j. polski klasa 1
Transkrypt
j. polski klasa 1
NaCoBezu z języka polskiego dla klasy pierwszej Teksty literackie, teksty kultury, treści językowe i stylistyczne, formy wypowiedzi – J. Herriot To nie powinno się zdarzyć (fragment, s. 118), – opowiadanie z elementami opisu przeŜyć wewnętrznych K. Wierzyński Zielono mam w głowie (s. 182) Uczeń: – zapoznaje się z informacjami na temat Jamesa Herriota – czyta cicho ze zrozumieniem – określa rodzaj narracji – określa elementy świata przedstawionego – wylicza cechy bohatera – nazywa uczucia bohatera – cytuje odpowiednie fragmenty tekstu – formułuje rady dla bohatera – zapoznaje się z informacjami na temat Kazimierza Wierzyńskiego – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych – określa nastrój wiersza – wypisuje sformułowania wywołujące „barwne” wraŜenia – nazywa motywy roślinne – wyjaśnia, czym jest przerzutnia – tworzy wersję malarską wiersza 1 100 m (s. 184) „JeŜeli chodzi o mnie…– opinia i jej uzasadnienie” (s. 113) Czasowniki (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 9–16) Fragmenty Księgi o poznaniu stworzenia Re i obalenia Apopa, Enuma elisz, Przemian Owidiusza, Teogonii Hezjoda (s. 8–10) – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – nazywa wraŜenia czytelnicze – określa tematykę utworu – nazywa postać mówiącą, uzasadniając wypowiedź cytatami – podaje cechy postaci mówiącej – określa cel sportowca; środki, które prowadzą do celu; przeciwnika, którego musi pokonać – wyjaśnia, czym jest rym – rozróŜnia rymy dokładane i niedokładne, Ŝeńskie i męskie – odczytuje rymy z wiersza – wybiera sformułowania podkreślające fakt wypowiadania się we własnym imieniu – układa zdania złoŜone, w których do opinii dodaje wstępny argument – wyraŜa własne zdanie, uzasadniając je – odróŜnia czasownik od innych części mowy na podstawie znaczenia i pytań – rozpoznaje i określa formy osoby, liczby, czasu i rodzaju – odróŜnia formy osobowe od nieosobowych (bezokolicznik, formy na -no, -to) – rozpoznaje i tworzy formy trybu oznajmującego, rozkazującego, przypuszczającego – pisze poprawnie cząstki -bym, -byś, -by – określa funkcję czasownika w zdaniu – czyta cicho ze zrozumieniem – klasyfikuje poznane teksty jako mity – redaguje notatkę o cechach mitu, korzystając ze Słowniczka terminów literackich i kulturowych – określa tematykę poznanych fragmentów mitów – omawia motyw stworzenia – porównuje elementy świata przedstawionego mitów w celu wskazania podobieństw i róŜnic – porządkuje w formie planu kolejność następowania zjawisk w kaŜdej ze staroŜytnych wizji powstania świata 2 Biblia – fragmenty Starego Testamentu, Księgi Rodzaju (1, 1–2, 4: Historia początków świata i ludzkości) (s. 14) – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – określa tematykę tekstu – klasyfikuje przeczytany tekst jako fragment Biblii – wymienia elementy stworzenia w kolejności, o jakiej wspomina Biblia – nazywa uczucia towarzyszące Bogu podczas aktu stworzenia – cytuje odpowiednie fragmenty tekstu – porównuje biblijny opis stworzenia z relacją o powstaniu świata zawartą w mitach ludów staroŜytnych (2, 8–25: Pierwotny stan szczęścia) (s. 18) – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – klasyfikuje przeczytany tekst jako fragment Biblii – określa tematykę tekstu – określa elementy świata przedstawionego, odwołując się do tekstu – odpowiada na pytania, cytując odpowiednie fragmenty tekstu – rozumie Raj jako synonim szczęścia – dobiera reprodukcję, która bardziej odpowiada opisowi biblijnego Edenu – proponuje inny tytuł dla przeczytanego fragmentu Biblii – rysuje drzewo Ŝycia lub drzewo poznania dobra i zła Reprodukcje – zapoznaje się z informacjami na temat autora i dzieła Stworzenie Adama – ogląda fragment malowidła Michała Anioła lub (i) – rozpoznaje na obrazie biblijny motyw stworzenia człowieka obrazu – określa czas i miejsce wydarzeń przedstawiającego – wymienia elementy obrazu Raj, np. Ogród – opowiada o poszczególnych elementach obrazu rozkoszy ziemskich H. – nazywa uczucia postaci