grunty orne, stanowiące około 47 % całości powierzchni obszaru. Szczegółowe zestawienie procentowego udziału poszczególnych klas siedlisk przedstawia poniższa tabela. Tabela 1. Klasy siedlisk PLB 300007 Siedlisko grunty orne lasy liściaste lasy iglaste lasy mieszane łąki i pastwiska tereny luźno zabudowane złożone systemy upraw i działek lasy w stanie zmian Pokrycie [%] 47 % 22 % 14 % 9% 4% 2% 1% 1% źródło: Standardowy formularz obszaru Natura 2000 PLB 30007 Tabela 2. Rodzaj siedlisk występujących na obszarze Natura 2000 PLB 300007 Lp. Nazwa siedliska 1. 2. 3. Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (Betulo-Quercetum) Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum) Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, TilioCarpinetum) Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-Piceetum i 4. 5. 6. 7. Znaczenie obszaru dla siedliska Pokrycie [%] 60% 2% 2% 2% 2% 2% 1% 12 8. 9. 10. 11. 12. brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne) Kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion) Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio-Caricetea) Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae) 1% 1% 1% 1% 1% źródło: Standardowy formularz obszaru Natura 2000 PLB 30007 Obszar ten zlokalizowany jest w jednostce geograficznej określanej „Płytą Krotoszyńską” znajdujący się w zachodniej części Wysoczyzny Kaliskiej (południowa część Wielkopolski). Teren charakteryzuje się zaleganiem ciężkich utworów geologicznych na powierzchni oraz występowaniem lasów dębowych. Obszar Natura 2000 Dąbrowa Krotoszyńska stanowi obszar moreny dennej, zbudowanej głównie z glin zwałowych szarych o miąższości 18-22 m. Charakterystyka tych skał sprzyja długiemu stagnowaniu wody. W związku z tym wykształciły się tam głównie fitocenozy dąbrowy trzcinnikowej, a także mokrej dąbrowy trzcinnikowej. Zaznaczyć należy, iż na obszarze występują także siedliska grądu i w niewielkim stopniu, w najwilgotniejszych zagłębieniach łęg olszowy i wiązowo-jesionowy. Na granicy obszaru Natura 2000 wykształciły się także siedliska ubogiej buczyny niżowej. Wśród roślinności na terenie chronionym występują zbiorowiska torfowisk niskich, a także zmienno wilgotnych łąk trześlicowych. W ramach terenu Natura 2000 Dąbrowy Krotoszyńskie występują następujące tereny chronione: Rezerwat Przyrody: Baszków (3,6 ha) Buczyna Helenopol (42,0 ha) Dąbrowa Smoszew (9,8 ha) Dąbrowa koło Biadek Krotoszyńskich (16,6 ha) Miejski Bór (29,2 ha) Mszar Bogdaniec (22,0 ha) Obszar Chronionego Krajobrazu: Dąbrowy Krotoszyńskie Baszków -Rochy (zlokalizowane w części na obszarze gminy). Obszar SOO PLH 300002 (OZW) charakterystyką swoją nawiązuje do wyznaczonego obszaru OSO PLB 300007, dominują tam te same siedliska i ich klasy, w związku z faktem, iż obszar przez niego zajmowany stanowi głównie Obszar Chronionego Krajobrazu Dąbrowy Krotoszyńskie Baszków -Rochy. Poza gatunkami ptaków wyszczególnionych w karcie informacyjnej zostały gady i płazy: padalec zwyczajny (Anguis fragilis), grzebiuszka ziemna, jaszczurka zwinka, zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix), ropucha zielona, żmija zygzakowata właściwa (Vipera Berus), a także bezkręgowce: mieniak stróżnik (Apatura Ilia), zawijka pospolita (Aplexa hypnorum), Archanara dissoluta, tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi), Bryophila domestica, Bryophila raptricula, Caradrina selini, Chilodes maritima, Crypia fraudaticula, Gyraulus acronicus, Miana fascicuncula, Nymphalis polychloros, Papilio machaon, Pisidium obtusale, Rhizedra lutosa, Sphinogonotus coerulans, Trichia lubomirskii, ślimak winniczek, Natrix natrix, żmija zygzakowata (Vipera Berus). 13 Obszar z uwagi na występowanie zwartych kompleksów lasów dębowych, jest szczególnie ważny z punktu widzenia dyrektywy siedliskowej. Na omawianym obszarze stwierdzono 12 typów siedlisk z załącznika I dyrektywy siedliskowej, w tym 3 priorytetowe. Wśród gatunków szczególnie cennych z ponad 850 taksonów, w tym 80 gatunków uznanych za zagrożone, lub ginące, wyróżnić można populację turzycy (gatunku uważanego do niedawna za wymarły w Wielkopolsce). Ponadto występują także gatunki flory górskiej na niżu: przywrotnik prawie nagi Alchemilla glabra, jarzmianka większa Astrantia major, ostrożeń łąkowy Cirsium rivulare, Cruciata glabra, Equisetum telmateia, przytulia Schultesa Galiumschultesii, wiechlina Chaixa Poa chaixii, bez koralowy Sambucus racemosa, starzec Fuchsa Senecio fuchsii, starzec gajowy S.nemorensis oraz starzec kędzierzawy S. rivularis. Ponadto badania wskazują na występowanie kilku 17 gatunków bezkręgowców i 3 kręgowców uwzględnionych w załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Głównymi zagrożeniami dla terenu jest ewentualna możliwość przekształcenia istniejącego zagospodarowania, a szczególnie odwodnienie terenu na skutek niewłaściwej melioracji, ekstensywne użytkowanie użytków zielonych, a także tzw. zmęczenie siedlisk. Uzupełnienie terenów zielonych na obszarze gminy stanowią tereny cmentarne i inne tereny zieleni urządzonej stanowią swoiste uzupełnienie istniejących terenów zielonych. Na terenie gminy Raszków zlokalizowanych jest 9 parków i terenów cmentarnych ( w tym 3 w mieście). Tabela 3. Wykaz parków i terenów cmentarnych na terenie gminy Raszków: Położenie Bugaj Koryta Grudzielec Skrzebowa Janków Zaleśny Przybysławice Raszków Raszków Raszków Charakterystyka Park przypałacowy Zieleń cmentarna Zieleń parkowa Zieleń cmentarna Zieleń cmentarna Zieleń parkowa Zieleń cmentarna, ul. Jarocińska Zieleń cmentarna, ul. Koźmińska Zieleń parkowa, ul. Polna źródło: Program Ochrony Środowiska miasta i gminy Raszków Wśród zadrzewień składających się na parki wyróżniamy: grusza, topole, wierzby, kasztanowce, jesiony oraz olsze czarne, a także kruszyna pospolita, kalina koralowa. Na terenie gminy Raszków zlokalizowany jest jeden pomnik przyrody – sosna czarna (Pinus nigra) zlokalizowany w Przybysławicach. Powołany on został Rozporządzeniem nr 61 Wojewody Kaliskiego z dnia 21 listopada 1991 r. Obwód pierścienia sosny wynosi 270 cm. 14 Ochrona pomnika przyrody zgodnie z ww. rozporządzeniem polega na: - zakazie dokonywania wszelkich zmian w dotychczasowym sposobie użytkowania, - zakazie uszkadzania, - zakazie wykonywania wszelkich zmian w terenie objętym ochroną w promieniu 500 m od gniazda od 1 lutego do 31 lipca. Korytarze ekologiczne Korytarze ekologiczne stanowią pradoliny, doliny rzeczne, rynny jeziorne i inne obniżenia terenowe oraz fragmenty obszarów leśnych. Korytarze główne, wewnętrzne i lokalne wraz z węzłami stanowią element krajowej sieci korytarzy ekologicznych ECONET-PL. Koncepcja ta ma na celu ochronę, zachowanie, bądź restytucję walorów przyrodniczych szczególnie cennych obszarów o wysokim stopniu bioróżnorodności. Wśród rodzajów korytarzy ekologicznych wyróżniamy korytarze liniowe, stanowiące układy biocenotyczne tras komunikacyjnych lub cieków wodnych. Ukształtowane głównie przez krajobraz antropogeniczny, zdominowany przez roślinność synantropijną, jednakże są one ekosystemami mało stabilnymi i o mniejszym znaczeniu. Drugi rodzaj korytarzy ekologicznych - korytarze pasmowe, stanowią wyższy poziom organizacji. W ich obrębie może rozwinąć się mozaika (agragacja) różnych gatunków roślin. Przez teren gminy wzdłuż rzeki Ołobok zlokalizowany jest korytarz ekologiczny. Głównym problemem związanym z tym korytarzem jest niszczenie ekosystemu wodnego wskutek zanieczyszczenia rzeki Ołobok. Do sieci obszaru ECONET zaliczony został obszar doliny Baryczy między Żmigrodem, a Przygodzicami, należący do Parku Krajobrazowego Dolina Barycza. Obszar ten znajduje się poza terenem gminy jednakże działalność prowadzona na obszarze gminy może mieć wpływ na nią, jako oddziaływanie zewnętrzne. III.6 Uwarunkowania wynikające z jakości powietrza atmosferycznego Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego można sklasyfikować zasadniczo względem trzech źródeł powstania: zanieczyszczenia przemysłowe, zanieczyszczenia komunikacyjne oraz zanieczyszczenia powstałe w wyniku gospodarki komunalnej człowieka. Badania przeprowadzone na terenie całego województwa wykazały, iż w okolicach powiatu ostrowskiego stężenie ołowiu, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, kadmu, arsenu, niklu, benzenu, tlenku węgla jest jednym z najmniejszych w województwie wielkopolskim i prowadzone obserwacje wykazały, iż średni poziom zanieczyszczenia nie przekracza dopuszczalnych poziomów. Stosunkowo okresowo wysokie poziomy zanieczyszczenia powietrza obserwuje się ozonem. Ozon jest zanieczyszczeniem wtórnym powstającym w większych stężeniach przy 15 sprzyjających warunkach meteorologicznych, w atmosferze zawierającej tzw. prekursory ozonu (np.: tlenki azotu, węglowodory uczestniczące w procesie powstawania ozonu w troposferze)4. Biorąc pod uwagę całkowite zanieczyszczenie pyłem PM10 obserwuje się znaczne zwiększenie liczby dni, w których przekroczone zostały poziomy dopuszczalne stężenia na miesiące listopad-marzec. Z czego najwięcej dni, w których poziom stężenia PM 10 w powietrzu jest przekroczony obserwujemy w grudniu (około 11 dni) i w styczniu (około 18 dni). Zaznaczyć należy, iż taki wynik przypisywany jest głównie występowaniu okresu grzewczego i związanej z tym emisją sektora komunalno-bytowego. Jednak stężenie większości zanieczyszczeń w powietrzu w roku 2009 w porównaniu do roku 2008 spadło. W roku 2010 nie zaobserwowano natomiast zwiększonego poziomu pyłu PM 10, w pobliżu terenu gminy. Pomimo, iż średnia roczna w roku 2010 ilości pyłu PM10 wzrosła, to spadła liczba dni, w których obserwuje się dzienne zwiększenie poziomu emisji. Biorąc pod uwagę podział na strefy, Raszków zaliczono do strefy wielkopolskiej, dla której zgodnie z załączoną tabelą obserwuje się zwiększone poziomy pyłu PM 2,5, BaP i ozonu. Tabela 4. Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia Źródło: Raport o tanie środowiska w województwie wielkopolskim w 2010 r. W zakresie ochrony powietrza wskutek wzrostu dobowego stężenia PM10, wprowadzono Program Ochrony Powietrza, który zakładał głównie: 4 - modernizację zabudowy pod względem termicznym, - rozpowszechnianie korzystania z odnawialnych źródeł energii, - rozpowszechnianie korzystania z centralnych źródeł ciepła, - redukcję substancji powstałych w wyniku spalania, - usprawnienie systemu komunikacji i modernizację dróg, - upowszechnianie transportu zbiorowego, - prowadzenie edukacji proekologicznej. Raport o stanie środowiska, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu str. 27 16 Przez teren gminy przebiega linia kolejowa magistralna i pierwszorzędna zelektryfikowana: Katowice – Ostrów Wielkopolski – Poznań (nazwa linii KluczborkPoznań). Linia ta jest zelektryfikowana, w związku z czym nie oddziałuje tak szkodliwie na powietrze atmosferyczne, jak kolej tradycyjna. W związku z faktem, iż na terenie gminy zlokalizowane jest składowisko odpadów na obszarze miejscowości Moszczanka, stąd też prowadzony jest cały czas monitoring emisji gazu wysypiskowego, którego ponadnormatywne stężenie może być uciążliwe, a nawet szkodliwe dla mieszkańców. III.7 Uwarunkowania wynikające ze stanu klimatu akustycznego Zanieczyszczenie hałasem można sklasyfikować względem trzech źródeł powstania: zanieczyszczenia komunikacyjne – związane z hałasem powstałym wzdłuż ciągów komunikacyjnych, hałas powstały w wyniku działalności przemysłowej – jest to głównie zanieczyszczenie punktowe, a jego skala uzależniona jest od rodzaju prowadzonej działalności. Trzeci rodzaj, to hałas spowodowany gospodarką komunalną człowieka. Do takich miejsc zaliczamy obszary szczególnie dużych skupisk ludności, tereny usługowe oraz sportu itp. Biorąc pod uwagę czynnik komunikacyjny zaznaczyć należy, iż przez obszar gminy przebiega 19 dróg powiatowych. Świadczy to o tym, iż obszar gminy nie jest szczególnym szlakiem tranzytowym. Biorąc pod uwagę możliwe oddziaływanie obszarów komunikacyjnych na klimat akustyczny terenów sąsiednich, należy stwierdzić, iż największe obciążenie komunikacyjne generuje droga krajowa nr 36, mająca swój przebieg wzdłuż południowej granicy gminy. Zgodnie z badaniem dotyczącym natężenia ruchu na trasie Ostrów Wielkopolski - Krotoszyn dobowy ruch samochodów silnikowych wynosi około 11217 pojazdów w tym około 17% stanowią samochody ciężarowe (1883 pojazdy). Średni dobowy ruch na tej trasie jest większy od średniej dla dróg krajowych wynoszącej 9888 poj./dobę. Wynika z tego, iż priorytet układu komunikacyjnego stanowią na tym odcinku pojazdy osobowe. Jest to ruch komunikacyjny generujący mniejsze obciążenia i uciążliwości dla terenów sąsiednich, w związku z mniejszą emisją spalin i hałasu. Zaznaczyć należy, iż wzdłuż tej drogi na terenie gminy zlokalizowane są już obecnie tereny mieszkaniowe. Przez teren gminy przebiega linia kolejowa magistralna i pierwszorzędna zelektryfikowana (na wschodzie gminy): Katowice – Ostrów Wielkopolski – Poznań. Jest to linia o dużym znaczeniu w skali kraju, a przez to jej obciążenie transportem zarówno pasażerskim, jak i cargo jest stosunkowo duże. Istotnym działaniem w ochronie ludności, a także środowiska przyrodniczego przed hałasem jest oddalanie działalności mogących powodować ponadnormatywną emisje hałasu od terenów szczególnie cennych 17 przyrodniczo i skupisk ludzkich. Kolejny rodzaj hałasu powstaje wskutek prowadzonej działalności przemysłowej. Na terenie gminy Raszków brak jest szczególnie uciążliwych emitentów hałasu, poza jednym zakładem produkcyjnym zlokalizowanym w miejscowości Rąbczyn, zajmującym się przemysłem drzewnym. Ostatni rodzaj hałasu powstały w wyniku antropogenicznego oddziaływania człowieka dotyczy jego codziennej działalności. Wiąże się to z występowaniem usług, także usług rozrywki, dużych skupisk ludzkich, występowaniem w terenie obiektów sportu i rekreacji. Obiekty te są źródłem punktowym hałasu, a jego natężenie zależy od wielkości obiektu, liczby ludności przypadającej na daną powierzchnię terenu. Obszarami na terenie gminy, na których da się zidentyfikować taki rodzaj hałasu są to głównie tereny miejskie oraz podmiejskie, charakteryzujące się większym skupieniem ludności (osiedla). Źródłem hałasu na terenie gminy jest obecnie istniejąca farma wiatrowa (elektrownia wiatrowa), która to z uwagi na duże rozmiary wiatraków powoduje emisję hałasu spowodowaną jego pracą. Ochrona przed hałasem ludności uwarunkowana jest przepisami prawa, a w szczególności Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, który to określa dla funkcji szczególnie wrażliwych na hałas dopuszczane jego poziomy. III.8 Uwarunkowania wynikające promieniowanie elektromagnetyczne z obecności obiektów emitujących Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z dnia 14 listopada 2003 r.) określa dopuszczalne poziomy pól energetycznych przy zakresie częstotliwości 50 Hz emisji pola i częstotliwości od 0,001 do 300 000 MHz. Przy zakresie pola magnetycznego pod i w okolicy linii nie powinna przekraczać składowej elektrycznej 1 kV/m i składowej magnetycznej 60 A/m. Całość obszaru gminy jest zelektryfikowana. Zasilanie gminy odbywa się z linii napowietrznych średniego napięcia 110 kV – Ostrów Północ oraz 4 linii 15 kV: linia 15 kV GPZ Ostrów Północ, (kierunek: Radłów, Przybysławice, Raszków, Bieganin, Grudzielec), linia 15 kV GPZ Krotoszyn Północ, (kierunek: Raszków), linia 15 kV GPZ Ostrów Południe, (kierunek: Jaskółki), linia 15 kV GPZ Odolanów, (kierunek: Sulisław, Niemojewiec). Ponadto przez teren gminy przechodzi linia elektroenergetyczna 400 kV Plewiska – Ostrów (Bugaj, Drogosław, Niemojewiec, Janków Zaleśny, Sulisław), dla której wyznaczony został pas technologiczny o szerokości 56 m ( po 28 w każda stronę). Zgodnie z wytycznymi Polskich Sieci Energetycznych Zachód S.A. 1. W pasie technologicznym linii: 18 a) ustala się zakaz realizacji obiektów budowlanych przeznaczonych na stały pobyt ludzi, tj.: - zakazuje się lokalizowania budynków mieszkalnych i budynków użyteczności publicznej typu szkoła, szpital, internat, żłobek, przedszkole itp., - zakazuje się lokalizowania miejsc stałego przebywania ludzi w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, turystyczną, rekreacyjną, - odstępstwa od tej zasady może udzielić właściciel linii, na warunkach przez siebie określonych, b) należy uzgadniać warunki lokalizacji wszelkich obiektów z właścicielami linii, c) nie wolno tworzyć hałd, nasypów oraz sadzić roślinności wysokiej. 2. Teren w pasie technologicznym linii nie może być kwalifikowany, jako teren przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową lub zagrodową, ani jako teren związany z działalnością gospodarczą (przemysłową) właściciela linii. 3. Wszelkie zmiany w kwalifikacji terenu w obrębie pasa technologicznego linii i w jego najbliższym sąsiedztwie powinny być zaopiniowane przez właściciela linii. 4. Zalesianie terenów rolnych w pasie technologicznym linii mogą być przeprowadzone w uzgodnieniu z właścicielem linii, który określi maksymalną wysokość sadzonych drzew i krzewów. 5. Lokalizacja budowli zawierających materiały niebezpieczne pożarowo, stacji paliw i stref zagrożonych wybuchem w bezpośrednim sąsiedztwie pasów technologicznych wymaga uzgodnień z właścicielem linii. Na terenie gminy zlokalizowanych jest 121 stacji transformatorowych (głównie słupowych). Wobec braku przepisów dotyczących standardów odległości od napowietrznych sieci energetycznych należy ustalać strefy uwzględniające rodzaj sieci, przez to możliwe szkodliwe ich oddziaływanie, a także sąsiadującą z nią funkcję. Na terenie gminy zlokalizowane są trzy stacje nadawczo-odbiorcze bazowej cyfrowej telefonii komórkowej (2 w Raszkowie i 1 w Ligocie). W związku z potencjalnym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych obowiązkowym jest zachowanie odpowiednich stref ochronnych. IV. