O nauczaniu spotecznym Kosciofa - Michel

XùOM
O nauczaniu spotecznym Kosciofa
Z ks. prof. Michelem Schooyansem rozmawia Wtodzimierz Rçdzioch
**^ta)(fc
Pour relever tes défis
monde moderne
^^l^-:l|^|8ilB
»
W kwietniu br. ukazafa sic nowa ksiazka ks. prof. Schooyansa pt. „Podjac wyzwania
wspôtczesnego swiata. Nauczanie spoleczne Kosciota" - „Pour relever les défis du
monde moderne. L'enseignement social de l'Église". Z tej okazji poprosilem Ksiçdza
Profesora o wypowiedz na temat stosunku Kosciota do kwestii spotecznych.
Wtodzimierz Rçdzioch: - Przez wieki dokumenty Magisterium Kosciota podejmowaty
kwestie doktrynalne, filozoficzne i dyscypliname. Bardzo rzadko natomiast zajmowaty sic
problemami spotecznymi. Tak byto do 1891 r., kiedy to papiez Léon XIII napisat encyklikç
„Rerum novarum", poswiçcona^ tzw. kwestii spotecznej. Nastçpcy Leona XIII rôwniez bçda^
wydawac encykliki spoleczne. Dlaczego Kosciôt katolicki uznai, ze do jego misji nalezy
rôwniez zajmowanie sic problemami spoteczeristwa?
Ks. prof. Michel Schooyans: - Juz z opisu swiata zamieszczonego w Ksiedze Wyjscia wynika,
ze nie jest rzecza_ dobra_, aby czlowiek byi sam. Bôg powotet do zycia nie stworzenia ludzkie, lecz
osoby ludzkie. Ludzie stworzeni na obraz Boga w Trôjcy Jedynego zostali przez Niego obdarzeni
sercem zdoinym do mitosci i pragnacym mitosci. Najwiçksze tradycje religijne i filozoficzne swiata
uznaja_ tç predyspozycjç cztowieka. W tradycjach tych podkresla sic spoteczny wymiar zycia
ludzkiego iw rôznorodny sposôb formulowana jest „zlota régula": „Postçpuj z drugim tak, jak
chcesz, aby on postçpowat z tobaj'. Podstawowa^ forma, zycia spotecznego jest zwiazek matzeriski
http://www.niedziela.pl/artykul/74433/nd/0-nauczaniu-spolecznym-Kosciola
i rodzina. Jednak zycie spoleczne cztowieka realizuje sic takze dzieki posrednictwu organizacji i
instytucji, ktôre umozliwiaja. muwspôfprace z innymi ludzmi i dzialanie dla dobra wspôlnego.
Kosciôt angazuje sic w tego typu posrednictwo, rôwniez w sferze politycznej i gospodarczej, aby
dziataniaw tych dziedzinach stuzyly budowaniu spoteczehstwa sprawiedliwego i pokojowego «spoteczeristwa mitosci".
- Jan Pawet II jest autorem trzech encyklik, ktôre zajmufo sic problemami spotecznymi:
„Laborem exercens" (1981 r.), „Sollicitudo rei socialis" (1987 r.) i „Centesimus annus"
(1991 r.). Jaki jest oryginalny wktad obecnego Papieza w nauczanie spoleczne Koéciota?
- Jest jeszcze za wczesnie, aby catosciowo przeanalizowac wktad Jana Pawta II w nauczanie
spoteczne Kosciote. (Papiez ma ciajgle nowe projekty w tej dziedzinie). Trzeba natomiast
podkreslic fakt, ze zagadnienia spoteczne zajmuja. duzo miejsca w jego najwazniejszych
dokumentach. Bez wzgledu na to, czy Papiez pisze o sakramentach, o ekumenizmie, o
moralnosci matzenskiej, czy o Duchu éwiçtym, zawsze obecna jest tematyka spoteczna. Jego
dziatalnosc, podrôze, rôzne gesty maja. zawsze wymiar katechezy spotecznej. Natomiast w
dokumentach poswieconych wyfacznie problemom spofecznym Papiez zajmuje sic wszystkimi
nowymi kwestiami spotecznymi, dotyczacymi: ludnosci, bezrobocia, dziatalnosci organizacji
miedzynarodowych, handlu bronia., korupcji, przemocy, wotnosci religijnej, reformy rolnej,
starzenia sie spoteczehstwa, warunkôw mieszkaniowych itd. Jednakze wydaje mi sie, ze w
nauczaniu spofecznym Papieza najwazniejsze jest umieszczenie w centrum cztowieka i jego
niezbywalnych praw. (To odniesienie do cztowieka, obrazu Boga wTrôjcy Jedynego, byto od
zawsze podstawa. nauki spotecznej Kosciota).
- Czçsto krytycy nauczania spotecznego Koéciota zarzucaja. mu brak „realizmu" w ocenie
zjawisk gospodarczych lub bezkrytyczny irenizm. Co mozna odpowiedzieé na tego typu
zarzuty?