przedstawionych na obrazie – wyjaśnia sens obrazu, korzystając z informacji w podręczniku Boscha (s. 18, 22) Biblia – fragmenty – czyta głośno Nowego Testamentu, – wypowiada się na temat narratora Przypowieść o siewcy – określa elementy świata przedstawionego (s. 24) – rozpoznaje w utworze przypowieść 3 Czasowniki przechodnie i nieprzechodnie (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 17–20) J. Parandowski Dzieje Tezeusza (s. 29) Z. Kubiak U źródeł mitów greckich (s. 36) Pieśń o Rolandzie (fragment, s. 41) – podaje cechy przypowieści na podstawie poznanego tekstu – odczytuje ukryty sens przypowieści oraz jej wymowę – redaguje tekst wyjaśniający współczesnym językiem znaczenie przypowieści o siewcy – odróŜnia czasownik od innych części mowy – rozpoznaje formy osoby, liczby, czasu i rodzaju – odróŜnia formy osobowe od nieosobowych – rozpoznaje formy trybu – nazywa strony czasownika – przekształca stronę czynną na bierną i odwrotnie – zapoznaje się z informacjami na temat Jana Parandowskiego – czyta cicho ze zrozumieniem – klasyfikuje utwór jako mit – wyjaśnia, czym jest mit i mitologia – określa elementy świata przedstawionego – wymienia dokonania bohatera, jego zasługi i winy – wymienia sposoby upamiętnienia przez Ateńczyków postaci Tezeusza – redaguje napis, jaki moŜna by umieścić na pomniku Tezeusza – wyjaśnia, czym jest prawda historyczna, fikcja literacka, fantastyka – wyjaśnia frazeologizmy wywodzące się z mitologii – zapoznaje się z informacjami na temat Zygmunta Kubiaka – czyta cicho ze zrozumieniem, wybierając odpowiednie informacje – odróŜnia mity heroiczne od innych – zapisuje w punktach dzieje Grecji i jej kultury – kwalifikuje tekst jako popularnonaukowy, uzasadniając własne zdanie – zapoznaje się z tłem historycznym wypadków, o których opowiada utwór – czyta głośno – określa elementy świata przedstawionego – wypowiada się na temat utworu, ilustrując wypowiedź odpowiednimi fragmentami tekstu – sporządza plan wydarzeń – nazywa cechy bohatera – ocenia postawę bohatera – wyjaśnia, na czym polegał ideał rycerza 4 H. Sienkiewicz Ogniem i mieczem (fragment, s. 102) J. Hoffman Ogniem i mieczem (fragment scenariusza, s. 268) – komentuje zachowanie Rolanda, odwołując się do zasad etyki rycerskiej – redaguje napis nagrobny – klasyfikuje Pieśń o Rolandzie jako epos rycerski – zapoznaje się z informacjami na temat Henryka Sienkiewicza oraz utworu – czyta cicho ze zrozumieniem – określa elementy świata przedstawionego – cytuje fragmenty opisujące stan ducha bohatera – ocenia postępowanie bohaterów – wymienia wartości typowe dla etyki rycerskiej, odnosząc je do bohaterów – redaguje napis nagrobny – wskazuje w tekście odwołania do tradycji kulturowej – odróŜnia język naukowy od literackiego – odróŜnia powieść historyczną od innych rodzajów powieści – zapoznaje się z informacjami na temat Jerzego Hoffmana – czyta cicho ze zrozumieniem – klasyfikuje poznany tekst jako scenariusz filmowy – wymienia informacje zawarte w scenariuszu filmowym – porównuje fragment scenariusza z odpowiednim fragmentem literackiego pierwowzoru i wymienia róŜnice między nimi – porównuje fragment filmu z fragmentem scenariusza – proponuje utwór będący dobrym materiałem na scenariusz, uzasadniając wybór 5 R. Włodek Ze stronic na ekran, czyli o adaptacji filmowej (nie tylko „Ogniem i mieczem”) (s. 274) „Moje zdanie jest takie – czyli warsztat dyskutanta” (s. 75) Pieśń o Rolandzie, Ogniem i mieczem (fragmenty, s. 41, 102) J. Krasicki Święta miłości kochanej ojczyzny (s. 159) – zapoznaje się z informacjami na temat autora tekstu – czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście – wyjaśnia pojęcie adaptacji filmowej – wymienia etapy adaptacji filmowej – wymienia adaptacje filmowe powieści Sienkiewicza w kolejności chronologicznej – wyjaśnia, dlaczego Hoffman ekranizował części trylogii w odwrotnej kolejności – rozróŜnia pojęcia: scenariusz i scenopis – uzupełnia brakujące ogniwa procesu powstawania scenariusza – kwalifikuje podane prace nad filmem do okresu