październik w bibliotece

PAŹDZIERNIK W BIBLIOTECE
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, ul. Dobra 56/66, 00-312 Warszawa
Tel.: 5525660, fax: 5525659, e-mail: [email protected]
http://www.buw.uw.edu.pl
październik 2009 r.
RADA BIBLIOTECZNA...
... zebrała się na posiedzeniu w dniu 20 października.
W programie posiedzenia znalazły się:
• relacja z posiedzenia Senatu UW, na którym prezentowano wyniki ankiety dot.
sytuacji bibliotekarzy na UW
Prezentacja na posiedzeniu Senatu UW spotkała się z przychylnym przyjęciem, chociaŜ nie
wywołała dyskusji. Przewodniczący Rady podziękował Romanowi Tabiszowi za sprawne i
spójne wygłoszenie przygotowanego przez zespół (prof. Radosław Pawelec, ElŜbieta
Podlasin, Ewa Rejmer, dr Anna Rosner, Roman Tabisz) tekstu dla członków Senatu.
• relacja z posiedzenia Senackiej Komisji Prawno-Statutowej i sprawa regulaminu
organizacyjnego BUW i regulaminu systemu biblioteczno-informacyjnego UW
Komisja Prawno-Statutowa zaproponowała daleko idące zmiany w obu dokumentach. W
sprawie regulaminu systemu biblioteczno-informacyjnego wprowadziła zmiany redakcyjne
oraz zaleciła konsultacje z Biurem Prawno-Legislacyjnym UW. Regulamin organizacyjny
BUW został oceniony przez Komisję jako zbyt szczegółowy. Ten dokument takŜe opiniuje
BPL. Po wprowadzeniu zaproponowanych przez nie poprawek dokument wróci do Komisji, a
dopiero po jej akceptacji trafi pod obrady Senatu.
- informacja Dyrekcji BUW nt. stanu budŜetu i finansowaniu e-prenumeraty.
Stan budŜetu: po ¾ roku wydatki rzeczowe są realizowane zgodnie z planem.
Przeprowadzono podwyŜkę płac, róŜnicując płace na tyle, na ile było to moŜliwe i przyznając
wyŜsze kwoty osobom, których praca jest lepiej oceniana przez ich bezpośrednich
przełoŜonych.
Z dniem 1 stycznia administrowanie budynkiem przechodzi na UW, Uniwersytet specjalnie w
tym celu powołał nową jednostkę — Biuro ds. Nieruchomości „Powiśle”. Kierownikiem tej
jednostki została wybrana w drodze konkursu Agnieszka Łukawska, która jest juŜ zatrudniona
i przejmuje swoje obowiązki.
• dyskusja nad załoŜeniami nowego regulaminu udostępniania zbiorów BUW
ElŜbieta Podlasin przypomniała, Ŝe załoŜenia regulaminu BUW były przedmiotem dyskusji
na poprzednim posiedzeniu Rady. Dyr. Maciuszko podkreśliła, Ŝe oczekuje od Rady
określenia, czy zmiany w udostępnianiu powinny iść w stronę rozszerzania grupy osób
uprawnionych do wypoŜyczania zbiorów BUW, czy teŜ raczej zawęŜania. Rektor Lengauer
wyraził opinię, Ŝe BUW powinien pozostać zapleczem naukowym Uniwersytetu, nie
rozszerzając uprawnień do wypoŜyczania zbiorów na zewnątrz. Wyjątkiem moŜe być
dwustronna umowa z inną uczelnią.
Przewodniczący podsumowując dyskusję w tym punkcie uznał, Ŝe stanowisko Rady powinno
sugerować raczej ograniczenie udostępniania na zewnątrz.