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI i GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTU STUDIUM IV.1 Główne cele zmiany Studium 19 Głównym celem Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Raszków jest dalszy rozwój przestrzenny gminy, polegający na rozszerzeniu obszarów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, turystyczną, oraz produkcyjną. Rozwój terenów mieszkaniowych zasadniczo powinien polegać na uzupełnieniu istniejącej zabudowy, a następnie na ewentualnym poszerzaniu ich zasięgu. Z uwagi na fakt, iż większość terenu gminy użytkowana jest obecnie w sposób rolniczy istotnym jest pobudzenie aktywności gospodarczej ludności i przyciągnięcie kolejnych inwestorów, co uwidacznia przeznaczenie w Studium części terenów, jako tereny aktywności gospodarczej. Same założenia w Studium wskazują, iż rozwój terenów mieszkaniowych ma polegać na przyciąganiu ludności przy pomocy nowopowstałych miejsc pracy, a także wykorzystanie potencjału gminy jako „sypialni” większych ośrodków miejskich np. Ostrów Wielkopolski. Natomiast w celu wykorzystania istniejących walorów przyrodniczych i krajobrazowych zakłada się poszerzenie terenów przeznaczonych na cele turystyki i wypoczynku. Ograniczenie przestrzeni rolniczej nastąpi wskutek planowanych zalesień i innych funkcji. Przez teren gminy nie przebiegają główne szlaki tranzytowe, gdyż droga krajowa nr 36 zlokalizowana jest w części południowej granicy gminy. Priorytet układu komunikacyjnego stanowią drogi powiatowe i gminne. W celu poprawy jakości transportu samochodowego zakłada się modernizację dróg oraz wyznaczenie drogi będącej łącznikiem drogi ekspresowej S-11 i drogi krajowej nr 36. Na terenie gminy zlokalizowane są tereny chronione i inne tereny cenne przyrodniczo w postaci OCHK „Dąbrowy Krotoszyńskie Baszków-Rochy” i Natura 2000. Zgodnie z ustaleniami Studium należy zachować naturalne cechy siedlisk oraz ich ochronę przed presją antropogeniczną, w tym także niekontrolowanej penetracji i zadeptywaniu. Należy zapewnić odpowiednie funkcjonowanie systemu melioracji wodnych w przypadku podjęcia działań inwestycyjnych na terenach, na których one występują. Studium zakłada również podjęcie działań w celu modernizacji i usprawnienia infrastruktury technicznej i drogowej niekorzystnego oddziaływania ich na prowadzących w konsekwencji do minimalizacji środowisko. Ważnym zagadnieniem polityki przestrzennej gminy jest także ochrona przed zainwestowaniem terenów zalewania wodami rzecznymi i o płytkim występowaniu wód gruntowych. Z uwagi na to wprowadzone zagospodarowanie nie może wpływać na pogorszenie istniejących stosunków wodnych, a także uwzględniać ochronę związaną z możliwym okresowym zalaniem. Do terenów ograniczonej zabudowy należy obszar zlokalizowany w strefie otoczenia lotniska, jednak to Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego poprzez swoje stanowisko zawarte w stosownych uzgodnieniach warunkować będzie możliwość podjęcia stosownych działań 20 inwestycyjnych. Szczególnym zadaniem Studium jest wprowadzanie takiego zagospodarowania terenu, aby przeciwdziałać niekorzystnemu wpływowi istniejących i projektowanych funkcji na warunki glebowe, stosunki wodne, a także przenikaniu do środowiska glebowo-wodnego substancji szkodliwych, co mogłoby niekorzystnie oddziaływać zarówno na florę i faunę terenu gminy, jak i na tereny sąsiednie. Ustalenia Studium nawiązują także do ingerencji w istniejące zagospodarowanie terenu mające na celu większą dostępność poszczególnych terenów dla osób niepełnosprawnych. IV.2 Kierunki polityki przestrzennej wyznaczone w Studium Zgodnie z ustaleniami Studium spod zabudowy wyłącza się obszary wód powierzchniowych (cieków i zbiorników), obszary zalewane wodami rzecznymi, tereny bezpośredniej ochrony ujęć wodnych, tereny urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii (elektrownie wiatrowe) z wyłączeniem stref ochronnych od elektrowni, tereny strefy bezpieczeństwa rurociągu paliwowego Płock – Ostrów Wielkopolski, tereny pasa technologicznego sieci elektroenergetycznej 400 kV oraz inne tereny wynikające z przepisów odrębnych. Należy pozostawić wzdłuż wszystkich naturalnych i sztucznych cieków wodnych, pasów terenów o szerokości 7 m (licząc od górnej krawędzi biegu cieków) wolnych od zabudowy w celu umożliwienia administratorom cieków wykonywania prac remontowo- administracyjnych. Na terenach wyłączonych spod zabudowy istnieje warunkowa możliwość lokalizacji zabudowy w przypadku uzyskania dopuszczenia na podstawie obowiązujących przepisów prawa oraz zmiany sposobu zagospodarowania terenu w wyniku rezygnacji z funkcji stanowiącej podstawę do ograniczenia zabudowy. Na obszarze gminy Raszków wyznaczono następujące jednostki urbanistyczne o różnym przeznaczeniu: 1. Tereny zabudowy śródmiejskiej – MC, na których dopuszcza się zabudowę mieszkaniową wielorodzinną i jednorodzinną oraz usługi o charakterze lokalnym i ponadlokalnym, usługi publiczne, komercyjne oraz chronione, działalność nie uciążliwą dla środowiska, drobną działalność gospodarczą. Dopuszcza się lokalizację zieleni publicznej (skwery, parki, zieleńce, place zabaw itp.). Nie zezwala się na lokalizację obiektów hodowlanych oraz obiektów usługowych i produkcyjnych stwarzających uciążliwość dla środowiska. Pod pojęciem uciążliwość dla środowiska należy rozumieć zjawiska fizyczne lub stan powodujący przekroczenie standardów jakości środowiska określonych w przepisach odrębnych, poza terenem do którego inwestor posiada tytuł prawny. Na terenach ustala 21 się wskaźnik intensywności zabudowy na 1,4 oraz udział powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 20 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 18 m. 2. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej – MW, na których dopuszcza się zabudowę mieszkaniową wielorodzinną, usługi o charakterze lokalnym i ponadlokalnym, nie uciążliwą usługi dla publiczne, środowiska, komercyjne drobną oraz działalność chronione, działalność gospodarczą. Dopuszcza się lokalizację zieleni publicznej, przydomowej, ogrodów, szklarń, placów zabaw itp.). Nie zezwala się na lokalizację obiektów hodowlanych oraz obiektów usługowych i produkcyjnych stwarzających zagrożenie dla środowiska, generujących intensywny ruch intensywności pojazdów zabudowy na dostawczych. 0,9 oraz Na udział terenach powierzchni ustala się wskaźnik biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 20 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 18 m. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – MN, na których 3. dopuszcza się zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, usługi publiczne, komercyjne oraz chronione, działalność nie uciążliwą dla środowiska, drobną działalność gospodarczą, tereny sportu i rekreacji. Dopuszcza się lokalizację zieleni parkowej, placów oraz zabaw itp. obiektów Nie zezwala usługowych się na lokalizację i produkcyjnych obiektów hodowlanych stwarzających uciążliwość dla środowiska, generujących intensywny ruch pojazdów dostawczych. Na terenach wiejskich z wyłączeniem miasta Raszków dopuszcza się lokalizację gospodarstw rolnych i hodowlanych do 60 DJP. Na terenach ustala się wskaźnik intensywności zabudowy na 0,4 oraz udział powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 50 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 12 m. 4. Tereny zabudowy zagrodowej, w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych – RM, na których dopuszcza się zabudowę zagrodową, zabudowę mieszkaniową jednorodzinną jako uzupełnienie zabudowy zagrodowej oraz adaptację istniejącej zabudowy zagrodowej na zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, usługi publiczne, komercyjne, działalność nie uciążliwą dla środowiska, drobną działalność gospodarczą, tereny sportu i rekreacji oraz agroturystycznych. Dopuszcza się lokalizację zieleni parkowej, placów zabaw itp. Na terenach ustala się wskaźnik intensywności zabudowy na 0,3 oraz udział powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 50 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 12 m. W ramach terenu 4-RM/MN3 dopuszcza się rozbudowę, przebudowę, nadbudowę oraz remont 22 istniejących obiektów inwentarskich w tym kurników. Jednocześnie dopuszcza się lokalizację gospodarstw rolnych i hodowlanych do 210 DJP. 5. Tereny zabudowy usługowej (publicznej) – UP, na których dopuszcza się obiekty usług publicznych, usługi chronione, obiekty sportowe towarzyszące usługom oświaty oraz funkcję mieszkaniową związaną z obiektem usług kultu religijnego (plebania). Dopuszcza się lokalizację zieleni urządzonej oraz obiekty małej architektury. Na terenach ustala się wskaźnik intensywności zabudowy dla usług administracji do 1,0, usług oświaty i zdrowia do 0,8, usług kultury i kultu religijnego do 0,9. Udział powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 20 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 18 m, za wyjątkiem nowych świątyń do 30 m. Dodatkowo na terenie 16-UP1 oraz 4-UP1 Studium dopuszcza także możliwość lokalizacji usług komercyjnych. Tereny zabudowy usługowej (komercyjnej) – U, na których dopuszcza 6. się obiekty usług komercyjnych w tym z obiektami handlu poniżej 400 m2 oraz funkcję mieszkaniową związaną z obiektem usługowym (np.: mieszkanie właściciela zakładu usługowego, mieszkania służbowe), obiekty obsługi gospodarki komunalnej. W ramach jednostek terenowych 16-U3, 16-U4 dopuszcza się lokalizację obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m 2, jednakże nie większej niż 2000 m2. Dopuszcza się działalność nie uciążliwą dla środowiska, drobną działalność gospodarczą (w budynkach na powierzchni użytkowej nie przekraczającej 500 m2). Dopuszcza się bazy w tym transportowe, składy, magazyny oraz się i o i hurtownie powierzchni lokalizację intensywności pod zieleni zagospodarowanie o powierzchni budynkami urządzonej, gruntu nie na 0,8 obiekty oraz przekraczającej małej Na udział 5000 m2 2000 m2. Dopuszcza przekraczającej sportowo-rekreacyjne. zabudowy nie architektury terenach ustala powierzchni oraz się biologicznie obiekty wskaźnik czynnej, która nie może stanowić mniej niż 25 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 18 m. Studium dopuszcza na terenie 2-U3 rozbudowę, przebudowę, nadbudowę oraz remont istniejących obiektów inwentarskich w tym kurników. 7. Tereny sportu i rekreacji – US, na których dopuszcza się zieleń urządzoną oraz usługi związane z przeważającym przeznaczeniem terenu (np. hotelarskie, handlu i gastronomii) oraz lokalizowanie usług komunalnych (np. świetlic wiejskich). Na terenach ustala się wskaźnik intensywności zabudowy nie większy niż 0,5 oraz udział powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 40 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy do 3 kondygnacji nadziemnych, w tym nie więcej niż 18 m. 23 8. Tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodowych oraz gospodarstwach leśnych – RU, na których dopuszcza się obiekty obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodowych oraz gospodarstwach leśnych, obiekty związane z funkcjonowaniem dużych gospodarstw rolnych, nieuciążliwym przetwórstwem produktów rolnych i obsługą rolnictwa. Pod pojęciem nieuciążliwego przetwórstwa produktów rolnych zgodnie z ustaleniami Studium należy rozumieć obiekty/zakłady przetwórstwa rolnego o uciążliwości nieprzekraczającej granic terenów. Dopuszcza się usługi komercyjne, działalność nie uciążliwą dla środowiska, drobną działalność gospodarczą. Dopuszcza się uprawy rolne i ogrodnicze (w tym pod szkłem i folią). Na terenach ustala się wskaźnik intensywności zabudowy na 0,3 oraz udział powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 50 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 12 m, za wyjątkiem elewatorów zbożowych do 50 m. 9. Tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów – P, na których dopuszcza się obiekty produkcyjne, składy i magazyny, obiekty usług niekomercyjnych w budynkach, usługi komercyjne, funkcje mieszkaniowe związane z obiektem usługowym (np.: mieszkanie właściciela zakładu usługowego, mieszkania służbowe), działalność nie uciążliwą dla środowiska, drobną działalność gospodarczą. Na terenach nie dopuszcza się lokalizowania nowej zabudowy mieszkaniowej, w tym zagrodowej i usług chronionych oraz obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2. W ramach jednostek terenowych oznaczonych w Studium symbolami: 16-P1, 16-P2 dopuszcza się lokalizację obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2, jednakże nie większej niż 2000 m2. Na terenach dopuszcza się zieleń urządzoną, w szczególności o charakterze izolacyjnym i osłonowym, zwłaszcza w przypadku ich sąsiedztwa z istniejącą lub planowaną zabudową mieszkaniową. Na terenach ustala się wskaźnik intensywności zabudowy na 0,9 oraz udział powierzchni biologicznie czynnej, która nie może stanowić mniej niż 10 % każdej nieruchomości. Ponadto wyznacza się wysokość zabudowy nie więcej niż 25 m. 10. energii Tereny urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł – EW, na których dopuszcza się obiekty wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii. Dopuszcza się lokalizowanie obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej niezbędnej do funkcjonowania obiektów/urządzeń. Nie dopuszcza się lokalizowania obiektów mieszkalnych, usługowych w tym usług publicznych i komercyjnych, usług sportu i rekreacji, obiektów produkcyjnych, magazynowych oraz obiektów obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodowych oraz gospodarstwach leśnych. 24 11. Strefa ochronna od elektrowni wiatrowych, dla których ustala się obowiązek zachowania nieprzekraczalnych odległości w stosunku do siłowni wiatrowych. zgodnym Lokalizacja z farm obowiązującymi wiatrowych powinna wytycznymi, być monitoringiem poprzedzona, ornitologicznym i chiropterologicznym. Dopuszczalna odległość w stosunku do siłowni wiatrowych: • od zabudowy przeznaczonej na stały pobyt ludzi, aby dopuszczalne poziomy hałasu były dotrzymane na granicy i całym obszarze terenów chronionych akustycznie, zgodnie z przepisami odrębnymi; • 20 metrów od dróg publicznych powiatowych; • 15 metrów – od dróg publicznych gminnych i dróg wewnętrznych; • 100 metrów – od linii kolejowych; • w przypadku linii 110 kV, 400 kV – odległość będącą sumą wysokości masztu, promienia wirnika oraz odcinka o długości 15 m; • w przypadku linii 15 kV – odległość będącą sumą średnicy wirnika oraz odcinka o długości 10 m. Odległość od linii elektroenergetycznej nie dotyczy linii zasilających turbiny wiatrowe oraz inne obiekty się wznoszenie znajdujące się na obiektów/budynków obszarze farmy wiatrowej. inwentarsko-gospodarczych Dopuszcza związanych z gospodarką rolną w odległości od masztów elektrowni wiatrowej nie mniejszej niż wysokość masztu elektrowni wiatrowej. Przy lokalizacji inwestycji należy uwzględnić: emisję dźwięków słyszalnych dla człowieka oraz infradźwięków wytwarzanych przez pracujące turbiny, szorstkość terenu, gęstość oraz typ zabudowy otaczającej farmę wiatrową, orografię terenu – rodzaj i rozmiar pofalowania terenu. 12. Tereny infrastruktury technicznej – I w ramach terenów przewiduje się tereny infrastruktury technicznej (energetyka, woda, kanalizacja, telekomunikacja, gaz, ciepło) oraz składowiska odpadów komunalnych, na których dopuszcza się zieleń, w szczególności o charakterze izolacyjnym i osłonowym oraz zakrzewienia, zadrzewienia i zalesienia. W ramach jednostki terenowej oznaczonej w Studium symbolem 13I-1 dopuszcza się lokalizację zakładu zagospodarowania odpadów, w tym sortownię odpadów, kompostownię pryzmową oraz linię do produkcji paliwa alternatywnego. 13. się Tereny zamknięte Polskich Kolei Państwowych – KK, dopuszcza zagospodarowanie terenu zgodnie z potrzebami funkcji kolei oraz z obowiązującymi przepisami. 14. Tereny cmentarzy – ZC, na których dopuszcza się obiekty sakralne oraz kaplice przedpogrzebowe, sanitariaty i inne obiekty obsługi cmentarza. Ponadto 25 dopuszcza się usługi na terenie cmentarza związane z funkcją terenu, np. sprzedaż kwiatów, zniczy. Na terenach wskazane jest wprowadzanie zieleni urządzonej. Wprowadzone kompozycje zieleni, ogrodzenia, bramy, kaplice itp. powinny cechować się wysokimi walorami estetycznymi. Na terenie cmentarzy dopuszcza się zarówno pochówki urnowe jak i ziemne (tradycyjne). Obszary cmentarzy zamkniętych należy chronić przed zniszczeniem i utrzymywać, jako tereny zieleni urządzonej z zachowaniem pozostałości nekropolii. Wokół cmentarzy obowiązują strefy sanitarne. 15. Tereny zieleni urządzonej – ZP, dopuszcza się pojedyncze obiekty usługowe uatrakcyjniające podstawowe zagospodarowanie terenu np. gastronomia, obiekty małej architektury. 16. Pozostałe tereny zielone – ZI, dopuszcza się pojedyncze obiekty usługowe uatrakcyjniające podstawowe zagospodarowanie terenu np. gastronomia, obiekty małej architektury. Należy dążyć do uporządkowania i połączenia terenów zielonych z innymi terenami zielonymi urządzonymi. 17. Tereny ogrodów działkowych – ZD, dopuszcza się niepodpiwniczoną zabudowę w postaci obiektów gospodarczych i altan o wysokości 1 kondygnacji. 18. Tereny lasów i zalesień oraz obiektów gospodarki leśnej – ZL, ZLp, na których dopuszcza się lokalizowanie obiektów i urządzeń służących wędrówkom turystycznym (ścieżki - piesze, rowerowe, konne oraz ławki, wiaty itp.). 19. Obszary z przewagą użytkowania rolniczego – R, na których dopuszcza się zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne oraz budowę stawów hodowlanych i dla potrzeb rolnictwa, pod warunkiem, że nie będą wpływać negatywnie na wody innych akwenów (zanieczyszczenie, eutrofizacja). Ponadto zakazuje się wznoszenie nowych budynków. Ponadto dopuszcza się zalesienia na podstawie przepisów odrębnych. Na terenie zakazuje się lokalizowania nowych budynków, za wyjątkiem których dopuszcza obiektów/budynków związanych z funkcją rolniczą. 20. Tereny wód powierzchniowych – WS, na się wykorzystanie terenów pod turystykę, rekreację i wypoczynek szczególnie w połączeniu z terenami usług sportu i rekreacji. Dopuszcza się budowę urządzeń wodnych, urządzeń melioracji wodnych oraz urządzeń służących ochronie przed powodzią oraz suszą. Dopuszcza się zadrzewienia i zakrzewienia. 21. Tereny dróg i ulic publicznych - KD-Z, KD-L, KD-D, dla których ustala się klasy: drogi/ulice zbiorcze, drogi/ulice lokalne. W ustaleniach Studium znalazły się także zapisy dotyczące obszarów ochrony środowiska i jego zasobów oraz krajobrazu naturalnego i kulturowego. Zgodnie tymi ustaleniami nakazuje się zachowanie naturalnych cech siedlisk na terenach 26 podmokłych, w szczególności pożądane jest zachowanie lasów łęgowych, torfowisk, oczek wodnych. Na obszarze gminy wyznaczono nowe tereny pod zalesienia. W celu ochrony środowiska gruntowo – wodnego zaleca się przebudowę elementów systemów melioracyjnych, tak aby nie powodowały niekorzystnych zmian stosunków gruntowowodnych, zwłaszcza na terenach o wysokich walorach przyrodniczych. Ponadto w zakresie ochrony wód podziemnych zaleca się sukcesywne porządkowanie gospodarki wodno - ściekowej na terenach zainwestowanych, wdrażanie odpowiednich (proekologicznych) kierunków produkcji rolniczej i agrotechnik (zgodnie z zasadami dobrych praktyk rolniczych), zalesianie najsłabszych gleb oraz uporządkowanie gospodarki odpadami (w szczególności niedopuszczanie do powstawania składowisk nielegalnych). Na terenie gminy należy dążyć do zminimalizowania uciążliwości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, m.in. poprzez wprowadzanie czystszych technologii zabezpieczających do w procesach rozwoju produkcyjnych prośrodowiskowej oraz różnych infrastruktury urządzeń technicznej o wysokim standardzie technologicznym (w tym systemy ogrzewania). Poprawę jakości powietrza można między innymi uzyskać przez ograniczenie szkodliwych dla środowiska technologii, zmniejszenie oddziaływania obszarów niskiej emisji na środowisko naturalne, likwidację lub modernizację kotłowni tradycyjnych (zmiana nośnika energii z węgla np. na gaz, olej, biomasę, itp.), poprawę nawierzchni dróg, budowę obwodnic, a przede wszystkim poprzez zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych (energię wiatru, promieniowania słonecznego, energia wód płynących, energia geotermalna, biogaz). W zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej zaleca się dążyć do pełnej rewaloryzacji obiektów wpisanych do rejestru zabytków, obejmując ochroną także ich otoczenie. W przypadku obiektów zabytkowych ujętych w ewidencji zabytków należy zachować ich historyczną formę tj. bryłę, kształt i geometrię z zastosowaniem tradycyjnych materiałów budowlanych. Na obszarach stanowisk archeologicznych nakazuje się wykonanie badań archeologicznych w przypadku podjęcia na ich terenach prac ziemnych. Ponadto wszelkie prace, roboty ziemne na wyżej wymienionych terenach powinny być zgodne z przepisami odrębnymi. Na obszarze gminy wyznacza się strefy ochrony konserwatorskiej tj. strefę wpisaną do rejestru zabytków, strefę „B” – ochrony konserwatorskiej, strefę „OW” – orientacyjna strefa obserwacji archeologicznej oraz strefę „W” – obserwacji archeologicznej i ścisłej ochrony reliktów archeologicznych, w których nakazuje się zgodnie z przepisami odrębnymi ochronę parametrów architektonicznych zabudowy oraz historycznych elementów rozplanowania zabudowy. 