przedprodukcji lub postprodukcji – wyjaśnia, czym jest dyskusja – formułuje zasady obowiązujące podczas dyskusji – ocenia postępowanie bohatera - redaguje kodeks rycerski – formułuje tezę – gromadzi argumenty na poparcie tezy – zabiera głos w dyskusji – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – określa adresata wypowiedzi podmiotu lirycznego – cytuje bezpośrednie zwroty do odbiorcy – określa charakter słów skierowanych do adresata – odczytuje sformułowania kojarzące się pozytywnie i negatywnie – klasyfikuje utwór jako hymn – rozpoznaje w omawianym tekście utwór patriotyczny – wyjaśnia, czym jest apostrofa – odczytuje apostrofę – wymyśla tytuł dla utworu – redaguje kilkuzdaniową wypowiedź na temat miłości do ojczyzny 6 J. Wybicki Pieśń Legionów Polskich we Włoszech (s. 163) A. Zagajewski Szybki wiersz (s. 203), chorał gregoriański Wzgórze (s. 206) Czasowniki dokonane i niedokonane (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 20–22) – zapoznaje się z informacjami na temat Józefa Wybickiego – zapoznaje się z informacjami o powstaniu i dalszych losach utworu – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – odszukuje w tekście echa polskiej i europejskiej historii (postacie, zdarzenia) – wyjaśnia znaczenie zaimka my – nazywa uczucia wyraŜone w utworze – wyjaśnia znaczenie utworu, uzasadniając wypowiedź – wymienia cechy hymnu – wymienia sytuacje i okoliczności, w których śpiewany (grany) jest hymn – formułuje zasady obowiązujące podczas wykonywania hymnu – zabiera głos w dyskusji – wygłasza z pamięci tekst hymnu narodowego – słucha fragmentu chorału gregoriańskiego – zapoznaje się z informacjami na temat Adama Zagajewskiego – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – określa sytuację liryczną, w jakiej znajduje się bohater – omawia okoliczności towarzyszące przedstawionej sytuacji – określa przeŜycia, stany emocjonalne bohatera – odczytuje zaskakujące połączenia słowne – określa problem wiersza, rozwijając wybraną propozycję – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – opowiada o świecie przedstawionym w wierszu – podkreśla we fragmencie zapisków zdanie, które mogłoby być wyjaśniającym komentarzem do wiersza – ogląda reprodukcję obrazu – wypowiada się na temat obrazu – proponuje inny tytuł dla obrazu – odróŜnia czasownik od innych części mowy – rozpoznaje formy osoby, liczby, czasu i rodzaju – odróŜnia formy osobowe od nieosobowych – rozpoznaje formy trybu – nazywa strony czasownika – rozróŜnia i tworzy czasowniki dokonane i niedokonane 7 B. Prus W górach (s. 92) Wybrana powieść przygodowa, np. A.Bahdaj „Telemach w dŜinsach” „Sztuka opowiadania, czyli co zrobić, Ŝeby inni nas słuchali” Czasowniki kłopotliwe (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 22–25) J. Kochanowski – fraszki (s. 151) – zapoznaje się z informacjami na temat Bolesława Prusa – czyta cicho ze zrozumieniem – określa czas i miejsce wydarzeń – rozróŜnia głównego bohatera i postacie drugoplanowe – redaguje plan wydarzeń w formie równowaŜników zdań – cytuje fragmenty tekstu zawierające opis wraŜeń i przeŜyć – odczytuje fragment będący punktem kulminacyjnym – określa rodzaj narracji i typ narratora – wyjaśnia pojęcie nowela – wskazuje podstawowe elementy konstrukcyjne utworu – charakteryzuje tytułowego bohatera – wskazuje narratora, wyróŜnia podstawowe wątki akcji, wie czym charakteryzuje się powieść przygodowa – czyta odpowiednie fragmenty tekstu – wypowiada się na temat utworu – wyjaśnia kompozycję opowiadania – odnajduje w opowieści wskazane człony kompozycyjne (wstęp, rozwój akcji, punkt kulminacyjny) – wybiera elementy składające się na bogaty w informacje wstęp – określa rodzaj narracji i typ narratora – cytuje fragmenty zawierające opinię narratora o bohaterze – odczytuje fragmenty będące opisami – redaguje opowiadanie – odróŜnia czasownik od innych części mowy – rozpoznaje formy osoby, liczby, czasu i rodzaju – odróŜnia formy osobowe od nieosobowych – rozpoznaje formy trybu – nazywa strony czasownika – rozróŜnia