• sprawa pozyskania dla magazynu zwartego nowych powierzchni magazynowych
Obecnie magazyn zwarty na poziomie 0.00 jest wypełniony w 96%, co oznacza, Ŝe BUW ma
rezerwę najwyŜej na rok. BUW ma wolne przestrzenie w obszarze wolnego dostępu, ale część
1
zbiorów z wpływu bieŜącego nie kwalifikuje się do udostępniania w tej formie. Do WD trafia
ok. 60% rocznego wpływu. Konieczny jest powrót do rozwaŜań na temat odzyskania
przestrzeni na poziomie -1, które konstrukcyjnie i technicznie są do tego gotowe – zostały
zaplanowane jako rezerwa przestrzeni dla Biblioteki. Przewodniczący zaproponował, aby
przed kolejnym posiedzeniem opracować dokładnie wizję przyszłości dla tej części gmachu
oraz koncepcję prac nad poziomem -1. Rektor Lengauer zaproponował konsultacje z
senackimi komisjami: ds. Finansów oraz Organizacji i Rozwoju Przestrzennego UW.
• sprawa nowelizacji kryteriów oceny bibliotekarzy dyplomowanych
Prof. Jadwiga Woźniak-Kasperek, uczestnicząca w pracach komisji ds. oceny nauczycieli
akademickich zatrudnionych w bibliotekach UW, zapoznała zebranych z projektem
zmienionych kryteriów oceny. Zmiany polegały na usunięciu tych zapisów, które w Ŝaden
sposób nie stosują się do bibliotekarzy (recenzowanie prac doktorskich i habilitacyjnych), a
wprowadzenie takich, które są specyficzne dla tej grupy zawodowej (uznawanie za publikacje
naukowe takŜe katalogów i bibliografii). Projekt będzie przedmiotem dyskusji na kolejnym
posiedzeniu Komisji.
• wolne wnioski
Marek Kwiatkowski zgłosił problem dotyczący awansów pracowników bibliotek
wydziałowych. Pewna grupa osób ukończyła studia podyplomowe i pracodawcy chcą je
awansować, jednak kadry UW nie akceptują zaświadczeń o praktykach odbytych w innych
bibliotekach wydziałowych, argumentując, Ŝe nie są to biblioteki naukowe.
Rektor Lengauer uznał, Ŝe sprostowanie tej informacji nie powinno być zadaniem Rady, z tą
sprawą powinna wystąpić Dyrekcja BUW. Zaoferował pomoc, gdyby wyjaśnienia Dyrekcji
dla BSP okazało się nieskuteczne.
Kolejne posiedzenie Rady jest planowane na 15 grudnia.
Anna Wołodko
PROWENIENCJE STARYCH DRUKÓW Z KOLEKCJI BUW W TEZAURUSACH CERL
Wypełniając zobowiązania Polskiej Grupy CERL, dotyczące uzupełniania baz
elektronicznych Konsorcjum Europejskich Bibliotek Naukowych (CERL resources) o dane z
polskich bibliotek, Gabinet Starych Druków przesłał pod koniec października br. do Data
Conversion Group w Göttingen (placówki usługowej zajmującej się m.in. administrowaniem
tezaurusami CERL) rekordy zawierające sformalizowane nazwy dawnych właścicieli druków
XV-XVI w. z zasobu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Plik zawierający 2889 nazw
osobowych oraz 393 nazwy korporatywne (łącznie 3282 rekordy) został włączony do CERL
Thesaurus (CT) na początku listopada. Wszystkie hasła uzupełnione są notatką biograficznofaktograficzną o danej osobie lub instytucji, a w przypadku braku takich informacji - co
najmniej oznaczeniem wieku ich działalności. W pola przeznaczone dla form odsyłaczowych
wpisano maksymalnie duŜo nazw wariantowych, dla zgromadzeń zakonnych takŜe nazwy w
języku łacińskim. W hasłach korporatywnych występują ponadto nazwy miejsca aktywności
danej instytucji (zakonu, klasztoru, dawnej biblioteki, itp.); od miejscowości moŜna bowiem
równieŜ przeszukiwać bazę (na stronie: http://cerl.sub.uni-goettingen.de/ct/ wybrać opcję
Imprint places, wpisać zapytanie - np. Warszawa, następnie wybrać ikonkę Show related
records - wówczas otrzymamy wykaz związanych z Warszawą drukarzy i właścicieli
księgozbiorów).
