Rozdział 79 Praca grupowa

Rozdział 79
Praca grupowa
Podejście skoncentrowane na rozwiązaniu zapewnia strukturę, która usprawnia funkcjonowanie
nawet najbardziej wymagających grup. W perspektywie skoncentrowanej na rozwiązaniu praca
grupowa jest szczególnie interesującym przypadkiem, gdyż łączy ze sobą osoby, które z wyjątkiem
problemu mogą mieć ze sobą bardzo mało wspólnego. Klienci często są zainteresowani
doświadczeniami innych osób borykających się z podobnymi kwestiami, więc może pojawić się
tendencja, aby grupa stała się forum wymiany doświadczeń związanych z problemem. Nic dziwnego
więc, że terapeuta skoncentrowany na rozwiązaniu musi wypracować skuteczne sposoby skierowania
rozmowy w stronę rezultatów, jakie mają nadzieję osiągnąć członkowie grupy.
Typowe pytania podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniu stosowane są bezpośrednio, bez
modyfikacji. Na pierwszym spotkaniu wszyscy uczestnicy są pytani, jakie są ich nadzieje w związku
ze spotkaniami, a następnie każdego po kolei zachęca się do opisania swojej preferowanej przyszłości
oraz ocenienia swoich postępów na skali. Gdy uczestników jest niewielu, może to odbyć się na forum
całej grupy, jeśli więcej, w podgrupach. Kolejne spotkania można poświęcić analizie postępów („co
zmieniło się na lepsze?”), konstruowaniu skal, lub, jeśli nastąpił regres, pytaniom o radzenie sobie.
Znaczącą różnicą między pracą grupową a innymi rozmowami w podejściu skoncentrowanym na
rozwiązaniu jest uwaga, jaką należy poświęcić interakcjom między członkami grupy. W pracy z
jednostkami i rodzinami, każda osoba odpowiada na pytania terapeuty: to odpowiedzi zawierają treść
terapeutyczną i zakłada się, że po zakończeniu spotkania członkowie rodziny będą przepracowywać,
na swój sposób, co każdy z nich powiedział. Grupy wykonują tę pracę podczas spotkania, więc treścią
terapeutyczną jest to, co mówią do siebie nawzajem. Często mówi się, że ciężar dzielony z innymi
jest o połowę lżejszy. W podejściu skoncentrowanym na rozwiązaniu można powiedzieć, że sukces
dzielony z innymi ulega potrojeniu i to zadaniem prowadzącego grupę skoncentrowaną na
rozwiązaniu jest skierować rozmowę w stronę nadziei i osiągnięć, nie umniejszając swobody
wypowiedzi i nie lekceważąc trudności [doświadczanych przez uczestników]. Kiedy grupa zacznie
dostrzegać wartość rozmowy skoncentrowanej na rezultatach, prawdopodobnie tak jak terapeuta będą
skłonni ograniczać „rozmowę o problemie”.
Pomocne są pewne rytuały (podobnie jak na każdego rodzaju spotkaniu), np. „niech każdy, po kolei,
opowie o jednej rzeczy, którą zrobił w zeszłym tygodniu, z której jest zadowolony” (…) „i jeszcze
dwa razy, to samo”. Po tym czasie członkowie grupy będą zapewne chcieli zadać sobie nawzajem
pytania i o ile dyskusja będzie dotyczyła osiągnięć, terapeuta może odsunąć się w cień.
Pewną strukturę mogą zapewnić także skale. W niektórych grupach każdy uczestnik przedstawia
osobistą skalę, dzięki czemu można zapytać go, w jakim punkcie się znajduje i co pozwala mu
umieścić się właśnie tu, a nie niżej. I podobnie, kilka rund takich wypowiedzi zachęci zapewne
uczestników do bardziej „swobodnej” rozmowy.
Prowadzący grupę musi cały czas zwracać uwagę na poważne trudności, z jakimi będzie borykać się
wielu członków grupy i zauważać to w swoich uwagach. W zapoczątkowaniu konstruktywnego
dialogu wydatnie może pomóc ustrukturalizowana runda wypowiedzi „o niepowodzeniach”, tworząc
możliwość wyrażenia problemu. Członkowie grupy spodziewają się wręcz tego jako elementu
procesu. Gdy problem jest już „na stole”, każda osoba może zacząć opisywać skuteczne (i
bezpieczne) strategie radzenia sobie lub „utrzymania się na powierzchni”, jakie stosuje; różne
konstruktywne zachowania, które kontynuuje pomimo wpływu problemu i pierwsze oznaki
świadczące o wychodzeniu z kryzysu. Rozmowa, która się w ten sposób wywiąże, może toczyć się
czasami bez zauważalnego udziału terapeuty.
To
właśnie
obecność
tak
wielu
potencjalnych
koterapeutów
może
uczynić
pracę grupową szczególnie efektywną. Kiedy klienci są nadmiernie samokrytyczni lub nie potrafią
znaleźć odpowiedzi, zazwyczaj inni uczestnicy są gotowi udzielić im zachęty i rady. Nie wszyscy
chętnie to przyjmują i czasami konieczne jest nauczenie członków grupy, aby zadawali pytania
zamiast formułować stwierdzenia. Warto także zachęcać uczestników spotkań, aby udzielali sobie
nawzajem pochwał.