Informacja prasowa Warszawa, 05 marca 2013 URLOP – ŚWIĘTE

Informacja prasowa
Warszawa, 05 marca 2013
URLOP – ŚWIĘTE PRAWO
Urlop jest niezbywalnym prawem każdej osoby pracującej, ale ustalenie terminu jego wykorzystania
bardzo często stanowi problem. Czasy mamy ciężkie, dlatego pracodawcy nie chcą wysyłać
pracowników na urlopy, bo i tak najczęściej zredukowali już ich liczbę do niezbędnego minimum,
a wystraszeni lub co gorsza zastraszeni, pracownicy nawet nie próbują się o nie upominać. Tymczasem
prawo pracy w sposób jednoznaczny reguluje kwestie zaległości w urlopie wypoczynkowym.
Zgodnie z art. 152. § 1. Kodeksu pracy każdy pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego
urlopu wypoczynkowego w wymiarze uzależnionym od stażu zatrudnienia (do którego wlicza się również okres
nauki) oraz wymiaru czasu pracy (pracownik zatrudniony na pełen etat, z dziesięcioletnim stażem pracy, łącznie
z okresem edukacji, ma prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego w skali roku).
Teoria i praktyka
Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi zgody na urlop w roku kalendarzowym, w którym
pracownik nabył do niego prawo, a co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż
14 kolejnych dni kalendarzowych. Urlopy powinny być udzielane zgodnie z ustaleniami poczynionymi wspólnie
z pracodawcą, po uwzględnieniu wniosków pracowników i konieczności zapewnienia normalnego toku pracy.
W szczególnych okolicznościach pracodawca może odwołać pracownika z urlopu, ale tylko wówczas, gdy jego
obecności w zakładzie wymaga sytuacja nieprzewidziana w chwili rozpoczynania urlopu. Musi on jednak
wówczas pokryć koszty poniesione przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu.
Tyle teorii. Natomiast prawda jest taka, że w większości firm prywatnych, zwłaszcza tych zatrudniających
niewielką liczbę osób, nie przestrzega się przepisów związanych z urlopami, co powoduje narastające
„kumulacje” zaległych dni urlopowych.
Dodatkowe pół roku
Jeszcze dwa lata temu pracownik był zobowiązany do wykorzystania zaległego urlopu za dany rok do końca
pierwszego kwartału roku następnego, czyli do 31 marca. Obecnie, na mocy art. 1 pkt. 1 ustawy z dnia
16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 232, poz. 1378),
terminem, do którego najpóźniej należy pracownikowi udzielić urlopu zaległego, jest 30 września następnego
roku kalendarzowego, przy czym zgodnie z powszechnie przyjmowaną wykładnią wymagań dotyczących
terminu udzielenia urlopu zaległego wystarczy, aby 30 września był pierwszym dniem tego urlopu a nie,
by w całym swoim wymiarze "zmieścił" się do końca września.
Co do zasady na tej zmianie zyskały obie strony, bowiem pracownicy otrzymali możliwość wykorzystania
zaległego urlopu w najbardziej pożądanym okresie, czyli w czasie wakacji, a pracodawcy - więcej czasu na
wypełnienie swojej powinności udzielenia tego urlopu. Jednak wątpliwości, co do interpretacji przepisów
doprowadziły do powstania wielu kontrowersji.
Między prawem a obowiązkiem
Najwięcej kontrowersji budziło pytanie, czy pracodawca może jednostronnie skierować pracownika na zaległy
urlop wypoczynkowy, jeśli pracownikowi to nie odpowiada. Stanowisko w tej sprawie zajął nawet Sąd
Najwyższy, który w wyroku z dnia 24 stycznia 2006 roku uznał, że pracodawca może wysłać pracownika na
zaległy urlop, nawet gdy pracownik nie wyraża na to zgody. Taka interpretacja spotkała się z krytyką ze strony
Państwowej Inspekcji Pracy, która podkreślała, że narzucanie przez pracodawcę urlopu, wbrew woli pracownika,
nawet jeśli jest to urlop zaległy, wkracza w sferę uprawnień pracowniczych i jest prawnie niedopuszczalne.