Rekordy przesłane do CERL wyselekcjonowano z bazy roboczej, rozbudowywanej juŜ od
kilku lat w Gabinecie Starych Druków; materiał ten jest podstawą m.in. adnotowanych
indeksów proweniencyjnych w publikowanych kolejnych tomach Katalogu druków XVI w..
Na obecnym etapie prac nad kompleksowym opracowaniem ksiąŜek zabytkowych w naszej
2
bibliotece, baza pełni takŜe rolę kartoteki haseł wzorcowych dla nazw właścicieli starych
druków.
W słownikach CERL znajduje się aktualnie 13 259 haseł osobowych oraz 1770 nazw ciał
zbiorowych właścicieli księgozbiorów historycznych. Aby z nich skorzystać naleŜy: wybrać
opcję Personal lub Corporate names oraz wpisać nazwę (np. Chromiński, Lisiecki, Załuski,
itp., a dla nazw korporatywnych — jezuici, dominikanie, cystersi, itp.) oraz ograniczyć
poszukiwania do Provenance only. Po wybraniu ikonki z rysunkiem ksiąŜki oraz litery P w
okienku, ukaŜe się link do dokumentu zawierającego dodatkowego informacje. W przypadku
bazy z BUW, rekordy odsyłają nie do bazy dostępnej online, a jedynie do odpowiedniego
hasła w Indeksie proweniencji katalogu drukowanego - Katalog starych druków XV i XVI w.
ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, T. 1-3 oprac. T. Komender, H.
Mieczkowska (w t. 3 materiał proweniencyjny oprac. pod kier. M. Cubrzyńskiej-Leonarczyk).
Warszawa 1994-2007.
Marianna Czapnik
XIX
SESJA
VARSAVIANISTYCZNA:
BIBLIOTEKI
WARSZAWSKIE
W LATACH 1939–1945...
... odbyła się w dniu 21 października w Warszawie, zorganizowana przez Bibliotekę
Publiczną m.st. Warszawy. Bibliotekę Główną Województwa Mazowieckiego. Referaty
wygłosili: prof. Marian Drozdowski śycie kulturalne Warszawy lat 1939–1944, prof. Andrzej
MęŜyński Biblioteki w pejzaŜu okupowanej Warszawy. Organizacja, zbiory stracone i
uratowane, mgr Hanna Łaskarzewska Biblioteka Narodowa w latach okupacji: działalność,
zbiory, ludzie, dr Halina Tchórzewska-Kabata Losy ordynackich bibliotek Krasińskich,
Przeździeckich i Zamojskich w okupowanej Warszawie, dr hab. Jacek Puchalski Dział
Społeczny Biblioteki Publicznej m. Warszawy 1941–1944, mgr Wanda M. Rudzińska Z kart
historii Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Lata 1939–1945. Obrady prowadził prof.
Andrzej MęŜyński, któremu powierzono takŜe redakcję naukową tomu z materiałami sesji.
Prezentowane wystąpienia dotyczyły róŜnorodnych aspektów funkcjonowania warszawskich
bibliotek w omawianym okresie. Obok przedstawienia bogatych danych faktograficznych,
wiele uwagi poświęcono problematyce przemieszczeń zbiorów oraz strat (tak w odniesieniu
do całości księgozbiorów, jak i poszczególnych kategorii zasobów), zwracano takŜe uwagę na
zachowania i postawy ludzkie, związane w szczególności z koniecznością podejmowania
trudnych, często kontrowersyjnych decyzji, przypomniano takŜe codzienny trud i zmagania
bibliotekarzy, połączonych okupacyjnym losem w ramach Staatsbibliothek Warschau.
Sesji towarzyszyła, specjalnie z tej okazji przygotowana, interesująca wystawa materiałów
źródłowych Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy 1939 – 1945 w dokumentach jej Archiwum
wraz z katalogiem, opatrzonym wstępem pióra Władysława Bartoszewskiego.
Wanda M. Rudzińska
KAMPANIA ÖSTERREICH LIEST W BUW
W ramach akcji Österreich liest Biblioteka Austriacka współorganizowała dwa wydarzenia
literackie.
