mp2_dg_03.
Transkrypt
mp2_dg_03.
CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW 10 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia 3. Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia 3.1. Prędkość dźwięku Wyprowadzenie 1 a) dU c b) motionless gas c-dU c wave front moving with velocity c p+dp dU p p+dp p C-dU Rys.3.1. Propagacja płaszczyzny zmiany ciśnienia a) układ odniesienia związany z cylindrem (proces niestacjonarny) b) układ odniesienia przemieszcza się z frontem fali (proces stacjonarny) ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW 11 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia Równanie zasady zachowania pędu: • A[p − (p + dp)] = m[(c − dU) − c] (3.1) Uproszczenie równania (3.1) prowadzi do związku: dp = ρcdU (3.2) Równanie ciągłości napisane dla obu stron frontu fali: A ρ c = A (ρ + dρ)(c − dU) (3.3) lub ρdU = cdρ (3.4) lub dρ dU = c ρ (3.5) Kombinacja równań (3.2) i (3.5) daje: dU = dρ dp dp → = → c= ρc ρ ρc 2 dp dρ (3.6) ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW 12 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia Zakładając, że propagacja frontu fali jest procesem adiabatycznym: p = const ρχ ( ) ′ dp p = const ρ χ = χ const ρ χ −1 = χ = χRT dρ ρ Prędkość dźwięku dla gazu doskonałego c = χ RT (3.7) (3.8) Wpływ masy atomowej: c = χ RT = χ ( MR ) T W gdzie: (MR) – uniwersalna stała gazowa W - masa atomowa Wniosek: Gazy z małą masą atomową mają większą prędkość dźwięku. (3.9) ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW 13 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia Wyprowadzenie 2: Równanie ciagłości: ∂ρ + ∇ • (ρU ) = 0 ∂t (3.10) Zasada zachowania pędu dla płynu nielepkiego (równanie Eulera) ∂U + (U • ∇ )U = − 1 ∇p ρ ∂t (3.11) Rozprzestrzenianie się nieskończenie małego zaburzenia powoduje zmianę parametrów płynu: p( x , t) = p o + p′ ( x , t) ρ( x , t ) = ρ o + ρ ′ ( x , t ) U ( x , t) = U ′ ( x , t) gdzie: index 0 odnosi się do parametrów stagnacji max|p'|<<po i max|ρ'|<<ρo x,t x,t (3.12) CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW 14 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia Uwzględnienie nieskończenie małego zaburzenia prowadzi do zlinearyzowanego układu równań: Uwzględniając, że ∂ (ρ o + ρ′ ) + ∇ •[(ρ o + ρ′ )U ′] = 0 ∂t ∂ρo =0 ∂t i zakładając, że ; (3.13) ∇ • ρo U ' = ρo ∇ • U ' ρ′U ′ = 0 (3.14) (3.15) Zlinearyzowane równanie ciągłości: ∂ρ ′ + ρ o ∇ •U ′ = 0 ∂t (3.16) Linearyzacja członu konwekcyjnego w równaniu zachowania pędu: (U ′ • ∇)U ′ = iU′x + jU′y + kU′z • i ∂∂x + j ∂∂y + k ∂∂z U ′ = ′ ′ ′ zaburzenie = U ′x ∂U + U′y ∂U + U ′z ∂U male → 0 ∂x ∂y ∂z Zlinearyzowane równanie pędu: ∂U ′ 1 = − ∇p' ∂t ρo (3.17) CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW 15 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia Zakładając adiabatyczne rozprzestrzenianie się fali: p o + p′ po ρ + ρ′ = o ρo χ (3.18) lub ρ′ p′ 1+ = 1+ po ρo χ (3.19) Rozwinięcie równania (3.19) w szereg Taylora w otoczeniu ρ'=0 prowadzi do: χ ( ) ρ′ df 1 d 2f 2 3 ′ ′ f (ρ′ ) = 1 + = f (0 ) + ρ′ + ρ + 0 ρ dρ′ ρ′=0 2 dρ′ 2 ρ′=∂ ρo (3.20) Uwzględniając tylko liniowy człon: f ( ρ′) ≅ 1 + χ ρ′ ρo (3.21) Kombinacja równań (3.19) i (3.21) daje: p′ = χ po ρo ρ′ (3.22) ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW 16 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia Liniowe równania rządzące procesem rozprzestrzeniania się nieskończenie słabego zaburzenia: Równanie ciągłości: ∂ρ ′ + ρo∇ • U′ = 0 ∂t równanie zachowania pędu: ∂U ′ 1 = − ∇p' ∂t ρo (3.23) równanie adiabaty: p′ = χ po ρo ρ′ Zróżniczkowanie równania ciągłości po czasie prowadzi do: ∂ 2 ρ′ ∂U ′ + ρ ∇ • =0 o 2 ∂t ∂t (3.24) Zastąpienie zlinearyzowanym równaniem pędu członu w równaniu (3.24) daje: ∂ 2 ρ′ − ∇ 2p ' = 0 ∂t 2 (3.25) ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW 17 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia Równanie (3.25) po wprowadzeniu liniowej formuły na adiabatyczne sprężanie przyjmuje