27 W zakresie rozwoju systemów komunikacji i transportu w Studium wyznaczono przebieg drogi łączącej drogę krajową nr 36 z drogą ekspresową S11. Przebieg drogi wyznaczony został w części po istniejących ciągach komunikacyjnych, których klasa musi być dostosowana do ustaleń Studium. W części droga stanowić będzie nowoprojektowany ciąg komunikacyjny łączący drogę gminną nr 782627P z drogą powiatową nr 5285P. Ustalenia Studium zakładają doprowadzenie parametrów technicznych dróg, przede wszystkim powiatowych do klas określonych na jego rysunku. Dokument stwierdza, iż możliwe są korekty przebiegu planowanych dróg, jednakże przy zachowaniu kierunku ich głównych powiązań. Rysunek Studium stanowiący integralną część uchwały, rezerwuje także tereny pod drogi, które powinny zostać uznane za drogi publiczne. Natomiast w celu zapewnienia właściwej obsługi terenów wolnych przewiduje się realizację dróg transportu rolnego. W celu eliminowania uciążliwości powodowanych przez transport samochodowy zaleca się wprowadzenie: pasów ochronnych w postaci zieleni izolacyjnej wzdłuż głównych ciągów i nie komunikacyjnych stwarzającej w odległości zagrożeń dla zapewniającej podróżujących (w bezpieczeństwo szczególności ruchu zlokalizowanej poza liniami rozgraniczającymi dróg), wprowadzenie barier akustycznych w postaci ekranów w miejscach najbardziej narażonych na hałas oraz stosowanie materiałów budowlanych o niewrażliwych podwyższonej na hałas do izolacyjności ekranowania akustycznej, zabudowy wykorzystaniu chronionej. Nową obiektów zabudowę w miejscach, gdzie może ona być narażona na negatywne oddziaływanie głównych dróg, a w szczególności na hasał i zanieczyszczenie powietrza dopuszcza się wyłącznie po zrealizowaniu pasów zieleni izolacyjnej i/lub ekranów wzdłuż dróg, ograniczających negatywne oddziaływanie ruchu samochodowego. W przypadku braku technicznej możliwości realizacji pasów zieleni ochronnej oraz ekranów, zabudowę należy odsunąć na odległość, ograniczone gdzie do przedsięwziąć uciążliwości wartości wszelkie powodowane określonych możliwe przez przepisami działania ruch samochodowy odrębnymi. celem Należy minimalizowania zostaną ponadto uciążliwości powodowanych przez transport samochodowy. We wszystkich miejscowościach, przy przejściu dróg tranzytowych przez tereny zabudowane, należy dążyć do segregacji ruchu kołowego i pieszego. Drogi i ulice zaleca się wyposażyć, w podniesione krawężniki, obustronne lub jednostronne chodniki, kanalizację deszczową, oświetlenie. Ponadto ustalenia Studium odnoszą się do zasad realizacji zjazdu na nieruchomość, przy zachowaniu obowiązujących przepisów odrębnych. Ustalenia Studium kładą także nacisk na utrzymania we właściwym stanie technicznym i oznakowaniu szlaków rowerowych. W zakresie zapewnienia odpowiedniej liczby miejsc 28 postojowych ważnym jest ustalenie ich liczby na poziomie zapewniającym właściwe funkcjonowanie terenu nowej inwestycji, z dopuszczeniem lokalizacji miejsc postojowych na terenie niedalekiego sąsiedztwa. Liczba miejsc postojowych musi zostać odniesiona do właściwego wskaźnika, dla każdego terenu inwestycji. Ponadto zakłada się monitoring tras ruchu tranzytowego i ewentualne podjęcie działań przeciwdziałającym negatywnemu oddziaływaniu tego transportu. Przez teren gminy przebiega linia kolejowa. Dokument definiuje główne zagrożenia wynikające z eksploatacją tejże linii, do których należą: • wstrząsy i wibracje od przejeżdżających pociągów; • możliwość „wyskoczenia” z wagonu na skutek drgań elementów twardych takich jak kamień, żwir, węgiel itp.; • iskrzenie czy zadymienie przez pociągi prowadzone trakcją elektryczną, motorową czy parową (retro); • możliwość skażenia terenu, np. przez rozszczelnienie taboru; • hałas; • promieniowanie elektromagnetyczne (przy liniach zelektryfikowanych); • wyładowania łukowe z odpryskami metali w stanie ciekłym na skutek współpracy pantografu lokomotywy z siecią trakcyjną; • prądy błądzące na liniach zelektryfikowanych. Studium zakłada sytuowanie budynków i budowli w odległości określonej przepisami odrębnymi. Przyszłe inwestycje zlokalizowane w pobliżu terenów kolejowych nie mogą powodować utrudnień w ruchu pociągów, lub w trakcie modernizacji linii kolejowej. Wszelkie place składowe, dojazdy, parkingi musza mieć zgodnie ze Studium zapewnione odpowiednie warunki spływu wód deszczowych. Sytuowanie wszelkich obiektów ochrony akustycznej, drzew krzewów, wykonywanie robót ziemnych uzależnione musi być od przepisów odrębnych. Celem ochrony terenów sąsiednich przed niekorzystnym oddziaływaniem terenów kolejowych postuluje się wprowadzenie terenów zielonych, a dodatkowo lokalizowanie zabudowy o funkcji wrażliwej na hałas musi następować w odległości zapewniającej zachowanie odpowiedniego poziomu hałasu dopuszczalnego dla poszczególnych funkcji zgodnie z przepisami odrębnymi. W pobliżu terenów kolejowych dopuszcza się lokalizowanie urządzeń przekaźnikowych, jednak w odległości większej niż wysokość masztu oraz pod warunkiem braku powodowania zakłóceń urządzeń kolejowych. Reasumując Studium formułuje główne zasady funkcjonowania układu transportowego. W zakresie rozwoju infrastruktury technicznej nakazuje się dążenie do rozbudowy sieci wodociągowej, rozwoju sieci kanalizacyjnej sanitarnej dla terenu całej gminy. 29 Produkowane na terenie gminy ścieki muszą być odpowiednio oczyszczone przed zrzutem do odbiornika (wód lub gruntu). Na terenach pojedynczych posesji lub niewielkich ich zespołów dopuszcza się indywidualne rozwiązania w postaci małych przydomowych oczyszczalni. Lokalizowanie oczyszczalni przydomowych musi być ograniczone do miejsc, na których odprowadzenie ścieków do gruntu nie będzie zagrażało jakości wód podziemnych lub powierzchniowych (szczególnie w obrębie stref ochronnych ujęć i zbiorników wód powierzchniowych i podziemnych). Lokalizowanie szamb i oczyszczalni przydomowych jest dopuszczalne jedynie na obszarach, na których z ekonomicznego punktu widzenia nie ma możliwości prowadzenia kanalizacji sanitarnej. Na terenach zainwestowanych zaleca się uregulowanie gospodarki wodami opadowymi oraz gospodarki odpadami. Przewiduje się w Studium wprowadzenie ciągłego nadzoru nad gospodarką odpadami oraz określa się zasady funkcjonowania systemu zbierania (w tym także selektywnego), składowania oraz wywozu odpadów. Odpady niebędące odpadami komunalnymi, pochodzące z terenów produkcyjnych i usługowych powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub unieszkodliwieniu w miejscu ich powstawania przy jednoczesnym zakazie postępowania z odpadami w sposób sprzeczny z przepisami ustawy o odpadach oraz o ochronie środowiska. Odpady, które nie mogą być poddane odzyskowi lub unieszkodliwieniu w miejscu ich powstawania (w tym odpady medyczne i weterynaryjne), powinny być przekazywane do miejsc gdzie mogą zostać poddane odzyskowi lub unieszkodliwieniu. W przypadku odpadów niebezpiecznych zakazuje się ich składowania na terenie gminy oraz mieszania z innymi odpadami niebezpiecznymi lub innymi niż niebezpieczne chyba, że mieszanie odpadów ma na celu poprawę bezpieczeństwa procesów odzysku bądź unieszkodliwienia odpadów i nie stwarza to niebezpieczeństwa dla ludzi i środowiska. Przez teren Natury 2000 przebiega linia 400kV. Nakazuje się jednak zachowanie przy istniejącej sieci 400kV pasa technologicznego o szerokości 56 m, jako strefę ograniczonego użytkowania. Ponadto nakazuje się zachowanie strefy wolnej od drzew, gałęzi, konarów i krzewów o szerokości, licząc od osi linii z każdej strony: dla linii 15 kV – pas o szerokości 8 m i dla linii 0,4 kV – pas o szerokości 3 m, a także zachowanie strefy technicznej o szerokości 1,5 m od stacji transformatorowej. Pozyskiwanie energii elektrycznej na terenie gminy odbywa się już dzięki farmom wiatrowym. Farmy te powodują uciążliwości związane głównie z hałasem. W miarę oddalania się od terenu zainwestowania uciążliwość dla terenów sąsiednich spada. Jednak w związku z lokalizacją potencjalnych wiatraków ważnym jest zachowanie ograniczeń w zagospodarowaniu dotyczącym minimalnych odległości różnego zagospodarowania od wiatraka (zagadnienie wcześniej opisane). Studium dopuszcza możliwość przebudowy istniejącego rurociągu 30 paliwowego Płock-Ostrów Wielkopolski, z jednoczesnym zachowaniem strefy ochronnej o szerokości łącznej 30 m. Przewiduje się gazyfikację terenów gminy z dopuszczeniem sieci gazowej średniego ciśnienia. Prowadzenie gazociągów możliwe jest zgodnie ze Studium w ciągach drogowych. W zakresie sąsiedztwa istniejącego/projektowanego gazociągu z innymi funkcjami zastosowanie mają przepisy odrębne. W miarę możliwości należy stwarzać korzystne warunki dla pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych. Zaleca się także skłaniać właścicieli i użytkowników nieruchomości do przechodzenia na bardziej proekologiczne źródła ciepła. Do wytwarzania energii w celach grzewczych i technologicznych zaleca się stosowanie paliw charakteryzujących się najniższymi wskaźnikami emisyjnymi, tj. paliwa płynne, gazowe, stałe w postaci biomasy, drewna. Ponadto zaleca się wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii. Studium postuluje wprowadzanie systemów ekologicznych ogrzewania. Pod tym pojęciem, zgodnie z ustaleniami Studium, należy rozumieć instalacje/urządzenia solarne (kolektory słoneczne), pompy ciepła i inne urządzenia wykorzystujące energię odnawialną. Postuluje się ponadto rozwój sieci telekomunikacyjnej i teleinformatycznej, a także rozpowszechnienie szerokopasmowego internetu. W zakresie zasad kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej ustala się ochronę, a także wprowadzanie nowych zadrzewień i zakrzewień śródpolnych w formie kęp/enklaw oraz pasów/rzędów/szpalerów (w tym o funkcji wiatrochronnej), zwłaszcza wzdłuż dróg gminnych i polnych oraz koryt większych cieków. W strukturze użytkowania gruntów rolnych należy, co najmniej utrzymać dotychczasowy udział trwałych Zaleca użytków się zielonych, wdrażanie zwłaszcza „zamkniętych" łąk systemów na wilgotnych melioracji siedliskach. (odwadniająco- nawadniających). Wzdłuż cieków powierzchniowych przepływających przez pola orne, należy zachować (po obu stronach koryta) pas szerokości minimum 7 m dla umożliwienia stworzenia biofiltra (np. w formie zadrzewień, zakrzewień lub nie nawożonych łąk), ograniczającego napływ biogenów do wód z uprawianych pól. Na terenie gminy dopuszcza się stawy hodowlane tylko w przypadku, jeśli nie naruszą istotnie bilansu wodnego (nie spowodują deficytu wodnego) w zlewni oraz nie spowodują zanieczyszczenia wód w innych akwenach. Zaleca się przeciwdziałania skutkom suszy poprzez zwiększanie małej retencji wodnej oraz wdrażanie proekologicznych metod retencjonowania wody. Przy zalesieniach gruntów rolnych zaleca się dążyć do wyrównania granicy rolno-leśnej i łączenia izolowanych enklaw leśnych (łączenia ich w większe zwarte kompleksy). W zagospodarowaniu terenów położonych w rejonie granicy rolno - leśnej (istniejącej i planowanej) zaleca się stworzyć odpowiednie warunki dla kształtowania się strefy 31 ekotonowej lasu i właściwej (ekologicznie) krawędzi lasu. W szczególności lokalizowanie zabudowy zaleca się ograniczać w strefie minimum 50 m od granicy lasu. Na obszarze gminy Raszków występują obszary o płytkim występowaniu wód podziemnych rzecznymi. Na (hydroizobata obszarach 1 tych m) oraz zaleca obszary się nie zalewane wprowadzać wodami rozwiązań przestrzennych, które mogą powodować straty powodziowe m.in. poprzez zalanie lub podtopienie wodami wielkimi. Należy uwzględnić ograniczenia w użytkowaniu terenu wynikające ze stref ochronnych ujęć wód powierzchniowych i podziemnych, głównych zbiorników wód podziemnych oraz uwzględnić ograniczenia w użytkowaniu terenu wynikające z występowania nieobwałowanych obszarów pozostających w strefie przepływu wód wielkich i uznawanych, jako narażone na niebezpieczeństwo powodzi. W zakresie obszarów wymagających przekształceń, rehabilitacji i rekultywacji wyznacza się do rehabilitacji obiekty zabytkowe lub o walorach kulturowych (m. in. zespoły pałacowo - parkowe, dwory, folwarki), w przeważającej części obiekty po zlikwidowanych PGR, pozostałe nie wykorzystane obiekty gospodarcze po byłych PGR oraz istniejąca zabudowa zagrodowa sprzed 1945 r. o wysokich walorach architektonicznych), do rekultywacji natomiast przeznacza się tereny wyrobisk po wydobyciu kopalin. Wszystkie wyrobiska po wydobyciu kopalin należy rekultywować w kierunku rolnym lub leśnym. W Studium znalazły się także ustalenia dla inwestycji o charakterze ponadlokalnym w zakresie infrastruktury technicznej oraz komunikacji. Ponadto budowa drogi łączącej drogę krajową nr 36 relacji Prochowice – Ostrów Wielkopolski z drogą ekspresową S 11 relacji Kołobrzeg – Ostrów Wielkopolski oraz modernizacja i przebudowa linii kolejowej nr 272 Kluczbork – Poznań Główny (m.in. dla przystosowania linii do dużej prędkości ≥ 120 km/h). V. OCENA WPŁYWU USTALEŃ ZMIANY STUDIUM NA POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY ŚRODOWISKA V.1 Analiza na środowisko i ocena wpływu rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych Obszar gminy Raszków stanowią tereny, wśród których dominują głównie grunty rolne, natomiast lasy i tereny zabudowane zajmują znacznie mniejszą powierzchnię. Część terenu gminy posiada stosunkowo wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe, objęte ochroną w postaci obszaru chronionego krajobrazu „Dąbrowy Krotoszyńskie Baszków-Rochy” oraz Natury 2000. System osadniczy na terenie gminy stanowi zaledwie 32 około 4 % całości terenu gminy i jest on skupiony przede wszystkim w miejscowości Raszków oraz mniejszych wsiach. Przez teren gminy nie przebiegają główne szlaki tranzytowe poza drogą krajową nr 36 relacji Ostrów Wielkopolski – Prochowice, przebiegającą po południowej granicy gminy. Ustalenia Studium zakładają dalszy systematyczny rozwój przestrzenny, w tym szczególnie zabudowy mieszkaniowej, terenów przeznaczonych pod działalności gospodarcze (w tym produkcję, magazyny i składy) terenów sportu i rekreacji i usług. Projektowany rozwój terenów osadniczych ma polegać zgodnie z ustaleniami Studium na intensyfikacji i uzupełnieniu istniejącej zabudowy, a następnie na dodaniu nowych terenów mieszkaniowych do istniejących już jednostek osadniczych. Niedopuszczalne jest ponadto doprowadzenie do rozpraszania zabudowy, także w ramach przeznaczonych na ten cel terenów. Znaczące zmiany w istniejącej strukturze funkcjonalno-przestrzennej polegały na znacznym pomniejszeniu terenów przeznaczonych pod działalność rolniczą. Z uwagi na fakt, iż obecnie około 88 % obszaru gminy stanowią tereny z przewagą użytkowania rolniczego, obszar ten wskutek wprowadzonych kierunków rozwoju gminy polegających na wprowadzeniu tam terenów inwestycyjnych i zalesień, pomniejszy się. W ramach rozwoju terenów leśnych i stworzenia lepszych warunków dla utrzymania i powiększania bioróżnorodności przewiduje się nowe zalesienia. Ustalenia Studium postulują szczególną ochronę cennych gatunków roślin i zwierząt występujących na terenie gminy, zachowanie ekosystemów wodno-łąkowo-leśnych, a także brak tworzenia barier dla walorów krajobrazowych gminy. Studium definiuje również pojęcie uciążliwości dla środowiska rozumiane, jako niekorzystne oddziaływanie prowadzonej działalności na środowisko, powodujące przekroczenie standardów jego jakości określonych w przepisach odrębnych, wykraczające poza teren przeznaczony na nią (do którego inwestor posiada tytuł prawny). Rozwój terenów mieszkaniowych zgodnie z ustaleniami Studium ma na celu stworzenie swoistej sypialni dla większych ośrodków gospodarczych, jak Ostrów Wielkopolski. Nowe tereny mieszkaniowe mają zostać uruchomione również wskutek rozwoju terenów produkcyjnych na terenie samej gminy. Układ komunikacyjny gminy stanowią głównie drogi powiatowe. Po południowej granicy gminy przebiega droga krajowa nr 36, jednakże nie ma ona dużego znaczenia z punktu widzenia ruchu wewnętrznego gminy. Studium postuluje modernizację istniejącego układu komunikacyjnego, a także jego rozbudowę, głównie poprzez poprowadzenie drogi łączącej drogę krajową z drogą ekpresową. Studium dopuszcza możliwość zmiany przebiegu i parametrów technicznych projektowanych dróg, lub częściowo rezygnację z części projektowanych dróg, w przypadku wydania odpowiedniej decyzji lokalizacyjnej na drogę inną niż określona w Studium, lub zmianę planów rozwoju układu komunikacyjnego o znaczeniu ponadlokalnym. Ustalenia Studium 33 odnoszą się także do pasów ochronnych zlokalizowanych przy głównych ciągach komunikacyjnych, w których to wprowadza się zakaz zabudowy. Studium w zakresie proponowanych rozwiązań układu komunikacyjnego ma na celu ograniczenie uciążliwości transportu samochodowego. Zaznaczyć należy, iż transport samochodowy jest czynnikiem powodującym uciążliwości związane z hałasem, zanieczyszczeniem atmosfery substancjami powstającymi w wyniku spalania paliw, a także szkody spowodowane przenikaniem z terenów komunikacyjnych substancji ropopochodnych do gleb, a także wód podziemnych. Ustalenia Studium w zakresie układu komunikacyjnego przyczynią się do możliwości zwiększenia emisji szkodliwych substancji do atmosfery i pogorszenie klimatu akustycznego wskutek modernizacji i poprawy parametrów technicznych dróg, jedynie w przypadku zwiększenia natężenia ruchu. W przypadku braku zwiększenia natężenia ruchu poprawa parametrów technicznych dróg przyczyni się do zmniejszenia niekorzystnego oddziaływania tychże terenów. W przypadku wystąpienia ponadnormatywnej emisji hałasu możliwa jest instalacja ekranów akustycznych, lub innych naturalnych barier ochronnych (zieleni izolacyjnej). Zjawisko takie może mieć miejsce jedynie w przypadku znacznego zwiększenia obciążenia istniejących układów komunikacyjnych. Ustalenia w zakresie komunikacji nie odnoszą się natomiast do przenikania do gleb substancji ropopochodnych dostarczanych tam wskutek działania m.in. wód deszczowych. W celu ochrony przed hałasem zakłada się również wykorzystanie materiałów o podwyższonych właściwościach ochrony przed hałasem w celu niwelowania uciążliwości związanej z komunikacją. Poza ustaleniami Studium, ochronę przed szkodliwym oddziaływaniem terenów komunikacyjnych należy zapewnić poprzez stosowanie się do odpowiednich przepisów odrębnych. Znaczącym obciążeniem dla środowiska jest istniejąca linia kolejowa. Zagrożenia wynikające z tego zagospodarowania określone w Studium to: wstrząsy i wibracje, hałas, możliwość zanieczyszczenia terenu sąsiedniego w przypadku rozszczelnienia taboru, promieniowanie elektromagnetyczne (w przypadku linii zelektryfikowanych) itp. (patrz str. 27 opracowania). Ustalenia w zakresie ochrony środowiska przed niekorzystnym oddziaływaniem komunikacji kolejowej odnoszą się głównie do przepisów odrębnych, jednocześnie postuluje się - głównie ze względu na ochronę przed hałasem- lokalizowanie w ich