15 października miała miejsce prezentacja ksiąŜki Radka Knappa pt. Instrukcja obsługi
Polski. Spotkanie z autorem poprowadził Michael Moritz - Amerykanin od lat mieszkający w
Polsce. Instrukcja obsługi Polski to ciepły, ironiczny przewodnik po Polsce napisany z
perspektywy Polaka mieszkającego od kilkudziesięciu lat w Austrii. Dyskusja nad ksiąŜką
przebiegła w podobnym klimacie.
29 października odbyła się dyskusja panelowa poświęcona Thomasowi Bernhardowi. O
Zaburzeniu - jego najwybitniejszej ksiąŜce, rozmawiali Agata Barełkowska, Janusz
3
Drzewucki i Adam Lipszyc. Zaburzenie jest dziełem, w którym przewijają się wszystkie
wątki twórczości Bernharda, a głównym tematem jest totalna krytyka powojennej Austrii.
Oba spotkania cieszyły się duŜym zainteresowaniem. Rozmowy z twórcami i dyskusje na
temat ksiąŜek były ciekawe i pouczające, często wywoływały uśmiech na twarzach gości.
Licznie zgromadzone audytorium Ŝywo reagowało włączając się w dyskusję.
Celem akcji Österreich liest jest popularyzacja czytelnictwa w Austrii i poza jej granicami.
Akcja trwa tydzień i odbywa się w przededniu święta narodowego Austrii. W 2008 roku
Österreich liest otrzymała austriacką nagrodę państwową w kategorii PR. Jest pierwszym
projektem edukacyjno-oświatowym, który otrzymał takie wyróŜnienie.
Michał Dworakowski, Maciej Soborczyk
POLITYKA GROMADZENIA W DOBIE ZASOBÓW ELEKTRONICZNYCH I
SPECYFICZNYCH POTRZEB UśYTKOWNIKÓW
Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy we współpracy z Zarządem Okręgu Mazowieckiego
Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich rozpoczęła cykl spotkań dla bibliotekarzy pod hasłem
Dokąd zmierzają biblioteki? Inauguracji tego cyklu 29 października dokonała dr hab.
Katarzyna Materska, wicedyrektor Biblioteki. Pierwszy wykład zatytułowany Polityka
gromadzenia w dobie zasobów elektronicznych i specyficznych potrzeb uŜytkowników
wygłosił Wiktor T. Poźniak – dyrektor Biblioteki Kolegium Europejskiego w Natolinie.
Spotkanie rozpoczęło się od próby zdefiniowania, czym jest polityka gromadzenia.
Prowadzący powołał się na artykuł Betty Carter w „Library Media Connection” Sedno
prawidłowego zdefiniowania polityki gromadzenia tkwi w odpowiedzi na cztery pytania:
• Jaka jest misja biblioteki?
• Kim są moi czytelnicy?
• Jakie publikacje będą gromadzone?
• W jaki sposób dokonywany będzie wybór w procesie gromadzenia?
Poznanie odpowiedzi na te cztery podstawowe pytania, moŜe stać się mocną podstawą do
dobrze zebranych zbiorów biblioteki, co jest niezmiernie istotne. Z ostatnich badań
prezentowanych podczas wykładu wynika, Ŝe 40% zbiorów w bibliotekach akademickich nie
było nigdy wypoŜyczanych, a 31% stanowią ksiąŜki wypoŜyczone tylko raz. Jako receptę na
naprawę tych niekorzystnych statystyk pan Poźniak zaproponował przeznaczenie większej,
niŜ dotychczas, części budŜetu na realizację dezyderatów czytelniczych. Przedstawił teŜ kilka
rozwiązań takiego działania w bibliotekach światowych. Uniwersytet w Vermont uruchomił
akcję Get this Book! Na stronie biblioteki znajduje się katalog z ksiąŜkami niedostępnymi w
bibliotece. Czytelnicy mogą przeglądać go i decydować, które z ksiąŜek Uniwersytet
powinien zakupić do zbiorów. Prowadzący zwrócił uwagę na waŜną rolę wypoŜyczeń
międzybibliotecznych. Dobrze działający system wypoŜyczeń między bibliotekami moŜe stać
się częścią polityki gromadzenia.