- Kosciôt nie ignoruje rzeczywistosci gospodarczej czy politycznej, lecz zdaje sobie sprawe, ze
czesto systemy gospodarcze i polityczne maja_dwuznaczny charakter moga. przyczyniac sie albo
do wyzysku cztowieka, albo do wprowadzania sprawiedliwosci spotecznej. Nie zapewniaja^one
automatycznie dobra wspôlnego, rozwoju ludôw, sprawiedliwosci w stosunkach
miedzynarodowych. Dlatego tez Kosciôtma swoja.rôle do odegrania: moralizowac stosunki
spoteczne, szczegôlnie gospodarcze i polityczne. Niestety, te dwie dziedziny zbyt czçsto
zdominowane sa. przez cynizm i zasade sity. Tak czesto uzywane wyrazenie realpolitik sugeruje,
ze w stosunkach politycznych nie nalezy brac pod uwage aspektôw moralnych. Kosciôtnigdy nie
moze pogodzic sie z takim sposobem pojmowania relacji politycznych i gospodarczych, totez jego
proroczy gtos w sprawach spotecznych w pewnym sensie powinien „przeszkadzac".
Jednoczesnte Kosciôt musi ciajgle czuwac, by jego orçdzie spoteczne nie byto manipulowane i
wykorzystywane przez jakakolwiek idéologie.
- Jakîe sa^ wedtug Ksiçdza Profésora, najwiçksze „wyzwanîa spoteczne" dla Koéciota we
wspôtczesnych, przetomowych czasach?
http://www.niedziela.pl/artykul/74433/nd/0-nauczaniu-spolecznym-Kosciola
- Dla sumienia chrzeécijarïskiego najwiekszym wyzwaniem naszych czasôw jest fakt, ze miliard
ludzi (1/6 ludzkosci) zyje, majac do dyspozycji mniej niz 1 dolara dziennie. To sytuacja, ktôra wofa
o pomste do nieba, zwazywszy, ze w tym samym czasie ludzie przygotowuja. wyprawe na Marsa.
Sa. rôwniez przed nami inné wyzwania: zlikwidowanie tak potwomych praktyk, jak: aborcja,
eutanazja, sterylizacja ubogich; zapewnienie wszystkim dostepu do wiedzy i techniki;
zagwarantowanie ludziom podstawowej opieki lekarskiej; doprowadzenie do zakonczenia
konfliktôw zbrojnych; zlikwidowanie przyczyn klesk gtodu... Wyzwah nie brakuje, a Ewangelia,
ktôra obnaza skandaliczny charakter wielu zjawisk, ukazuje jednoczesnie sposôb, w ja(u
wyzwania te nalezy podejmowac.
- Ksiadz Profesor jest autorem wielu ksiazek na tematy polityczne i spoteczne. Jakie byly
motywy napisania tego nowego dzieta o spofecznym nauczaniu Koéciota?
- O ile mi wiadomo, nie ma zbyt wielu wspôtezesnych opracowah, ktôre w sposôb syntetyczny
przedstawiatyby nauczanie spoteczne Koéciota. Chciatem w jakié sposôb wypefnictç luke,
proponujac ksiazke przystepna.dla wszystkich, tzn. dla chrzescijan, lecz takze dla innych ludzi
dobrej woli. Wciaju ostatnich lat uderzyf mnie fakt, ze wielu ludzi, zazwyczaj dalekich od
Koéciota, wyrazito - czego byfem swtadkiem - pragnienie zapoznania sie z katolicka. doktryna^
spoteczna., czesto przytaczana., ktôrajednak wciaz pozostaje mato znana. W mojej ksiazce nie
ograniczam sic do wytozenia tej doktryny w jej obecnym stanie, aie proponujç sposoby jej
pogtebiania oraz podaje adresy osrodkôwdokumentacyjnych i bibliografiç w wielu jezykach.
Gtôwnym celem mojej ksiazki byto ukazanie, dlaczego nauczanie spoleczne Koéciota jest i
powinno pozostac zasadniczym aspektem nowej ewangelizacji.
- Dziçkujç za rozmowç.
Michel Schooyans - belgijski kaptan i emerytowanyprofesor uniwersytetu w Louvain - to postac
dobrze znana wszystkim, ktôrzy interesuja^siç nauczaniem spotecznym Kosciola. Jest on
autorytetem w dziedzinie filozofii politycznej iwspôtezesnych ideologii. Napisat ok. 20 ksiazek, z
ktôrych kilka zostato opublikowanych rôwniez po polsku, jak „Aborcja i polrtyka" oraz „Nieznane
oblieze ONZ". Jest cztonkiem Papieskiej Akademii NaukSpotecznych oraz instytutow: Population
Reearch Institutw Waszyngtonie oraz Institutde Démographie Politique w Paryzu.
NlEDZIELA Ogôlnopolska 29/2004
E-mail: [email protected]
Adres; ul. 3 Maja 12,42-200 Czestochowa
TeL:+48 (34) 365 19 17
Contact: <http: / /www.michel-schooyans.org/ fr/ >
http://www.niedziela.pl/artykul/74433/nd/0-nauczaniu-spolecznym-Kosciola