czasowniki dokonane i niedokonane – zna i stosuje zasady pisowni zakończeń czasowników w czasie przeszłym – zapoznaje się z informacjami na temat Jana Kochanowskiego – zapoznaje się z pochodzeniem i znaczeniem słowa fraszka – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) 8 J. Twardowski – fraszki (s. 187) Rzeczownik (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 26–35) – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych – klasyfikuje poznane utwory jako fraszki – wymienia cechy fraszki – określa tematykę fraszek – odczytuje myśli zawarte we fraszkach – określa adresata wypowiedzi podmiotu lirycznego – podaje informacje na temat podmiotu lirycznego – wyjaśnia, czym jest sentencja – cytuje fragmenty będące sentencjami – redaguje hasła zawierające myśli wyraŜone w poszczególnych fraszkach – redaguje tekst reklamy o zdrowiu i lipie – zapoznaje się z informacjami na temat Jana Twardowskiego – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych – określa tematykę utworów – odczytuje myśli zawarte w poszczególnych tekstach – klasyfikuje poznane utwory jako fraszki – wymienia cechy fraszki – odróŜnia rzeczownik od innych części mowy na podstawie znaczenia – odmienia rzeczownik przez przypadki – określa przypadek, liczbę i rodzaj rzeczownika – rozróŜnia temat i końcówkę rzeczownika – rozpoznaje tematy oboczne rzeczownika – wskazuje i nazywa oboczności w tematach rzeczowników – zna zasady pisania recenzji powieści młodzieŜowej lub przygodowej, - posługuje się odpowiednim słownictwem Recenzja. Recenzja ksiąŜki (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 165–180) Wybrana powieść – charakteryzuje bohaterów powieści, młodzieŜowa - ocenia ich postawy podejmująca – dostrzega problemy, z którymi zmagają się bohaterowie 9 tematykę dojrzewania, np. M. Musierowicz Opium w rosole lub D. Terakowska Córka Czarownic Dedykacja (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 152–157) Przymiotnik (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 36–43) -wymienia elementy świata przedstawionego - tworzy dedykację zgodnie z kryteriami – odróŜnia przymiotnik od innych części mowy na podstawie znaczenia i pytań – stosuje w wypowiedzeniach przymiotnik jako określenie rzeczownika – odmienia przymiotnik przez przypadki, liczby i rodzaje – określa przypadek, liczbę i rodzaj przymiotnika – stopniuje przymiotniki – rozróŜnia stopniowanie proste, opisowe i nieregularne – rozpoznaje przymiotniki niepodlegające stopniowaniu – zna i stosuje zasady dotyczące wielkiej i małej litery w pisowni przymiotników I. Krasicki – bajki – zapoznaje się z informacjami na temat Ignacego Krasickiego (s. 57) – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – klasyfikuje utwór jako bajkę – podaje inne znaczenia wyrazu bajka, korzystając ze słownika języka polskiego – formułuje definicję bajki, korzystając z podanego słownictwa – opowiada treść bajek – nazywa wady i zalety bohaterów – ocenia stosunek narratora do postaci – wyjaśnia sens bajek (morał) – wyjaśnia, czym jest alegoria – streszcza fabułę wybranej bajki – bierze udział w inscenizacji bajki A. Mickiewicz Zając i – zapoznaje się z informacjami na temat Adama Mickiewicza Ŝaba, śona uparta (s. – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) 10 64) Liczebnik (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 44–49) A. Fredro Autobiografia (fragmenty, s. 241) A. Fredro Zemsta (s. 239) – klasyfikuje utwór jako bajkę – podaje definicję bajki – opowiada treść bajek – wyjaśnia morał zawarty w bajce – wyjaśnia, czym jest neologizm – odczytuje neologizmy – wyjaśnia, czym jest sentencja – cytuje sentencje – bierze udział w adaptacji scenicznej bajki – odróŜnia liczebnik od innych części mowy – rozróŜnia liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe, ułamkowe i nieokreślone – dostosowuje formy rzeczownika i czasownika do form liczebnika – czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście – odróŜnia tekst biograficzny od autobiografii – wymienia wydarzenia