pobliżu terenów zielonych, lub w przypadku szczególnej uciążliwości dla sąsiadujących funkcji dopuszcza się możliwość instalowania ekranów akustycznych. Studium odnosi się także do właściwej gospodarki wodami opadowymi w przypadku terenów zlokalizowanych w pobliżu kolei. W zakresie infrastruktury technicznej zapisy Studium nie precyzują szczegółowych rozwiązań systemów inżynieryjnych i ich przebiegu, a nadrzędny 34 dokument stanowią specjalistyczne opracowania. Ustalenia zakładają stopniowy i systematyczny rozwój sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej, z ewentualna możliwością zgazyfikowania dostarczanej wody jest gminy. podjęcie Istotnym działań w na zakresie rzecz ochrony ochrony jakości ujęć wody przed zanieczyszczeniami, a także dbanie o właściwy stan istniejącej infrastruktury. Zwraca się uwagę na konieczność zapewnienia wszystkim powstającym i istniejącym terenom zainwestowanym (w tym także terenów przemysłowych w przypadku braku niekorzystnego wpływu na innych użytkowników sieci oraz za zgodą zarządcy sieci) konieczność podłączenia do sieci infrastruktury technicznej, a wytworzone ścieki przed zrzutem do odbiorników muszą zostać oczyszczone. Jednocześnie ustalenia Studium dopuszczają możliwość lokalizowania indywidualnych niewielkich przydomowych oczyszczalni ścieków, dla pojedynczych obiektów, lub niewielkich zespołów zabudowy, także jako zbiorników bezodpływowych, jedynie jako rozwiązanie tymczasowe. Dodatkowo zwraca się uwagę na konieczność zagospodarowania wód opadowych, szczególnie na terenach o znacznym zainwestowaniu, gdyż spływająca woda niosąca za sobą substancje powstałe w wyniku antropogenicznego oddziaływania człowieka może doprowadzić do zanieczyszczania środowiska gruntowo-wodnego. Gmina Raszków posiada składowisko odpadów we wsi Moszczanka. Zapobieganie niekorzystnemu wpływowi tegoż terenu na sąsiednie ma nastąpić głównie poprzez właściwą gospodarkę odpadami oraz monitoring. Jednocześnie wszelkie odpady niebędące odpadami komunalnymi pochodzące z terenów przemysłowych i usługowych powinny być w pierwszej kolejności poddane odzyskowi lub unieszkodliwieniu w miejscu powstania, przy zachowaniu przepisów odrębnych. Ponadto zabrania się mieszania i składowania na terenie gminy odpadów niebezpiecznych, chyba że w celu ich unieszkodliwienia i przy braku niekorzystnego wpływu na środowisko i tereny sąsiednie. Ustalenia Studium kładą także nacisk na wykorzystanie odpadów wtórnych i stworzenie warunków dla selektywnej zbiórki odpadów. W projekcie Studium przewiduje się powiększenie terenu przeznaczonego pod składowisko odpadów, z możliwością budowy komory do unieszkodliwiania odpadów oraz zakładu zagospodarowania odpadów obejmującego sortownię odpadów, kompostownię pryzmową oraz linię do produkcji paliwa alternatywnego, przez co należy rozumieć paliwa uzyskane w procesie odzysku odpadów posiadające wartość energetyczną/opałową. Ustalenia takie kładą nacisk na wtórne wykorzystanie odpadów. Segregacja odpadów doprowadzi do obniżenia ilości emisji gazu wysypiskowego, w związku z możliwością odzysku części odpadów. Składowanie odpadów w zbiornikach podziemnych wpłynie także na obniżenie ilości emisji gazu wysypiskowego. Proces odzyskiwania części odpadów z przeznaczeniem 35 na paliwa alternatywne może być prowadzony jedynie poprzez zastosowanie czystych technologii, nie powodujących zwiększenia obciążenia środowiska. Studium kategorycznie zakazuje lokalizacji spalarni odpadów. Zaznaczyć należy, iż budowa kompostowni oraz sortowni nie powinna spowodować szkody dla środowiska glebowego i wodne. Podłoże winno być szczelne, nieprzepuszczalne, a kompostowni zaprojektowane w taki sposób aby nie dopuszczać do bezpośredniego wycieku substancji szczególnie płynnych, ze składowanego odpadu. Składowisko odpadów zlokalizowane jest w znacznej odległości od cieków wodnych, a także wód stojących. W pobliżu nie występują także źródła wód powierzchniowych, lub podziemnych. W zagospodarowaniu terenu sąsiedniego w stosunku do linii elektroenergetycznej ważnym jest zachowanie zasad zagospodarowania w strefie 56 m otoczenia linii i zasad zawartych w przepisach odrębnych, celem minimalizacji niekorzystnego oddziaływania tego elementu na środowisko i ludzi. Ustalenia Studium kładą także nacisk na wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, w tym głównie energii powstałej wskutek elektrowni wodnych oraz wiatrowych. Zaznaczyć należy, iż wykorzystanie energii wiatrowych poza powstaniem tzw. „czystego źródła energii” niesie za sobą uciążliwości związane z hałasem, a także występowaniem w krajobrazie dużych punktowych obiektów w postaci wiatraków. W celu ochrony terenów sąsiednich przed niekorzystnym oddziaływaniem turbin wiatrowych wyznaczono minimalne odległości od obiektów i różnego zagospodarowania terenu, a także określono konieczność wykonania odpowiednich badań poprzedzających docelową lokalizację. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy nie jest aktem prawa miejscowego, w związku z powyższym tereny wskazane pod lokalizację siłowni wiatrowych są jedynie obszarami potencjalnymi. Nie oznacza to, iż przeznaczenie terenu w Studium rozstrzyga ostatecznie o sposobie wykorzystania danego terenu. Obowiązek nawiązania do ustaleń Studium następuje jedynie na etapie sporządzania planu miejscowego. Na etapie sporządzania projektu Studium wykorzystano całość dokumentacji stanowiącej przepisy prawa materialnego oraz akty prawa miejscowego. W przypadku realizacji planowanych siłowni wiatrowych na każdym wskazanym pod ten cel terenie, wymagane będzie przeprowadzenie całościowej procedury oceny wpływu inwestycji na środowisko, w ramach przepisów obowiązującego prawa. Zaznaczyć należy, iż ocena zasadności realizacji inwestycji oraz jej wielkości musi uwzględniać poza oddziaływaniem na środowisko antropogeniczne także elementy środowiska przyrodniczego, z dużym naciskiem na oddziaływanie na krajobraz. Ocena wpływu planowanej inwestycji może być przeprowadzona dopiero w momencie określenia wielkości i skali planowanej inwestycji. Tereny wskazane pod lokalizację farm wiatrowych zostały określone z poszanowaniem obowiązujących przepisów prawa materialnego, 36 aktów prawa miejscowego, a także lokalizacje te uwzględniały przeprowadzone na etapie sporządzania projektu Studium wizje terenowe oraz analizę wszelkiej dostępnej dokumentacji planistycznej. Zgodnie ze Studium pozostawia się możliwość lokalizacji indywidualnych źródeł pozyskiwania ciepła, jednakże zaleca się systematyczny rozwój technologii proekologicznego pozyskiwania ciepła m.in. poprzez ogrzewanie gazem. Dodatkowo zaleca się wykorzystanie do celów grzewczych także odnawialnych źródeł energii. W zakresie rozwoju telekomunikacji postuluje się rozwój sieci telekomunikacyjnej i teleinformatycznej w oparciu o istniejące potrzeby gminy, tworząc zintegrowany system połączony z systemami regionalnymi i krajowymi. Ustalenia Studium wskazują także na możliwość lokalizacji szerokopasmowego internetu. Tereny przyrzeczne stanowią na terenie gminy możliwe obszary zalewania wodami rzecznymi, a jednocześnie występowanie w ich pobliżu terenów o stosunkowo płytkim występowaniu wód gruntowych, niesie za sobą zagrożenie związanie z przenikaniem do wody substancji niepożądanych, a także okresowe przesiąkanie wód na powierzchnię gleby. Gospodarowanie w pobliżu rzek powinno mieć na celu głównie przeciwdziałanie niebezpieczeństwom związanym z możliwością zalania. Nie należy lokalizować tam funkcji mogących stanowić potencjalne zagrożenie dla istniejących korytarzy ekologicznych, jak i samego ekosystemu rzecznego. Ustalenia Studium wprowadzają nową zabudowę mieszkaniową głównie, jako uzupełnienie istniejącej zabudowy, a następnie przeznaczanie na ten cel terenów bezpośrednio przyległych do istniejącej zabudowy. Jednocześnie zabrania się rozpraszania zabudowy. Przewiduje się przeznaczenie części terenów podlegających zainwestowaniu na tereny biologicznie czynne, które mają stanowić od 10 % do 50 % powierzchni tych terenów, w zależności od projektowanej intensywności zabudowy. Na terenach zabudowy mieszkaniowej dopuszcza się funkcje uzupełniające w postaci placów zabaw, terenów zielonych oraz inne formy mające na celu kształtowanie przestrzeni publicznych. Studium wprowadza rozwój terenów aktywności gospodarczej oraz terenów rekreacyjno- wypoczynkowych. Zgodnie z ustaleniami Studium na terenie gminy nie występują obszary problemowe. W przypadku wystąpienia działalności określonej przez przepisy odrębne, jako niekorzystnie oddziaływującej na środowisko, wymaga się wykonania odpowiedniego 37 raportu wpływu inwestycji na środowisko i uzyskanie właściwej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. V.2 Wpływ powiązaniu ustaleń Studium na elementy środowiska we wzajemnym Wpływ na gleby i powierzchnię ziemi Teren gminy Raszków jest częściowo zabudowany. Dominują natomiast tereny użytkowane rolniczo. Na pewne obszary użytkowane rolniczo wprowadzona zostanie zabudowa mieszkaniowa, magazynów, składów i produkcji oraz zabudowa usługowa. Planuje się także wyznaczenie przebiegu nowej drogi łączącej drogę krajową z drogą ekspresową jw., a także rozbudowę i modernizację istniejącego układu komunikacyjnego, głównie poprzez podniesienie klasy dróg. Rozwój zabudowy i terenów komunikacyjnych przyczyni się do przekształceń w rzeźbie terenu, zmniejszy się powierzchnia biologicznie czynna i powierzchnia produkcyjna gleb. Wprowadzenie na niektórych terenach, przede wszystkim magazynów składów i produkcji, intensywnego zagospodarowania, doprowadzić może do przenikania zarówno substancji ropopochodnych wynikających ze zwiększonego ruchu samochodowego, jak i zanieczyszczenia substancjami związanymi na ww. z prowadzoną terenach oraz działalnością. przede wszystkim Większe terenach zagęszczenie usług i ludności mieszkaniowych, spowoduje większe obciążenia dla środowiska przyrodniczego. Ustalenia Studium jednakże wprowadzają obowiązek w zależności od rodzaju wprowadzonej funkcji zapewnienia od 10-50 % terenu przeznaczonego na tereny biologicznie czynne, jako częściowej rekompensaty wprowadzonego zagospodarowania. Szczególnym zagrożeniem dla gleb jest obok substancji ropopochodnych powstałych w wynika spalania paliw, także niewłaściwa gospodarka rolna. Zjawisko to może doprowadzić poza niszczeniem wierzchniej warstwy gleby i wyjaławiania jej, poprzez przenikanie do gleby dużej ilości substancji ochrony roślin oraz nawozów. Biorąc pod uwagę istniejącą infrastrukturę techniczną należy stwierdzić, że jej elementy, jak i rurociąg paliwowy, mogą powodować zanieczyszczenie gleby jedynie w przypadku awarii lub przesiąków do gleby przesyłanych substancji. Istniejące składowisko odpadów może stanowić źródło zanieczyszczenia poprzez niekontrolowany przesiąk do gleby substancji szkodliwych. Jednakże prowadzona gospodarka odpadami i monitoring, mają na celu przeciwdziałanie takim zagrożeniom. Obok tych zagrożeń występują również naturalne zagrożenia gleb tj. erozja wietrzna i erozja wodna. Jednakże 38 należy podkreślić, iż tego rodzaju zagrożenia na terenie gminy występują w niewielkim stopniu. Wpływ na wody powierzchniowe i podziemne Wprowadzone zagospodarowanie nie powinno znacząco wpływać na wody gruntowe i podziemne. Zapisy Studium wprowadzają dodatkowe tereny zabudowane będące emitentem zanieczyszczeń. Jednakże wprowadza się pewne ograniczenia w gospodarce wodno-ściekowej i odpadami m.in. poprzez zakaz składowania na terenie gminy substancji niebezpiecznych oraz wprowadzenie zbiorników bezodpływowych, jedynie jako rozwiązań tymczasowych. W związku z tym już na etapie uzyskiwania odpowiednich decyzji administracyjnych zezwalających na taką lokalizacje, ważnym jest zachowanie odpowiednich standardów technicznych projektowanego obiektu. Istniejące składowisko odpadów może być jednak źródłem przesiąków do gleby substancji szkodliwych. W związku z tym Studium postuluje stały monitoring i właściwe składowanie odpadów. Zasadniczym zagrożeniem dla wód podziemnych i powierzchniowych jest intensywna gospodarka rolna. Większość terenów gminy stanowią obecnie tereny o przeważającej funkcji rolniczej, na których niewłaściwe użytkowanie może doprowadzić do przenikania metali ciężkich do gleby, Zanieczyszczenie bądź wód zarastania może być zbiorników powodowane wodnych także (eutrofizacja). poprzez istniejący i projektowany system komunikacyjny, związane jest to z przenikaniem substancji ropopochodnych do gleb poprzez wody deszczowe, lub przenikanie substancji powstałych w wyniku możliwych uszkodzeń taboru kolejowego. Studium wskazuje obszary narażone na zalanie wodami rzecznymi oraz o płytkim zaleganiu wód gruntowych, jednakże stanowią one jedynie warstwę informacyjną. W zakresie tych terenów Studium postuluje wprowadzenie ograniczenia w zagospodarowaniu. Zaznaczyć należy, iż ochrona wód związana musi być także z występowaniem na terenie gminy GZWP 310, który to stanowi wraz z innymi tego typu zbiornikami strategiczne dla Polski zasoby wodne. Na terenie gminy planuje się powiększenie zbiornika wodnego w pobliżu wsi Pogrzebów, głównie w celach rekreacyjnych i turystycznych. Obecnie z uwagi na brak szczegółowej dokumentacji inżynieryjnej nie jest możliwe określenie jego parametrów. Zagrożenia ogólne, mogące wynikać z faktu powiększenia ww. zbiornika wodnego, to możliwość powstania leja depresyjnego, odwodnienie części terenu oraz zanieczyszczenie wód podziemnych, poprzez dostawanie się do zbiorników otwartych substancji szkodliwych. Możliwość powstania określonych zagrożeń winna być zidentyfikowana na etapie procesu 39 inwestycyjnego. Szczegółowe postępowanie może dopiero wskazać zasadność takiej lokalizacji. Wpływ na powietrze atmosferyczne Na obszarze gminy dominującym sposobem pozyskiwania ciepła, jest korzystanie z indywidualnych źródeł ciepła, pozyskiwanego w większości z węgla. Ustalenia Studium dopuszczają stosowanie źródeł odnawialnych pozyskiwania energii i ciepła. Przy zachowaniu tradycyjnych systemów grzewczych promuje się stosowanie środków, które w procesie spalania wytwarzają najmniej szkodliwych dla środowiska substancji. Powietrze atmosferyczne podlega ochronie poprzez przepisy odrębne. Przewiduje się okresowe przekroczenie dopuszczalnych poziomów emisji zanieczyszczeń do atmosfery, szczególnie w okresie grzewczym. Dodatkowym czynnikiem powodującym emisję szkodliwych substancji do atmosfery jest transport kołowy. Ustalenia Studium w celu eliminowania części uciążliwości związanej z emisją do atmosfery dopuszczają możliwość lokalizowania zieleni izolacyjnej i przyulicznej, choć nie zaleca się takich działań w przypadku sąsiedztwa terenów o wysokich walorach krajobrazowych. Dodatkowo ustalenia Studium przewidują odsuwanie zabudowy od głównych ciągów komunikacyjnych. Przez teren gminy nie przebiegają zasadniczo główne szlaki tranzytowe, głównie w związku z Co prawda w brakiem niewielkiej występowania części dróg gminy krajowych zlokalizowana i jest wojewódzkich. droga krajowa. Jednakże nie można stwierdzić, iż stanowi ona główne zagrożenie dla pozostałych terenów. Kolejnym źródłem emisji zanieczyszczeń atmosferycznych na terenie gminy jest istniejąca linia kolejowa. Ustalenia Studium kładą głównie nacisk na zakaz lokalizowania zabudowy w najbliższym sąsiedztwie stacji kolejowych, a także zachowanie w tym względzie przepisów odrębnych, pozwoli również na niwelowanie zanieczyszczenia powietrza uciążliwego dla funkcji sąsiednich. Zanieczyszczenie uwalniania się z powietrza terenów atmosferycznego składowisk tzw. gazu może nastąpić wysypiskowego. wskutek Gazy te są unieszkodliwiane wskutek działania tzw. kominków wentylacyjnych. Wprowadzone funkcje produkcji i usług, jako tereny o wysokim stopniu zainwestowania będą bez wątpienia źródłem zanieczyszczenia atmosferycznego. Ograniczenie uciążliwości zanieczyszczenia na tych terenach niwelowane ma być wskutek zapewnienia odpowiedniej ilości terenów biologicznie czynnych, a także wprowadzenie zieleni w istniejącą zabudowę. Czynnikiem bezsprzecznie pozytywnie oddziałującym na powietrze atmosferyczne będzie poszerzenie terenów 40 zielonych, jednakże z uwagi na stosunkowo niewielki obszar przez nie zajmowany, nie wyeliminują one emisji związanych z terenami komunikacyjnymi i zamieszkania ludności. Wpływ na klimat akustyczny Tereny zlokalizowane w sąsiedztwie ciągów komunikacyjnych drogowych i kolejowych znajdują się w strefie bezpośredniego oddziaływania hałasu. Zaznaczyć należy, iż wprowadzone zmiany w Studium postulują niwelowanie niekorzystnego oddziaływania tych terenów na tereny sąsiednie. W zakresie ochrony przed hałasem na etapie planów miejscowych konieczne jest zbadanie możliwości niekorzystnego oddziaływania zabudowy tegoż elementu szczególnie na wrażliwej wprowadzane na funkcje, z Emisja hałasu hałas. uwzględnieniem związana jest także z wprowadzoną funkcją aktywności gospodarczej (szczególnie terenów produkcyjnych). W celu ochrony terenów przed hałasem, ustalenia Studium wprowadzają możliwość instalowania ekranów akustycznych, zieleni izolacyjnej, a także odsuwania zabudowy od funkcji będących głównymi emitentami hałasu. Wykorzystanie zieleni izolacyjnej przyniesie oczekiwane efekty jedynie w przypadku zastosowania pasów o odpowiedniej szerokości. Dodatkowo zaznaczyć należy, iż tereny będące głównymi źródłami hałasu zlokalizowane są, także wskutek ustaleń Studium, poza obszarami zabudowanymi. W przypadku wystąpienia ponadnormatywnego poziomu hałasu związanego z istniejącym układem komunikacyjnym, lub jego przebudową, dla istniejącej już zabudowy, zarządca drogi winien zapewnić właściwą ochronę sąsiednich terenów przed niekorzystnym oddziaływaniem terenu komunikacyjnego. Zaznaczyć należy, iż dopiero proces inwestycyjny prowadzony przez właściwego inwestora wskaże czy wybrana indywidualna lokalizacja jest możliwa z punktu widzenia ochrony funkcji przez hałasem. Zaznaczam, iż wskazanie konkretnego terenu po dane zagospodarowanie nie przesądza o jego konkretnej lokalizacji. Dopiero właściwe postępowanie dotyczące decyzji lokalizacyjnej, bądź na etapie planu miejscowego, pozwoli na odsunięcie zabudowy w przypadku takiej konieczności od terenów emitujących ponadnormatywny poziom hałasu. Jak zostało to już wcześniej zaznaczone, zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana na terenie gminy wzdłuż drogi krajowej nr 36 jest w większości istniejąca, stąd też inne przeznaczenie terenu będące w sprzeczności ze stanem zastanym godziłoby w zasadę poszanowania własności prywatnej. Zaznaczyć należy, iż w przypadku wystąpienia uciążliwości związanych dla komunikacyjnego, istniejącej zarządca zabudowy drogi winien z powodu wzrastającego minimalizować uciążliwości ruchu tegoż 41 zagospodarowania. Badania dotyczące poziomu hałasu wykazały, iż poziom hałasu wzdłuż drogi krajowej 36 waha się w przedziale 62-74 dB5. W związku z powyższym, w przypadku wystąpienia ponadnormatywnego poziomu hałasu konieczne będzie instalowanie ekranów akustycznych, lub właściwej zieleni izolacyjnej. Zaznaczyć należy, iż skuteczność zastosowania osłony zieleni, uzależniona będzie od rodzaju zieleni, zastosowanych gatunków, a także samego rozstawu sadzonek. Budowa łącznika drogi S-11 i krajowej nr 36 może doprowadzić do większych obciążeń komunikacyjnych wewnątrz samej gminy. Jest ona traktowana jako cel ponadgminny. Jej budowa doprowadzi do zwiększonego obciążenia komunikacyjnego, szczególnie ruchem tranzytowym, terenów gminy. W związku z powyższym poprowadzona została głównie przez tereny słabo zainwestowane. W przypadku wystąpienia zagospodarowaniem niwelowanie kolizji konieczne niekorzystnego planowanej będzie inwestycji podjęcie oddziaływania, działań w tym z istniejącym mających na posadowienie celu ekranów akustycznych, szpalerów drzew. Jednakże takie ustalenia mogą nastąpić dopiero na etapie konkretne projektu inwestycyjnego. zagospodarowanie inżynieryjnych, które to i dają podlegać Ustalenia Studium możliwość podjęcia będą ocenie pod dopuszczają działań względem jedynie planistycznooddziaływania na środowisko (w przypadku takiej konieczności). W związku z faktem, iż linia kolejowa przebiega głównie przez tereny niezabudowane, wśród których brak jest większych skupisk leśnych i wód, należy stwierdzić, iż linia ta nie będzie znacząco oddziaływać na tereny sąsiednie (w granicach gminy). Zaznaczyć należy, iż wszelkie zagadnienia inwestycyjne muszą być zgodne w czasie ich realizacji z przepisami szczególnymi, które dokładnie precyzują funkcje szczególnie wrażliwe na hałas i określają dla nich dopuszczalne wartości progowe. W związku z faktem, iż linia kolejowa przebiega przez tereny mało wrażliwe na hałas jej modernizacja nie przyczyni się do pogorszenia zagospodarowania terenów sąsiednich. Co prawda, w części gminy tereny kolejowe przechodzą przez tereny obecnie zamieszkałe, jednak należy stwierdzić, iż modernizacja linii może przyczynić się do mniejszego obciążenia szczególnie związanego z hałasem dla terenów sąsiednich. Zwiększenie ruchu na linii kolejowej nie będzie zapewne uzależnione od planowanej modernizacji linii, a bardziej od ekonomicznych aspektów przewoźników. W związku z powyższym należy stwierdzić, iż modernizacja linii powinna pozytywnie oddziaływać na tereny sąsiednie wskutek zmniejszenia poziomu emitowanego hałasu. 