czytaj - Lotnisko

WYWIAD
Nie tylko
z WIEŻY
ROZMOWA Z
KRZYSZTOFEM BANASZKIEM,
PREZESEM POLSKIEJ AGENCJI ŻEGLUGI
POWIETRZNEJ
Panie prezesie, ponieważ rozmawiamy na początku
roku, chciałbym złożyć agencji najserdeczniejsze życzenia na 2009 rok i zapytać, jak oczami Polskiej
Agencji Żeglugi Powietrznej spogląda pan na bieżący
rok?
Cóż 2009 rok nie zapowiada się optymistycznie, ale proszę
liśmy wzrost o 13,9 proc. W 2008 roku odnotowaliśmy 323 271
pozwolić mi zrewanżować się życzeniami dla Czytelników
W PAŻP operacje lotnicze analizujemy z miesiąca na miesiąc,
i redakcji „Lotniska” udanego – mimo kryzysu – roku.
a prawdopodobnie w przyszłym roku, jeśli w styczniu sytuacja
Należy sobie życzyć, aby Polska, znajdująca się na skraju
kryzysu, została nim dotknięta jak najłagodniej.
operacji lotniczych.
Negatywne tendencje dały o sobie znać dopiero w ostatnim
kwartale 2008 roku, kiedy to wszystkie lotniska obsłużyły
o 6,5% mniej pasażerów aniżeli w analogicznym okresie
2007 roku. Jeszcze głębszy spadek obserwujemy w styczniu.
nie ulegnie poprawie, analizami będą objęte poszczególne tygodnie.
Słabsze wyniki w martwym sezonie, czyli w zimie, to nic
Czy rzeczywiście wyniki pokazują, że sytuacja już się
pogarsza? A jeśli zaczyna być źle, to co PAŻP zamierza
zrobić?
Fakty są jednoznaczne. W 2008 roku polskie porty lotnicze
4
«
LOTNISKO
szczególnego. Jest to zjawisko typowe dla polskiego latania.
Po latach prosperity przyzwyczailiśmy się do wzrostu na poziomie kilkunastu czy nawet kilkudziesięciu procent i wyniki na
poziomie kilku procent to zimny prysznic.
obsłużyły o 1,5 mln pasażerów więcej niż w 2007 roku. Rekor-
W założeniach PAŻP nadal przyjmujemy, że będziemy mie-
dową liczbę 20 mln 650 tys. odprawionych pasażerów trudno
li w roku 2009 i w latach następnych wzrost operacji. Jeste-
będzie pobić w 2009 roku. Na podkreślenie zasługuje skala
śmy w takim miejscu w Europie, że ponad Polską nadal bę-
wzrostu w ostatnich czterech latach. W stosunku do 2004 r.
dą latały samoloty. Przebiegają tu trasy, które nadal wybiera-
polskie lotniska obsłużyły w 2008 r. o 134 procent więcej pa-
ne są dla połączeń rozwojowych, więc nie powinno być tak
sażerów.
źle. Ale w portach regionalnych wskaźniki mogą być ujemne.
Dynamika wzrostu liczby pasażerów wyniosła w ub.r.
To, oczywiście, przełoży się na funkcjonowanie szeroko rozu-
8,06 proc., jeszcze mniejszy był wzrost liczby operacji pasa-
mianej branży lotniskowej i na to wszystko, co dzieje się wo-
żerskich, zaledwie o 4,9 proc. (269 943 operacji).
kół lotniska.
Są jednak i optymistyczne dane. W polskiej przestrzeni po-
Warto wspomnieć, że PAŻP podlega mechanizmom unijnym,
wietrznej nadal dynamicznie rósł ruch tranzytowy. Zanotowa-
wynikającym z rozporządzeń i regulacji dotyczących CRCO.
WYWIAD
W efekcie, podlegamy korekcji naszych kosztów, a co za tym
zmiana nastąpi, to nie tak szybko. Oczywiście, rozwój lotnisk
idzie – cen za usługi (stawki jednostkowe, unit rate). PAŻP bar-
powinien być uzgadniany z PAŻP, jeśli planowane jest działa-
dzo dokładnie analizuje sytuację na rynku przewozów lotni-
nie służb agencji w zakresie kontroli ruchu na lotnisku.
czych i podejmuje wszelkie możliwe działania, mające na celu minimalizację skutków kryzysu w branży, a co za tym idzie –
również eliminację niekorzystnego wpływu na użytkowników
przestrzeni powietrznej.
No tak, ale to rodzi pewne problemy.