Główna część wykładu poświęcona była zbiorom elektronicznym, poniewaŜ to one według
autora prezentacji są przyszłością bibliotek i polityki gromadzenia. Wyjaśnić naleŜy, Ŝe
zbiory elektroniczne to nie tylko e-booki i e-czasopisma. Pod tą szeroką nazwą kryją się
równieŜ pliki na CD, strony WWW, publikacje stakeholders (publikacje uczestników rynku
mających wpływ na dane przedsiębiorstwo, np. banków, akcjonariuszy, klientów), instytucji
badawczych oraz róŜnych organizacji zajmujących się np. ekonomią czy stosunkami
międzynarodowymi. Do wielu z nich dostęp jest bezpłatny, trzeba jednak umieć odnaleźć
interesujące informacje w Internecie. Pan Poźniak przedstawił róŜne modele gromadzenia
zbiorów elektronicznych oraz zaprezentował, jaki wpływ ma jakość i aktualizacja zasobu na
jego cenę.
4
Szczególną uwagę i dyskusje wśród bibliotekarzy wzbudziła multimedialna prezentacja
Espresso Book Machine. Jest to nowe urządzenie, które zdobywa amerykański rynek, a jest
odpowiedzią na wyczerpany nakład lub brak ksiąŜki w bibliotece. EBM to nowa technologia
druku na Ŝyczenie klienta. Wybrana pozycja drukowana jest w jednym egzemplarzu z
oryginalną kolorową okładką z prędkością 120 stron na minutę. Aby zobaczyć, jak działa to
urządzenie, wystarczy w wyszukiwarce YouTube.com wpisać jego pełną nazwę. Na filmie
pokazany jest cały proces wyboru ksiąŜki, jej druku i oprawiania. EBM gwarantuje ochronę
praw autorskich i majątkowych. W projekt On Demand Book, którego częścią jest EBM
zaangaŜowało się takŜe Google Books. Od kwietnia 2009 roku z EBM moŜna skorzystać
takŜe w Wielkiej Brytanii.
Ostatnia część wykładu poświęcona była prezentacji Biblioteki Kolegium Europejskiego i jej
zbiorów, szczególnie elektronicznych. Pan Poźniak zaprezentował, jak teoria odzwierciedla
się w praktyce. W Bibliotece Kolegium Europejskiego szczególny nacisk połoŜono na
integrowanie w jednym katalogu online zbiorów elektronicznych ze zbiorami tradycyjnymi.
Czytelnik korzystający z katalogu online otrzymuje w wynikach wyszukiwania zarówno
zbiory tradycyjne i ich sygnaturę, jak teŜ zbiory elektroniczne z linkami do konkretnych stron
w Internecie. Dzięki tak działającemu katalogowi poszukiwania uŜytkowników stają się
efektywniejsze. NiezaleŜnie czy bibliotekę stać (czy teŜ nie) na gromadzenie duŜych baz
zbiorów elektronicznych - istotną rolę odgrywa ich wybór i odpowiednie udostępnianie
czytelnikowi. Wydaje mi się, Ŝe to najwaŜniejszy wniosek z pierwszego z cyklu wykładów
dla bibliotekarzy.
Wykład Wiktora Poźniaka cieszył się duŜym zainteresowaniem. Sala konferencyjna
Biblioteki przy ulicy Koszykowej wypełniła się do ostatniego miejsca, aŜ miło było popatrzeć
jak duŜą grupę - około 20 osób - stanowili pracownicy naszej Biblioteki. UwaŜam, Ŝe cykl
spotkań dla bibliotekarzy pod hasłem: „Dokąd zmierzają biblioteki?” to bardzo ciekawa
inicjatywa, okazja do wymiany poglądów i doświadczeń zawodowych. Organizatorzy
obiecali, Ŝe spotkania będą się odbywały mniej więcej co dwa miesiące.