5 Dane z GDDKiA 42 Poza wskazanymi źródłami hałasu należy zaznaczyć, iż linia elektroenergetyczna 400 KV jest źródłem hałasu, jednakże jej lokalizacja poza ośrodkami zamieszkania ludności wyklucza niekorzystne oddziaływanie na jakość życia ludności. Dodatkowo wyznaczona strefa ochronna wprowadza ograniczenia w zagospodarowaniu terenów sąsiednich. Ponadto niewątpliwym źródłem hałasu będą nowopowstałe farmy wiatrowe, względem, których wprowadza się ograniczenia (pasy ochronne) odnośnie lokalizacji zabudowy i innych terenów określonych w Studium. Wpływ na świat roślinny i zwierzęcy Obszar gminy charakteryzują szczególnie wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe w jej północnej i południowo-zachodniej części. Wprowadzona nowa droga biegnąca w części po wcześniej wyznaczonych szlakach komunikacyjnych, zlokalizowana będzie poza obszarami chronionymi (Natura 2000, OChK). Pomimo to oddziaływanie terenów komunikacyjnych i mieszkaniowych może spowodować ograniczenie gatunków migrujących oraz zanikanie niektórych siedlisk roślinnych. Wprowadzone i zwierzęce zagospodarowanie poprzez emisję może oddziaływać zanieczyszczeń na środowisko roślinne atmosferycznych, hałasu, a także przenikania do środowiska gruntowo-wodnego substancji ropopochodnych, a przez to możliwość spadku walorów zarówno produkcyjnych, jak i pogarszanie warunków glebowych dla żyjących zwierząt, a także możliwość zanieczyszczania wód. Czynniki te mają wpływ także na istniejącą florę, a szczególnie na lokalne zadrzewienia zlokalizowane w pobliżu terenów szkodliwych emisji atmosferycznych i przenikania zanieczyszczeń do środowiska gruntowo-wodnego. Ustalenia Studium wprowadzają powiększenie terenów leśnych, co przyczyni się do rozwoju flory i fauny leśnej na terenach dotychczasowej działalności rolniczej, a także wzmocni główne korytarze ekologiczne zlokalizowane na terenie gminy. Ustalenia Studium kładą nacisk na ochronę istniejącej fauny i flory. Wprowadza się możliwość izolowania w pewnym stopniu oraz ograniczania oddziaływania terenów związanych z emisją zanieczyszczeń różnego rodzaju, poprzez ekrany akustyczne i/lub pasy zieleni. Dodatkowo proponuje się ograniczenie emisji zanieczyszczeń m.in. poprzez ograniczenie emisji gazów powstałych w wyniku pozyskiwania ciepła oraz wprowadzenie właściwej gospodarki odpadami i odpadami niebezpiecznymi. Dodatkowo ustalenia Studium formułują postulaty odsunięcia zabudowy od brzegu lasu, celem jego ochrony. pola Istniejące przepisy nie odnoszą się do wielkości emisji elektromagnetycznego z uwagi na zdrowie zwierząt, jednak wielkość emitowanego pola jest kilkakrotnie mniejsza od dopuszczalnego poziomu dla ludzi, a także wartości technicznej dopuszczalności. Analizując możliwość obciążenia 43 korytarza ekologicznego rzeki Ołobok planowanym zagospodarowaniem, należy stwierdzić, iż tereny sąsiednie z nim posiadają głównie wody gruntowe na bardzo płytkim poziomie, stąd też zagospodarowanie ich może być szczególnie trudne. Wprowadzone funkcje nie powinny powodować znaczącego oddziaływania na migrację gatunków roślin i zwierząt. Brzegi rzeki nie zmieniają swojego charakteru, do tego wprowadzone funkcje, nie spowodują likwidacji istniejących gatunków roślin i zwierząt. Wydaje się, iż poprzez zastosowanie odpowiednich technologii, a także działań mających na celu minimalizowanie wpływu elektrowni wiatrowych szczególnie na ptaki i nietoperze, można zmarginalizować jej niekorzystne oddziaływanie. Wpływ na klimat lokalny Wprowadzone zagospodarowanie będzie miało niewielki wpływ na klimat lokalny. Jedynie miejscowo możliwe jest wskutek wprowadzania nowej zabudowy powstanie prądów wietrznych i punktowa emisja zanieczyszczeń atmosferycznych. Określenie w ustaleniach Studium terenów biologicznie czynnych może przeciwdziałać ocieplaniu powietrza, wskutek zabudowywania terenu warstwami nieprzepuszczalnymi. Tereny zabudowane zlokalizowane są w znacznej odległości od terenów leśnych, stąd też możliwość wystąpienia zamgleń na terenach zabudowanych nie powinna występować. Wpływ na krajobraz i ludzi Ustalenia oraz Studium rozwój funkcji powodują powiększenie rekreacyjno-turystycznej istniejących opartej o terenów walory leśnych przyrodnicze i krajobrazowe obszaru. Projektuje się rozwój funkcji mieszkaniowej i produkcyjnej, które wpłyną na przekształcenie dominującym na terenie spowodowane układem gminy. części krajobrazu Uciążliwości komunikacyjnym, dla terenami rolniczego, mieszkańców aktywności będącego mogą być gospodarczej, jednakże zaznaczyć trzeba, iż planowana modernizacja dróg przyczyni się znacznie do spadku uciążliwości nią powodowanych. Istniejące i projektowane wiatraki mają stosunkowo niewielki wpływ na krajobraz. Są to punktowe elementy nie szpecące krajobrazu. jest Znacznym polepszenie pozytywnym warunków skutkiem bytowych ludzi, wprowadzenia poprzez ustaleń Studium rozszerzenie terenów mieszkaniowych, a także planowany rozwój w zakresie zaopatrzenia w infrastrukturę techniczną. Powiększenie terenów mieszkaniowych, usługowych i produkcyjnych sprzyjać będzie osadnictwu na terenie gminy. Dodatkowo na terenie gminy postuluje się uporządkowanie zieleni parkowej, stanowiącej element kompensacyjny 44 wprowadzonego zagospodarowania, a jednocześnie ważny element krajobrazowy i miejsce rekreacji miejscowej ludności. Przeprowadzone badania w zakresie oddziaływania pól elektromagnetycznych opublikowane w Raporcie o stanie środowiska w województwie wielkopolskim, wykazały, iż wielkość emitowanego pola elektromagnetycznego przez siłownie wiatrowe jest kilkakrotnie mniejsza od dopuszczalnego poziomu. Wpływ farm wiatrowych na środowisko Zagrożenia dla środowiska związane z farmami wiatrowymi można podzielić na kilka etapów. Pierwszy z nich to etap budowy. Uciążliwości dla środowiska mogą wynikać z: - możliwości zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, - możliwość zanieczyszczenia powietrza, - emisji hałasu na etapie budowy wiatraków, - emisji pola elektromagnetycznego, - możliwości zniszczenia miejsc przebywania, kryjówek żerowisk i tras migracji zwierząt oraz zakłócenia funkcjonowania, niszczenie naturalnej flory oraz siedlisk przyrodniczych, - niszczenie krajobrazu, - zmiany w krajobrazie kulturowym. Kolejny etap to etap eksploatacji. W związku z nim mogą wystąpić następujące zagrożenia dla środowiska, związane z oddziaływaniem farm wiatrowych: - oddziaływania na ornitofaunę poprzez: możliwość zderzeń ptactwa z elementami wiatraka, niszczenie siedlisk, lub ich fragmentów, zmiana wzorców wykorzystania terenu, oddziaływanie poprzez tworzenie efektu bariery, - oddziaływanie na chiropterofaunę poprzez: możliwość zderzeń nietoperzy z elektrownią, lub uraz ciśnieniowy, utrata lub zmiana trasy przelotu, utrata żerowisk, niszczenie kryjówek, - oddziaływanie na środowisko akustyczne poprzez: emisje hałasu mechanicznego (hałas emitowany przez przekładnicę i generator) oraz szumu aerodynamicznego (hałas emitowany przez łopaty wirnika). Występująca obecnie technologia pozwala ograniczyć emisje hałasu mechanicznego do poziomu poniżej szumu aerodynamicznego. Zaznaczyć jednak należy, iż szum aerodynamiczny zwiększa się wraz z wielkością turbiny. Wielkość emitowanego hałasu aerodynamicznego zależy oraz oraz 6 głównie ich od: modelu, rozchodzenia „...sposobu ukształtowania się fal rozmieszczenia terenu, dźwiękowych w turbin prędkości w i 6 powietrzu” . obrębie farm kierunku wiatru Zaznaczyć należy, Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływania farm wiatrowych.. str. 24 45 iż odczuwalna wielkość hałasu uzależniona jest także od hałasu tła. Im jest on wyższy tym hałas wynikający z użytkowania farm wiatrowych jest mniejszy. - oddziaływanie infradźwięków – wyniki przeprowadzonych badań wskazują, iż elektrownie wiatrowe nie emitują infradźwięków na poziomie zagrażającym człowiekowi. Zaznaczyć należy, iż jakiekolwiek odczuwalne uciążliwości dla człowieka i zwierząt mogą wystąpić jedynie w przypadku nieprzerwanego przebywania w bliskim sąsiedztwie farm wiatrowych. Jednak mimo to żadne badania nie wskazują na negatywne oddziaływanie zarówno hałasu, jak i infradźwięków na zdrowie człowieka. - oddziaływanie pola elektromagnetycznego – budowa i sposób osłony generatora i transformatora ekranowane. W powoduje, związku iż z istniejące powyższym pole jest elektromagnetyczne ono praktycznie jest pomijane w jakichkolwiek badaniach oddziaływania pola elektromagnetycznego, z uwagi na znikomy charakter. - oddziaływanie na krajobraz – farmy wiatrowe są elementem obcym w krajobrazie. Są one w pełni identyfikowane z odległości nawet około 7 km (uzależnione jest to od rzeźby terenu). W związku z powyższym opracowane zostały wytyczne w zakresie projektowania farm wiatrowych zakładające: • stosowanie w obrębie danej farmy, elektrowni wiatrowych o zbliżonej wielkości, • dopasowanie koloru elektrowni do otoczenia, stosowanie jasnego koloru wież lub łopat (szary, beżowy, biały), • wybór wirników o trzech łopatach, • budowanie farm o mniejszej liczbie turbin, ale o większej mocy, • nie lokalizowanie farm w obrębie zabudowy wrażliwej pod względem akustycznym oraz w miejscach gdzie mogą one przesłonić szczególne walory widokowe. Zaznaczyć należy, iż lokalizacja farm wiatrowych poprzedzona będzie uzyskaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, która to określi szczególne dopuszczalne parametry inwestycji, wobec określonej już szczegółowej lokalizacji inwestycji. Na etapie Studium nie ma możliwości szczegółowej oceny wpływu projektowanej farmy wiatrowej planowanej na inwestycji środowisko, oraz brak z uwagi na określenia brak parametrów szczegółowej technicznych lokalizacji obiektu. W związku z tym, nie można do końca wskazać odległości w jakiej zlokalizowana będzie elektrownia wiatrowa od np. zabudowy mieszkaniowej, są to jedynie wartości przedziałowe. 46 Wpływ na obszar Natura 2000 Na terenie gminy zlokalizowane są dwa obszary Natura 2000 – OSO (obszar specjalnej ochrony) „Puszcza Dąbrowy Krotoszyńskie” PLB0300007 (przyjęty Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. 2004 Nr 229 poz. 2313 z późn. zmianami). Ponad to występuje Obszar o Znaczeniu Wspólnotowym PLH 300002 (zatwierdzony w listopadzie 2007r. zaliczany do potencjalnych terenów SOO – Specjalnej Ochrony Siedlisk) o nazwie identycznej z istniejącym terenem Natura 2000 „Dąbrowy Krotoszyńskie. Tabela 5 Zagrożenia siedlisk obszaru Natura 2000 wynikające z użytkowania Lp Kod obszaru Nazwa siedliska 1 9190 Pomorski kwaśny las brzozowo-dębowy (BetuloQuercetum) 2 91F0 Łęgowe lasy dębowowiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum) 6410 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion) 3 4 91E0 5 6510 6 9170 7 91D0 8 9110 9 7230 10 7140 Zagrożenia wynikające z użytkowania Głównym zagrożeniem dla tych siedlisk jest brak starego drzewostanu o naturalnej strukturze, co wpływa negatywnie na bioróżnorodność. Częstym zagrożeniem są także podsadzenia buka i uprawa sosny Przesuszanie siedliska, a także zmniejszenie ilości drzew starych i martwego drewna ograniczające różnorodność biologiczną. Brak zachowania warunków dla "zmiennowilgotnego" siedliska, nie należy nawozić ekstensywne (conajmniej raz na kilka lat) kosić, ale w bardzo opóźnionym, późnoletnim lubwczesnojesiennym terminie. Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe Wprowadzanie drzewostanów o charakterze (Salicetum albo-fragilis, gospodarczym. Populetum albae, Alnenion Obszarów tych nie należy użytkować gospodarczo glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) Niżowe i górskie świeże Tereny, których nie można użytkować intensywnie łąki użytkowane (koszenie co najmniej raz na dwa lata). Na trenach nie ekstensywnie należy podsiewać traw (Arrhenatherion elatioris) Grąd środkowoeuropejski i Głównym zagrożeniem dla terenów jest wprowadzanie subkontynentalny (Galiouprawy sosny i świerka, brak starego drzewostanu, a Carpinetum, Tiliotakże zmniejszanie ilości graba. Carpinetum) Bory i lasy bagienne (Vaccinio uliginosiBetuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Głównym zagrożeniem dla terenów jest przesuszanie i Pino mugo-Sphagnetum, uprawa świerku Sphagno girgensohniiPiceetum i brzozowososnowe bagienne lasy borealne) Głównym zagrożeniem dla obszarów jest zmiana ich na Kwaśne buczyny (Luzulomonokultury świerkowe, nadmierne preferowanie Fagenion) uprawy jodły kosztem buka Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o Głównym zagrożeniem jest przesuszanie terenów. charakterze młak, turzycowisk i mechowisk Torfowiska przejściowe i Głównym zagrożeniem jest przesuszanie terenów. trzęsawiska (przeważnie z Niekiedy konieczne jest usunięcie nalotu drzew i roślinnością z krzewów. 47 11 6430 12 6120 Scheuchzerio-Caricetea) Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae) Głównym zagrożeniem jest zbyt ekstensywne użytkowanie i przesuszanie. Głównym zagrożeniem jest brak zapewnienia ekstensywnego użytkowania Opracowanie własne Na terenie Natura 2000 występują chronione gatunki ptaków wśród nich możemy wyróżnić: Bocian czarny – w ramach działań ochronnych dla tego gatunku zaleca się zakazanie wykonywania jakichkolwiek prac leśnych w odległości 500 metrów od gniazda w sezonie lęgowym i 200 metrów poza sezonem lęgowym. Ochrona pośrednia bociana polega na zachowaniu starodrzewia, nawet w pobliżu gniazda, gdyż takie drzewa są głównymi miejscami gniazd bociana. Zaleca się także zaprzestania wyrębu lasów w drzewostanach liściastych, mieszanych i podmokłych, z uwagi na to, że są to tereny występowania tego gatunku. Ważnym jest także ograniczenie penetracji człowieka w pobliżu terenów lęgowych bociana. Ochrona gatunku polega także na zabezpieczaniu miejsc żerowania poprzez zaniechanie intensywnego rolnictwa, w szczególności na terenach podmokłych przyległych do terenów leśnych, a także zachowanie śródleśnych i śródpolnych terenów oczek wodnych. Należy gospodarować tak, aby dodatkowo nie przyczynić się do niekontrolowanych zalesień, co może przyczynić się do likwidacji żerowisk. Ważnym jest także zachowanie wysokiego poziomu wód gruntowych, co zapewnia stworzenie dogodnych warunków do żerowania dla bociana. Dzięcioł zielonosiwy - preferuje dojrzałe lasy liściaste, takie jak grądy, dąbrowy, buczyny, w szczególności podmokłe (olsy, łęgi, wilgotne lasy mieszane), głównie na ich skrajach. Dziuple wykuwa głównie w starszych, zamierających drzewach liściastych. Żywi się przede wszystkim mrówkami i ich larwami, a także larwami chrząszczy. W celu ochrony tego gatunku należy zachować stare lasy liściaste, w szczególności na terenach podmokłych. Należy zachować stare lasy z drzewostanem porośniętym przez grzyby, w tym także kikuty drzew i drzewa leżące. Istotnym jest ograniczenie chemicznej ochrony lasów przed szkodnikami, gdyż nadmierne korzystanie z takich zabiegów wpływa niekorzystnie na gatunek. Dzięcioł średni – występuje głównie w lasach liściastych, preferując graby, węzy, buczyny i dęby, a także na obszarach podmokłych lasów liściastych. Optymalnym środowiskiem dla tego gatunku są lasy z dużą przewagą starych dębów. Żywi się przede wszystkim owadami żyjącymi w pniach drzew. W celu ochrony tego gatunku należy zachować stare lasy liściaste, szczególnie na terenach podmokłych. Powinno się zachować 48 stare lasy z drzewostanem dębów, wiązów, buków, grabów i jesionów, w tym także kikuty drzew i drzewa leżące. Istotnym jest ograniczenie chemicznej ochrony lasów przed szkodnikami, gdyż nadmierne korzystanie z takich zabiegów wpływa niekorzystnie na gatunek. Bocian biały – gatunek zamieszkujący głównie na terenie obfitującym w krajobraz rolniczy, przeważnie tereny podmokłe, łąki z udziałem tradycyjnej wiejskiej zabudowy. W celu ochrony gatunku należy zachować podmokłe łąki użytkowane ekstensywnie kośnie. Bielik – występuje w głównej mierze w dojrzałych lasach, w pobliżu wód płynących lub stojących. Na gniazda wybiera stary drzewostan liściasty lub iglasty o niewielkich stopniu penetracji człowieka. W ramach ochrony gatunku stosuje się strefy ochronne, ponadto należy zachować stare drzewostany w pobliżu zbiorników wodnych płynących i stojących. Powinno się również podtrzymać naturalna strukturę łęgów nadrzecznych, a także ograniczyć penetrację człowieka. Kania ruda – jego występowanie uzależnione jest w znacznym stopniu od występowania wód. Gniazda zakłada w niewielkim oddaleniu od wód, głównie w koronach drzew liściastych, ale także i iglastych, takich jak sosny). Żywi się przede wszystkim niewielką zwierzyną polną. W ramach ochrony gatunku przewiduje się ochronę strefową, zachowanie starodrzewia w pobliżu cieków wodnych, prowadzenie ekstensywnego użytkowania terenów rolniczych, a także ograniczenie penetracji człowieka, szczególnie w pobliżu miejsc lęgowych. Żuraw – zamieszkuje głównie tereny podmokłe i bagienne. Gniazda umiejscowione są na ziemi w wilgotnym miejscu. Żeruje głównie na terenach wilgotnych, a także okolicznych polach. W celu ochrony gatunku należy zachować podmokłe tereny otwarte obejmujące turzycowiska, wilgotne łąki i torfowiska. Należy poprawiać stosunki wodne w pobliżu terenów bytowania gatunku, a także ograniczyć liczbę stosowanych insektycydów i herbicydów. Muchołówka mała – występuje głównie na terenie lasów liściastych z dobrze rozwiniętym niższym piętrem drzewostanu. Gniazda zakłada głównie w miejscach ocienionych. Żeruje głównie w pobliżu miejsca gniazdowania, żywiąc