Później jednak PIP złagodziła swoje podejście do omawianej kwestii, przyjmując w 2009 roku, że pracodawcy
wolno zobowiązać pracownika do określenia terminów wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego
w ciągu przewidzianego kodeksem czasu (czyli obecnie do końca września).
Wykroczenia i kary
Niewykonanie przez pracodawcę obowiązku udzielenia urlopu w terminach przewidzianych w przepisach, może
zostać ukarane przez Państwową Inspekcję Pracy mandatem. Uporczywe uchylanie się od spełnienia tego
obowiązku naraża go zaś na odpowiedzialność za wykroczenie przeciwko prawom pracownika. Nie oznacza,
to jednakowo, że pracownik może sobie tego urlopu „udzielić sam”, w sytuacji gdy nie zrobi tego pracodawca.
Co więcej, jeśli pracownik samowolnie i bez zgody pracodawcy rozpocznie wykorzystywanie zaległego urlopu
wypoczynkowego, nawet wtedy, gdy ma do tego prawo, jego zachowanie może być potraktowane jako ciężkie
naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych w rozumieniu art. 52 § 1 pkt 1 k.p.
Z kolei w sytuacji odwrotnej, gdy pracownik odmawia podporządkowaniu się wymogowi wykorzystania
zaległego urlopu wypoczynkowego, pracodawca będzie mógł stosować kary porządkowe z art. 108 k.p.
(od upomnienia i nagany po kary pieniężne).
Pomoc w sporach pracowniczych
Roszczenia w stosunku do pracodawcy są jednymi z najczęstszych, z jakimi mamy do czynienia w sądach
pracy. Niewypełnienie przez pracodawcę obowiązku udzielenia pracownikowi urlopu (zarówno bieżącego jak
i zaległego) staje się nierzadko powodem sporów. Co więcej, znane są przypadki, że pracownik, który co
prawda samowolnie, udał się na zaległy urlop, został zwolniony za nieuzasadnione porzucenie miejsca pracy.
Aby zapewnić pracownikom pomoc w dochodzeniu swoich roszczeń a pracodawcom w obronie przed nimi,
bardzo przydatne jest posiadanie odpowiednich wersji ubezpieczenia: pracownicy - „Ochrona prawna życia
prywatnego” (we wcześniejszej wersji „Ochrona prawna rodziny”) a pracodawcy – „Ochrona prawna firmy
i wolnego zawodu”, z dodatkowym wariantem OP pracodawcy.
W nowej ofercie produktowej D.A.S. ubezpieczenia dostępne są w dwu wersjach - standard i premium. Zanim
jednak sprawa trafi do sądu, warto skorzystać z jeszcze jednej nowości w ofercie D.A.S. – mediacji
przedsądowych. Ugodowe rozwiązanie konfliktu daje bowiem obu stronom szansę na utrzymanie „pokojowych”
relacji, co będzie miało duże znaczenie, zwłaszcza w przypadku, gdy pracownik nadal pozostanie zatrudniony
u tego pracodawcy.
***
W ramach nowej oferty D.A.S. proponuje swoim klientom następujące rodzaje ubezpieczenia w wersji standard
i premium: kompleksowa polisa „Ochrona prawna życia prywatnego” (w wersji dla jednej osoby i całej
rodziny), „Ochrona prawna pojazdu” (w wersji dotyczącej pojazdów prywatnych i służbowych) oraz „Ochrona
prawna firmy lub wolnego zawodu”. Podstawowy zakres tego ostatniego ubezpieczenia można rozszerzyć
o warianty dodatkowe: „Ochronę prawną pracodawcy”, „Ochronę prawną umów na potrzeby własne
ubezpieczającego”, „Ochronę prawną nieruchomości”, „Ochronę prawną kierowcy” oraz „Przedsądową
windykację wierzytelności”.
Więcej informacji:
Agnieszka Janowicz
Kierownik Marketingu i PR D.A.S.
Tel.
22 / 453 00 85
Kom.
608 355 567
e-mail: [email protected]