historyczne przywołane w tekście – opowiada o pobycie pisarza w ParyŜu – cytuje zdanie relacjonujące moment prawdziwego zainteresowania się Fredry dramatem – odczytuje fragment będący refleksją o współistnieniu dramatu i teatru – zapoznaje się z informacjami na temat Aleksandra Fredry – czyta cicho ze zrozumieniem – określa czas i miejsce wydarzeń – rekonstruuje przebieg wydarzeń – wymienia głównych bohaterów dramatu – rozpoznaje i nazywa wady i zalety postaci – odczytuje ze słownika języka polskiego znaczenie wyrazu zemsta – opowiada o śmiesznych sytuacjach – wyjaśnia znaczenie słowa intryga – rozróŜnia odmiany komizmu – układa listę postaci, mając na uwadze ich cechy komiczne – rozpoznaje w utworze komedię charakterów – przytacza argumenty z tekstu 11 Przysłówek (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 50–52) Film A. Wajdy Zemsta lub inscenizacja Teatru Telewizji, np. w reŜyserii J. Świderskiego lub O. Lipińskiej S. MroŜek Śpiąca królewna (s. 128) Artysta (s. 133) Zaimek (podręcznik Gramatyka i – wyróŜnia przysłówek jako określenie czasownika – tworzy przysłówki od przymiotników – stopniuje przysłówki – rozróŜnia stopniowanie proste, opisowe i nieregularne – rozpoznaje przysłówki niepodlegające stopniowaniu – ogląda ekranizację (lub spektakl) utworu Fredry – ocenia ekranizację (lub spektakl) – formułuje tezę – gromadzi argumenty na poparcie tezy – redaguje recenzję – zapoznaje się z informacjami na temat Sławomira MroŜka – czyta cicho ze zrozumieniem – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych – przypomina treść baśń, która stała się inspiracją do napisania utworu – określa elementy świata przedstawionego – dzieli wydarzenia na oczekiwane (spodziewane) i nieoczekiwane (zaskakujące) – wyjaśnia, czym jest epilog – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – określa czas i miejsce wydarzeń – przekazuje informacje na temat bohaterów – wyjaśnia motywy działania postaci – wyjaśnia przyczyny niepowodzenia misji bohatera – wybiera ilustrację do tekstu, uzasadniając wybór – wymienia elementy zbliŜające utwór do bajek – wymienia elementy odróŜniające utwór od bajek – układa ogłoszenie o naborze zwierząt do cyrku – wyjaśnia znaczenie zaimków i ich funkcje – rozróŜnia zaimki rzeczowne, przymiotne, przysłowne i liczebne – zastępuje róŜne części mowy odpowiednimi zaimkami 12 stylistyka, s. 53–57) A. Mickiewicz Świtezianka (s. 68) A. Mickiewicz Dziady cz. II (s. 230) K. Dickens Opowieść wigilijna (fragmenty, s. 77) – odmienia zaimki – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – określa elementy świata przedstawionego – opisuje scenerię zdarzeń – nazywa uczucia i postawy bohaterów – wyraŜa własne zdanie na temat winy młodzieńca – określa nastrój – wypowiada się na temat narratora i jego wiedzy o bohaterach – cytuje odpowiednie fragmenty tekstu – rozpoznaje motyw winy i kary – klasyfikuje utwór jako balladę – czyta cicho ze zrozumieniem, korzystając ze słowniczka trudniejszych wyrazów i zwrotów – określa czas i miejsce akcji – wypowiada się na temat scenerii – rozpoznaje postać głównego bohatera – formułuje definicję upiora na podstawie wiersza – podaje informacje na temat kolejnych postaci – duchów – ocenia bohaterów – dostrzega w utworze motyw winy i kary – wybiera spośród wypowiedzi chóru te, które mają charakter nauki moralnej – rozpoznaje w utworze dramat – wylicza cechy dramatu – redaguje w punktach raport z przebiegu uroczystości – zapoznaje się z informacjami na temat Karola Dickensa – czyta cicho ze zrozumieniem – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych – wyjaśnia, czym jest fabuła – określa elementy fabuły – rozróŜnia elementy realistyczne i nierealistyczne – wyraŜa opinię na temat bohatera utworu – cytuje fragmenty zawierające opinię narratora o bohaterze – omawia problematykę moralną utworu 13 W. Szymborska Pochwała złego o sobie mniemania (s. 198) Z. Herbert Dwie krople (s. 190) Z. Herbert Pan od przyrody (s. 192) Przyimek (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 