się głównie niewielkimi owadami. W celu ochrony gatunku należy w szczególności zachować starodrzewia liściaste i mieszane, zachować niższych pięter drzewostanu, pozostawienie martwych i zamierających drzew, a także ograniczenie ochrony chemicznej lasu przed szkodnikami. Muchołówka białoszyja – występuje głównie na obszarze lasów liściastych i mieszanych, głównie w grądach i buczynach, nieco mniej na terenie łęgów. Gatunek żywi się głównie owadami z gałęzi, liści, pni, a także łowi je w powietrzu. W celu ochrony 49 gatunku należy zachować starodrzewia grądów, dębu, buczyny, olsy. Należy, pozostawić martwe i zamierające drzewa, a także ograniczyć ochronę chemiczną lasu przed szkodnikami. Ortolan – ptak występujący głównie w krajobrazie rolniczym z udziałem alei i zadrzewień śródpolnych. W celu ochrony tego gatunku należy utrzymać istniejący krajobraz rolniczy z zadrzewieniami. Gąsiorek – gatunek występujący głównie na obszarze z dominującym krajobrazem rolniczym. Zamieszkuje w głównej mierze w niezbyt zwartych zakrzewieniach i skrajach zadrzewień, obfitujących w gęste krzewy. W celu ochrony gatunku należy utrzymać krajobraz rolniczy z zaroślami na miedzach. Lerka – występuje głównie w ubogich borach sosnowych, przede wszystkim na skraju lub w ich wnętrzu z licznymi otwartymi i suchymi przestrzeniami. Rzadziej występuje w lasach mieszanych. Gniazda zakłada pośród skąpej roślinności na ziemi. Żywi się głównie owadami i pająkami. W celu ochrony gatunku należy ograniczyć prace leśne na zrębach, uprawach i młodnikach. Należy zachować suche powierzchnie wewnątrz borów, a także ograniczyć chemiczną ochronę lasu i penetracje człowieka. Jarząbek - z punktu widzenia jego ochrony ważnym jest zachowanie lasów mieszanych i borów o naturalnej strukturze i urozmaiconym podszyciu. Na obszarze Natura 2000 przewiduje się zagospodarowanie: • tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, • tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych, • tereny zabudowy zagrodowej w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych wraz z terenami zabudowy jednorodzinnej, • tereny zabudowy usługowej - publicznej, • tereny zabudowy usługowej - komercyjnej, • tereny sportu i rekreacji, • tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych i leśnych, • dolesienia, • tereny cmentarzy. Zaznaczyć należy, iż zwiększenie zainwestowania terenów Natura 2000 było niewielkie. Planowane zagospodarowanie nie wpłynie na pogorszenie warunków siedlisk chronionych, a jednocześnie nie powinno doprowadzić do konfliktów przestrzennych z terenami chronionymi. Dodatkowo zaznaczyć należy, iż każdy proces inwestycyjny mogący oddziaływać negatywnie na tereny Natura 2000 wymagać będzie postępowania prowadzonego przez właściwego Dyrektora Ochrony Środowiska, a więc organ ten 50 na etapie procesu inwestycyjnego będzie stwierdzał, czy dane zamierzenie nie wpłynie szkodliwie na tereny Natura 2000. Poprzez obszar Natura 2000 przebiega obecnie linii elektroenergetyczna 400kV. Zagrożenia związane z przebiegiem przewodów elektroenergetycznych mogą wystąpić jedynie w przypadku jej konserwacji. Eksploatacja linii powinna mieć obojętny wpływ na środowisko, z wyjątkiem prac konserwacyjnych. Przepisy prawa nie przewidują ograniczeń związanych z emisją promieniowania elektromagnetycznego na faunę i florę, dotyczą one jedynie ochrony ludzi. Badania przeprowadzone w ramach pomiarów wielkości emisji pola elektromagnetycznego przez linie napowietrzne (co prawda nie były to pomiary prowadzone na terenie gminy, jednak dotyczyły linii, która w części przebiega przez teren gminy) wykazały, iż „...maksymalna wartość składowej elektrycznej w miejscach dostępnych dla ludności wyniosła 0,919 kV/m (przy dopuszczalnej 10 kV/m), a na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową 0,576 kV/m (przy poziomie dopuszczalnym 1 kV/m). Maksymalna wartość składowej magnetycznej to 2,4 µT (co odpowiada wartości 1,92 A/m), przy poziomie dopuszczalnym 60 A/m.”7 Świadczy to o tym, iż wielkość mierzonego oddziaływania pola elektromagnetycznego jest mniejsza niż dopuszczalne poziomy przyjęte dla tego rodzaju inwestycji. Pomiary przeprowadzone na terenie całego województwa w zakresie oddziaływania stacji radiokomunikacyjnych, radiolokacyjnych, radionawigacyjnych bazowych instalacji wykazały, iż wyniki pomiaru pól elektromagnetycznych nie osiągają 7V/m, są one bliskie 1 V/m jedynie na terenach zainwestowanych o dużej kumulacji urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne. W związku z powyższym, nie stwierdza się negatywnego wpływu pól elektromagnetycznych na środowisko. W odniesieniu do kierunków migracji ptaków, istnieje możliwość kolizji ptaków z liniami napowietrznymi, jednakże zaznaczyć należy, iż linia napowietrzna obecnie istnieje, a jej przebieg nie będzie zmieniany. Nie przebiega ona w pobliżu dużych cieków wodnych, wód stojących i innych specyficznych siedlisk ptasich. W związku powyższym, jego oddziaływania na ptaki będą marginalne. Możliwym do zastosowania jest także odpowiedni sposób ograniczania kolizji ptaków z liniami napowietrznymi, jednakże powinno to zostać dokładnie określone na etapie inwestycyjnym i prac inżynierskich. W celu ochrony ptactwa przed kolizjami z liniami napowietrznymi stosować można grzebienie ochronne, gniazda przenosić na specjalne platformy (dotyczy to szczególnie bociana), lub montować urządzenia mogące powodować niebezpieczeństwo dla ptaków na boku słupów. 7 Raport o stanie środowiska...str 98 51 Zasady ochrony środowiska przed promieniowaniem elektromagnetycznym, którego źródłem są linie elektromagnetyczne określone są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r., w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz.1883). Biorąc pod uwagę możliwe niekorzystne oddziaływanie linii kolejowej na tereny Natura 2000, należy stwierdzić, iż graniczy ona z obszarem chronionym jedynie na niewielkim obszarze w pobliżu miejscowości Grudzielec. Z uwagi na fakt, iż linia jest w pełni zelektryfikowana, a negatywnego wpływu pola elektromagnetycznego dotychczas nie stwierdzono, należy stwierdzić, iż linia ta nie będzie miała niekorzystnego oddziaływania na tereny chronione. Uciążliwości związane z hałasem występującym przy transporcie kolejowym będą również marginalne, lub nawet niewystępujące, z uwagi na fakt, iż na terenie w pobliżu linii kolejowej zlokalizowane są obszary o niewielkim udziale terenów leśnych, a także zbiorników wodnych stanowiących naturalne siedliska zwierząt. W związku z powyższym należy stwierdzić, iż nie zauważa się negatywnego oddziaływania linii kolejowej na tereny Natura 2000. Jednym z możliwych zagrożeń dla obszarów Natura 2000 zlokalizowanych na terenie gminy jest przesuszanie terenów, m.in. poprzez intensywną meliorację. Wprowadzanie melioracji na terenach chronionych nie powinno prowadzić do zachwiania stosunków wodnych. Dodatkowo wszelkie takie prace powinny być uzgodnione z odpowiednim organem. Szczególnie zagrożone na zjawiska melioracji budowanych są tereny podmokłe i bagienne. Nie powinny one podlegać takim działaniom, a jedynie zadaniom mającym na celu zapobieganie zbyt szybkiemu odpływaniu wody. W pobliżu terenów torfowych i bagiennych ważnym jest usprawnienie istniejących rowów, przywracające im funkcje nawadniające te tereny i budowa piętrzenia hamującego odpływ wody. Tereny torfowe i bagienne wymagają czasami usuwania istniejących nalotów drzew i krzewów, występujących na tych terenach ze względu na wcześniejsze przesuszenia. Wprowadzenie retencji na terenach Natura 2000 może powodować: – okresowe lub stałe zalanie terenu (w tym możliwość zalania i zniszczenia siedlisk i gatunków chronionych), – zniszczenie siedlisk i gatunków w wyniku usuwania części gruntu (kopania zbiornika) i budowy zbiornika, – trwałe przegrodzenie cieku uniemożliwiające migrację fauny, – pogorszenie parametrów fizykochemicznych wody w przypadku zbiorników płytkich o znacznej powierzchni i silnie nagrzewających się, – akumulacja osadów nanoszonych przez ciek, 52 – zaburzenie transportu rumowiska i tym samym funkcjonowania ekosystemów poniżej (szczególnie istotne w terenach górskich!), – zmianę lokalnych warunków hydrologicznych i ekologicznych. W celu minimalizowania niekorzystnego wpływu budowli małej retencji należy: - w każdym przypadku, gdy takie urządzenie lokalizowane jest na terenie Natura 2000 lub w jej pobliżu, przeprowadzić procedurę oceny przedsięwzięcia na środowisko, - rezygnować z obiektów wpływających negatywnie na środowisko, - przeciwdziałać zalewaniu siedlisk, - w pierwszym etapie wykorzystywać dla melioracji istniejący system melioracyjny, - zapewnić jednocześnie system odpływu, jak i hamowania odpływu wody w zależności od rodzaju terenu, - przywrócić procesy torfotwórcze, poprawiające kondycję torfowisk, - nie ograniczać dróg migracji fauny, - zróżnicować brzegi zbiorników. Podstawowym zadaniem w zakresie retencji wód i melioracji powinno być odpowiednie kształtowanie istniejących cieków wodnych i urządzeń melioracji, jednak działania te nie powinny zagrażać istniejącym siedliskom i gatunkom roślin i zwierząt, a także stosunkom wodnym na obszarze. System obwałowań i polderów, nie powinien zagrażać istniejącym siedliskom. Na obszarze gminy na rysunku Studium wyznaczone zostały obszary płytkiego zalegania wód gruntowych oraz obszary zalewania wodami rzecznymi. Tereny te są głównie niezurbanizowane, a gospodarowanie na nich powinno być szczególnie ostrożne z uwagi na możliwość okresowych zalewów, a także łatwość zanieczyszczenia wód powierzchniowych lub podziemnych. Z punktu widzenia terenów chronionych, ważnym jest wprowadzenie właściwej melioracji i ochrony przed powodzią tych terenów, gdyż okresowe wylania mogą prowadzić do zalewania siedlisk i ich niszczenia. W celu określenia planowanego oddziaływania farm wiatrowych na teren Natura 2000 należy stwierdzić, czy realizacja inwestycji nie spowoduje pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także zniszczenia integralności obszaru Natura 2000. Założenia Studium nie przewidują posadowienia nowych wiatraków na terenie Natura 2000. Planowane wiatraki zlokalizowane zostaną poza obszarem Natura 2000 w odległości nie powodującej bezpośredniego oddziaływania na tereny chronione. Szczegółowe oddziaływanie na teren Natura 2000 może być określone dopiero w przypadku podjęcia procesu inwestycyjnego, gdzie określona zostanie szczegółowa lokalizacja wiatraków oraz ich parametry techniczne. W przypadku stwierdzenia, w ramach postępowania dotyczącego oddziaływania planowej inwestycji na środowisko, iż planowana inwestycja oddziałuje niekorzystnie na środowisko, konieczne będzie 53 zaproponowanie wariantu alternatywnego polegającego na zmniejszeniu liczby wiatraków, lub obniżenia ich parametrów technicznych. Na terenie gminy planowane są lokalizacje kolejnych elektrowni wiatrowych. Inwestycja taka oddziałuje przede wszystkim negatywnie na krajobraz. Możliwe są również kolizje ptaków ze zwiększeniem śmigłami wiatraka, lub ilości emitowanego jego podstawą. hałasu, inwestycja Natomiast nie poza oddziałuje niewielkim negatywnie na środowisko. W celu zmniejszania ilości kolizji ptaków ze śmigłami wiatraka możliwe jest ich odpowiednie oznaczenie barwne, stosowanie fal radiowych. Zaznaczyć należy, iż kolizje ptaków ze śmigłami wiatraka są rzadsze niż z liniami elektrycznymi napowietrznymi. Odnosząc się do odległości planowanych wiatraków od terenów leśnych, należy zaobserwować, iż teren oznaczony na rysunku Studium, nie wskazuje konkretnej lokalizacji wiatraka, a jedynie teren możliwej lokalizacji obiektu. Szczegółowe umiejscowienie określone będzie na etapie procesu inwestycyjnego. Stwierdzić należy, iż planowany tereny przeznaczone pod lokalizację wiatraków zlokalizowane są na obszarach nie powodujących zagrożeń dla siedlisk ochrony terenów Natura 2000, z uwagi na brak ich lokalizacji bezpośrednio na terenie chronionym, dodatkowo w tekście prognozy wykazano, iż poza niewielkim oddziaływaniem hałasem farmy wiatrowe praktycznie nie oddziałują na elementy środowiska. Analizują sąsiedztwo farm wiatrowych w terenami korytarza ekologicznego, zauważyć należy, iż nie znajduje się on w bezpośrednim sąsiedztwie tegoż korytarza, a ponad to wskazane w prognozie rozwiązania techniczne w postaci m.in. emisji fal radiowych, a także zastosowania odpowiednich barw, minimalizują możliwość kolizji zarówno nietoperzy, jaki ptactwa z wiatrakami. Planowane zagospodarowanie na terenach Natura 2000 w nieznaczny sposób przekształci istniejące warunki kompensacyjnych. środowiskowe, Możliwe jest poprzez stosowanie natomiast odpowiednich minimalizowanie zabiegów niekorzystnego oddziaływania. Obszar pozostanie w większości użytkowany rolniczo, a oddziaływanie antropogeniczne będzie minimalne. Reasumując zaznaczyć należy powtórnie, iż planowana lokalizacja wiatraków przebiega poza terenami Natura 2000, a ich oddziaływanie na środowisko może być znikome, a głównym minusem takiej inwestycji jest wpływ jej na krajobraz. Na obszarach przeznaczonych pod lokalizacje farm wiatrowych nie występują żadne siedliska gatunków chronionych, z uwagi m.in. na ich ulokowanie poza obszarem Natura 2000. W związku z tym oddziaływanie na obszar Natura 2000 może być jedynie pośredni, poprzez punktowy obiekt mogący być przeszkodą dla ptactwa i nietoperzy. Jednakże oddziaływanie takie można zredukować do minimum poprzez zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych. 54 VI. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, ZMNIEJSZANIE LUB KOMPENSOWANIE NEGATYWNYCH DZIAŁAŃ NA ŚRODOWISKO Głównymi zagrożeniami, dla jakości środowiska na terenie gminy jest niekontrolowany rozwój terenów zabudowanych oraz pogarszający się stan układów komunikacyjnych. Zagrożenia te dotyczą klimatu akustycznego, powietrza atmosferycznego oraz środowiska gruntowo-wodnego. Zgodnie z ustaleniami Studium nastąpi także rozwój terenów produkcyjnych, magazynów i składów oraz usług szczególnie komercyjnych, mogących negatywnie wpływać na środowisko i krajobraz. Ważnym jest, więc na etapie procesu lokalizacyjnego dla danych funkcji ocena wpływu wprowadzanych działalności na środowisko. Zagrożeniem dla środowiska jest także emisja zanieczyszczeń z indywidualnych źródeł ciepła, które to dominują na terenie gminy. Zasadniczym aspektem jest, więc zapewnienie odpowiedniej infrastruktury technicznej dla nowo zabudowywanych terenów. Priorytet układu komunikacyjnego na terenie gminy stanowią drogi powiatowe. Biegnąca po południowej granicy gminy droga krajowa nr 36, nie ma większego znaczenia dla ruchu wewnątrz gminy. Projektuje się jednocześnie poprowadzenie drogi przede wszystkim po istniejących ciągach komunikacyjnych. Studium zakłada ponadto modernizację istniejących ciągów komunikacyjnych także poprzez wprowadzenie ekranów akustycznych, pasów zieleni. Zachowanie zakazu zabudowy w wyznaczonych strefach ograniczonego użytkowania, jak wokół ujęć wód, linii elektroenergetycznych, ropociągu. Tereny komunikacyjne w niewielkim stopniu przebiegają przez tereny chronione oraz grunty o wysokiej klasie bonitacyjnej. W przypadku przechodzenia terenów komunikacyjnych i kolejowych przez tereny cenne przyrodniczo należy zapewnić odpowiednie środki zapewniające migracje zwierząt oraz zachować warunki ochrony tychże terenów przed niekorzystnym oddziaływaniem terenów komunikacji drogowej i kolejowej. Ustalenia Studium wprowadzają zapisy związane z odpowiednią ekspozycją walorów krajobrazowych obszaru gminy wzdłuż ciągów komunikacyjnych, które przez które nie przebiegają. wprowadzanych funkcji na mogą W celu obniżać walorów kompensacji środowisko, krajobrazowych niekorzystnego przewiduje się terenów, oddziaływania powiększenie terenów zielonych. Przyczyni się to także do rozwoju bioróżnorodności i wzbogacenia walorów krajobrazowych obszaru gminy. 55 W zakresie eksploatacji terenów rolnych, które stanowią dominujący obszar na terenie gminy należy szczególnie przeciwdziałać zbyt intensywnej produkcji rolniczej, a przed wszystkim promować rolnictwo oparte o mniejszą liczbę środków chemicznych, w tym także nawozów. Prowadzona produkcja rolna powinna być dostosowana do możliwości produkcyjnych gleb ich rodzaju oraz istniejących stosunków wodnych. Jednocześnie wraz z prowadzoną produkcją rolną Studium wprowadza rozwój funkcji wiejskich obszarów sąsiednich, w tym wzrost terenów przeznaczonych pod zabudowę, także gospodarczą. Wszystkie prowadzone procesy inwestycyjne na obszarze całej gminy powinny uwzględniać możliwości środowiska obszaru, zapewniać równowagę między prowadzonymi działaniami i oddziaływaniem na środowisko, a jego pojemnością, po przekroczeniu, której poszczególne jego elementy podlegać będą procesowi stopniowej degradacji. Ochroną przed zbyt intensywnym zagospodarowaniem, oprócz terenów cennych przyrodniczo i krajobrazowo objętych ochroną, lub nie, powinny podlegać także wskazane w Studium obszary zalewania wodami rzecznymi i obszary o płytkim występowaniu wód gruntowych. Poza możliwością wystąpienia na zagrożenia ochronę dla mieszkańców, specyficznego szczególny krajobrazu i nacisk walorów należy położyć przyrodniczych, a także bioróżnorodności tegoż obszaru. Studium odnosi się także do właściwego sposobu odprowadzania wód opadowych, które na terenach zagospodarowanych warstwą nieprzepuszczalną do gleby stają się ściekiem. Wprowadzenie stałego monitoringu w przypadku oczyszczalni ścieków i składowiska odpadów ma zapobiec ewentualnemu skażeniu środowiska przez te działalności. VII. ANALIZA I OCENA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MIĘDZYNARDOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Dokumentami rangi międzynarodowej o charakterze przestrzennym, stanowiącym podstawę do formułowania celów ochrony środowiska w programach krajowych są konwencje międzynarodowe, przyjęte przez stronę polską, m. in.: 1) Konwencja o obszarach wodno-błotnych, mająca znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego z 1971 roku ( Konwencja Ramsarska). Na terenie gminy nie występują obszary objęte tą konwencją. 2) Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (Konwencja Waszyngtońska – CITES) z 1973 roku. Zakłada ona ścisłą kontrolę nad handlem zwierzętami, które są lub mogą stać się 56 zagrożone. Zadania przez nią realizowane musza być na szczeblu krajowym. Jednak zaleca ona ochronę gatunków chronionych, co ma także przełożenie na ochronę innych gatunków chronionych, które mogą stać się zagrożonymi wyginięciem. W związku z powyższym, ustalenia Studium nie wprowadzają zagospodarowania zagrażającego chronionym gatunkom. 3) Konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości z 1979 roku (Konwencja Genewska). Konwencja zakłada, w miarę możliwości oraz mając na uwadze poszanowanie zasady swobody eksploatacji i wydobycia mogących zasobów przez oddziaływać państwa, trans ograniczenie granicznie. Na emisji terenie zanieczyszczeń gminy brak jest zagospodarowania mogącego oddziaływać trans granicznie pod względem zanieczyszczenia powietrza. 4) Protokół do konwencji Genewskiej w sprawie transgranicznego zanieczyszczania powietrza na dalekie odległości, dotyczący długofalowego finansowania wspólnego programu monitoringu oceny przenoszenia zanieczyszczeń na dalekie odległości w Europie 1984 r. (EMEP). Decyduje o sposobie finansowania i rozstrzygania sporów w ramach konwencji Genewskiej. 