Pełną prezentację PowerPoint z wykładu moŜna znaleźć na blogu biblioteki pod adresem:
http://biblioteka-w-natolinie.blogspot.com/
Karolina Kamińska
KLUB POD OTWARTA KSIĘGĄ...
... był tym razem poświęcony światowemu kongresowi IFLA w Mediolanie, który odbył się w
dniach 23-27 sierpnia. Relację przedstawiły uczestniczki: Lilianna Nalewajska, Magda
Rowińska, Zuza Wiorogórska i Anna Wołodko. Dla pracowników BUW referaty z kongresu
są dostępne w folderze F:\Pub\IFLA 2009\papers. Specjalny numer biuletynu poświęcony
tegorocznej IFLI jest dostępny na stronie
http://www.buw.uw.edu.pl/images/BUW_PDF/Biuletyn_BUW/ifla.pdf.
aw
MIĘDZYPOKOLENIOWY DIALOG
Grupa fotoreporterów ze Stowarzyszenia Spółdzielnia Dokumentalna postanowiła sprawdzić,
co stanie się, jeśli zestawimy ze sobą reprezentantów dwóch pokoleń i zadamy im takie same
pytania. Efektem tego doświadczenia była wystawa „Dwa pokolenia- jedno spojrzenie?” w
BUW.
Autorzy, podobnie jak Krzysztof Kieślowski w „Gadających głowach”, zadawali serię
zaplanowanych z góry pytań przedstawicielom pokolenia, które pamięta II wojnę światową i
czas okupacji oraz ich krewnym – dzieciom i wnukom, które realia wojenne poznają z
podręczników historii. W ten sposób otrzymywali odpowiedzi dwójki spokrewnionych
5
bohaterów, które zestawili w pary. Reporterzy błędnie załoŜyli, Ŝe odnajdą cała masę
podobieństw w postrzeganiu świata, doświadczaniu uczuć i emocji obu odpytywanych
pokoleń. Eksperyment zaskoczył ich samych. I stał się bogatym poznawczo, dającym do
myślenia i stawiającym odbiorcy kolejne pytania wydarzeniem artystyczno-socjologicznym.
Dla tych, którzy wystawy „Dwa pokolenia – jedno spojrzenie?” nie widzieli (a chcieliby),
mamy dobrą wiadomość – organizatorzy wydali katalog, który niebawem ma trafić do
zbiorów BUW.
adz
KADRY
Przestali pracować:
- mgr Renata Baranowska, st. bibliotekarz; Oddział Opracowania Zbiorów, 31
października.
Z śYCIA BIBLIOTEK WYDZIAŁOWYCH
Zebranie 22 września było poświęcone w całości uzgadnianiu wartości zbiorów
zinwentaryzowanych w bibliotekach UW z wartością wykazywaną na koncie ewidencji
majątkowej. Wzięły w nim udział: Ewa Mikłaszewicz — Kwestor UW oraz ElŜbieta
Zdanowska — kierowniczka Sekcji Ewidencji WyposaŜenia Działu Ewidencji Majątkowej.
ElŜbieta Zdanowska zaprezentowała temat „Ewidencja księgowa zbiorów bibliotecznych”.
Dyr. Krystyna Kocznorowska przedstawiła prezentację Parę uwag do tematu „Uzgadnianie”.
Jako trzecia została pokazana prezentacja: Procedura uzgadniania — propozycja BUW,
przygotowana przez Dorotę Gabriel-Marcinkowską, GraŜynę Miernicką i Joannę Kulicką.
Następna część zebrania była przeznaczona na dyskusję dotyczącą uzgadniania.
Zaraz po zebraniu moŜna było się skonsultować w sprawach dotyczących uzgadniania z
ElŜbietą Zdanowską.
Adam Owczarczyk
Numer zamknięty 9 grudnia 2009 r.
Redakcja zastrzega sobie moŜliwość skrótów i zmian redaktorsko-korektorskich
Uwagi, komentarze i teksty do biuletynu prosimy kierować do Anny Wołodko, pok. 235, tel.: 022 55 25
650,
601 786 494, e-mail: [email protected]; w Pegasusie: aniac•
6