58–60) Spójnik (podręcznik Gramatyka i – redaguje kartkę z Ŝyczeniami świątecznymi – zapoznaje się z informacjami na temat Wisławy Szymborskiej – wyjaśnia znaczenie słowa sumienie – wyjaśnia znaczenia związków frazeologicznych z wyrazem sumienie – tworzy artykuł hasłowy wyjaśniający znaczenie pojęcia sumienie – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – określa tematykę utworu – omawia budowę wiersza – zapoznaje się z informacjami na temat Zbigniewa Herberta – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych – określa tematykę utworu, uzasadniając wypowiedź – podaje informacje na temat bohaterów wiersza – odczytuje najwaŜniejszy fragment tekstu, uzasadniając własne zdanie – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych – odczytuje fragmenty ujawniające osobę mówiącą – podaje informacje na temat osoby mówiącej – podaje informacje na temat bohatera utworu – zapisuje w punktach losy osoby mówiącej i bohatera utworu – nazywa cechy bohatera – nazywa uczucia osoby mówiącej – określa stosunek osoby mówiącej do bohatera – odczytuje przenośnie – redaguje stronę z kroniki szkolnej – wyróŜnia przyimek jako nieodmienną i niesamodzielną część mowy wskazującą na relacje przestrzenne, czasowe i przyczynowe między róŜnymi częściami zdania – dostosowuje formy gramatyczne rzeczownika do łączącego się z nim przyimka – poprawnie zapisuje wyraŜenia przyimkowe – wyróŜnia spójnik jako nieodmienną i niesamodzielną część mowy łączącą wyrazy w obrębie zdania oraz zdania składowe – poprawnie stosuje spójniki w wypowiedzeniu pojedynczym i złoŜonym 14 stylistyka, s. 61–63) Partykuła i wykrzyknik (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 64–75) W. Szekspir Romeo i Julia (s. 218) Zaproszenie (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 144) Spektakl Teatru TV Romeo i Julia w reŜyserii J. Gruzy lub wybrana filmowa adaptacja tragedii Szekspira – wyróŜnia partykułę jako nieodmienną i niesamodzielną część mowy, która modyfikuje znaczenie wyrazu lub zdania – zna i stosuje zasady dotyczące pisowni partykuły by z róŜnymi częściami mowy – zna i stosuje zasady dotyczące pisowni partykuły nie z róŜnymi częściami mowy – wyróŜnia wykrzyknik jako nieodmienną i niesamodzielną część mowy, która słuŜy do wyraŜania silnych stanów uczuciowych mówiącego, wezwań i poleceń – zapisuje róŜne wykrzykniki – stosuje poprawną interpunkcję – zapoznaje się z informacjami na temat Williama Szekspira – czyta cicho ze zrozumieniem – określa czas i miejsce wydarzeń – rekonstruuje przebieg wydarzeń – opowiada o zdarzeniu będącym zawiązaniem akcji – opowiada o losach postaci – charakteryzuje postacie dramatu – przytacza argumenty z tekstu – określa rolę chóru – wyjaśnia pojęcie tragizm – odróŜnia dramat od innych rodzajów literackich – wymienia cechy dramatu jako rodzaju literackiego – tworzy zaproszenie, m.in. na projekcję spektaklu Teatru TV lub filmu – ogląda ekranizację (lub spektakl) utworu – ocenia ekranizację (lub spektakl) – formułuje tezę – gromadzi argumenty na poparcie tezy – zabiera głos w dyskusji, stosując odpowiednie słownictwo – redaguje recenzję 15 H. Poświatowska Jestem Julią (s. 200) – zapoznaje się z informacjami na temat Haliny Poświatowskiej – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – formułuje pytania nasuwające się podczas czytania utworu – rozmawia na temat moŜliwych odpowiedzi na zadane pytania – określa tematykę utworu – określa związek treści utworu z dramatem Szekspira – nazywa przeŜycia, uczucia osoby mówiącej – wyróŜnia obrazy poetyckie ***[zawsze kiedy – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) chcę Ŝyć krzyczę] – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych (s. 201) – określa tematykę utworu – wymienia wartości cenione przez postać mówiącą – nazywa przeŜycia, uczucia osoby mówiącej – zestawia osobę mówiącą w wierszu z autorką C. Norwid W Weronie – zapoznaje się z informacjami na temat Cypriana Norwida (s. 172) – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych – określa tematykę utworu – tworzy plastyczną wersję fragmentów wiersza – opowiada o swoim rysunku – porównuje wykonane rysunki – wyjaśnia, czym są słowa-klucze 16 Burza [I] (fragment, s. 175) Zdanie, równowaŜnik zdania (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 87–92) A. Mickiewicz Do M*** (s. 166) C.D. Friedrich Kobieta w oknie (s. 169) – wypowiada się na temat zjawiska burzy – słucha fragmentów nagrania utworu Cztery pory roku – wypowiada się na temat obrazu Burza śniegowa – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – identyfikuje bohatera wiersza – opisuje sytuację, w jakiej znajduje się bohater – wyjaśnia pojecie apostrofy – odczytuje apostrofę – określa charakter monologu, korzystając z podanego słownictwa – dostrzega motyw burzy – rozwija myśl w formie kilkuzdaniowej wypowiedzi pisemnej – stosuje róŜne rodzaje wypowiedzeń pojedynczych ze względu na cel wypowiedzi (intencję) – rozpoznaje zamierzony przez nadawcę cel wypowiedzi – rozróŜnia zdanie i równowaŜnik zdania – rozróŜnia zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte – rozwija zdanie pojedyncze nierozwinięte, dodając określenia – przekształca równowaŜniki zdań w zdania – przekształca zdania w równowaŜniki zdań – układa plan zdarzeń w formie zdań – stosuje odpowiednią interpunkcję w wypowiedzeniu pojedynczym – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych – zna konieczne fakty z Ŝycia poety – określa formę utworu (monolog) – wyjaśnia, z jakiej perspektywy czasowej wypowiada się osoba mówiąca – ustala fakty na temat osób, o których jest mowa w tekście – określa nastrój osoby mówiącej – notuje w formie tabeli – cytuje odpowiednie fragmenty tekstu – czyta tekst o dziele sztuki – wybiera potrzebne informacje – określa zasady kompozycji obrazu 17 M. PawlikowskaJasnorzewska – wybór wierszy (s. 178) A. de Saint-Exupéry Mały KsiąŜę (s. 115) Orzeczenie (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 93–96) – opisuje kolorystykę obrazu – wskazuje źródła światła – ustala wspólną problematykę wiersza i obrazu – opisuje obraz – zapoznaje się z informacjami na temat Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych – nazywa bohaterki wierszy – opowiada o sytuacjach, w jakich znajdują się bohaterki wierszy – cytuje fragmenty będące bezpośrednimi nazwami uczuć – identyfikuje adresatów wypowiedzi – wyjaśnia, na czym polega przenośnia – odczytuje przenośnie zawarte w wierszach – redaguje twórcze opowiadanie oparte na historii zawartej w wierszach – zapoznaje się z informacjami na temat Antoine de Saint-Exupéry’ego – czyta cicho ze zrozumieniem – opowiada o swoich wraŜeniach czytelniczych – określa czas i miejsce wydarzeń – podaje przykłady wydarzeń prawdopodobnych i baśniowych – wymienia postacie, dzieląc je na pierwszoplanowe, drugoplanowe i epizodyczne – określa rolę narratora – charakteryzuje głównego bohatera – podaje przyczyny opuszczenia RóŜy przez bohatera – porównuje postawy Ŝyciowe i zachowania Pijaka i Bankiera – wyjaśnia przyczyny szacunku Małego Księcia do Latarnika – cytuje sentencje zawarte w utworze – redaguje list w imieniu Małego Księcia – rozpoznaje w zdaniu orzeczenie jako najwaŜniejszą jego część – rozróŜnia orzeczenie czasownikowe i imienne 18 Podmiot. Zdanie bezpodmiotowe (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 97–104) „W informacji i artykule nie zapomnij o tytule” (s. 303) „Informacja – chleb powszedni dziennikarza i artykuł pierwszej potrzeby” (s. 308) „Z naszego świata w świat epiki, czyli pomysł na przebój czytelniczy” (s. 135) Przydawka, dopełnienie, okolicznik (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 105–121) – rozpoznaje w zdaniu podmiot jako drugą po orzeczeniu najwaŜniejszą jego część – stosuje podmioty wyraŜone róŜnymi częściami mowy – wskazuje zdania bezpodmiotowe – czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście – wyjaśnia, jaką funkcję spełnia tytuł – określa cechy dobrego tytułu – wyjaśnia pojęcia: nadtytuł, podtytuł – czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście – wymienia