5) Konwencja Wiedeńska w sprawie ochrony warstwy ozonowej z 1985 roku. Zakłada, iż zwiększanie się, a nawet emisja na obecnym poziomie chlorofluorowęgli i halonów może spowodować znaczną szkodę w warstwie ozonowej. Konwencja określa konieczność ochrony warstwy ozonowej poprzez wspólne badania, wymianę informacji, stosowne ustawodawstwo oraz szeroko pojętą współpracę. Planowane zagospodarowanie na terenie gminy nie powinno powiększać w znacznym stopniu emisji do powietrza substancji niszczących warstwę ozonową. 6) Protokół Montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową z 1987 roku. Jest rozwinięciem konwencji wiedeńskiej, kładzie szczególny nacisk na rozwiązania formalno-prawne w zakresie ochrony warstwy ozonowej. 7) Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 1992 roku. Konwencja zakładająca systematyczną konieczność ograniczania emisji zanieczyszczeń do powietrza. Planowane zagospodarowanie na terenie gminy ma na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń, poprzez modernizację szlaków komunikacyjnych, stwarzanie barier przestrzennych dla zanieczyszczeń, postulowanie wykorzystania ekologicznych systemów ogrzewania itp. 8) Konwencja o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz siedlisk naturalnych (Konwencja Berneńska). Konwencja ta zakłada ochronę dziko żyjącej fauny i flory, ochronę siedlisk, także jako element współpracy międzynarodowej. Na terenie 57 gminy występują obszary chronione, na których zlokalizowane są chronione gatunki flory i fauny. Wprowadzone zostały zapisy mające na celu minimalizowanie niekorzystnego oddziaływania m.in. poprzez zastosowanie zieleni izolacyjnej, promocję proekologicznych zachowań społeczeństwa w zakresie ogrzewania, odsunięcie terenów mogących emitować niekorzystne oddziaływanie od terenów wrażliwych środowiskowo. 9) Konwencja o różnorodności biologicznej z 1992 r. Konwencja ta kładzie nacisk na ochronę bioróżnorodności, właściwy dostęp do zasobów genetycznych, a także ich przekazywanie i właściwy transfer technologii. Konwencja kładzie nacisk na wykorzystanie zasobów biologicznych, stwarzanie możliwości do tworzenia programów naprawczych dla obszarów zdegradowanych, stwarzanie właściwych programów edukacyjnych i informacyjnych dla społeczeństwa o znaczeniu i możliwościach ochrony bioróżnorodności. Ustalenia Studium nie wpływają na zakłócenie istniejącej bioróżnorodności, nie postulują wprowadzania monokultur, podejmują działania w celu jej zachowania, poprzez zapisy dotyczące ochrony gatunków, a także nowych terenów zalesień. 10) Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt z 1979 r. (Konwencja Bońska). Konwencja ustala katalog gatunków dzikich zwierząt wędrownych stanowiący załącznik do konwencji. Na terenie gminy zlokalizowany jest korytarz ekologiczny rzeki Ołobok, w którego sąsiedztwie nie wprowadza się zagospodarowania mogącego jemu szkodzić. 11) Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym z 1991r. (Konwencja z Espoo). Konwencja zakłada ścisłą współpracę państwa w zakresie ochrony, a także „…zapobieganie, redukcję i kontrolowanie znaczącego szkodliwego transgranicznego 8 z planowanej działalności.” oddziaływania na środowisko wynikającego Zakłada ona m.in. podjęcie odpowiednich działań prawno-administracyjnych w celu ww. transgraniczej ochrony. Ustalenia Studium nie wykazują niekorzystnego transgranicznego oddziaływania. 12) Konwencja o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych (Konwencja Bazylejska). Konwencja ta kładzie nacisk na ochronę człowieka i środowiska, poprzez redukcję do minimum emisji odpadów niebezpiecznych, a także niekontrolowany ich import i eksport. Na terenie gminy nie zezwala się na składowanie odpadów niebezpiecznych, a także ich mieszanie w innym celu niż bezpieczniejsze unieszkodliwianie. 8 Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, 58 13) Konwencja o ochronie i użytkowaniu cieków transgranicznych i jezior międzynarodowych z 1992 r. Na terenie gminy nie występują cieki trans graniczne i jeziora międzynarodowe. 14) Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska (Konwencja z Aarhus). Konwencja kładzie nacisk na udział społeczeństwa w procesie tworzenia prawa, szczególnie związane z inwestycjami mogącymi oddziaływać na środowisko. W Studium, a szczególnie w prognozie, wskazuje się na konieczność przeprowadzenia postępowania mającego na celu uzyskanie właściwej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, jednak taką konieczność regulują przepisy szczególne. Udział społeczeństwa zapewniony jest poprzez obwieszczenia, a także zamieszczenie właściwych informacji w ogólnodostępnych bazach i nie ma to bezpośredniego przełożenia na Studium. Wszelkie postępowania z zakresu planowania przestrzennego są jawne, a konsultacje i dyskusja publiczna jest jednym z zasadniczych elementów procedury. Cele Studium uwzględniają zapisy dokumentów strategicznych o randze krajowej: - II POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA, której głównym celem jest zagwarantowanie bezpieczeństwa ekologicznego społeczeństwa polskiego w XXI wieku oraz przyczynienie się do realizacji strategii zrównoważonego rozwoju kraju. Studium realizuje postanowienia dokumentu poprzez kierowanie się nadrzędną zasadą zrównoważonego rozwoju. Planowane zagospodarowanie musi mieć na celu połączenie kilku elementów świata antropogenicznego i środowiska, a także musi uwzględniać cele ekonomiczne. Studium realizuje te zasady mając na uwadze zagospodarowanie uwzględniające ochronę terenów szczególnie wrażliwych na oddziaływanie zewnętrzne. Zaznaczyć należy, iż polityka ekologiczna kładzie także nacisk na komfort i jakość życia człowieka. Nadrzędną zasadą realizowaną w Studium jest wzajemne współistnienie człowieka i przyrody. Postanowienia Studium zakładają jedynie uzupełnienie istniejącej zabudowy, nie przewiduje się zwiększenia liczby terenów emitujących obciążenie dla środowiska. Jak wskazują badania przeprowadzone przez wielu specjalistów, a także pomiary w ramach raportu o środowisku w województwie wielkopolskim, farmy wiatrowe nie powodują zbyt dużych obciążeń dla środowiska, a są nawet jedną z czystych technologii. - POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA W LATACH 2009-2012 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016 – dokument ten zawiera określenie kierunków działań systemowych dziedzinie ochrony środowiska, w tym uwzględnienie celów ekologicznych w innych dokumentach strategicznych, a także stworzenie ram ochrony i postępu technicznego 59 w dziedzinie ochrony środowiska. Istotnym elementem tegoż dokumentu jest uwzględnienie aspektu ekologicznego w planowaniu przestrzennym. W Studium uwzględniono zasady zrównoważonego rozwoju. Planowane zagospodarowanie jest kilkuaspektowe. Nie narusza integralności i nie oddziałuje szkodliwie na tereny chronione. - KRAJOWA STRATEGIA OCHRONY I UMIARKOWANEGO UŻYTKOWANIA RÓŻNORODNOŚCI BIOLOGICZNEJ WRAZ Z PROGRAMEM DZIAŁAŃ – dokument ten definiuje główne problemy związane z niszczeniem bioróżnorodności spowodowanym działalnością człowieka, wraz z określeniem zasad prowadzenie działań w zakresie ochrony bioróżnorodności. Ochrona bioróżnorodności musi mieć na celu nieniszczenie naturalnych siedlisk gatunków, braku wprowadzania monokultur itp. - KRAJOWY PROGRAM ZWIĘKSZANIA LESISTOŚCI – jest to dokument uwzględniający i pokazujący m.in. problem terenów leśnych ich ochrony i prowadzenia zalesień w aspekcie planowania przestrzennego. Ustalenia Studium przewidują zwiększenie lesistości na obszarze gminy, a dodatkowo nie niszczy się żadnych z terenów leśnych. - KRAJOWY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI – uwzględnia przeciwdziałanie zanieczyszczeniu środowiska odpadami. Realizowane to może być poprzez zwiększenie segregacji, a także wtórne wykorzystanie odpadów. Ustalenia Studium dają taką możliwość, wskutek rozbudowy składowiska odpadów, jednak nie jedynie jako miejsca składowania odpadów, ale także jako miejsca segregacji, odzysku i ich przetwarzania. - KRAJOWY PROGRAM OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH – dokument ten wskazuje główne problemy w dziedzinie gospodarki ściekami, określając diagnozę stanu wyposażenia głównych aglomeracji, wraz z określeniem przyszłych potrzeb w tym zakresie, a także zagospodarowania ścieków. Ustalenia Studium kładą nacisk na szersze wykorzystanie zbiorczej kanalizacji, ograniczenie zbiorników indywidualnych. Biorąc pod uwagę konieczność uwzględnienia w dokumentach niższego rzędu zapisów zawartych w dokumentach o szczeblu krajowym, dokumenty opracowane na poziomie województwa zawierają ustalenia zawarte w programach krajowych. Zaliczamy do nich m.in. - Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 20082011 z perspektywą na lata 2012-2019 (Opole, 2008 r.). Program ten przedstawia zasadnicze zagrożenia dla środowiska województwa wielkopolskiego wraz z określeniem strategii i zadań mających na celu uwzględnienie aspektów ekologicznych w prowadzonej polityce przestrzennej. Główne działania skierowane do realizacji tego celu polegają na dostosowaniu dokumentów strategicznych, a także planów i innych dla potrzeb związanych z ochroną środowiska. Kładzie się także nacisk na rozwój świadomości 60 ekologicznej mieszkańców i w niektórych przypadkach zmiany stylu życia, powodującego mniejszą presję na środowisko. Program przedstawia uwarunkowania, możliwe zagrożenia i sposób ochrony każdego z elementów środowiska. Poza elementami określającymi zagrożenia i potencjalne możliwości rozwiązania problemu wzrastającej presji środowiskowej, dokument zawiera także metody zarządzania i nadzoru, a także sposoby finansowania. W ramach planów sformułowane zostały szczególne zasady sporządzania programów ekologicznych, powiatowych. zawierać długoterminowych, Powinny priorytety wskazywać rodzaj one ekologiczne, i harmonogram zawierać: określenie celów określać poziomy celów działań proekologicznych, wskazywać źródła środków niezbędnych do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Wszelkie uwarunkowania związane z działaniami w zakresie ochrony środowiska, w kontekście wprowadzanego zagospodarowania, zostały zawarte we wcześniejszej części dokumentu. - Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego – określa cele w zakresie gospodarki odpadami. Zaznaczyć należy, iż z jego ustaleń wynika, że to nie odpady przemysłowe stanowią obecnie największe niebezpieczeństwo, a liczba odpadów komunalnych składowanych na składowiskach. Plan formułuje strategie i kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami dla całego województwa. Realizacja celów planu polegających na ograniczeniu liczby składowanych odpadów i marginalizacji ich niekorzystnego oddziaływania na środowisko powinna nastąpić poprzez: W zakresie odpadów komunalnych: „1. Podnoszenie świadomości społecznej mieszkańców, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów. 2. Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie ponadlokalnym, w tym budowa zakładów zagospodarowania odpadów (sortownie, kompostownie, obiekty termicznego unieszkodliwiania odpadów, składowiska o funkcji ponadlokalnej). 3. Utrzymanie przez gminy lub powiaty kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami 4. Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów. 5. Podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. 6. Wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych 7. Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska zawartości składników ulegających biodegradacji. 61 8. Modernizacja składowisk odpadów komunalnych, które nie spełniają wymogów ochrony środowiska. 9. Intensyfikacja działań w zakresie zamykania, rekultywacji lub modernizacji 9 nieefektywnych lokalnych składowisk odpadów komunalnych” W zakresie odpadów ściekowych plan przewiduje: „...1. Unieszkodliwianie osadów ściekowych w zależność od uwarunkowań lokalnych (termiczna przeróbka, kompostowanie, wykorzystanie w celach nawozowych i w rekultywacji, deponowanie osadów na składowiskach). 2. Likwidacja tymczasowego składowania osadów na oczyszczalniach ścieków. 3.Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych”10. W sektorze gospodarczym w zakresie gospodarki odpadami najważniejszymi zadaniami jest: „...- Zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów. - Zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów. - Ograniczenie negatywnego wpływu składowisk odpadów przemysłowych na środowisko. - Bezpieczne dla środowiska unieszkodliwienie odpadów azbestowych oraz odpadów i urządzeń zawierających PCB. - Eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego. Dla osiągnięcia założonego celu konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań: - Systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji oraz wprowadzenie zasady stosowania najlepszych dostępnych technologii. - Stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe do zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji odzysku i recyklingu odpadów. - Powstawanie nowoczesnych instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. - Budowa i modernizacja oraz rekultywacja składowisk odpadów przemysłowych wyłączonych eksploatacji. - Budowa składowisk odpadów azbestowych lub przystosowanie do tego celu kwater na składowiskach odpadów komunalnych. - Dekontaminacja i unieszkodliwienie urządzeń zawierających PCB oraz likwidacja PCB - Organizacja nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia odpadów pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz padłych zwierząt (HRM)”11. 9 Plan Gospodarki Odpadami dla województwa Wielkopolskiego str. 92 Plan.... str. 92 11 Plan...str. 139 10 62 Ustalenia Studium dają możliwość lepszego wykorzystania odpadów do celów gospodarczych. Część składowanych odpadów może być przetrzymywane w silosach pod wierzchnią warstwą gleby, część natomiast, może być wykorzystywana do produkcji paliw alternatywnych. Ustalenia Studium zakazują ponadto lokalizowania na terenie gminy spalarni odpadów, a także składowania odpadów niebezpiecznych. Studium w pełni nawiązują do przytoczonych dokumentów strategicznych zarówno na szczeblu międzynarodowym i europejskim, a także krajowym i wojewódzkim. VIII. INFORMACJE O MOŻLIWYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO TRANSGRANICZNYM Opracowana zmiana Studium nie będzie miała transgranicznego oddziaływania zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.08.199.1227), z rozdziału 3, działu VI dotyczącego postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania pochodzącego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w przypadku projektów polityk, strategii, planów i programów. IX. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Studium jest uwarunkowań dokumentem i kierownictwa kierunków zagospodarowania wewnętrznego. Ustalenia przestrzennego Studium stanowią podstawę kształtowania ładu przestrzennego na terenie gminy. Brak realizacji postanowień Studium może doprowadzić do konfliktów powstałych między prowadzonymi procesami inwestycyjnymi na terenie gminy, a potrzebami ochrony środowiska. Podstawą prowadzonej polityki na terenie gminy powinno być zapewnienie odpowiedniej jakości życia swoim mieszkańcom. Założenia Studium wskazują na wyraźną potrzebę zachowania ładu przestrzennego m.in. poprzez harmonijne i stopniowe wprowadzanie różnego zagospodarowania, uwzględniając przy tym Istniejące także strefy potrzeby, jakie ochronne niesie za pozwalają sobą nowowprowadzona na wprowadzenie funkcja. ograniczeń w zagospodarowaniu terenów najbardziej wrażliwych na antropogeniczne działanie, lub z drugiej strony chroni ludzi przed niekorzystnym oddziaływaniem niektórych funkcji. Brak realizacji postanowień Studium może doprowadzić do chaotycznego rozwoju terenów zabudowanych bez zapewnienia odpowiedniej infrastruktury drogowej i technicznej. W wyniku takich spontanicznych inwestycji może nastąpić 63 pogorszenie warunków środowiska gruntowo-wodnego, akustycznego i atmosferycznego, co przyczyni się do dalszego spadku jakości życia mieszkańców. Brak odpowiedniej infrastruktury i kształtowanie zabudowy zgodnie z zasadami ładu przestrzennego, uwzględniającego uwarunkowania środowiskowe, społeczne i gospodarcze, może doprowadzić do degradacji terenów cennych przyrodniczo, a biorąc pod uwagę, iż część terenów znajduje się w korytarzu ekologicznym o znaczeniu krajowym, a także terenach chronionych przepisami odrębnymi i prawem wspólnotowym (Natura 2000), zasadniczym zadaniem jest ich ochrona. Zaznaczyć także należy, iż ustalenia Studium powiększają powierzchnię terenów przeznaczonych do zalesień, co wpływa na zwiększenie bioróżnorodności i polepszenie pod tym względem warunków środowiskowych oraz kompensację przynajmniej części niekorzystnego oddziaływania terenów o innym zagospodarowaniu. Brak realizacji postanowień Studium doprowadzić mogłoby do znacznych przekształceń antropogenicznych, także na obszarach szczególnie cennych zarówno dokumentem, przyrodniczo, który syntetycznie jak i kulturowo. zawiera całą Studium politykę jest jedynym przestrzenną gminy, co prawda nie jest to akt prawa miejscowego, ale narzuca pewne zasady zagospodarowania i pokazuje główne kierunki rozwoju gminy. Wskazuje się, iż brak jest jasnych regulacji w prawie polskim, dotyczących elektrowni wiatrowych. W związku z tym wskazanie w Studium możliwej lokalizacji tychże elementów w tej odsunięciu od działalności terenów na chronionych, tereny sąsiednie ma i na celu mniejsze generowanie oddziaływanie mniejszych szkód środowiskowych. W związku z planowanym zagospodarowaniem przestrzennym zauważa się następujące problemy, które określone zostały w rozdziale XI tj.: - wysoki poziom emisji zanieczyszczeń powietrza (z terenów komunikacyjnych i systemów grzewczych), - ograniczenie bioróżnorodności terenu, - mała liczba terenów czynnych biologicznie, - wysoki poziom hałasu, wynikający z natężenia ruchu i zintensyfikowanej zabudowy, - wzrost produkcji odpadów, - potencjalne możliwości zanieczyszczenia wody i gleby wynikające z dużej koncentracji ludności oraz wysokiego natężenia komunikacyjnego, - znaczne przekształcenie krajobrazu i wprowadzenie do niego elementów obcych dla środowiska, - możliwość wystąpienia skażenia środowiska w przypadku niewłaściwej gospodarki i monitoringu np. w przypadku składowisk i oczyszczalni ścieków, 64 - możliwość wystąpienia konfliktów przestrzennych z innymi terenami. Zaznaczyć należy, iż wyżej wskazane problemy dotyczą jedynie części terenów. Problemem w zagospodarowaniu terenów jest ochrona terenów chronionych przepisami prawa i wynikające z tego ograniczenia. Następnie istotnym jest ograniczenie zagospodarowania na terenach o płytkim poziomie wód gruntowych. Zwiększoną uciążliwość dla środowiska wykazują tereny komunikacyjne i składowisko odpadów oraz tereny przemysłowe. X. METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU ZMIANY STUDIUM Metody analizy realizacji postanowień Studium uwzględniając ich wpływ na środowisko powinny odnosić się do: Skutków i oddziaływania projektowanego zagospodarowania terenu. Działania te powinny być skierowane szczególnie na monitoring działalności szkodliwe dla terenów sąsiednich uznanych za potencjalnie (głównie dotyczy to przedsięwzięć zaliczanych do niekorzystnie oddziałujących na środowisko zgodnie z przepisami odrębnymi). W zakresie przedsięwzięć nie zaliczanych do tej kategorii należy oprzeć się przede wszystkim na okresowych badaniach sporządzanych przez różne organizacje, instytucje państwowe i samorządowe. W przypadku stwierdzenia niekorzystnego oddziaływania projektowanej inwestycji i wystąpienia w związku z tym uciążliwości dla mieszkańców organy samorządowe powinny przeprowadzić odpowiednie badania określające źródło uciążliwości i przeciwdziałać jego występowaniu, lub ograniczyć szkodliwe oddziaływanie do minimum. Sposób i metody monitoringu przedsięwzięć wymagających uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zawierać będzie stosowna decyzja administracyjna. Organy gminy powinny przeprowadzić właściwą analizę corocznych raportów dotyczących możliwości zwiększenia zanieczyszczenia środowiska na podstawie pomiarów i badań przeprowadzonych przez instytucje z zakresu ochrony środowiska, lub własne badania. Należy przestrzegać prawidłowości ustaleń Studium w zakresie kształtowania zabudowy wraz z elementami infrastruktury, ochrony przyrody i środowiska kulturowego. Analiza w tym administracyjnych zakresie powinna zezwalających na odnieść się lokalizację do prowadzonych poszczególnych postępowań przedsięwzięć oraz okresowego monitorowania zgodności zagospodarowania terenu gminy z ustaleniami Studium. Jednakże zasadniczym zadaniem gminy w zakresie przestrzegania ustaleń Studium będzie odpowiednie kształtowanie prawa miejscowego. 