postać : p ∂ 2 ρ′ − χ o ∇ 2ρ' = 0 ρo ∂t 2 (3.26) lub 1 ∂ 2 ρ′ ∇ ρ′ − =0 p o ∂t 2 χ ρo 2 lub 1 ∂ 2 ρ′ ∇ ρ′ − 2 2 = 0 c ∂t 2 (3.27) gdzie: c= χ po = χRTo ρo (3.28) ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW 18 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia Przeprowadzając podobne rozumowanie możemy znaleźć takie samo równanie opisujące propagację zaburzenia ciśnienia: 2p ′ ∂ 1 2 ∇ p′ − =0 2 2 c ∂t (3.29) Zakładając jednowymiarowy charakter propagacji płaszczyzny fali ciśnienia, równanie (3.29) będzie miało postać : ∂ 2p ′ 1 ∂ 2p ′ − =0 2 2 2 c ∂t ∂x (3.30) Ogólna postać rozwiązania równania fali jest (rozwiązanie d’Alamberta): p′ = f ( x − ct) + g( x + ct) (3.31) gdzie: f , g - dowolne funkcje swoich argumentów zależne jedynie od warunków początkowych i brzegowych CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW 19 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia p' t t1 p'(t=0)=f(x) x Fig.3.2. Przestrzenno-czasowe rozprzestrzenianie się małego zaburzenia ciśnienia. Początkowe zaburzenie ciśnienia: p′ ( t = 0) = f ( x ) + g( x ) (3.32) rozprzestrzenia się wzdłuż linii prostych : x = ± ct Prędkość propagacji pulsacji ciśnienia: p dx = ±c = χ o = χRTo dt ρo (3.33) CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW 20 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia Rozwiązanie d’Alamberta: Równanie fali jest przekształcone w nowy układ współrzędnych: ξ = x + ct η = x − ct (3.34) z macierzą Jakobianu: J= ∂ (ξ, η) 1 1 = ∂ (x, t ) c − c (3.35) Pulsacja ciśnienia w nowym układzie współrzędnych: p′ [ ξ ( x , t) , η( x , t) ] (3.36) ∂p ′ ∂p ′ ∂ξ ∂p ′ ∂η ∂p ′ ∂p ′ + = + = ∂x ∂ξ ∂x ∂η ∂x ∂ξ ∂η ∂ 2 p ′ ∂ ∂p ′ ∂ ∂p ′ ∂p ′ = + = = 2 x x x ∂ ∂ η ∂ ∂ ξ ∂ ∂x = ∂ ∂p ′ ∂p ′ ∂ξ ∂ ∂p ′ ∂p ′ ∂η = + + + ∂ξ ∂ξ ∂η ∂x ∂η ∂ξ ∂η ∂x ∂ 2 p′ ∂ 2 p′ ∂ 2 p′ + 2 = 2 +2 ∂ ξ ∂ η ∂η ∂ξ (3.37) ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW 21 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia ∂p ′ ∂p ′ ∂ξ ∂p ′ ∂η ∂p ′ ∂p ′ = + = c − ∂ η ∂t ∂ξ ∂t ∂η ∂t ∂ ξ ∂ ∂p ′ ∂p ′ ∂ 2 p′ − = c = 2 ∂t ∂ξ ∂η ∂t ∂ ∂p′ ∂p′ ∂ξ ∂ ∂p′ ∂p′ ∂η = c − + − = ∂ξ ∂ξ ∂η ∂t ∂η ∂ξ ∂η ∂t ∂2p′ ∂2p′ ∂2p′ 2 + −2 =c 2 2 ∂ ∂ ξ η ∂η ∂ξ (3.38) Wstawienie równania (3.37) i (3.38) do równania fali (3.30) prowadzi do: ∂ 2 p′ =0 ∂ξ∂η Kanoniczna postać równania fali. (3.39) CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW 22 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia 3.4. Fizyczne różnice między: przepływem nieściśliwym, poddźwiękowym i naddźwiękowym przepływem ściśliwym. a) b) -3 -3 -2 -1 -2 -1 0,-1,-2 0 -1 -2 -3 -3 c) Mach Cone d) -3 Zone of Silence -2 -1 0 -1 -3 ne Co -3 -2 Zone of Action -1 Zone of Action -2 M 3ct Zone of Silence ach α 0 3Vt -1 -2 -3 Zone of Silence Rys.3.3. Pole ciśnień wytworzone przez punktowe źródło zaburzenia przemieszczające się w jednorodnym polu prędkości . a) Płyn nieściśliwy ( U / c = 0 ) b) Przepływ poddźwiękowy ( U / c = 1 / 2) c) Przepływ okołodźwiękowy ( U / c = 1) d) Przepływ naddźwiękowy ( U / c = 2) Ma = Ma - liczba Macha U c (3.40) ZAAWANSOWANA MECHANIKA PŁYNÓW CZĘŚĆ II – DYNAMIKA GAZÓW 23 Rozdział 3 – Prędkość propagacji nieskończenie małego zaburzenia Przepływ nieściśliwy. Medium jest nieściśliwe (prędkość dźwięku jest nieskończenie duża) albo prędkość przemieszczającego się punktu jest mała w porównaniu do prędkości dźwięku i pulsacje ciśnienia rozprzestrzeniają się jednorodnie we wszystkich kierunkach. Przepływ poddźwiękowy. Źródło pulsacji ciśnienia przemieszcza się z prędkością mniejszą niż prędkość dźwięku ale porównywalną z nią, zaburzenia ciśnienia rozprzestrzeniają się we wszystkich kierunkach ale kształt zaburzeń już nie jest symetryczny. Przepływ naddźwiękowy. Wszystkie zaburzenia ciśnienia są zawarte w stożku, przy czym źródło zaburzenia stanowi jego wierzchołek a oddziaływanie tych zaburzeń nie sięga do strefy w górę przepływu. Stożek wewnątrz którego zawarte są zaburzenia nazywany jest stożkiem Macha określonym przez kąt: sin α = 1 Ma (3.41)