pytania, na które powinien odpowiadać dobry tekst informacyjny – wyjaśnia, czym jest manipulacja prasowa – odróŜnia tekst informacyjny od oceniającego – porządkuje fakty – redaguje informację na podstawie uporządkowanych faktów – czyta cicho ze zrozumieniem – wyjaśnia pojęcia zawarte w tekście – przygotowuje projekt utworu epickiego – wypowiada się na temat reprodukcji obrazu – rozpoznaje przydawkę jako określenie rzeczownika lub zaimka rzeczownego – stosuje róŜne typy przydawek – rozróŜnia przydawkę przymiotną, rzeczowną, przyimkową i liczebną – zna i stosuje zasady interpunkcyjne dotyczące oddzielania przecinkiem przydawek jednorodnych – rozpoznaje dopełnienie jako część zdania uzupełniającą (rozwijającą) treść czasownika – rozwija treść zdań, stosując dopełnienia – stosuje dopełnienia we właściwych formach fleksyjnych – rozpoznaje okolicznik jako część zdania określającą okoliczności czynności wyraŜonej przez czasownik W. Szymborska – czyta głośno (wyraźnie i wyraziście) Niektórzy lubią poezję – omawia tematykę utworu (s. 196) – omawia budowę wiersza 19 „Liryczne wtajemniczenie” (s. 144) Ogłoszenie (podręcznik Gramatyka i stylistyka, s. 158) Wybrany komiks, np. jeden album z serii o Thorgalu M. Przylipiak Przyjechał pociąg z kinem (s. 258) „śywe obrazy zmieniają świat” (s. 262) – wyjaśnia róŜnicę między osobą mówiącą a autorem – zastępuje powtarzający się wyraz bardziej precyzyjnymi słowami – odczytuje ze słownika języka polskiego lub encyklopedii znaczenie słowa poezja – czyta cicho ze zrozumieniem, zaznaczając niejasne fragmenty tekstu – określa tematykę przeczytanego tekstu – układa pytania do tekstu – wymienia cechy liryki – podaje róŜnice między liryką a epiką – redaguje wypowiedź zawierającą własne refleksje na temat wiersza – tworzy ogłoszenia m.in. o spotkaniu z autorem komiksu lub spotkaniu miłośników komiksu – wskazuje róŜne elementy komiksu: słowa i obrazu, – analizuje i interpretuje, – określa funkcję słowa i funkcja obrazu, – zna pojęcia: kultura masowa, podkultura – czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście – określa tematykę przeczytanego tekstu – wie, Ŝe twórcami kina byli bracia Lumière – wymienia główne fakty z historii powstania filmu – wyjaśnia zasadność sformułowania przyjechał pociąg z kinem – tworzy schematyczny rysunek pomieszczenia zwanego camera obscura – redaguje notatkę prasową – czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście – określa tematykę przeczytanego tekstu – rozróŜnia pojęcia: kino, film, telewizja – odczytuje dane z osi czasu – wymienia wynalazki techniczne XX wieku określane mianem rewolucji audiowizualnej – podaje informacje zawarte na plakatach i reklamach filmowych – poleca film, uzasadniając propozycję 20 „Filmowa sztuka opowiadania – jaka jest, jaka była, jaka będzie?” (s. 279) „Nie samo podpatrywanie świata (o filmie dokumentalnym)” (s. 285) „W cyfrowym świecie” (s. 288) – czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście – określa tematykę przeczytanego tekstu – opowiada o „budowaniu filmowego świata” – wyjaśnia sens określenia ruchome obrazy – cytuje zdanie będące poglądem autora na temat moŜliwości dokładnego opisania filmowych środków wyrazu – zapoznaje się z informacjami o filmie animowanym – podaje przykłady filmów animowanych – czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście – określa tematykę przeczytanego tekstu – wymienia cechy filmu dokumentalnego – formułuje opinię o fotosach, uzasadniając ją – czyta cicho ze zrozumieniem, mając na uwadze informacje podane w tekście – określa tematykę przeczytanego tekstu – wymienia znane współczesne środki przekazywania informacji – wyjaśnia róŜnicę między transmisją a interakcją – wyjaśnia znaczenie słowa multimedialny – wyjaśnia pochodzenie niektórych terminów komputerowych – opowiada (na podstawie zdjęć) o zmianach komputerów na przestrzeni dziesięcioleci – zapisuje informacje na osi czasu – wylicza korzyści i zagroŜenia Internetu – przedstawia pomysł swojej wymarzonej gry komputerowej 21