Oczywiście, powstają pewne problemy. Konstrukcja nowego terminalu jest taka, że części operacji z naszej wieży nie wi-
Efektem kryzysu ekonomicznego, a nie naszych opłat
dzimy. Omawiamy je z kolegami z PPL i testujemy pewne roz-
nawigacyjnych, jest spadek popytu na bilety lotnicze i mniej-
wiązania z wykorzystaniem kamer telewizyjnych na mniejszych
szy ruch na europejskim niebie. Na tle innych europejskich
lotniskach. Wyniki tych prób mogą być podstawą do ich za-
dostawców usług żeglugi powietrznej, zarówno cena za usłu-
stosowania w Warszawie. Proponowane rozwiązania budzą
gi, jak i efektywność służb PAŻP, wyglądają dobrze. W zakre-
jednak wątpliwości zarówno samych użytkowników, jak i orga-
sie opłat trasowych jesteśmy jedną z najtańszych agencji
nów certyfikacyjnych.
w Europie! Właśnie stały – w ostatnich latach – wzrost efek-
Z naszego punktu widzenia, świat poszedł do przodu.
tywności pracy służb PAŻP, odnotowany przez odpowiednie
W lotnictwie już zgodziliśmy się na to, że pilot statku powietrz-
służby Eurocontrol, pozwala mi patrzeć w przyszłość z opty-
nego może siedzieć na ziemi i sterować obiektem latającym
mizmem.
(również w przestrzeni kontrolowanej – w niektórych krajach).
Niewiadomą jest czas trwania kryzysu. Na razie zakładamy,
Pojawia się więc pytanie, dlaczego nie możemy zgodzić się na
że będzie to rok. Dlatego w aktualnym planie finansowym za-
to, aby kontroler widział sytuację niekoniecznie na własne
chowaliśmy wskaźniki optymistyczne, które, być może, trzeba
oczy, ale właśnie za pośrednictwem telewizji. Dzięki nowocze-
będzie w przyszłości weryfikować. Podobnie jest w planie pię-
snym rozwiązaniom może widzieć, co dzieje się na płycie nie
cioletnim. Niedawno, bo na przełomie września i października,
tylko z wieży, ale z zupełnie innego kierunku, a to oznacza
nastąpiła pierwsza weryfikacja naszego planu. Jednak dopie-
podniesienie poziomu bezpieczeństwa.
ro, gdy zobaczymy statystyki ruchu lotniczego za III i IV kwartał, będzie można dyskutować na temat podatności naszej
branży na zjawiska kryzysowe.
Oczywiście, jeśli będzie taka potrzeba, to po pierwszym
miesiącu, a następnie kwartale 2009 roku, będziemy przygotowywali zweryfikowane plany. Myślę, że podobnie będą postępować inne podmioty działające na tym rynku.
PAŻP kieruje ruchem nie tylko w powietrzu, ale zarządza też ruchem na ziemi. Do niedawna planowano
przekazanie odpowiedzialności za ten ruch lotniskom,
stąd choćby wieża w nowym terminalu na Okęciu, ale
dotychczas żadnych zmian nie ma. Jak to będzie
w przyszłości?
Przekazanie nadzoru nad płytą zarządzającemu lotniskiem
jest stale rozważane i trwają dyskusje z PP „Porty Lotnicze” .
Koszty pokryje przewoźnik, któremu jest w zasadzie wszystko
jedno, kto otrzyma pieniądze. Pojawiają się natomiast wątpliwości dotyczące problematyki bezpieczeństwa operacji na
lotnisku, ponieważ ciągłość zarządzania ruchem na ziemi
w pewnym stopniu jest gwarantem utrzymania poziomu bezpieczeństwa i efektywności operacyjnej. Istnieje więc problem
certyfikacji służb zapewnienia ruchu lotniczego, bo to one zapewniają bezpieczeństwo. Mamy tu przewagę, bo PAŻP,
a przedtem ARL, przechodziły już certyfikację, a wcześniej
Wskaźnik zobrazowania radarowego dla kontrolera APP.
podlegały nadzorowi ULC i jego poprzedników. Dziś jest to
znacznie nowocześniejszy proces, odbywa się bowiem
Na świecie prowadzone są prace nad koncepcją często
według regulacji unijnych. Jednak nie zmienia to postaci rze-
określaną blind tower i prędzej czy później rozwiązanie to
czy, że wymaga to dużego zaangażowania od podmiotu cer-
będzie certyfikowane. Efektem ubocznym tej certyfikacji będzie
tyfikowanego.
metoda uznawania rozwiązań tego typu. Dla nas byłoby lepiej,
Nowy podział odpowiedzialności za nadzór nad ruchem na
aby stało się to jak najszybciej, ale na razie takich narzędzi nie
płycie oznaczałby dzielenie procesu certyfikacji. Obok certyfi-
mamy i kamery lub podgląd z telewizji przemysłowej nie mogą
kacji samego lotniska konieczny byłby jeszcze proces certyfi-
być jedynym źródłem informacji do podejmowania przez kon-
kacji nadzoru nad ruchem na lotnisku. Obecnie w Warszawie
trolera decyzji. Ale jest postęp, uznano już, że mogą to być źró-
ruchem kieruje się z naszej wieży i wygląda na to, że jeśli
dła informacji dodatkowej.