65 XI. PROGNOZA ZMIAN ŚRODOWISKA W WYNIKU REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY STUDIUM XI.1. Przyjęte założenia Przygotowany projekt Studium z założenia musi spełniać wymagania dotyczące ochrony aby środowiska. Zapisy przeciwdziałać, a ustaleń nawet Studium niwelować zostały istniejące skonstruowane negatywne tak, oddziaływanie proponowanych funkcji na środowisko. W przypadku braku możliwości niwelowania części negatywnego oddziaływania proponowanych funkcji ich niekorzystne oddziaływanie zostało zmarginalizowane. Zaznaczyć należy, iż lokalizacja proponowanych w ustaleniach Studium funkcji, w szczególności ich szczegółowa potencjalnego zagrożenia lokalizacja musi być zgodna z przepisami odrębnymi. W celu określenia przyrodniczego wynikającego z zagospodarowania terenu objętego Studium, zgodnie z jego ustaleniami, sporządzone zostało na potrzeby niniejszej prognozy systematyczne zestawienie poszczególnych terenów, które to zostały przyporządkowane do poszczególnych grup charakteryzujących podobny stopień oddziaływania na środowisko przyrodnicze, mogących wystąpić w wyniku realizacji ustaleń Studium. Dodatkowo określony został zasięg możliwego oddziaływania wraz z jego trwałością i odwracalnością, ustalenia takie dotyczącą także oddziaływania na tereny sąsiednie w stosunku do obszaru opracowania. W wyniku przeprowadzonej klasyfikacji wydzielone zostały cztery zasadnicze grupy przedstawione poniżej oraz uwidocznione w załączniku do niniejszej prognozy. A tereny wód powierzchniowych (WS), tereny zieleni urządzonej (ZP), tereny ogródków działkowych (ZD), pozostałe tereny zielone (ZI), tereny lasów i dolesień (ZL, ZLp), tereny zieleni cmentarnej (ZC). B tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (MN), tereny zabudowy zagrodowej (RM), tereny usług publicznych (UP), tereny usług sportu i rekreacji (US), tereny użytkowania rolniczego (R), tereny urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii (EW), tereny dróg (KD-L, KD-D), C tereny dróg (KD-Z) tereny usług komercyjnych (U), tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów (P) obszary zamknięte PKP (KK), obszary obsługi produkcji leśnych (RU), w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodowych obszary zabudowy mieszkaniowej śródmiejskiej (MC), oraz obszary zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej (MW), tereny infrastruktury technicznej (I). 66 XI.2. Prognoza skutków wpływu ustaleń zmiany Studium na środowisko Przedstawiona powyżej klasyfikacja (A…C) zawiera zestawienie terenów ustalonych w Studium, pogrupowanych względem ich oddziaływania na element przyrodniczy, krajobrazowy i społeczny. Uwzględniając te aspekty należy stwierdzić, iż: Grupa A – tereny o korzystnym wpływie na środowisko - utrzymanie bioróżnorodności - zachowanie elementu krajobrazowego przyrody - tereny nieoddziałujące negatywnie na tereny chronione - łagodzenie niekorzystnego oddziaływania innych terenów na elementy środowiska - zachowanie terenów czynnych biologicznie - korzystne oddziaływanie na mikroklimat Funkcje przeznaczone na tych terenach nie wymagają intensywnych przekształceń, oddziałują lokalnie i ponadlokalnie i są to obszary o odwracalnej trwałości oddziaływania. Grupa B - tereny posiadają głównie neutralny, lub niewielki niekorzystny wpływ na środowisko. Oddziałują one na środowisko poprzez - zachowanie powierzchni biologicznie czynnych (różny procent powierzchni przeznaczony pod tereny biologicznie czynne w zależności od intensywności zabudowy przewidzianej dla danej funkcji), - niewielka stosunkowo intensywność zabudowy, - niewielkie niekorzystne oddziaływanie na tereny sąsiednie, - ochrona przed degradacją gleby (w przypadku prowadzenia właściwej gospodarki rolnej), - możliwe niekorzystne oddziaływanie na środowisko poprzez niewłaściwą gospodarkę rolną (zbyt intensywne nawożenie, melioracje, irygacje, intensywną gospodarkę rolną, brak stosowania płodozmianu), powodujące zachwianie równowagi biologicznej gleb, niszczenie warstwy próchnicznej, zasolenie gleb, przenikanie do wód gruntowych substancji nawozowych, - przeciwdziałanie zbytniej urbanizacji terenów, - zachowanie walorów krajobrazu rolniczego, - okresowa intensyfikacja emisji zanieczyszczeń. Tereny zawarte w tej grupie charakteryzują się brakiem znacznych przekształceń w krajobrazie, a nawet ochraniają jego walory, oddziałują lokalnie i częściowo, możliwe jest odwrócenie przekształceń przez nie spowodowanych. 67 C Tereny o zwiększonej uciążliwości dla środowiska. Oddziałują na elementy środowiska poprzez: - wysoki poziom emisji zanieczyszczeń powietrza (z terenów komunikacyjnych i systemów grzewczych), - ograniczenie bioróżnorodności terenu, - mała liczba terenów czynnych biologicznie, - wysoki poziom hałasu, wynikający z natężenia ruchu i zintensyfikowanej zabudowy, - wzrost produkcji odpadów, - potencjalna możliwości zanieczyszczenia wody i gleby wynikająca z dużej koncentracji ludności oraz wysokiego natężenia komunikacyjnego, - znaczne przekształcenie krajobrazu i wprowadzenie do niego elementów obcych dla środowiska, - możliwość wystąpienia skażenia środowiska w przypadku niewłaściwej gospodarki i monitoringu np. w przypadku składowisk i oczyszczalni ścieków, - możliwość wystąpienia konfliktów przestrzennych z innymi terenami. Tereny zawarte w tej grupie charakteryzują się zwiększonym niekorzystnym oddziaływaniem na środowisko, wprowadzają one przekształcenia do środowiska i są one z reguły nieodwracalne, lub bardzo ciężko odwracalne, zasięg ich oddziaływania jest głównie miejscowy i lokalny. XI.3 Oddziaływanie ustaleń Studium poza obszarem opracowania Zagospodarowanie terenu gminy Raszków może również oddziaływać na tereny sąsiednie. Istniejące tereny chronione swym zasięgiem wykraczają znacznie poza obszary gminy. Dodatkowo uwzględniając szczególnie istniejącą florę nie można jej przypisać ostrych granic występowania, ze względu na migracje. Również projektowana droga poprzez swoje połączenie z drogą krajową, będzie posiadać nie tylko charakter lokalny. Niekorzystne oddziaływanie ustaleń Studium można zaobserwować głównie w aspekcie zanieczyszczenia klimatu akustycznego, powietrza atmosferycznego i środowiska gruntowo-wodnego. Powiększenie terenów przeznaczonych pod zainwestowanie, w tym także pod zabudowę mieszkaniową, może spowodować kumulację zanieczyszczeń. Ważnym dla zadaniem przyszłej przemieszczania gminy zabudowy. na tereny jest więc Powstałe sąsiednich zabezpieczenie zanieczyszczania gmin. odpowiedniej mogą Bezpośrednie infrastruktury ulegać sąsiedztwo procesom terenów zainwestowanych z terenami leśnymi może doprowadzić do powstania tzw. efektu brzegowego, a analiza stanu gospodarki leśnej na terenie gminy wykazała, iż stan 68 drzewostanów wskazuje na jego dużą wrażliwość na zanieczyszczenia napływające z terenów sąsiednich. Stan drzewostanów oddziałuje bezpośrednio nie jedynie na obszar ich występowania, ale także na tereny sąsiednie. Szczególną uwagę w prowadzonych działaniach inwestycyjnych należy zwrócić na obszary chronione, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów Natura 2000. Należy przeciwdziałać niszczeniu tych terenów zarówno przez działalnością bezpośrednie turystyczną, a oddziaływanie także pośrednie człowieka, działania spowodowane inwestycyjne głównie prowadzone na terenach sąsiednich. Kolejnym źródłem możliwego niekorzystnego oddziaływania na tereny sąsiednie może być prowadzona działalność rolnicza. Zaznaczyć należy, iż obszar gminy stanowią w przeważającej części tereny z dominującą funkcją rolniczą. Źle prowadzona gospodarka rolna może stać się źródłem zanieczyszczeń gleby i wód podziemnych oraz niszczyć bioróżnorodność trenów, na których jest prowadzona i sąsiednich obszarów. Zwracając uwagę także na pozytywne aspekty ustaleń Studium na tereny sąsiednie należy stwierdzić, iż ochrona cieków wodnych i ujęć wód, a także właściwe gospodarowanie na terenach wrażliwych na przesiąkanie substancji szkodliwych do gleb ograniczy przepływ zanieczyszczeń na tereny sąsiednie. Z kolei dolesienia doprowadzają do powiększenia powierzchni terenów biologicznie czynnych. XII. STRESZCZENIE Obszar gminy Raszków stanowią głównie tereny użytkowane rolniczo. Niewielki procent powierzchni terenu zajmują tereny leśne oraz tereny zurbanizowane. Na obszarze gminy występują szczególnie cenne przyrodniczo obszary chronione w postaci Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dąbrowy Krotoszyńskie BaszkówRochy”, obszarów Natura 2000. Największy obszar zurbanizowany zajmuje miasto Raszków, pozostałe jednostki urbanistyczne charakteryzuje głównie występowanie niewielkich skupisk zabudowy, wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych. Ustalenia Studium zakładają zharmonizowany rozwój terenów mieszkaniowych głównie poprzez uzupełnienie istniejącej zabudowy, a następnie dołączania do tych obszarów nowych terenów mieszkaniowych. We wstępnym etapie opracowywania dokumentu określone zostały poszczególne predyspozycje terenów, zgodnie z ich uwarunkowaniami środowiskowymi. Następnie przeprowadzono ocenę planowanego zagospodarowania uwzględniając jej oddziaływanie na środowisko. Szczególnym aspektem było oddziaływanie tych obszarów na zaproponowane tereny w chronione. Studium, po Zanalizowano uwzględnieniu działania kompensacyjne możliwego niekorzystnego oddziaływania proponowanego zagospodarowania na środowisko i tereny sąsiednie. Stwierdzono, iż głównym zagrożeniem są tereny komunikacyjne i niewielkie tereny 69 przemysłowe. W związku z powyższym, uwzględniając zasadę zrównoważonego rozwoju, przedstawiono działania kompensacyjne zaproponowane w opracowywanym dokumencie planistycznym. Mając na celu pełną analizę Studium stwierdzono, iż nie oddziałuje on na tereny sąsiednie. W ramach ustaleń Studium nie dopuszcza się rozpraszania zabudowy. Rozwój gospodarczy gminy zgodnie z ustaleniami Studium oparty ma być o powiększenie terenów produkcyjnych oraz rozwój funkcji związanej z obsługą turystyki. W związku z tym nastąpi zmniejszenie liczby terenów przeznaczony na cele rolne. Działania gminy skierowane na poprawę jakości życia mieszkańców mają polegać także i na modernizacji infrastruktury i rozbudowie technicznej. istniejącego Przewiduje się układu ponadto komunikacyjnego rozwijanie koncepcji alternatywnych źródeł pozyskiwania energii, poprzez przeznaczenie nowych terenów pod budowę wiatraków (nie rozstrzygając jednocześnie bezwarunkowo o tym przeznaczeniu). Celem kompensacji szkodliwego oddziaływania na środowisko wprowadzonych działalności przewiduje się powiększenie terenów zalesień oraz utrzymanie ochrony terenów szczególnie cennych przyrodniczo i krajobrazowo. Dodatkowo zachowuje się strefy ochronne terenów wrażliwych, lub oddziałujących niekorzystnie na tereny sąsiednie. W wyniku przeprowadzonej analizy dokonano podziału funkcji terenów wprowadzonych na podstawie ustaleń Studium na cztery grupy, uwzględniając ich zróżnicowany wpływ na środowisko. Wyznaczono: 1. Tereny o korzystnym wpływie na środowisko - utrzymanie bioróżnorodności; - zachowanie elementu krajobrazowego przyrody; - tereny nieoddziałujące negatywnie na tereny chronione; - łagodzenie niekorzystnego oddziaływania innych terenów na elementy środowiska; - zachowanie terenów czynnych biologicznie; - korzystne oddziaływanie na mikroklimat. Funkcje przeznaczone na tych terenach nie wymagają intensywnych przekształceń, oddziałują lokalnie i ponadlokalnie i są to obszary o odwracalnej trwałości oddziaływania. 2. Tereny posiadające głównie neutralny, lub niewielki niekorzystny wpływ na środowisko. Oddziałują one na środowisko poprzez 70 -zachowanie powierzchni biologicznie czynnych (różny procent powierzchni przeznaczony pod tereny biologicznie czynne w zależności od intensywności zabudowy przewidzianej dla danej funkcji); - niewielka stosunkowo intensywność zabudowy; - niewielkie niekorzystne oddziaływanie na tereny sąsiednie; - ochrona przed degradacją gleby (w przypadku prowadzenia właściwej gospodarki rolnej); - możliwe niekorzystne oddziaływanie na środowisko poprzez niewłaściwą gospodarkę rolną (zbyt intensywne nawożenie, melioracje, irygacje, intensywną gospodarkę rolną, brak stosowania płodozmianu), powodujące zachwianie równowagi biologicznej gleb, niszczenie warstwy próchnicznej, zasolenie gleb, przenikanie do wód gruntowych substancji nawozowych; - przeciwdziałanie zbytniej urbanizacji terenów; - zachowanie walorów krajobrazu rolniczego; - okresowa intensyfikacja emisji zanieczyszczeń; Tereny zawarte w tej grupie charakteryzują się brakiem znacznych przekształceń w krajobrazie, a nawet ochraniają jego walory, oddziaływają lokalnie i częściowo możliwe jest odwrócenie przekształceń przez nie spowodowanych. 3. Tereny o zwiększonej uciążliwości dla środowiska. Oddziałują na elementy środowiska poprzez: - wysoki poziom emisji zanieczyszczeń powietrza (z terenów komunikacyjnych i systemów grzewczych); - ograniczenie bioróżnorodności terenu; - mała liczba terenów czynnych biologicznie; - wysoki poziom hałasu, wynikający z natężenia ruchu i zintensyfikowanej zabudowy; - wzrost produkcji odpadów; - potencjalna możliwości zanieczyszczenia wody i gleby wynikająca z dużej koncentracji ludności oraz wysokiego natężenia komunikacyjnego; - znaczne przekształcenie krajobrazu i wprowadzenie do niego elementów obcych dla środowiska; - możliwość wystąpienia skażenia środowiska w przypadku niewłaściwej gospodarki i monitoringu np. w przypadku składowisk i oczyszczalni ścieków; - możliwość wystąpienia konfliktów przestrzennych z innymi terenami. Tereny zawarte w tej grupie charakteryzują się zwiększonym niekorzystnym oddziaływaniem na środowisko, wprowadzają one przekształcenia do środowiska 71 i są one z reguły nieodwracalne, lub bardzo ciężko odwracalne, zasięg ich oddziaływania jest głównie miejscowy i lokalny. Ustalenia tegoż dokumentu wskazują, iż brak realizacji Studium może przyczynić się do niekontrolowanego rozwoju terenów mieszkaniowych oraz braku zachowania ładu przestrzennego. Studium pozwala jednocześnie na ochronę terenów chronionych przepisami prawa. Studium ma na celu zasadnicze zadania związane z rozwojem gminy opartym o zasady zrównoważonego rozwoju, przy zachowaniu ładu przestrzennego. Zasadniczym elementem takich działań jest promowanie rozwoju gospodarczego uwzględniającego środowisko przyrodnicze i środowisko społeczne. Zasadniczym jednak elementem polityki przestrzennej gminy jest odpowiednie wdrażanie tych zasad poprzez opracowane plany miejscowe, a także decyzje lokalizacyjne, z uwzględnieniem przepisów odrębnych dotyczących ochrony środowiska. 72 XIII. ŹRÓDŁA: 1. Studium Uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Raszków – projekt. 2. Opracowanie ekofizjograficzne na potrzeby zmiany Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Raszków. 3. Raport o stanie środowiska, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, Poznań 2010 r. 4. Karta Informacyjna obszaru Natura 2000 PLH300002. 5. Karta informacyjna obszaru Natura 2000 PLB 300007. 6. Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Ostrowskiego-Woj. Wielkopolskie na lata 2008-2011. z perspektywą na lata 2012-2019, Poznań 2009 r. 7. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Ostrowskiego – Woj. Wielkopolskie na lata 2008-2012 z perspektywą na lata 2012-2019. 6. Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Powiatu Ostrowskiego, Ostrów Wielkopolski/Środa Wielkopolska, Luty 2010 r. 7. Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Ostrowskiego, listopad 2003. 8. Program usuwania azbestu oraz wyrobów azbestowych na terenie Gminy i Miasta Raszków, Raszków, kwiecień 2008 r. 9. Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy i Miasta Raszków, Raszków maj 2004 r. 10. Program Ochrony Środowiska dla Gminy i Miasta Raszków, Raszków, maj 2004 r. 11. Plan Ochrony Powietrza dla strefy: powiat ostrowski w województwie wielkopolskim 12. Strategia Rozwoju Gminy i Miasta Raszków na lata 2004-2013, Raszków lipiec 2004r. 12. Bank informacji drogowej, Urząd Gminy i Miasta Raszków 13. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012 – 2019, ZARZĄD WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO, Poznań, maj 2010, 14. Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego, ZARZĄD WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO, Poznań, Wrzesień, 2003, 15. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016, 16. Krajowa Strategia Ochrony i Umiarkowanego Użytkowania Różnorodności Biologicznej wraz z programem działań, 17. Krajowy Program Zwiększania Lesistości, 18. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, 19. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, 20. Dane GUS. 73 21. RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WIELKOPOLSCE W ROKU 2010 WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W POZNANIU Biblioteka Monitoringu Środowiska Poznań 2011 22. Natura 2000 w lasach Polski - skrypt dla każdego, MINISTERSTWO ŚRODOWISKA 2003r, 23. NATURA 2000 A GOSPODARKA WODNA, Piotr Kowalczak, Piotr Nieznański, Robert Stańko, Fernando Magdaleno Mas, Magdalena Bernués Sanz MINISTERSTWO ŚRODOWISKA Warszawa 2009 24. Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływania na środowisko farm wiatrowych, Maciej Stryjecki, Krzysztof Mielniczuk, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa 2011 Strony internetowe: 1. http://www.salamandra.org.pl 2. http://www.mos.gov.pl/ Wykaz tabel Numer Tytuł tabeli tabeli Tabela 1. Tabela 1. Klasy siedlisk PLB 300007 Numer strony str. 12 Tabela 2. Rodzaj siedlisk występujących na obszarze Natura 2000 PLB 300007 Tabela 3. Wykaz parków i terenów cmentarnych na terenie gminy Raszków Tabela 4. Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia Tabela 5. Zagrożenia siedlisk obszaru Natura 2000 wynikające z użytkowania str. 12 str. 14 str. 16 str. 47 74