31_Interpelacja w sprawie wspólnot gruntowych

Dariusz Piontkowski
Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa
Biuro Poselskie: ul. Zwycięstwa 26 C, 15-703 Białystok, tel./fax (85) 652-24-09, 784378316
[email protected]
Warszawa, 2012-05-25
Pan Marek Sawicki
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Interpelacja
w sprawie wspólnot gruntowych
Na terenie województwa podlaskiego oraz województw wschodniej Polski znajduje się
szczególnie wiele wspólnot gruntowych, zapewne większość z ok. 6 tys. wspólnot w Polsce.
Mieszkańcy Podlasia skarżą się na bardzo złe przepisy prawne. Wytykają, że od lat słyszą
obietnice zmiany przepisów, które pozwoliłyby im rozwiązać problemy własnościowe we
wspólnotach, jednak do tego nie dochodzi. Opinia publiczna nie jest należycie informowana, czy
prace takie są prowadzone i na jakim są etapie.
Większość wspólnot gruntowych stanowi pozostałość z przekształcenia feudalnej
współwłasności niepodzielonej, której nie udało się (lub nie chciano) uregulować w procesie
uwłaszczenia zarówno w okresie XIX wieku, w okresie międzywojennym, jak i później. O ile
jednak jeszcze kilkadziesiąt lat temu nie było tak dużego nacisku na zniesienie współwłasności,
tak obecnie, od lat 90., potrzeba taka jest bardzo duża. W sprawie zarządzania i dysponowania
wspólnotami wiele złego wprowadziła ustawa z dnia 29 czerwca 1963 roku o zagospodarowaniu
wspólnot gruntowych (Dz. U. z 1963 Nr 28 poz. 169), narzucając rozwiązania, których negatywne
skutki pokutują po dziś dzień, a wręcz się nawarstwiają. Podchodząc ideologicznie, ustawa
wsparła kolektywne władanie nieruchomościami, zamiast stworzyć prawne mechanizmy ich
zniesienia. Fatalnym w skutkach stał się zakaz dzielenia wspólnoty gruntowej. Sąd Najwyższy w
postanowieniu z 4.07.1997 roku sygn. II CKN 227/97 potwierdził zakaz podziału wspólnot,
uznając, że do wspólnot gruntowych nie mają zastosowania przepisy kodeksu cywilnego o
współwłasności rzeczy. Przy podziale wspólnot nie obowiązują przepisy kodeksu cywilnego.
Dariusz Piontkowski
Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa
Biuro Poselskie: ul. Zwycięstwa 26 C, 15-703 Białystok, tel./fax (85) 652-24-09, 784378316
[email protected]
Paradoksem jest więc, że państwo potwierdza zakaz podziału, a nie dąży do likwidacji tego
zakazu, gdzie byłaby taka wola. Taki stan prawny wydaje się być niekonstytucyjny, a jednak
wciąż się utrzymuje, co w państwie prawa wydaje się być kompletnie niezrozumiałe.
Mając powyższe na uwadze, uprzejmie proszę o wyjaśnienie:
1. Ile jest wspólnot gruntowych w województwie podlaskim? Jaką stanowią łączną
powierzchnię? Jeśli istnieje wykaz wspólnot w woj. podlaskim, uprzejmie proszę o
jego przesłanie, wraz z danymi nt. tych wspólnot. Ile z pośród nich utworzyło spółki
do
zarządzania
wspólnotami
gruntowymi?
Ile
objętych
jest
decyzją
wyszczególniających udziałowców wspólnoty?
2. Na jakim etapie są prace nad nowym uregulowaniem prawnym wspólnot
gruntowych? Jakie najważniejsze zmiany są proponowane w stosunku do ustawy z
dnia 29 czerwca 1963 roku o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (Dz. U. z 1963
Nr 28 poz. 169)?
3. Kiedy należy się spodziewać przekazania projektu (zmiany) ustawy do Sejmu? Jaki
jest harmonogram prac nad projektem zmian?
4. Jeśli prace nad zmianą przepisów są prowadzone, to jaka komórka Ministerstwa
zajmuje się nimi bądź je koordynuje?
5. Niektóre wspólnoty nie mają wykazów współwłaścicieli, ale istnieje silna tradycja
przekazu ustnego, wskazująca, kto (która rodzina) i jakim jest udziałowcem
(zwłaszcza nieformalne podziały dotyczą wspólnot leśnych). W niektórych
wypadkach istnieje możliwość nabycia własności przez zasiedzenie, ale zarówno
postepowanie sądowe, jak i podziały geodezyjne są zbyt kosztowne w stosunku do
wartości. Jak będą mogły zostać uregulowane takie właśnie sytuacje, gdy nie ma
zatwierdzonego decyzją administracyjną wykazu współwłaścicieli, a jest on jedynie w
przekazie ustnym mieszkańców?
6. Wykaz osób fizycznych i prawnych, uprawnionych do udziału we wspólnocie
gruntowej, określa decyzją starosta. Czy do udziału we wspólnocie wciąż musi być
brany pod uwagę obowiązek posiadania (obecnie) gospodarstwa rolnego? Czy nadal
uprawnienie do udziału we wspólnocie gruntowej jest związane z posiadaniem przez
Dariusz Piontkowski
Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość ul. Wiejska 4/6/8 00-902 Warszawa
Biuro Poselskie: ul. Zwycięstwa 26 C, 15-703 Białystok, tel./fax (85) 652-24-09, 784378316
[email protected]
udziałowców gospodarstwa rolnego? Czy też taki wymóg wiązał się z chwilą wejścia
w życie ustawy o wspólnotach gruntowych, a obecnie nie obowiązuje? Trudno sobie
wyobrazić, aby udziałowcy wspólnoty w miastach nadal mieli gospodarstwa rolne.
Takie powiązanie wydaje się dziś absurdalne.
7. Czy projekty ww. wykazu udziałowców mogą wykonać wójtowie (burmistrzowie,
prezydenci miast), aby pomóc wspólnotom w rozwiązaniu tego problemu?
8. Czy udziały, dla których nie znajduje się spadkobierców (a więc brak jest
faktycznych udziałowców) należeć będą do Skarbu Państwa, czy też mogą zostać
podzielone przez pozostałych udziałowców?
9. Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy udział we wspólnocie gruntowej może być zbywany
wyłącznie w całości i wyłącznie na rzecz osoby posiadającej już udział w tej
wspólnocie oraz na rzecz osób posiadających gospodarstwa rolne w tej samej wsi lub
we wsiach przylegających do wspólnoty, przy czym zbycie udziału następuje w formie
pisemnego aktu zatwierdzonego przez właściwego wójta (burmistrza, prezydenta
miasta). Czy bez takiego zatwierdzenia akt zbycia nie ma mocy prawnej?
10. Tam, gdzie nie powołano spółki do zarządzania wspólnotą, czy powinien tym zająć się
wójt (burmistrz, prezydent)? Czy wspólnoty mogą tego żądać od władz
samorządowych?
Uprzejmie proszę o przesłanie odpowiedzi także w formie elektronicznej na adres:
[email protected]
Z poważaniem
Dariusz Piontkowski
Poseł na Sejm RP