LOTNISKO
»
5
WYWIAD
Czy lotnisko z podglądem kamer jest bezpieczniejsze
niż bez tego podglądu?
W Ameryce taki podgląd już jest wykorzystywany i to nie tylko w lotnictwie wojskowym, ale i cywilnym. W Europie dopiero
Jednym z ważnych, jeśli nie najważniejszym programem agencji jest teraz Pegasus 21. Na jakim etapie
jest ten program?
Pegasus 21 to cały system. W jego skład wchodzą infra-
zaczynamy, ale próby już były. Wydaje się, że należy już my-
struktura, system teleinformatyczny, sam software oraz jego
śleć o tych nowościach i jest to zadanie przede wszystkim dla
instalacja, szkolenie i, oczywiście, wdrożenie. Pegasus 21 to
regulatora. Dla nas nie ma znaczenia, czy pilot siedzi w kabi-
bardzo nowoczesny system, który pozwoli nam może nawet
nie czy gdzieś na ziemi. Ważne, aby miał wyposażenie do
istotnie zwiększyć liczbę prowadzonych samolotów w naszej
łączności stałej, bo tego wymaga ICAO. Oddzielną kwestią
przestrzeni. Przeprowadzono już instalację w Gdańsku, Kato-
jest, czy powinien móc kontaktować się z innymi samolotami.
wicach i Krakowie. Tutaj system będzie wspomagał fazy zbli-
Podstawowym wymaganiem jest tu zapewnienie wszystkim
żania i podejścia. Teraz pozostał nam trzeci etap projektu,
czyli instalacja systemu w Warszawie. W centrum będzie, tak
jak w pozostałych ośrodkach, obsługa zbliżania i podejścia,
ale ponadto to tu będzie się zarządzać całą siecią systemu
rozlokowanego na terenie kraju. Oprócz tych czterech lokalizacji, w Poznaniu nastąpi zmiana obecnie wykorzystywanego
oprogramowania i jego ujednolicenie z całym rozwiązaniem.
Projekt ma zakończyć się pod koniec 2010 roku, ale wiosną
2010 roku wszystko powinno być już zapięte na ostatni guzik.
Pozostały czas to wdrożenie i testy. Chcemy mieć czas na reakcję, gdyby pojawiło się coś, czego nie przewidzieliśmy.
Wprowadzenie systemu Pegasus 21 pozwoli na zwiększenie
przepustowości przestrzeni, wprowadzenie nowoczesnych
narzędzi zarządzania ruchem lotniczym i współpracę z innymi
systemami (w tym z rozwiązaniami wynikającymi z projektów
SES i SESAR). Dodatkowym pozytywnym efektem wprowadzenia systemu będzie zmniejszenie emisji nad Polską, a emisja zaczyna być kosztowna.
Z naszego punktu widzenia będzie jeszcze jeden bardzo
poważny efekt tego projektu – praca naszych kontrolerów sta-
Nowe stanowiska operacyjne (konsole wraz z wyposażeniem
systemowym ATM) dla służby zbliżania (APP) w ośrodku
w Gdańsku, dostarczone i zainstalowane przez firmę INDRA
w ramach realizacji umowy na nowy system ATM dla Polski –
Pegasus 21.
nie się łatwiejsza, a to zawsze przekłada się na wzrost bezpie-
uczestnikom tej samej informacji dotyczącej sytuacji. To stara
control. W związku z tym obowiązują nas ustalenia i wyma-
koncepcja, ale jest nadal aktualna. Potrzebne są do tego no-
gania w ramach działającego pakietu legislacyjnego SES
woczesne, elastyczne regulacje prawne.
i nowego pakietu SES II. To poważne zagadnienie na wielu
czeństwa.
PAŻP jest zaangażowany w projekty międzynarodowe.
Proszę powiedzieć parę słów na ten temat.
Rzeczywiście. Jako członek UE, jesteśmy członkiem Euro-
płaszczyznach. Między innymi wymaga sporej pracy legislacyjnej. Jest też kwestia FAB. PAŻP uzyskał środki z Unii Europejskiej na analizę wprowadzenia FAB-Baltic. Jest to studium wykonalności stworzenia wspólnej przestrzeni powietrznej nad Polska i Litwą. Projekt poparła strona litewska
i sądzę, że to dobrze wróży na przyszłość. Możliwe, że z czasem uda się zaangażować do współpracy również Łotwę
i Estonię, a także nadal koordynować nasze działania z krajami nordyckimi. Przymiarki do tworzenia wspólnych FAB-ów
są podejmowane w wielu miejscach Europy i działania te
mają wysoki priorytet w UE.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał
Ryszard Jaxa-Małachowski
Kontroler APP przed wskaźnikiem zobrazowania radarowego.
6
«
LOTNISKO
Zdjęcia – SEBASTIAN ELIJASZ z ośrodka terenowego PAŻP w Gdańsku